w
'Rudolf en ik zijn samen net zo populair als Lubbers9
'Onmenselijke en uitbuitende oefening in kolonialisme'
Onderwij
even.
UITBLAZEN
Mosterd
halen
CBS: 30 PR(
'Kabinet doorstond
vuurdoop van het
eerste jaar goed'
Donkere wolkei
DE STEM BINN
DE STEM ACHTERGROND ZATERDAG 29 AUGUSTUS 1987
•DE STEM-
JORIS VOORHOEVE VOERT MET PLEZIER WD-FRACTIE AAN
INTERNATIONALE KRITIEK OP TRANSMIGRATIE NAAR IRIAN GROEIT
NIEUW-GUINEA IRIAN JAYA
Bronvermelding
SER-ADVIES OV
DEN HAAG (ANP) -
eind juni als werklo
hebben 191.000 een we:
in de bestanden van de
'Joods lyceum
mag leerling
toch weigeren'
DESTEMCOI
Kapper
lve kap
IE herinnert zich
nog wie kapper
Flink was?
Flink was be
halve kapper ook een
weerkundig orakel. Een
voorloper van Jan Pelle-
boer. Amateurmeteoro
loog. Kapper Flink be
reikte nationale bekendheid.
Hoe precies herinner ik me niet
meer, maar in 1963 was hij be
kend genoeg voor de Ooster-
houter Leo Wellens om hem
naar Oosterhout te halen ter
opluistering van de Abraham
dag. Op het podium van de Ka
nonnier, waar de Abrahammen
zich hadden verzameld rond de
feestdis, schoor kapper Flink
de speciaal voor de gelegenheid
gekweekte baard van Leo Wel
lens af, onder toezicht van de in
bijbels gewaad gehulde Breda-
naar Stan Sobieski die toen net
door zijn mede-Abrahammen
uitgeroepen was tot lste Abra
ham van het Jaar, een rol die hij
tot op de dag van vandaag is
blijven spelen. Als Abraham
heeft hij m de avonduren vele
honderden verjaardagsfeestjes
van vijftigjarigen opgeluisterd.
Hij doet dat tegen een geringe
vergoeding, maar vraagt dan
wel te mogen collecteren. Van
de opbrengst heeft Stan 'Abra
ham Sobieski in de loop der ja
ren ontelbare gehandicapte
kinderen blij gemaakt met spel
materialen, muziekinstrumen
ten, manege-materialen, pony's
met wagentjes en rolstoelen.
Over goed een maand - eer
ste zaterdag van oktober -
wordt de Abrahamdag in Oos
terhout voor de 25ste keer ge
houden. Dat luisterrijke feit
wordt behalve op Abrahamdag
zelf ook nog eens gevierd met
een grote reünie op zaterdag 24
oktober, waar ook nog Abra
hammen worden verwacht van
de eerste vijf jaargangen, die
destijds het geld bijeenbrachten
voor het door Niel Steenbergen
gehouwen Abrahammonument
dat op de 5de Abrahamdag bij
de ingang van het Oosterhoutse
Slotpark werd onthuld.
Na een kortdurende inzin
king van het bezoekersaantal
rond 1970 is Abrahamdag jaar
na jaar aardig volgelopen. Als
de dag eenmaal is aangebroken
is er meestal geen plekje meer
vrij. Abrahamdag was een idee
van Leo Wellens, een bekende
figuur in het Oosterhoutse
openbare leven en enkele jaren
geleden overleden. Toen Wel
lens ontdekte dat zijn naderen
de, vijftigste verjaardag in 1963
zou samenvallen met die van
enkele stadgenoten die ook niet
afkerig waren van enig spekta
kel, zon hij op een manier om
de collectieve veijaardagviering
wat extra luister bij te zetten.
Als het even kon moest Ooster
hout er ook wat aan hebben.
Zo kwam Wellens op het idee
van Abrahamdag.
Die eerste Abrahamdag was
een geweldig sukses. De kran
ten, de radio en de (Vlaamse)
televisie zagen er wel wat in en
hielpen stevig mee het idee van
Wellens landelijke bekendheid
te geven, zodat al die eerste
keer Abrahammen uit alle hoe
ken van het land, op de eerste
zaterdag van oktober naar Oos-
WIM KOCK
terhout kwamen. Er was een
man bij die helemaal uit Roer- E
mond kwam gefietst en die wel s
een kwartier en vele koppen
hete koffie nodig had om zijn
gebogen lichaam weer geheel E
gestrekt te krijgen.
Het programma van Abra- e
hamdag is nog altijd precies
hetzelfde als die eerste keer.
Het zit in een krap schema op- e
gesloten, maar merkwaardig e
genoeg merken de deelnemers j|
daar niets van. Het bestaat e
voornamelijk uit eten en drin-
ken met tussendoor tactisch
uitgekiende pauzes voor het =j
houden van (internationale) §j
waterfietswedstrijden, het ga-
deslaan van een muzikaal op- e
treden in het Slotpark, het e
plaatsen van een bloemenkrans
bij het Abrahammonument on-
der de tonen van het Abraha- e
morgei en nog wat van die acti-
viteiten. Het feest wordt na het e
feestmaal afgesloten met een e
groot Abrahambal waarop E
uiteraard ook de echtgenotes
welkom zijn en waar jaarlijks e
vele oud-Abrahammen uit de e
omgeving met hun vrouwen het e
feest nog eens dunnetjes komen e
overdoen.
Een van de opvallendste en
meest besproken waarheden e
van Abrahamdag is dat je ook
al niet wat betreft de leeftijd op jg
iemands uiterlijk kunt afgaan. e
Sommigen zien eruit alsof ze
midden-dertig zijn, anderen
alsof ze de zestig zijn genaderd. e
Er zijn er die kaal of grijs zijn e
en er zijn er met haardossen die
nog geen millimeter lijken te
zijn geweken en waar geen e
spikkeltje grijs inzit. Het ge- e
looide gelaat van de buitenman e
naast een bijna baardloos ba- e
byface. De doffe blik van e
iemand die alles al heeft gezien e
en ogenparen die glimmend de
omgeving aftasten naar nieuwe e
ervaringen. Kortpm: de ene e
mosterdhaler is de andere niet, e
maar ze willen wel allemaal we-
ten waar Abraham de mosterd e
haalt. Anders waren ze niet e
naar Oosterhout gekomen.
Naarmate de dag vordert
krijgen de Abrahammen min- e
der oog voor hun onderlinge e
uiterlijke verschillen. Of ze ra-
ken eraan gewend. Voor de toe- e
kijkende buitenwacht is het
hoogtepunt wel de vrolijke op-
tocht die rond een uur of vier E
van de Markt door de winkel- E
straten naar De Kanonnier e
trekt voor het feestmaal. Dan e
kun je onder de toeschouwers e
gemakkelijk de preciezen van
de rekkelijken scheiden. Mis-
prijzende blikken tussen het be-
grijpend en zelfs vrolijk meebe-
leven. Je
vijftig.
Wie er ook was op een van
die allereerste Abrahamdagen?
André van Duin. Als play-back-
artiest nog. „Waar blijft de
tijd?" zullen de reünisten op 24
oktober elkaar ongetwijfeld
vele malen vragen.
wordt maar één keer e
lllllllllllllllllltlllillllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllfllllllllip
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans-hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
«076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, «01640-36850.
Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28,01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, «01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, «01650-37150.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, «01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
24,20 per maand; 69,75 per kwartaal of 271,00 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje «076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Pieter Eggen
en Jan Greyn
DE KANS is klein dat het
kiezersvolk ooit kan genieten
van een goochelende, trompet
spelende of in de modder
kruipende Joris Voorhoeve. Dat
doe je als behoedzaam
fractievoorzitter van een
achtenswaardige partij niet, en
zeker niet als je dr. ir. J. J. C.
Voorhoeve heet.
Zijn voorlichter schreef in die
geest dan ook een notitie over het
gewenste beeld van de WD in de
publieke opinie onder de titel:
'Door kleine successen op weg
naar succes'. Voorhoeve lijkt de
WD voorzichtigheid op te
leggen. Het succes is er in elk
geval.
Voorhoeve wil als een soort
voorschot op de algemene
politieke beschouwingen in de
Tweede Kamer - het kabinet
verklapte per slot van rekening
ook al het een en ander vóór
Prinsjesdag - wel wat
verklappen over zijn
standpunten: over de
lastenverlichting, over de
bestrijding van de werkloosheid,
over de wet gelijke behandeling,
over de populariteit van Rudolf
de Korte en hem en over de jaren
negentig.
Onze Haagse redacteuren
spraken hem vlak voor het einde
van het zomerreces van de
Tweede Kamer. Volgende week
is de beurt aan PvdA'er Wim
Kok, evenals Voorhoeve juist één
jaar fractievoorzitter.
HET IS hem goed bevallen, dat
jaartje fractievoorzitter en lid van
het leidend duo van de Volkspartij
voor Vrijheid en Democratie. Joris
Voorhoeve rent niet, sjokt niet, hij
schrijdt door de Tweede Kamer.
Waarschijnlijk met steeds hetzelfde
tempo. In elk geval met een bijna ge
lijkblijvende gelaatsuitdrukking: te
vreden en bedachtzaam.
Maar is er echt reden voor tevreden
heid? Het CDA drukt zijn stempel op
het kabinet en op de coalitie.
Dat kan Voorhoeve niet beamen.
Hij wijst op het liberale stokpaardje
van de WD, de lastenverlichting.
Die is toch maar mooi in het werk
pakket van het kabinet opgenomen.
En het was niet Ruding die dat regel
de, nee, dat kan gerust op het conto
van de WD worden geschreven.
Teamwork van hem en vice-premier
De Korte, zegt Voorhoeve.
Voorhoeve heeft een opmerking
van Willem Drees sr. uit diens me
moires bij de hand: „De beste dingen
die ik bereikte, zijn bereikt omdat
Joris Voorhoeve
tevreden en bedachtzaam
foto destem/johan van gurp
andere mensen er enthousiast voor
werden". Zo is het volgens Voor
hoeve ook met de lastenverlichting
gegaan. Het CDA is gaandeweg
overtuigd geraakt van het nut van
lastenverlichting, ook omdat dat
goed is voor een dalende werkloos
heid.
„Langdurig en systematisch heb
ben we om lastenverlichting ge
vraagd. In juli heb ik opnieuw bij het
CDA aangedrongen op lastenverlich
ting, evenals begin dit jaar. Steeds
kon het niet, omdat er geen geld voor
was. Toen plotseling wel. En het in
teresseert me niet zoveel of CDA-mi-
nister Ruding dan met de aankondi
ging komt. Het gaat om het resultaat.
Dat is bereikt omdat de WD-minis-
ters één lijn trokken en in een geslo
ten front opereerden".
Voorhoeve vindt de aangekon
digde lastenverlichting (tot in totaal
bijna 2 miljard: deels belastingver
laging, deels grotere rentevrijstel
ling) een stap op de goede weg. Maar
zekerheid over voortschrijdende las
tenverlichting kan hij niet geven.
Het CDA is een factor van te grote
onzekerheid op dat punt. De chris
ten-democraten zijn minder over
tuigd van de noodzaak van lagere
belastingen dan de WD. Voor het
CDA geldt dat er, na de bestrijding
van de werkloosheid, geld over moet
zijn, de WD wil wel geld vrij maken
voor de lastenverlichting.
„Maar de komende jaren moeten
we onze aandacht ook richten op
vereenvoudiging van de belastingen,
zoals de commissie Oort voorstelde.
Dat kost de Staat ook geld. We moe
ten in dat nieuwe systeem voorko
men dat bepaalde groepen onevenre
dig getroffen worden. Dat kost extra
geld. Maar in de jaren negentig moe
ten we ons zeker verder richten op
het verkleinen van de zogenaamde
wig, het verschil tussen bruto en
netto loon".
Voorhoeve is ingenomen met het
begrotingspakket dat het kabinet af
sprak. Hij geeft zijn steun ook aan de
werkloosheidsprojecten voor zover
die scholing van werklozen betref
fen. Maar hij heeft moeite met maat
regelen die werklozen aan een baan
helpen in de gesubsidieerde sector.
„De particuliere sector moet de
werkloosheid helpen bestrijden. Dat
is op den duur de enige oplossing.
Dat wil zeggen dat werklozen de
kans moeten krijgen om zich via
scholing te bekwamen voor een baan
in het bedrijfsleven."
Als de WD-fractievoorzitter te
rugblikt, ziet hij nauwelijks nega
tieve feiten. Dat was tot voor de ver
kiezingen het vorig jaar mei duide
lijk anders. De fractie heeft vertrou
wen in hem, al waren er wat scher
mutselingen nadat Voorhoeve in
Haaren begin dit jaar wat losliet
over de koers die de WD volgens
hem moet varen. Menig WD'er
vreesde - wellicht met Voorhoeves
vroegere lidmaatschap van D66 in
het achterhoofd - dat de fractievoor
zitter een linkse WD nastreeft.
„De WD ligt precies op koers,"
zegt Voorhoeve nu. Maar enkele libe
rale wensen, zoals de wet gelijke be
handeling en een goede regeling van
de euthanasie (Voorhoeve spreekt
liever van 'barmhartige dood'), laten
op zich wachten. „Daar is overleg
over in coalitie-verband," zegt Voor
hoeve. En meer wil hij niet kwijt. Hij
manoeuvreert voorzichtig.
Is er nog dit jaar een wetsontwerp
gelijke behandeling te verwachten
van het kabinet? De PvdA presen
teerde deze week een initiatief-wets
voorstel dat toch ook de sympathie
van de WD moet kunnen wegdra
gen.
„Ik denk dat de regering met een
beter ontwerp kan komen. Het pro
bleem met de gesprekkén over de
wet gelijke behandeling is eigenlijk
dat er in het CDa verschillende stro
mingen zijn. Maar we komen er wel
uit." Na een lange aarzeling en veel
maars - „Ik wil geen termijn noemen
want dat zet het overleg maar in een
tijdsklem" - zegt Voorhoeve dat het
wetsontwerp gelijke behandeling
van het kabinet „dit najaar" te ver
wachten is.
Rudolf de Korte
samen sterk
- foto of stem/johan van gurp
En euthanasie? „Je mag aannemen
dat ook dét dit jaar zal worden gere
geld. Deze gevoelige zaak is alleen te
regelen beide partijen ervan afzien
eikaars toegeven als een overwin
ning te claimen. Bovendien wil ik
nog eens met nadruk zeggen dat
'euthanasie' natuurlijk een wat bela
den begrip is geworden. Vooral in
kerkelijke kring heeft het onnodige
misverstanden gewekt. We spreken
over situaties waarin mensen verke
ren met een ondraaglijk lijden en die
nadrukkelijk en weloverwogen vra-
i gen om een barmhartige dood".
„Deze kwestie zou eigenlijk niet
politiek behandeld moeten worden.
Daarom geven we ook niet na iedere
gesprek daarover in coalitieverband
een persbericht uit. De ideologie en
de dogmatiek verdwijnt trouwens
snel als mensen individueel met deze
concrete gevallen worden geconfron
teerd. Dan is in veel gevallen een
weloverwogen standpunt heel goed
mogelijk."
In het algemeen probeert Voor
hoeve, zo zegt hij, te handelen naar
het Chinese gezegde: 'Reduceer de
grote problemen tot kleine, en los de
kleine problemen op'. Hij wil, anders
gezegd, de coalitiegenoot CDA niet
onnodig tegen het hoofd stoten in
kwesties die déór gevoelig liggen.
Het kabinet Lubbets(-De Korte)
heeft in de ogen van Voorhoeve,
mede door deze opstelling, de 'vuur
doop' van het eerste jaar goed door
staan. „We waren voorbereid op een
moeilijke periode, maar het kabinet
is desondanks het eerste jaar goed
doorgekomen. Er is zicht op een sta
biel kabinetsbeleid en een dito eco
nomisch beleid. Dat moet de maat
schappij tot tevredenheid stemmen.
De werkloosheid zal zich daardoor
ook gunstiger ontwikkelen, niet dat
daar concreet iets van te zeggen is.
Maar ik verwacht een iets grotere
daling dan de voorspelde daling met
30.000 in 1988. Want de stimulans van
de belastingverlaging is nog niet
meegerekend. Economie lijkt uitslui
tend om cijfers te gaan, maar het
gaat om mensen die reageren op het
sociaal-economisch klimaat".
Het optimisme van Voorhoeve I
richt zich ook op de steeds meer be
sproken vergrijzing van de samenle
ving. Zo'n vaart zal het allemaal niet
lopen, vermoedt Voorhoeve die wijst
op de voordelen van een maatschap
pij waarin de mens steeds ouder
wordt. „Je moet je natuurlijk wel
aanpassen aan de zich wijzigende
omstandigheden. Het pensioen moet
je flexibeler maken, een omgekeerde
vut dus. Je moet regelen dat mensen
bijvoorbeeld na hun 65-ste nog een
baan kunnen hebben die ze bijvoor
beeld langzaam afbouwen. Pensione-
ring op maat, noemen we dat".
In de WD-fractie traden het al-1
gelopen jaar minder fricties op dan
de jaren daarvoor. Maar toch. „Er
waren enkele kleinigheden. Maar
niets structureels. In de publiciteit
kwamen wat zaken aan de orde,
Maar er is geen sprake van spreek
verboden die ik zou hebben opgelegd I
over bijvoorbeeld samenwerking
met de PvdA. Zo dom ben ik niet. Ik
weet heus wel dat spreekverboden
niet werken, eerder tegenoverge
steld. Wel heb ik in de fractie ge
vraagd om met het oog op de samen-1
werking met het CDA minder hard
te roepen over gewenste samenwer
king met de PvdA. Voor mij is dat
niet aan de orde. Het CDA is
meest geschikte partner voor ons. I
Nu. Of dat na 1990 nog zo is hangt af
van de nieuwe verkiezingsprogram
ma's van WD, CDA en PvdA en de
uitslag van de verkiezingen".
Voorhoeve vindt dat de WD de
aandacht op het program moet rich
ten en niet op de kop die in 1990 op de I
affiches moet. Zijn eigen populariteit I
deert hem niet zo. Uit een recente]
poll bleek dat Neelie Smit-Kroes
veruit de populairste WD'er is, ver
achter CDA en PvdA-kopstukken
Het verontrust Voorhoeve aller-1
minst. De stokkende populariteit
heeft niets te maken met het twee-1
ansschap dat de WD leidt, zo 1
oorhoeve geduldig uit'. „Uiteinde-1
lijk zijn de kiezers niet geïnteres
seerd in wie beleid maakt, maar of
dat beleid goed is". Om dan toch ein
delijk iets leuks én onwetenschappe-1
lijks te zeggen: „Rudolf en ik waren
volgens die poll samen nét zo popu-
lair als Lubbers".
jffl
V<
Door Mathieu Kothuis
VIJFENTWINTIG JAAR
na de overdracht van het
gebied aan Indonesië con
centreren de grootste pro
blemen van Irian Jaya
zich rondom de transmi
gratieprojecten.
In het kader van de Indone
sische transmigratiepolitiek,
bedoeld om de overbevolkte
eilanden (vooral Java en Bali)
in de archipel te ontlasten,
zijn alleen al sinds '84 137.000
gezinnen overgebracht naar
het dunbevolkte Irian Jaya.
Voor '89 moeten daar rond
600.000 nieuwkomers zijn ge
huisvest. Door die enorme
toevloed van nieuwkomers
dreigen de 1,2 miljoen Papua's
een minderheid in eigen land
te worden.
In '79 wordt Irian Jaya door
de Indonesische regering aan
gewezen als belangrijkste mi
gratieregio in de archipel. In
'85 vormen de migranten in
Irian Jaya naar schatting al
25 procent van de totale be
volking.
De eerste stroom migranten
komt spontaan op gang na de
overdracht van Irian Jaya
aan Indonesië in mei '63. Uit
Zuid-Celebes en de Molukken
trekken duizenden families
naar Irian Jaya op zoek naar
een beter bestaan.
De spanningen tussen de
migranten en de lokale bevol
king ontstaan met name door
het feit dat de transmigratie-
projecten alleen mogelijk zijn
als de Papua's hun landbouw
grond afstaan. Dat gebeurt
onder dwang van de Indone
sische autoriteiten.
Voor het verlies van de sa-
go-bomen (sago is de belang
rijkste voedselbron in Irian
Jaya) en hun jachtgebieden
krijgen de Papua's geen ver
goeding. In het noordelijke
grensgebied met Papua
Nieuw Guinea wordt de be
volking voor de keus gesteld,
öf zich in de nieuwe transmi
gratienederzetting vestigen,
óf hun eigen dorpen te omhei
nen.
Een en ander heeft ook te
maken met het feit dat de Or-
ganisasi Papua Merdeka
(OPM, de verzetsorganisatie
voor een vrij Papua) in die
streek erg actief is. Voor heel
Irian Jaya streeft de overheid
ernaar per jaar 13.000 Papua-
families in nieuwe nederzet
tingen onder te brengen.
De gevolgen voor de Pa
pua's zijn rampzalig. Ze voe
len zich door de transmigra
tieprojecten verdreven. Etni
sche spanningen en gevechten
nemen toe. Diepgaande con
tacten tussen de Papua's en de
(Javaanse) migranten bestaan
nauwelijks.
Overigens zijn ook de mi
granten niet altijd tevreden.
Beloften over het bezit van
eigen grond óf de nieuwe
huisvesting in Irian Jaya
worden lang niet altijd ge
stand gedaan. In het migra
tiedistrict Merauke is de
grond voor een flink deel ver
zuurd, waardoor landbouw
door migranten onmogelijk is
geworden.
De transmigratiepolitiek is
een 'hoeksteen' van het vierde
vijfjarenplan (1984-1989) van
Indonesië. Tijdens de IGGI-
conferentie in '84 in Den Haag
(de IGGI is een groep donor
landen met als doel steun te
verlenen bij ontwikkelings
projecten in Indonesië), ver
klaart oud-minister Schoo
(Ontwikkelingssamenwer
king) dat de transmigratie-
projecten in Indonesië 'abso
luut noodzakelijk zijn' in de
oplossing van de overbevol
king op Java en Bali. Ze on
derkent wel dat de transmi
gratie 'uitvoerige discussie
verdient'.
Op aandrang van de
Tweede Kamer is de commis
sie-Bos (genaamd naar de
topambtenaar drs. J. Bos) op
pad gestuurd om de transmi
gratie op Irian Jaya te bestu
deren. En de kritiek van die
commissie was niet mis. Zo
zou de keuze van de lokaties
voor de nieuwkomers, op on
geschikte, onvruchtbare
grond, niet zorgvuldig zijn ge
schied. De migranten kunnen
hun produkten bovendien niet
kwijt omdat de lokaties te ver
van de markten liggen. Ook is
de technische kennis van de
aannemers die het voorberei
dende werk in de migranten-
lokaties verrichten te gering.
De gevolgen zijn volgens de
commissie Bos dat de migran
ten een huis aantreffen dat
die naam niet of nauwelijks
verdient. De grond is slechts
gedeeltelijk voor landbouw
gereed en de toevoerwegen
verkeren in erbarmelijke
staat. Voedsel arriveert te laat
en in te kleine hoeveelheden,
landbouwzaden zijn nauwe
lijks aanwezig en scholen en
poliklinieken blijken niet te
voldoen. De hieruit ontstane
trek naar de grote plaatsen op
Protesten tegen de IGGI-hulp aan Indonesië in Amster
dam tijdens de 28ste conferentie in 1985. De man, tweede
van links, draagt een originele Papua-hoofdtooi. - fotoanp
Bij het maken van deze serie zijn de volgende bronnen geraad
pleegd:
'Indonesia's Secret War' door Robin Osborne; 'De mariniers-
kant van het verhaal' door G. de Roos; Keesings Historisch Ar
chief; ANP; Komitee Indonesië; 'Tegels lichten' door Henk Hof
land; 'Handel en wandel' door Paul Rijken; 'Nieuw Guinea als
schakel tussen Nederland en Indonesië' door prof. mr. F. Duijn-
stee; 'Soekarno en de strijd om Indonesië's onafhankelijkheid'
door Bernhard Dahm; 'Luns: Ik herinner mij' door Michel van
der Plas; 'Nederlands laatste bastion, de Oost' door Chris van
Estrik; 'De Nieuw-Guineakwestie' door dr. P. de Geus; 'Ons
laatste oorlogje' door John Jansen van Galen.
Irian Jaya heeft, aldus de
commissie-Bos, al geleid tot
'ontwrichtende sociale effec
ten'.
In april '86 belooft ex-mi
nister Schoo (Ontwikkelings
samenwerking) Indonesië
echter weer met een gerust
hart bij de IGGI-landen te
zullen pleiten voor uitbrei
ding van de internationale
steun aan de transmigratie.
Volgens berichten in de Ja
karta Post is minister Schoo
tijdens haar voorbereidings-
reis voor de IGGI-conferentie
diep onder de indruk geraakt
van de resultaten van het In
donesische transmigratiepro
gramma.
Internationaal nemen de
protesten tegen de transmi
gratie echter sterk toe. Indo
nesië wordt er van beschul
digd het milieu te verstoren
en de Papua's van hun eigen
geboortegrond te verdrijven.
De Indonesische overheid
houdt staande dat zij met
haar "vrijwillige' volksver
huizingsproject juist het be
houd van de bossen, verbete
ring van de levensstandaard
in de dorpen en een beheerste
ontwikkeling van de schaars
bewoonde gebieden in de ar
chipel of het oog heeft.
„We zijn niet zo gek om te
denken dat ons project perfect
is en dat er geen kritiek mo
gelijk is, maar de aanvallen
die we te verduren krijgen
houden weinig verband met
de werkelijkheid", aldus eind
vorig jaar minister van volks
verhuizing Martono.
De mensenrechtenorgani
satie Amnesty International
heeft het Indonesisch trans-
migratiebeleid bestempeld als
een 'onmenselijke en uitbui
tende oefening in kolonialis
me'. Andere critici wijzen
erop dat Indonesië er kenne
lijk om militaire redenen op
uit om moslims te verplaatsen
naar het christelijk-georiërr
teerde Irian Jaya.
In een gezamenlijk rapport
beschuldigen de milieu-orga
nisatie Friends of the Earth,
'de organisatie van plaatse
lijke stammen Survival Inter
national, de dissidente Indo
nesische groep Tapol (geves
tigd in Londen) en het tijd
schrift Ecologist Indonesië
van 'schending van de men
senrechten en vernieling van
het milieu'. „Transmigratie
zozeer verbonden geraakt me:
misdaden tegen de mensheid
en het milieu, dat het onbe
grijpelijk is dat het project
nog altijd steun krijgt van
westerse landen", aldus hetj
rapport.
De Wereldbank heeft zijn
bijdrage aan het Indonesisch'
transmigratiebeleid (600 mil
joen dollar over de laatste tien
jaar) verdedigd 'als onont
beerlijk voor de toekomst van
het op vier na dichtstbevolkte)
land ter wereld'.
Overigens heeft de trans
migratie in Irian Jaya ook in
Indonesië zelf protesten opgH
roepen. Een groep onderzoe
kers van de Gajah Mada-unn
versiteit in Jogjakarta, onde'J
leiding van professor
byarto, waarschuwde er vork
jaar voor dat een toevloed van
Javanen taalproblemen
opleveren en sociale onrust
teweeg zal brengen onder h'
oorspronkelijke melanesisch'|
bevolking.
(Dit wat da laatate aflevering vanjjjl
eerie. De vorige verschenen In "l\
Stem van 15, IS, 19, 20, 21, 22,
26,27 en 28 augustus)
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG - De grot
werkloosheid onder de etni
sche minderheden wort
niet alleen veroorzaakt doe
het gebrek aan banen maa
vooral door hun achter
stand in onderwijs en be
roepsopleiding.
Ook aan de bemiddeling van
arbeidsbureaii's voor de min
'200
Daarnaast zoeken nog ee
werkkring van minder di
werkloos pas bij 20 uur of i
uiteenlopende redenen niel
markt.
Dit zijn enkele voorlopige re
sultaten uit onderzoek door hel
Centraal Bureau voor de Sta
tistiek (CBS) naar het geregi
streerde bestand van werklo
zen. Behalve de Leidse stich-
AMSTERDAM (ANP) - Het
joods Maimonideslyceum te
Amsterdam mag Aram
Brucker de toegang ontzeg
gen totdat de Hoge Raad
uitspraak in deze zaak heeft
gedaan.
Dat heeft de president van de
Amsterdamse rechtbank, mr.
H. van Breda, vrijdag bepaald
in het kort geding dat het
schoolbestuur tegen de uit
spraak van het gerechtshof had
aangespannen. Het hof had de
school in juni bevolen de jon
gen, die door het bestuur als
niet-joods wordt beschouwd,
toe te laten op straffe van een
dwangsom van duizend gulden
per dag.
Volgens de president weegt
het belang van de school, om
tot de uitspraak van de Hoge
Raad gevrijwaard te worden
van een noodtoestand van emo
tionele aard, zwaarder dan dat
van de vader om zijn zoon, die
al één schooljaar niet op het ly
ceum heeft kunnen doorbren
gen, in septemberwel op die
school te kunnen plaatsen.
DE POLITIEKE toekomst van Cor
ber uit. De president van de Filif
niet meer in de hand.
De signalen van onvrede waren
massaal en zo serieus als de afc
weest. Stakingen, gevechten lus:
motiveerd regeringsleger en als I
ging van zeer ernstige aard die
niet eerder nadat er veel bloed is i
Het is zeer twijfelachtig of pres
den geacht om in deze chaos va
eind te blijven. Aquino - dat is alt
hebben van krachtdadig optreder
nationale symbool van verzoenir
kunnen teren. Is zij niet de vrouw
was geslaagd om dictator Marcos
Maar in de politiek is meer noc
die voortdurend de vrede predikt,
basis van een revolutionair succe
fond de bevochten vrijheid eenm
9en genomen worden Dan vraag
hooggespannen verwachtingen is
Voor de Filipijnse bevolking is
heel karig gebleken. De Filipijnen
ste landen ter wereld, waar dt
j scheef zijn gegroeid. De bezitten
kjke manieren de hervormingspl
Nadeel voor Aquino is dat zij zei
I vao het land behoort. Haar politie
om hierop te wijzen, er direct de
dat Aquino om die reden weigerl
Plannen tot landhervorming.
De behoudende krachten op d
vooral kwalijk genomen dat zij zie
®n tegenover comunistische en
Aquino heeft tot nu toe geweigerc
haar voorganger Marcos toe te pa
'fatie van het leger heeft zij eindek
de rebellen gaande te houden.
Vooral haar eeuwige rivaal, de
once Enrile, heeft haar steeds ve
hoeg optrad tegen het communis
Jhag dan ook geen toeval heten d<
9|n9 ooit naaste medewerker wa
was diezelfde kolonel Honasan de
voiutie van de Volksmacht', de val
hgd.
Corazon Aquino is op een bes
carrière beland. Zij zal zich serie
schikt is om het slopende beroep
Jisch probleemland als de Filipijne
an haar kwaliteiten overtuigd te zi
veroorloven om de problemen
ha ach,i9 moeten handelen. De I
angt al boven de Filipijnen.
