Subsidie-affaire? 'Binnenbrand met rook' 'Parlement wenste alleen maar woningen, woningen' Stn Italië sti mijnenv WEERSTA Halfjaarc drukken AMSTERDA DE STEM EXTRA VRIJDAG 28 AUGUSTUS 1987 AANNEMER BOKX: 'POLITIEK NIET ALTIJD ZUIVERSTE BEDRIJFSTAK' 'BROKX moest opstap pen omdat Van Aar- denne te lang bleef zit ten en Braks blijft zit ten omdat Brokx te vroeg wegging. Het kan verkeren in politiek Nederland. Als aanne mer ben je dan al gauw geneigd te denken: ge lukkig heb ik van bou wen meer verstand'. Een uitspraak van de bouwondernemer drs. ing. C. Bokx die onder streept dat het politieke be drijf niet overal en altijd met evenveel sympathie wordt gevolgd. Geen show Sjoemeltent -Ai Snippertje Inhalen Terugtrekken Hoogleraar J. Vis: 'Enquêtes versterken aanzien pari e men 14 miljard voor woongelegenhi TWEEDE KAMER LIET CONTROLES NAAR BOUWSUBSIDIES LINKS LIGGEN Relativeert Kwalijk Verblind BESTEM BUIJE BONN (AP) - Het bf sluit van de Westduitf bondskanselier Kol om onder voorwaarde afstand te doen van 72 verouderde Pen hing-raketten in Bondsrepubliek is grote weerstand gestu van de Beierse coalitif genoot CSU. T47 Door Marcel van Lingen en Louis van de Geijn 'Laat ik het zo zeggen: de poli tiek is niet altijd de zuiverste bedrijfstak van Nederland'. Drs. Bokx is directeur van de Schiedamse bouw- en vast goedonderneming SSN, voor zitter van de Nederlandse Ver eniging van Bouwondernemers en zo ook lid van het hoofdbe stuur van het Algemeen Ver-- bond Bouwbedrijf (AVBB). Met al die petten op gaat hij de ko mende weken aandachtig de verhoren volgen van de parle mentaire enquête over de bouwsubsidies. Een herhaling van de 'RSV-show', stelt hij vooraf vast, zit er niet in. „Als ik De Vries (de voorzitter van de enquêtecommissie, red.) was, zou ik het erg rustig hou den". Toen in augustus van het vo rig jaar de kranten uit het gre tig lekkende Paleis van Justitie in Maastricht wisten te melden dat de overheid 'honderden miljoenen' te veel subsidie had besteed aan zogenaamde beleg gerswoningen, ging er een ril ling door de bouwwereld. Weldra was er, ook al door dat sommige kamerleden het vuurtje mee opstookten, sprake van een 'miljardenfraude'. Achteraf beschouwt Bokx de hele affaire als 'een binnen brandje met veel rook'. Maar staatssecretaris Brokx kon dat vuurtje niet meer doven, ook niet met de papierlawine uit zijn archieven, waarmee hij het parlement en de pers over stelpte. Ook een afstandelijke waarne mer als prof. dr. ir. H. Priemus, een Delf tse autoriteit op het ge bied van volkshuisvesting, kreeg in die dagen de indruk dat de Kamer wat overhaast de volgende parlementaire en quête binnenstruikelde. Bang voor vervelende gevolgen voor de volkshuisvesting trachtte hij onmiddellijk olie op de gol ven te gooien. „Wie het beeld voor ogen heeft van de volks huisvesting als één grote sjoe meltent, waar overheid en par ticulieren elkaar de bal toespe len, zal door de resultaten van de parlementaire enquêtecom missie worden teleurgesteld". Bouwondernemer Bokx deed in die eerste opwindende we- „Het kwam en komt in de bouw wel degelijk voor dat een opdrachtgever een aannemer de kans geeft 'wat in te halen' als hij zich eens op een project verkeken heeft". - fotoarchief de stem ken, toen de indruk ontstond dat hier een fraude in de over treffende trap aan het licht was gekomen, in zijn eigen kring wat navraag. Dat er, on der het motto: 'waar gehakt wordt, vallen spaanders' hier en daar eens wat gerommeld werd, sloten hij en zijn collega's niet uit. Maar honderden mil joenen? Miljarden? „Dat kén niet. Dat bestéét niet", luidde de reactie. Wat aannemer Bokx betreft had de enquête nog voordat ze begonnen was, al de eerste schade opgeleverd voor de volkshuisvesting: staatssecre taris Gerrit Brokx moest, over de rand geduwd door zijn poli tieke vriend en CD A-fractielei der Bert de Vries, het veld rui men. „Voor de bouw is het jam mer dat hij er niet meer bij is. Hoewel ik hoor dat zijn opvol ger Heerma het ook goed doet. Brokx wist waar hij het over had. En hij had oog voor alle belangen die hier in het spel zijn". De beleggers vormen ook zo'n belanghebbende partij. Pen sioenfondsen en verzekerings maatschappijen zoeken een renderende bestemming voor de vele miljarden die jaarlijks aan premies binnenstromen. Hun doelstelling is de uitkering van verzekerden veilig te stel len. In het geval van pensioen fondsen komt daar het streven bij, de uitkering zo waardevast mogelijk te houden, dus aange past voor prijsstijgingen. Het grootste deel van de re serves van deze zogenaamde institutionele beleggers ligt vast in leningen, voornamelijk aan de staat. Het ambtenaren- pensioenfonds ABP, dat eind 1985 121,6 miljard belegde en daarmee het grootste fonds is in Nederland, had bijna de helft daarvan gestoken in staatsleningen. Nauwelijks meer dan zes procent van het ABP-kapitaal is belegd in on roerend goed. Meestal gaat het om grote kantoorgebouwen en winkelcentra. Het is verhou dingsgewijs niet meer dan een snippertje van al die pensioen- guldens dat naar de woning bouw wordt geleid Vijf of zes van elke honderd woningen in Nederland is betaald door pen sioenfondsen of verzekeraars. En één daarvan is van het ABP. Voor de beleggers is de wo ningbouw in Nederland dus weinig meer dan een randver schijnsel en slechts één van de vele manieren om het geld voordelig weg te zetten. In de afgelopen twintig jaar heeft de overheid dan ook af en toe flink moeten soebatten om de beleg gers zo ver te krijgen dat ze in de woningbouw bleven. Hun bijdrage was nodig om het jaarlijkse bouwprogramma, qua aantal en kwaliteit, com pleet te maken. Zo'n situatie deed zich onder meer aan het eind van de jaren zeventig voor. In 1975 trokken de beleggers zich massaal terug van de woningmarkt omdat ze geen trek hadden mee te doen onder de nieuwe voorwaarden van het toenmalige kabinet- Den Uyl en staatssecretaris Van Dam (nu Vara-voorzitter). Het rendement was onvoldoen de, ze zaten er te lang aan vast en de langdurige binding met de overheid sprak hen evenmin aan. In 1972 bouwden zij nog ruim 35.000 huizen, éénvijfde van de totale jaarproduktie. In 1977 waren dat er nog maar 5200, of wel vijf procent vanaf de totale nieuwbouw. De Raad voor Onroerende Zaken, het 'platform' van de beleggers in Den Haag, liet er geen twijfel over bestaan: „Als de huidige regeling gehand haafd blijft, zullen de beleggers niet meer direct in de woning markt investeren". In de tijd dat de woningmarkt bloeide en de koopsector het te rugvallen van de nieuwbouw in huurwoningen goed maakte, „Gerrit Brokx (oud-staats secretaris Volkshuisvesting) moet opstappen omdat Van Aardenne te lang bleef zitten en Braks blijft zitten omdat Brokx te vroeg wegging". - foto anp was met deze afzijdigheid van de beleggers te leven. Maar toen de huizenprijzen vanaf 1978 inzakten, kwam het hand haven van een flinke bouw- stroom onmiddellijk in gevaar. Het inmiddels aangetreden kabinet-Van Agt en staatsse cretaris Brokx zochten, onder druk van het parlement, een uitweg. De regelingen werden aangepast en het rendement voor de beleggers verhoogd. Eén van de gevolgen, die pas later in het licht van de fraude- verhalen terdege werden ge zien, was dat in de nieuwe re geling de subsidie voor de be legger hoger werd naarmate de bouwkosten stijgen. In de oude regeling was dat andersom: hogere stichtingkosten hadden een lagere subsidie tot gevolg. Dat was de kat op het spek binden, hebben waarnemers achteraf moeten vaststellen. Want zo'n mechanisme leidt er gemakkelijk toe dat rond be paalde subsidiegrenzen de stichtingskosten worden opge voerd. Dat zou één van de ver klaringen kunnen zijn voor de kwaliteitsverschillen die het Nederlands Verbond van Huurders meent te hebben ge vonden. Een huis van 145.000 kan op die manier best eens be ter blijken te zijn dan een huis van 155.000. Is dat fraude? Bouwonder nemer Bokx vindt dat niet zo eenvoudig. „Wat is de kostpijs van een huis? Als ik voor iemand een huis van een ton bouw en er komt een tweede bij die hetzelfde huis voor 97 mille wil? De uitvoerder loopt daar toch al, de keet staat er toch en telefoon, water en stroom zijn er ook. Dus ik kan het wel wat goedkoper doen. Heeft nummer één dan drie mille te veel be taald?. DE kostprijs bestaat niet". Er is veel gepraat en geschre ven over het schuiven met kos ten in de woningbouw, al naar gelang het beter zou uitkomen met de subidies. In de combina tie van woningen met een win kelcentrum bijvoorbeeld, is de toerekening van allerlei kosten voor uitleg vatbaar. Beleggers hebben dat balletje overigens in het verleden wel eens terug gekaatst. In tal van gemeenten zijn betaalbare woningwetwo ningen gebouwd alleen doordat de grondkosten voor een deel zijn afgewenteld op het 'gouden randje' van het bestemmings plan, de premiehuur- en vrije sector. Fraude? Toen in 1982 een hoge ambte naar in Rotterdam vaststelde dat een complex premiehuur woningen van het ABP in de wijk Heydnahof wat hem be treft een paar miljoen te duur was uitgevallen, wekte de toenmalige directeur beleggin gen Masson van het pensioen fonds de indruk dat hij nog iets had goed te maken met de aan nemer. Omdat rond Masson de geur van steekpenningen hing, is snel verondersteld dat de slagroom op dit project voor hem en zijn vrienden was be stemd. Het kwam en komt in de bouw echter wel degelijk voor dat een opdrachtgever een aanne mer de kans geeft wat in te ha len als hij zich eens op een pro ject heeft verkeken. Bouwon dernemer Bokx gelooft niet dat dit de laatste jaren, met de zeer scherpe concurrentie in de bouw, nog veel is gebeurd. „En als alle stroppen nog zouden moeten worden gecompen seerd..." Bokx hoopt dat de parlemen taire enquête ertoe zal bijdra gen dat er flink gekapt wordt in het woud van regelingen waarmee de bouw te maken heeft. Hij heeft er 83 geturfd. De tijd is volgens hem niet meer ver dat een ondernemer een subsidioloog nodig heeft, en een computer, om de voordelig ste subsidieroute uit te stippe len. „We moeten eigenlijk een ministerie van 'de-wetgeving' hebben. Iedereen bedenkt nieuwe wetten maar niemand houdt zich bezig met ze af te schaffen". De tijd is volgens Bokx rijp voor de overheid om zich lang zamerhand voorzichtig terug te trekken uit de woningbouw. „De woningnood is, in getallen gemeten, nu wel ongeveer op gelost. En als het over kwaliteit gaat: daarin heeft deze bezui nigende overheid niet altijd een gelukkige hand". Het opentrekken van extra blikken accountants of sociale controleurs zal een steeds meer regelend optredende overheid volgens Bokx niet helpen. Zijn vurige wens: een beperkt aan tal doorzichtige en hanteerbare regels. WIE HOOPT dat koppen gaan rollen na de parle mentaire enquête inzake bouwfraude, die op j augustus begint, zal waarschijnlijk bedrogen uitko men. Sinds de grondwetswijzi ging van 1848, toen het recht van enquête in het Nederlandse staatsbestel werd geïntroduceerd, is het tien keer voorgekomen dat de Kamer zijn toevlucht nam tot het zwaarste machtsmiddel dat haar ter beschikking staat, maar slechts één bewindsman heeft ooit in verband met een enquête het veld behoe ven te ruimen, uitgezon derd uiteraard staatsecre taris Brokx aan de voor avond van enquête naar de bouwfraude. Dat lot was voorbehou den aan mr F.J. Kranen burg, staatssecretaris van Oorlog in het laatste kabi- net-Drees, die in 1958 zijn nek brak over de 'helmen affaire'. Hij had, zo bleek, de staatsveiligheid te grab bel gegooid door zich een partij inferieure helmen en gasmaskers in zijn maag te laten splitsen, die bij het minste en geringste uiteen vielen. De miskoop maakte een abrupt einde aan zijn loopbaan, en tot een werke lijke enquête kwam het niet eens; de Kamer vond een gewoon onderzoek voldoen de. Dat er hier te lande zo zelden politieke consequen ties uit schandalen worden getrokken is volgens prof. J.J. Vis, hoogleraar staats recht aan de Universiteit van Groningen, niet zo ver wonderlijk als het lijkt. „Je moet", vertelt hij in zijn werkkamer in de juridische faculteit, „daar vooral niet uit afleiden dat een parle mentaire enquête een was sen neus zou zijn die alleen maar geld en tijd kost en geen tastbare resultaten oplevert. Niets is minder waar. De RSV-enquête bij voorbeeld heeft een poli tieke klimaatsverandering van formaat opgeleverd, wordt niet meer klakkeloos geld gepompt in de werkg«. legenheid; de WIR is in d cussie; iedereen duikt in kasboeken van ministerie; op zoek naar ongerechtig. heden. Bovendien is htt aanzien van het parlemeni erdoor versterkt, en juich ik toe. Het is goed als de Kamer de wind eronder houdt bij de ambtenarei door af en toe zn tanden t laten zien: dat werkt pre. ventief". Ook het vermogen een enquête-commissie in. formatie te vergaren nergens anders voorhanden is moet niet worden onder schat vertelt mr J. Ei wetenschappelijke mede werker staatsrecht aan Groningse universiteit: de RSV-enquête bleek de regering jarenlang sub sidies had verstrekt zonder te weten wat ermee gebeur de: de Algemene Rekenka mer heeft nu eenmaal inzage in de boeken van hel bedrijfsleven. De commis sie kon die gegevens boven water krijgen, omdat ze ge tuigen onder ede mag ho ren, en de beschikking heeft over dwangmiddelen gijzeling. Bovendien is er opmer kelijk graaf- en speurweri verricht: bij RSV had niet te maken met een paar mensen die alles wisten dat verzwegen; niemam had een overzicht van hele legpuzzel. Zo bleek wel degelijk een rapportt bestaan waarin de totalt subsidie-administratie war bijgehouden. Maar da kwam pas dankzij ha vooronderzoek voor de quête uit een kluis tevoor schijn. Nee, parlementaiii enquêtes hebben wel i lijk zin". (ANP) 'BEVORDERING van voldoende woongelegenheid voorwerp van zorg voor de overheid'. Zo staat de rechtvaardiging van de bemoeienis van de met volkshuisvesting in de Grondwet. Wat de uitwerking van opdracht kost, staat in de begroting van het ministerie van VcJ huisvesting: in 1987 is voor dit 'voorwerp van zorg' een som 14,1 miljard nodig. Deze miljarden vloeien langs verschillende banen naar de ningmarkt: 5,3 miljard gaat naar zogenaamde objectsubsi voor nieuwbouw en verbetering van huurwoningen. Aan won wetleningen besteedt het ministerie ƒ4,5 miljard. De indivii huursubsidie vergt 1,4 miljard, premies voor koophuizen miljard en het fonds voor stadsvernieuwing 0,9 miljard. Veel van deze uitgaven hebben te maken met het verleden zijn verplichtingen die voortvloeien uit regelingen die soms looptijd van vijftig jaar hebben. Wat de ambtenaren, aangestuurd door de bewindslieden doen om aan de wensen van de altijd zuinige minister van Fii ciën tegemoet te komen is: schuiven. Onder meer daardoor is, volgens bestuurskunde speen drs. J. Conijn van de Technische Universiteit Delft, de t van het ministerie van VROM (Volkshuisvesting, Ruimtelijk! dening en Milieu) het toppunt van ondoorzichtigheid. Dezel*! ting, zegt hij, is een ingewikkelde puzzel waar, deels als ge van opzet, niemand meer wijs uit wordt. Misschien brengt de parlementaire enquêtecommissie lid deze duisternis? Oud-staatssecretaris Mar cel van Dam (Volkshuisves ting): „Brokx zwicht voor chantage van beleggers". Door Louis van de Geijn en Marcel van Lingen DE HUIDIGE staatssecre taris van Volkshuisvesting, E. Heerma, had eind vorig jaar amper tijd om het overhaast uitgeruimde kan toor van zijn afgezette voor ganger Brokx rustig te be kijken. Voor de deur van zijn werkka mer verdrong zich een aantal ambtenaren die popelden om de nieuweling de hand te druk ken en een korte rondleiding door het 'bouwdepartement' te verzorgen Heerma liet zich meeslepen en vertelde maan den later dat de ambtenaren hem voortdurend duidelijk maakten dat ze er maar voor één ding waren: bouwen. „Bij de kennismakingsronde die ik heb gemaakt, kreeg ik van iedereen te horen: staats secretaris U moet bouwen, bouwen, bouwen. De werkge vers, de vakbonden en vele an deren hebben er belang bij als er zoveel mogelijk gebouwd wordt," zo vertelde Heerma la ter in een interview. Heerma vergat mee te delen dat er nog een andere partij was die groot belang heeft bij een indrukwekkend jaarlijks bouwcijfer: de Tweede Kamer. Tussen 1968 en 1986, de pe riode waarin de aanstaande bouwenquête zoekt naar fraude met bouwsubsidies, heeft de Tweede Kamer er geen enkele keer op gehamerd dat beleggers gecontroleerd moes ten worden of honderden mil joenen guldens subsidie terecht verleend waren. Niemand drong aan op een nauwgezette controle. Vanaf de zestiger jaren draaiden de le vendige debatten over de wo ningbouw in de Tweede Kamer alleen maar om het aantal wo ningen. Een ambtenaar van het ministerie van Volkshuisves ting zegt daarover: „Alle ver antwoordelijke ministers en staatssecretarisssen werd in debatten over de volkshuisves ting het vuur na aan de sche nen gelegd. En het ging in al die jaren bijna alleen om aan tallen woningen. De politiek legde vaak een moordend schema vast van het aantal te bouwen woningen. Over con trole op subsidies werd niet ge rept. Dat kwam bij geen enkel kamerlid op. Het parlement wenste alleen maar woningen, woningen en nog eens wonin gen." Een voormaling hoofdinge nieur van het ministerie van Volkshuisvesting, Wieringa, bevestigde dat onlangs. Hij re lativeert de soepelheid van de achtereenvolgende bewindslie den. Zij hadden wellicht wat sluitender afspraken met de beleggers over de subsidies moeten maken, maar dat heeft de Tweede kamer nooit zo veel kunnen schelen, aldus Wierin ga. Hij verbaast zich dan ook over Tweede Kamerleden die bij de woorden 'fraude' en 'be windsman' nu moord en brand schreeuwen. „Het is naar mijn mening nogal onduidelijk en onlogisch dat leden van de Tweede Ka mer zich pas kortgeleden zo druk hebben gemaakt over vermeende frauduleuze hande lingen van beleggers door het opgeven van onjuiste stich tingskosten. Het was immers al tientallen jaren mogelijk om verschrijvingen te plegen bij het opgeven van die stichtings- kosten.De kamerleden werden door de minister of staatssecre taris van Volkshuisvesting op de hoogte gehouden van alle nieuwe regelingen en richtlij nen, die door de deskundigen in de Kamer konden worden be oordeeld," aldus de hoofdinge nieur. Hij vindt dat kamerle den wel degelijk de mogelijk heid hadden in te grijpen bij de overeenkomsten die bewinds lieden met beleggers afsloten. „Als de Tweede Kamer op korte termijn regelingen of wijzigingen wenste, was het heel goed mogelijk dat als ge volg van de geboden haast de regelingen niet goed op elkaar werden afgestemd, of hiaten bevatten. Met alle mogelijke gevolgen van dien. Zo mogelijk nog kwalijker was het als on der druk van de politiek be staande regelingen op een ze ker moment 'soepeler' moesten worden geïnterpreteerd," aldus Wieringa in een vraaggesprek. Een deel van de kamerleden die vanaf de jaren zeventig de mi „Tussen 1968 en 1986, de periode waarin de bouwenquête zoekt naar fraude met bouwsubsidies, heeft de Tweede Ka mer er geen enkele keer op gehamerd dat beleggers gecon troleerd moeten worden of subsidies wel terecht verleend zijn". foto archief de stem nisters en staatssecretarissen achtervolgden met bouwpro gramma's zit nu nog steeds in de Tweede Kamer. Het WD- kamerlid De Beer houdt zich nog steeds met volkshuisves ting bezig. De PvdA-er Kom brink is er nog en de huidige CDA-woordvoerder Wolters heeft pas de afgelopen jaren de fakkel overgenomen. Daarvoor waren Tolman (CHU), Corne- lissen (KVP), Schol ten (CDA) en Dijkman (CDA) partij- woordvoerder. Tussen 1973 en 1977 was mi nister Gruyters (D66) minister van Volkshuisvesting, geassis teerd door zijn staatssecreta rissen Van Dam (nu Vara- voorzitter) en Schaefer (ex- wethouder en nu weer PvdA- kamerlid). De van zijn zetel verdreven staatssecretaris Brokx heeft na de coup van 'zijn' CDA-fractie- voorzitter De Vries geen kans onbenut gelaten om aan te to nen dat de woningbouwpro gramma's slechts gehaald kon den worden als de beleggers met vette kluiven naar de bouwsteigers gelokt werden. Hij werd daarin stilzwijgend gesteund door de WD en het CDA. De PvdA is er nooit voor stander van geweest, maar ha merde hard op het hoofd van de bewindslieden als de woning bouwprogramma's niet ge haald werden. In januari 1970 eiste het toenmalig PvdA-kamerlid Van den Doel het vertrek van mi nister Udink (CHU), de voor ganger van Gruyters, omdat de minister enkele duizenden wo ningen achter lag op het bouw programma. De volkhuisvestingsdebatten in 1974 werden vooral gedomi neerd door onheilstijdingen, waaruit bleek dat de bouwpro- duktie niet aan de verwachtin gen voldeed. Het aantal ge bouwde woningen daalde tot ongenoegen van de Tweede Kamer stapsgewijs van 140.000 naar net nog 100.000. Het toenmalig lid van de op positie, de WD-er De Beer, sneerde richting het kabinet Den Uyl dat haar bouwbeleid leek op 'iemand die met een blinddoek om strompelend over obstakels zijn weg zoekt'. De ARP-er en latere CDA- dissident Scholten gaf D66-mi- nister Gruyters flinke vegen uit de pan toen het bouwpro gramma weer eens te wensen overliet. „Het is me het keer- puntje wel geworden. Nog nooit is er aan de bouw een grotere opzaniker verkocht als onder deze minister en zijn twee staatssecretarissen," al dus een felle Scholten. In die politieke sfeer en de steeds maar groter wordende druk vanuit de Tweede Kamer om steeds maar weer woningen uit de grond te stampen, werd de regering recht in de armen van de beleggers gedreven. CDA en WD eisten van de regering in 1976 opheldering over het feit dat beleggers het Haagse ministerie meden als de pest. Achteraf bleek ook dat de beleggers zich tot ongeveer 1980 afzijdig hielden van de vader landse woningbouw. Inmiddels was de CDA-er Brokx staatssecretaris Volks huisvesting geworden. Hij stond voor het blok. Er was te weinig geld om grote aantallen woningen te bouwen. Hij kon onmogelijk aan de wens van de Tweede Kamer om meer wo ningwetwoningen te bouwen, voldoen. Brokx stapte op de beleggers af, en vindt dat tot op de dag van vandaag de enig juiste be slissing. Hij deelde de Tweede Kamer mee dat hij onderhan delde met grote beleggers zoals ABP en Nationale Nederlan den. De staatssecretaris zei ronduit dat hij aan enkele van hun voorwaarden wilde vol doen. Een van die voorwaarden was dat hij de beleggers een procent extra rendement be loofde. Zijn tegenspeler en ex- staatssecretaris Van Dam (PvdA) had er geen goed woord voor over. „Het kabinet Den Uyl is voortdurend op de rand van chantage door de beleggers benaderd. Wij zijn daar nooit voor gezwicht. Ik neem het de staatssecretaris bijzonder kwalijk dat hij er wel voor buigt. De beleggers kunnen rustig achterover leunen en het volle pond vlees vragen, want de staatssecretaris heeft geen ander alternatief dan hun tege moet te komen," aldus Van Dam. Belangrijker was echter dat een meerderheid van de Tweede Kamer, met CDA en WD als zwaargewichten, ak koord ging met Brokx' keuze, omdat zo het woningbouwpro gramma gehaald werd. De kri tiek van de PvdA richtte zich alléén op de enorme bedragen die Brokx over had om de be- Staatssecretaris van W huisvesting E. Heerma FOTOGERW leggers naar zich toe te lo In het debat liet ook de t zich met geen woord uit het gevaar dat er verte' zat aan de soepeler ho« van Brokx richting belegt Tijdens de aanstaande mentaire enquête naa' fraude met bouwsubsidies len de ex-ministers en s'" secretarissen grondig ai tand gevoeld worden. Zij ten uitleggen waarom de trole op de bouwsubsidies bleef. Wellicht blijkt dan<* helemaal geen controle Het voert te ver om die sc ook voor de volle honder» cent bij de Tweede kan* leggen. De regering is tens verantwoordelijk voor V leid. Een van de hoofs'; van de Tweede Kamer is* het controleren van d<U ring. En daar heeft de Kamer steken laten J* Verblind door de polity electoraal interessante P cijfers. Partijvoorzitter Straui verweet Kohl donderdag harde bewoordingen hij zijn beslissing heeft g< nomen zonder enig overlie met de CSU. d< Een andere CSU-voorma Theo Waigel, ging nog verdi en verklaarde dat de Beier: zusterpartij van Kohls CD zich niet eens aan het rakettei besluit gebonden zal achte Minister van Buitenlandse Zi ken Genscher reageerde op h standpunt van Waigel met verklaring dat het besluit va Kohl om de 72 Pershing-1A rf ketten op te doeken wannet een INF-verdrag een feit is ee logisch vervolg is op eerdei standpunten van de bondsrege ring hierover. In een communiqué in Müi chen liet Strauss weten dat h het op prijs stelt wanneer Kol leiderskwaliteiten ten besi geeft, maar dat hij dat w< moet doen op het juiste mc ment, bij het juiste onderwer en in overleg met de CSU. Oo Strauss gaf aan dat hij de vei antwoordelijkheid voor de bf slissing geheel bij Kohl leg Buiten het gebrek aan overle gaf hij daarvoor als reden aa dat hij met de Russen ook al spraken had willen maken ove andere dan de INF-wapens. ROME (RTR) - Het It£ liaanse kabinet is het dor derdag erover eens gewoi den om mijnenvegers nar de Perzische Golf te sture als Iran en Irak geen gehot geven aan de oproep van c Verenigde Naties tot ee staakt-het-vuren te komen Volgens minister van defens Zanone zou het sturen van mi nenvegers 'een kwestie va weken of dagen' kunnen zij terwijl minister van buiter landse zaken Andreotti zei d; de regering, gezien het feit d; EK»™™" AMSTERDAM (ANP) - De halfjaarci fers van verschillende bedrijven zi; donderdag op de Amsterdamse effe< tenbeurs over het algemeen slecht on vangen, waarbij Amev het meest het oog sprong. Deze verzekeraar, d een daling van de halljaarwinst moe melden, kelderde 7,60 naar 63,20. Ook bij Aegon was de winst lag< en dat resulteerde in een koersdalir van 3,10 op 96,90. Nationale Nede landen, die de dag tevoren volgens ve wachting een lichte winststijging na« buiten bracht, daalde niettemin ƒ1; naar 79,30. De halfjaarcijfers van Nijverda ten Cate die wel een hogere nettx winst kon laten zien, maar dan afg< ^en van een buitengewone bate in c vergelijkbare periode vorig jaar, ste den de beurs hevig teleur. Nijverd sloot op 114, wat een verlies bet* bende van ƒ9,80. Ook Wessanen Pakhoed, die wel winststij ginge meldden, vermochten niet het beur£ Klimaat te verbeteren. Wessanen sloc J 3,30 lager op 90,20 en Pakhoed zakt J 1.50 naar 86,50. Er waren maar weinig fondsen dl het slechte beurs klimaat wisten t ontkomen. Tot die weinige behoorc Koninklijke Olie, die 1 in herstel wa °P 277,50. Unilever moest 1,50 teru jaar ƒ143,50, KLM verloor 1,30 o J 54, Akzo werd 2,30 lager verhandel °P J 175 en ook Philips en Hoogover gakten onder het niveau van de vorig dag. Zwak lagen voorts Heineken «rolsch, die respectievelijk 4^ 7» antonius 7% antonius ^ngr.o.Lv. J* gasthuis °v« gasthuis gasthuis gasthuis nooghuys IVt 2* Protz.hs »ProU.hs Protz.hs aeneas (oostb.) (oostb.) lourdes (tilburg) (tilburg) (tilburg) (tilburg) (het) klokkenberg liduina ('s-h'bosch) ('s-h'bosch) ('s-h'bosch)

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1987 | | pagina 4