D
UITBLAZEN
Hogere ambtenaren helpen Van Dijk aan daverend succe
'Papua-toekomst ligt in Melanesische federatie
even
■POLITIE
Verspreiding Aids onder heteroseksuelen beperkt
Vrij veijig, stop Aids.
De boodsch
Vutter in
tijdnood
VICTOR KASIËPO VAN WEST PAPUA VOLKSFRONT:
WIM KOCK
DE STEM ACHTERGROND VRIJDAG 28 AUGUSTUS 1987
-DE STEM-
GROTE GROEP AMBTENAREN KRIJGT MEER IN DE PORTEMONNEE
RIJKSINSTITUUT VOLKSGEZONDHEID: MEER GELD AIDS-ONDERZOEK
OESTEM BINNEI
Twijfels over
nieuw onderzoek
naar moord op
IKON-journalistei
NIEUW-GUINEA IRIAN JAYAJ IDE STEM C
E vutter is een man
- er zijn ook vrou
wen in de vut, maar
verderop zal blijken dat
het hier speciaal om de
man in de vut gaat - van
wie iedereen denkt en ook
wel beweert dat hij van
een welverdiende rust gaat
genieten. Tijdens de afscheids
receptie, de vutter aangeboden
door het bedrijf, wordt hij door
de directeur uitbundig geprezen
voor zijn inzet gedurende vele,
vele jaren. Hoe uitbundiger de
lof klinkt des te zekerder kun je
ervan zijn dat de directeur bij
zichzelf denkt: 'ha weer zo'n
zware jongen minder op mijn
loonlijst.'
Het feestgedruis verstomt
en de vutter gaat naar huis. In
het bedrijf gaat men over tot de
orde van de dag. De afwezig
heid van de vutter wordt nau
welijks opgemerkt. In de werk
verdeling is er al lang met zijn
naderende afscheid rekening
gehouden. Zijn opvolger zat
goed ingewerkt klaar of ze had
den de aanstaande vutter voor
de laatste jaren of maanden al
werk gegeven dat de produktie
van de dag niet te zeer beïn
vloedde. Heel af en toe valt zijn
naam nog wel eens. „Hoe zou
die Jansen het maken? Je ziet
hem nooit meer."
Het is goed dat de vutter
zo'n opmerking, die hij zou
kunnen opvatten als een klacht
of verzuchting, niet kan horen.
Want wee de vutter die er wél
een gewoonte van maakt zijn
oude collega's van tijd tot tijd
nog eens op het werk te komen
bezoeken. Hij moet al een ab
normaal leuke, snaakse, inte
ressante vent zijn, een lolbroek
van bijna professioneel niveau,
wil hem dat in dank worden af
genomen. Natuurlijk, men laat
het meestal niet zo merken.
Ouwe jongens krentenbrood.
Maar intussen denken de oud-
collega's: 'man ga alsjeblieft
verder, want ik moet voort met
m'n werk.'
De meeste vutters weten dit
en laten zich dan ook nooit
meer zien op hun oude werk
vloer. Behalve misschien op een
receptie waarmee weer een an
dere oude knar afscheid neemt
om in de vut te gaan en die
daarbij zijn oude makkers niet
heeft willen missen. Maar dat is
een totaal andere omstandig
heid. Zulke recepties zijn er
speciaal voor om herinneringen
op te halen en kletspraatjes uit
te wisselen.
Maar goed, de vutter over
wie ik het had was er zo een die
zich wel drie keer zou bedenken
eer hij weer een voet in 'dat be
drijf zou zetten en afscheidsre
cepties waren er de laatste tijd
niet geweest. De stad is er ech
ter ook nog en na een paar
maanden liep ik hem tegen het
lijf op de parkeerplaats van een
supermarkt.
„Hé Jansen hoe gaat het met
jóu?"
„Prima kerel, het kan niet be
ter. En hoe is het bij jullie op de
zaak. Nog steeds zo'n rotzooi?"
Want hartzeer, geeft de vutter
voor, kent hij niet met betrek
king tot zijn oude stiel.
„Je zult het niet geloven, maar
sinds ik niet meer hoef te wer
ken kom ik tijd tekort."
Ik geloof het wel want ik
hoor het alle vutters zeggen. Ze
hebben alle tijd van hun leven
in eigen beheer gekregen en
nog komen ze tijd tekort. Aan
vankelijk geloofde ik het inder
daad niet, maar sinds een wel
zeer vervroegd uitgetreden vut
ter mij zijn 'dagindeling' bijna
van minuut tot minuut onthul
de, weet ik dat een vutter per
definitie tijd te kort komt. De
verklaring voor het fenomeen is
gemakkelijk te vinden, maar
voor de meeste vutters blijkt zij
onacceptabel te zijn.
De vutter kent nog maar
één dwingend tijdschema; dat
van dag en nacht. Hij organi
seert zijn tijd niet meer, want
dat hoeft hij voor niemand te
doen. Zet hij zich 's morgens
aan een voorgenomen taak en
roept zijn vrouw vanuit de tuin:
„Jan kom toch buiten zitten,
het is heerlijk weer!", dan
denkt Jan: „ja waarom zou ik
er niet even van profiteren nu
de zon schijnt." En gelijk heef-
t'ie natuurlijk, daar is hij vutter
voor.
De vutter verricht de taken
die hij zichzelf vrijwillig oplegt
naar believen. Hij kiest zijn
eigen tempo en pauzeert wan
neer hij maar wil. Heeft hij
plotseling zin in iets anders dan
de voorgenomen klus, wil hij
liever lezen, tv kijken, gaan fiet
sen, dutten, koffiedrinken, met
zijn vrouw gaan winkelen of
pijltjes gooien in het schuurtje
van de buurman, dan stelt inj
zijn klus uit. En opnieuw: gelijk
heeft hij, daar is lnj vutter voor,
maar zo houdt de vutter ook al
tijd werk en heeft hij dus het
gevoel dat hij tijd tekort komt.
Ik heb deze theorie, die ove
rigens ook toepasbaar is op
huisvrouwen die de hele dag de
tijd hebben en toch 'nooit klaar
zijn', al op menige vutter losge
laten, maar de meesten accep
teren haar niet (die huisvrou
wen trouwens ook niet). Het is
alsof de vutter er een afwijzing
in ziet, uitgerekend van de kant
van degenen bij wie hij met dat
zelfingebeelde drukke bestaan
vol tijdgebrek nu juist wil aan
schuiven, degenen die echt wel
eens weinig tijd hebben omdat
een groot deel ervan een ander
toebehoort: de werkenden die
nog niet met vut zijn dus.
De vutter onder de lezers,
die nu grommend en knarse
tandend vaststelt dat ik maar
wat uit mijn nek klets en dat ik
eerst maar eens zelf in de vut
moet zien te komen, dat we me
kaar dan nog eens zullen spre
ken en dat ik dan wel anders
zal praten; die vutter heeft mis
schien ook gelijk. Maar zo
dacht ik dat het zat met de vut
ter en zijn tijdnood.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
«076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28,01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, «01620-54957.
Postadres: Postbus 4023, 4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres. Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
24,20 per maand; 69,75 per kwartaal of 271,00 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje® 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Pieter Eggen
ECHT VROLIJK was de
stemming in Scheveningen
en Zoetermeer, waar de
twee grootste ambtenaren
bonden (CFO en AbvaKa
bo) hun zetel hebben, gis
teren niet, toen minister
Van Dijk (Binnenlandse
Zaken) en de bond van ho
gere en middelbare ambte
naren CMHA overeen
stemming bereikten over
de arbeidsvoorwaarden
voor volgend jaar.
Anderhalve week geleden
sprong het tot nu toe min of
meer eensgezinde front van
de ambtenarenbonden uiteen.
Nadat deze zomer bonden en
minister waren uitgepraat
over de arbeidsvoorwaarden,
zonder ook maar één stap na
der tot elkaar te zijn geko
men, braken de hoge ambte
naren de ban. Zij zagen hun
kans schoon en nodigden ver
leden week minister Van Dijk
uit voor een nader gesprek.
De CMHA zag nog wel mo
gelijkheden om tot een verge
lijk te komen, onder het pu
bliek uitgesproken motto: als
we niet verder praten beslist
de minister voor ons. Bin
nenskamers werd dat motto
vertaald in: zonder de grote
broers van FNV, CNV en
Ambtenarencentrum erbij
kunnen we misschien einde
lijk eens wat doen voor onze
(35.000) leden en de in totaal
200.000 beter betaalde ambte
naren.
Dat is aardig gelukt, want
de overeenkomst is precies
geworden wat de hogere amb
tenaren al jaren willen.
Dit jaar en volgend jaar ge
bruikt Van Dijk 220 miljoen
gulden voor de verbetering
van de salarissen van de amb
tenaren die nu een inkomen
hebben dat ligt boven de
39.000 gulden bruto per jaar.
Ambtenaren in die groepen
gaan er van 13 gulden bij een
salaris van 3.768 gulden per
maand tot 385 gulden bij een
salaris van 11.200 gulden per
maand op vooruit.
CMHA-onderhandelaar
Van Dalen kon gisteren de
droomwens van méér geld
voor de hogere ambtenaren
als zijn overwinning vieren.
En ook minister Van Dijk
moest gisteren zijn best doen
niet te hard te glunderen. „Dit
is het soort afspraak dat ik nu
altijd graag had willen ma
ken", zei Van Dijk.
De bewindsman ziet al
enige tijd met lede ogen geta
lenteerde ambtenaren en de
beter betaalden vertrekken
naar het bedrijfsleven waar
veel meer te verdienen valt.
Het kabinet trok al eens 20
miljoen uit om computerpro
grammeurs en soortgelijk
personeel te kunnen krijgen.
Dat de hogere ambtenaar na
gisteren iets meer kan gaan
verdienen is dus niet alleen
een vurige wens van de
CMHA.
Van Dijk moest zijn vro
lijkheid enigszins onderdruk
ken. Hij kan het woord ak
koord nog niet in de mond ne
men, omdat hij het resultaat
van de onderhandelingen nog
aan de andere drie ambtena
renbonden moet voorleggen.
Pas als die instemmen is er
formeel sprake van een ak
koord.
Maar de minister heeft het
fiat van de andere bonden
niet echt nodig, om de over
winning te kunnen vieren.
Ook als de bonden niet ak
koord gaan, houdt de minister
de mogelijkheid de arbeids
voorwaarden eenzijdig op te
leggen. Hij kan dat op twee
manieren doen: óf hij gaat
voorbij aan de wensen van
ólle bonden, óf hij kiest de
weg van het nu bereikte re
sultaat. Dat laatste ligt dan
het meest voor de hand.
De drie grote bonden zitten
nu in een moeilijk parket. Ac
cepteren ze een 'deal' dat tot
nu toe absoluut onaanvaard
baar werd geacht, of laten ze
zich de wet letterlijk voor
schrijven. De bonden wilden,
na de mislukking van deze zo
mer, het op het laatste laten
aankomea
Met van a tot z gedicteerde
arbeidsvoorwaarden in de
hand, zouden de bonden de
politiek en het publiek kun
nen laten zien dat van nor
male onderhandelingen geen
sprake is. De bonden klagen-
er al jaren over dat ze met
handboeien om moeten on
derhandelen. De minister
maakt tevoren uuit wat de
loonruimte is, en hij geeft des
gewenst al de bestemming
aan van het geld. Als de bon
den het daarmee niet eens
zijn, beslist de minister zon
der de bonden. Die situatie -
hier even sterk ingedikt
weergegeven - frustreert de
bonden mateloos. En meer
malen stapten ze al naar de
commissie-Albeda (die advi
seert en arbitreert) en naar de
Tweede Kamer.
Die gang hebben de bonden
ook dit jaar gemaakt. Van Al-
beda kregen ze gelijk, maar
dat ging zo halfslachtig, dat
Van Dijk er zich onderuit kon
werken. De Tweede Kamer
debatteert volgende week
over de ambtenaren. De bon
den hadden hun hoop op de
Kamermeerderheid van
PvdA en WD gevestigd.
Beide partijen vinden dat de
ambtenarenbonden niet echt
'open en reeël' kunnen over
leggen; iets dat volgens het
internationaal recht geboden
is. Binnen de PvdA en de WD
was de voorzichtige bereid
heid wel aanwezig Van Dijk
tot een ruimhartiger opstel
ling aan te zetten.
De kans dat dat gebeurt is
door de ontwikkelingen van
deze week uiteraard mini
maal geworden. Immers, h
argument dat er geen reë
overleg is geweest, is verval
len. Is het bereiken van es
'akkoord' - zoals nu t
CMHA en Van Dijk - son
'irreëel'? Nee dus, want of ie
reëel is, maken de onderhaj
delaars zelf uit. En die hebbe
nu positief beslist.
De Tweede Kamer is dj
argument tegenover de mi
nister kwijt. Maar er is no
een reden waarom de kan*
volgende week uiterst terug
houdend zal zijn jegens de nu
nister. Van Dijk moet de 'di
met het CMHA nog aan
andere bonden voorlegge
Nu een oordeel geven over t
akkoord, of over de weg
heen, zal de Kamer niet doei
Al was het maar, omdat d
kamer zichzelf niet bepaal
een voortrekkersrol toedki
in deze zaak.
Laat de social
partners hun zaken maa
eerst zelf uitvechten, is he
parool van links tot rechts
de kamer.
Aar
Door Rinze Brandsma
DE VERSPREIDING van
Aids onder heteroseksue
len valt geweldig mee. Nog
steeds zijn het bijna uit
sluitend homoseksuele
mannen met veelvuldig
wisselende seksuele con
tacten, die Aids oplopen.
Bij herolnespuitende prosti-
tuées is wel HIV (het Aids-vi
rus) aangetroffen, maar nog
steeds niet onder prostituées
die geen drugs gebruiken. Een
uitgetest anti-Aids-vaccin
voor brede toepassing is niet
voor het midden van de jaren
'90 te verwachten.
Prof. dr. E. Ruitenberg, di
recteur microbiologie en im
munologie van het RIVM in
Bilthoven kan met de cijfers
in de hand de angst wegne
men, dat Aids nu in ons land
ook oprukt onder hetero's. Het
RTVM (Rijksinstituut voor
Volksgezondheid en Milieu
hygiëne) speelt een coördine
rende rol bij het Aids-onder-
zoek in ons land en is actief
betrokken bij de internatio
nale samenwerking bij het
Aids-onderzoek.
Het RTVM voorspelt dat,
met de huidige verdubbeling
van het aantal Aids-patiënten
in ons land per 9 maanden, er
in 1990 3200 patiënten zullen
zijn (het AMC in Amsterdam
schat hoger: 5000). Eind vorig
jaar waren dat nog bijna 200,
eind dit jaar zullen het er 400
zijn.
De Rijksoverheid heeft
voor het Aids-onderzoek ex
tra miljoenen beschikbaar ge
steld. Te weinig, oordeelt het
RIVM -behoedzaam, want het
instituut is ondergeschikt aan
de ministeries, die het beleid
maken.
In het gisteren verschenen
jaarverslag signaleert het
RIVM een 'schrille tegenstel
ling' van ons land met de VS.
„Ondanks een omvangrijk fe
deraal begrotingstekort daar
is het budget voor 1987 ten be
hoeve van het Aids-onderzoek
verhoogd met ruim 17% ten
opzichte van 1986." In ons land
is nog geen sprake van een
structurele verhoging van het
budget voor Aids-onderzoek,
„in weerwil van de aan zeker
heid grenzende waarschijn
lijkheid dat dergelijk onder
zoek kostenbesparend zal
zijn".
De gelden voor Aids-onder
zoek kwamen totnutoe uit de
RIVM-potten: 7 miljoen uit
het preventiefonds, ƒ10 mil
joen voor de voorlichtings
campagne, straks ƒ7 miljoen
voor verder onderzoek. Diag
nostische tests bij bloedban
ken en laboratoria kosten
12,5 miljoen per jaar.
Het RIVM zegt in zijn jaar
verslag, dat het Aids-onder
zoek in ons land drastisch ge
ïntensiveerd zal moeten wor
den. „Gezien de epidemische
uitbreiding van de ziekte."
In een budgetvoorstel van
prof. Ruitenberg en zijn
RIVM-hoofdsector is voor
Aids-onderzoek in de jaren
'88/'90 ƒ40 miljoen extra no
dig. De onderverdeling van
dat extra geld: ƒ11 miljoen
voor epidemiologisch en 1,5
miljoen voor sociaal-weten
schappelijk onderzoek, virolo
gie en immunologie 7,5 mil
joen, diagnostiek 4,5 miljoen,
behandeling 6, ontwikkeling
van vaccins en sera 9,5 mil
joen.
Daarnaast is voor het Pri
matencentrum (proefnemin
gen op chimpansees) ƒ10 tot
30 miljoen nodig. Dat Prima
tencentrum wil het RIVM dus
niet kwijt; Den Haag heeft
plannen om dat centrum, dat
in het Aids-onderzoek inter
nationaal een sleutelrol kan
spelen, van de hand te doen.
Prof.Ruitenberg bestrijdt
de idee, dat teveel landen en
teveel instituten op eigen
houtje bezig zijn met peper
duur Aids-onderzoek: ver
snippering van krachten en
geld. Het coördinatiepunt
voor ons land RIVM is aange
sloten bij internationale acti
viteiten in Europees verband,
programma's van de wereld
gezondheidsorganisatie WHO
en draait mee in 5 projecten
met Afrikaanse landen. In
clusief de Oostbloklanden
rapporteren alle instituten
aan het Parijse epidemiolo
gisch centrum, dat ook onder
WHO-vlag werkt.
Nederland onderscheidt
zich in het Aids-onderzoek op
verschillende punten. „In
Amsterdam bestond al een
compacte groep van 7-800 ho
moseksuele mannen die eer
der meewerkten aan een geel
zucht-onderzoek."
Studiemateriaal dat al bij
de hand was. „Die mensen
doen ook mee aan een sociaal
wetenschappelijk Aids-on-
derzoek: naar risico-factoren,
bestrijding van verdere ver
spreiding, verandering van
seksueel gedrag, bij de HIV-
tests de gedragsmatige en
psychologische effecten daar
van en onderzoek op lange
termijn naar het effect van de
preventie-campagne onder de
doelgroep."
Wat die preventie betreft:
volgens prof.Ruitenberg is
een sterke verandering in het
seksueel gedrag te zien. Een
verandering ten goede, dat
laat de scherpe daling van het
aantal geslachtsziekten zien.
In de VS is vorige week het
eerste Aids-vaccin goedge
keurd voor beperkte toetsing
onder homoseksuele patiën
ten. In ons land wordt sinds
enkele maanden experimen
teel gewerkt met AZT:
vaccin, maar een middel dal
de slopende werking van Aids
bij de patiënt lijkt te remmen
Volgens de RIVM-directeur
van de resultaten daarvan
nog niets te zeggen.
In Afrika is 10% van de vol
wassenen al besmet met Aids
In de VS is één op de 100.1
pasgeboren babies positief
met Aids besmet via de ma-
der. „Dat kan dus ook hier
zover komen, al is daar
nog geen sprake van."
Volgende maand start
ministerie van Volksgezond
heid een nieuwe Aids-cam-
pagne, ditmaal vooral gericht
op de propaganda voor het ge
bruik van condooms bij
selende seks-contactar
homo- én heteroseksueel.
Door Mathieu Kothuis
DE TOEKOMST van de
Papua's in Irian Jaya ligt
uiteindelijk in een federa
tie met andere gebieden
met een Melanesische be
volking in het Pacific-ge-
bied.
Dat zegt Victor Kasiëpo,
woordvoerder van het West
Papua Volksfront in Neder
land. Volgens Kasiëpo zou die
federatie moeten bestaan uit
West-Papua (Irian Jaya), Pa
pua New Guinea (het ooste
lijke buurland van Irian
Jaya), Vanuatu, Nieuwcale-
donië, de Salomon-eilanden
en Fiji.
Kasiëpo zegt, gezien de po
litieke ontwikkelingen in de
Pacific, erg optimistisch te
zijn over de toekomst van een
dergelijke Melanesische fede
ratie.
Kasiëpo's optimisme is on
der andere gestoeld op de
houding van de in 1980 zelf
standig geworden eiland-
staat Vanuatu, de economi
sche ontwikkeling van het
Pacificgebied en de groeiende
internationele belangstelling
voor deze regio.
Vanuatu (de voormalige
Nieuwe Hebriden) ruimt in
zijn spreektijd in de VN con
sequent enkele minuten in om
de Papua-kwestie op Irian
Jaya onder de aandacht van
de wereldopinie te brengen.
Verder ondersteunt Vanuatu
behalve de Papua's ook de
oorspronkelijke Kanakenbe-
volking op Nieuwcaledonië in
hun eis om onafhankelijkheid
en in hun verzet tegen het
Franse gezag.
Vanuatu streeft ook naar
een kernwapenvrij Pacificge
bied. Volgens Kasiëpo vervul
len Vanuatu, Papua New
Guinea en de Salomon-eilan
den een duidelijke speerpunt
functie in de regionale ont
wikkelingen in het Pacificge
bied.
De verbondenheid van
Vanuatu met de Papua-zaak
52 BI L TO
-<Jiiy«pura
VANJAYl
INDONESIË
MANUS~.
PAPÖEA- nieuw.
tllEinU.AMIlICA
nieuw ierland
ffAURU
riLLE
SALOMON EILN
xualaita
IL- u.Santa
,f-s '.,Cruzeiln
AROTUÜAV
MELANESIË
espiwu santo
j.J VANUATU V
|NIEyW->
Oceaan
WALLIS EN;
i HJTUNA
l-T"--rJ
vanualevu
VITI&l
%EFATE LEVUTSÜU
«Sr:
C AL E DO NI ÉNjJ Loyaliteit seiln FIDZJI
14.IsmIL
1-*
Een kaart van Melanesië met Vanuatu, de Salomon-
eilanden, Fiji, Nieuwcaledonië, Irian Jaya en Papua New
Guinea.
wordt nog onderstreept door
het feit dat het West Papua
Volksfront op dit eiland een
kantoor heeft geopend. Min
der enthousiast is het West
Papua Volksfront over de
houding van de Papua New
Guinea-regering in Port Mo
resby. Eerder, zegt Kasiëpo,
hebben Papua New Guinea en
Indonesië een geheime over
eenkomst gesloten voor een
zogenaamd ontmoedigingsbe
leid ten aanzien van van de
Papua-vluchtelingen die de
grens met Papua New Guinea
oversteken. Sinds de regering
in Port Moresby de conventie
van Genève heeft onderte
kend moet het land echter
hulporganisaties toelaten tot
de Papua-vluchtelingenkam-
pen langs de grens met Irian
Jaya. De situatie in de kam
pen is sindsdien verbeterd.
Opmerkelijk noemt Ka
siëpo het overigens dat Indo
nesië het verzet van de Kana
ken in Nieuwcaledonië onder
steunt terwijl het land de Me
lanesische Papua-groep in
Irian Jaya onderdrukt. „Zo
zijn er nogal wat ontwikke
lingen in het Pacificgebied
gaande die met de zaak van
de Papua's samenhangen. De
situatie in West-Papua ver
schilt bovendien niet zo erg
met die in de rest van Indone
sië. Overal in het land staan
groepen op die in verzet ko
men".
De transmigratie in West-
Papua zorgt voor enorme
spanningen, niet alleen bij de
Papua's maar ook onder de
nieuwkomers. De exploitatie
van de natuurlijke rijkdom
men veroorzaakt verder grote
onrust bij internationale mi
lieu- en mensenrechtengroe-
peringen zoals de internatio
nale milieugroep Friends of
the Earth en de dissidente In
donesische groep Tapol.
Kasiëpo noemt de Wereld
bank als een van de belang
rijkste financiële steunpila
ren van het Suhartobewind.
Met financiële middelen van
de Wereldbank betaalt de Su-
harto-regering de transmi
gratie naar Irian Jaya. In ruil
voor die steun laat Suharto de
Wereldbank en de donorlan
den van Indonesië (verenigd
in de IGGI) hun gang gaan bij
de exploitatie (in joint ventu
res) van de gigantische rijk
dommen van Irian Jaya zoals
goud, nikkel, koper, olie en
hout. Kasiëpo: „Die natuur
lijke rijkdommen zijn zo groot
dat de donorlanden er alle be
lang bij hebben dat Suharto
het verzet op West-Papua on
der controle houdt".
Op die rijkdommen zijn in
het verleden tal van buiten
landse firma's afgekomen. US
Steel exploiteert nikkelreser
ves in de buurt van de hoofd
stad Jayapura. Een Franse
firma, actief op het terrein
van de nucleaire energie, wint
uranium in de Vogelkop. De
Amerikaanse Freeport Sul
phur Company is actief met
de koperwinning in het Car-
stenzgebergte in Midden-
Irian Jaya.
Met name deze laatste
maatschappij spint garen bij
de koperwinning. In 1980
opende een speciaal opge
richte nieuwe maatschappij,
de Freeport Indonesia Inc.,
een mijn op 3.700 meter hoog
te. Uit die mijn haalde de
maatschappij alleen al in de
eerste drie maanden van '80
een omzet van 122 miljoen
Amerikaanse dollars. De In
donesische regering ontving
daarvan 22 miljoen dollar aan
belastingen.
De Freeport Indonesia Inc.
heeft (in opdracht van de In
donesische regering) vrijwel
uitsluitend personeel uit de
Filipijnen en Zuidkorea in
dienst. De topfunctionarissen
komen uit Europa en de VS.
De leiding van de maatschap
pij is in handen van een ex-
ABRI-generaal.
Jonge Papua's profiteren
nauwelijks van de activiteiten
in hun land. Daarentegen
overheerst de angst voor de
Indonesiërs. In het najaar van
'83 werd Arnold Ap, een Pa-
pua-antropoloog uit Jayapu-
yan onze Haagse redactie
pEN HAAG - Een inmii
dels opgerolde Amer
kaanse bende heeft ook
Nederland jarenlang ve
valste diploma's en tite
verkocht,
pe bende, die eind septemb
in het Amerikaanse Charlol
verhoord wordt heeft 'een n
onbekend aantal Nederlande
voor ongeveer ƒ.1600 aan e
vervalste titel of diploma g
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG - Het minist
rie van Buitenlandse Zak<
heeft gisteren gereserveei
gereageerd op de meded
ling van het Hoge Gerecht
hof in San Salvador dat h
onderzoek naar de mooi
(in maart 1982) op vier N
derlandse IKON-journali
ten heropend zal worden.
Officieel heet het dat het c
partement van buitenlanc
zaken 'met belangstelling ke
nis neemt van de aankom
ging', maar intern zijn er nog
wat twijfels over het nut v
het onderzoek vijf jaar na
moord.
Eerder opende El Salvador
1984 na felle aandrang uit N
derland een onderzoek naar
moord op de IKON-jouranl:
ten Koos Koster, Hans Terla;
Joop Willemse en Jan Kuip<
Het viertal zou in een hionde
laag zijn gelopen tijdens re
portagewerk.
Volgens zegslieden van Bi
tenlandse Zaken is dat ond«
zoek nooit afgerond. „Het
daarom vreemd dat over h«
opening wordt gesproken," i
dus een zegsman. De betrokk
Nederlandse ambassade
Bertens gaf een minder gei
serveerde reactie. Hij zei 'opg
lucht en tevreden' te zijn.
Het onderzoek naar
moord wordt in San Salvad
heropend onder andere om a
te tonen dat 'het democratise
proces in El Salvador gaan
is'. Waarnemers concluder
hieruit dat de bekendmaki
van het onderzoek daarc
meer een politieke dan een j
titiële daad is. Nog onlan
kwamen hoge politieke fur
tionarissen in Den Haag op b
zoek om over de moord op
KON-journalisten te sprekei
Kasiëpo: 'Zolang het do-
norbloed blijft stromen
komt er geen eind aan de
Papua-onderdrukking'.
FOTO PERRY HOKKE
ra, door het Indonesische ge
zag beschuldigd van OPM-
sympathieën, opgepakt en
vervolgens ingesloten. Na zijn
vrijlating uit de gevangenis
op 21 april '84 verdween Ap.
Enkele dagen later werd hij
samen met een andere Papua,
Eddy Mofu, dood aangetrof
fen. De lichamen vertoonden
sporen van marteling. Vol
gens Kasiëpo was Ap voor de
Indonesiërs een te groot ge
vaar was geworden. Door zijn
kritische instelling en zijn in
vloed op de Papua's zou hij
het verzet hebben aangemoe
digd.
Kasiëpo zegt dat het West
Papua Volksfront zal blijven
eisen dat Nederland het voor
zitterschap van de jaarlijkse
IGGI-conferentie opgeeft. Zo
lang het 'donorbloed blijft
stromen', zal er geen einde ko
men aan de onderdrukking
van de Papua's in Irian Jaya.
Afgelopen voorjaar wei
gerde het West Papua Volks
front in te gaan op een uitno
diging van minister Bukman
(Ontwikkelingssamenwer
king) om aan de vooravond
van de IGGI-conferentie te
spreken over de Papua-zaak.
Voorwaarde voor dat gesprek
was de inwilliging van de
WPV-eis dat Bukman de
mensenrechtensituatie in In
donesië officieel op de IGGI-
agenda zou plaatsen. Bukman
weigerde.
Politiek stelt het WPV po
gingen in het werk de poli
tieke partijen in Den Haag te
interesseren voor de onder
drukking van de Papua-be-
volking en de Nederlandse
betrokkenheid daarbij via 4
IGGI-steun aan Indonesit
Alleen de PvdA en de klei»
linkse partijen zijn ingegaï
op de WPV-eis dat Nederlai:
het IGGI-voorzitterscha)
neerlegt.
Kasiëpo heeft zijn hoop
gevestigd op de nieuwe Of
mas-wet in Indonesië die n#
name de WD en het CDA zei
kunnen bewegen hun Indone-
sië-beleid te herzien. Via
Ormas-wet moeten parties'
liere hulpprojecten in Indone
sië in de toekomst worden ge
fiatteerd door de regering
Jakarta. In hulpverleners-
kringen is hierover grote on
gerustheid ontstaan.
Op korte termijn blijft W
WPV zich zorgen maken
de situatie van de Pap®
vluchtelingen in Papua NeJ
Guinea. Het onderwijs en
gezondheidszorg zijn
slecht. De Papua-gemee»
schap in Nederland probe®
de ergste nood te leningen,
ternationale hulporganisatie
worden sinds kort in de
pen toegelaten.
De PNG-regering,
steeds beducht voor verste
ring van haar relatie met Ji'
karta, deporteert de Pap®
inmiddels naar kampen, vtf
der het binnenland in. De P'
pua-strijd is nog lang nietgf
streden.
MORGEN:
'Onmenselijke
en uitbuitende
oefening in kolonialist
(De vorige afleveringen van
serie verschenen In De Stem
15, 18, 19, 20 ,21, 22, 25 e"
augustus)
DE BEREIDVERKLARING
afstand te doen van 72 Per
sche en Amerikaanse INF-ra
belangrijke overwinning voo
landse Zaken Genscher woi
dat de eerste contouren van
standsraketten zich aftekent
een fervent voorvechter va
toond. Hij had ook de moed
Bondskanselier in - de red
sche eis dat de 72 Westduiti
akkoord uitgezonderd mogt
deel van coalitiegenoot CDU
9evochten. Kohl heeft het ec
-niet aangedurfd om de vas
nog langer te blokkeren.
Er valt overigens best beg
aarzeling om in te stemmen
is een gegeven dat het Oostt
ketten voor de korte afstand
°P het punt van de conver
schaupact - alle militaire stre
Voor een land dat met zijn gr<
den aanleunt, is deze wetens
de overige Westeuropese lan
De beslissing van Kohl -
9etuigend van gevoel voor re
de INF-systemen in ieder ge
verenigde Staten hebben or
dm de uitvoering van een ak
"'e in een verbijsterend tem|
9elanceerd om het zo ver te
niet meer achterblijven.
Het streven naar een de
pjandsraketten is dus voorlo
aju ook niet haalbaar. Op de
komen dat ook de raketten
"°nele bewapening onderwi
dogpunt van eigen velighe
oortduren dat de landen vai
ker zijn.
Bondskanselier Kohl heeft
en door de Russen te verzc
ngsprogramma van rakettei
ri2no er.d kilometer. Het is nie
e bovjet-Unie zonder meer
het
—tha ?!9naal van Kohl waarde\
"dodschap dat een akkoorc
echts een begin is op de w«
