UITBLAZEN
Hogere kinderbijslag vroeg CDA-presentje voor Sint
r
T
tpMpwiif
l
j^g| if*™1
i
Ipakticulie:
Loo
Nationaliteitenprobleem houdt Sovjetunie weer bezig
'De Papua's stemden met hun voeten'
even..i
i
mm
APK-keuring
een gok (3)
KABINET NEEMT MAATREGEL OM DE KOOPKRACHT OP PEIL TE HOUDEN
HET NOOIT UITGEOEFENDE ZELFBESCHIKKINGSRECHT IN IRIAN JAYA:
)E STEM COM)
t '9
heus
DE STEM ACHTERGROND WOENSDAG 26 AUGUSTUS 1987
InESTEM BINNENLAf
-DESTEM-
I zei dit gistermiddag na overleg
Jremie
NIEUW-GUINEA IRIAN JAYA
3e politiepet vai
ALS ik afga op de
brieven die ik ont
ving over de (ver
plichte) algemene perio
dieke keuring van auto's,
valt het met de praktijk
van die keuring wel mee.
Echte klachten die speci
fiek zijn toe te schrijven
aan de keuring zijn er weinig.
Sommige mensen hebben de in
druk dat de garage als gevolg
van de keuring meer handelin
gen en onderdelen in rekening
brengt bij de grote onderhouds
beurt, zodat het 'voordeel' van
de gratis keuring (in combina
tie met de onderhoudsbeurt)
een farce is. Het is moeilijk vast
te stellen of dit ook inderdaad
het geval is. Het lijkt mij niet
ongewoon dat de ene onder
houdsrekening eens wat hoger
uitvalt dan de andere.
Wat blijkens de brieven va
ker voorkomt is dat reparaties,
die volgens de garage moeten
worden uitgevoerd om de auto
APK-veilig te krijgen, veel ho
ger uitvallen dan werd ver
wacht of zelfs afgesproken.
Vrijwel alle briefschrijvers,
ook degenen die geen klachten
hebben, betwijfelen het nut van
de APK. Waar haalt de politie
de mankracht vandaan om te
controleren of iedereen een
stickertje van de juiste kleur op
z'n nummerplaat heeft? Wat de
controle op de keurende gara
ges betreft wijzen enkele lezers
veelbetekenend op de goede re
laties die er vaak bestaan tus
sen garagisten en verzekerings-
experts.
Het garagebedrijf en de
daar heersende technocultuur
is voor de meeste automobilis
ten volstrekt ondoorzichtig en
veel brieven gaan dan ook over
vertrouwen dat - soms na vele
jaren - werd beschaamd.
Men herinnert zich wellicht
de hts-er uit Oudenbosch met
zijn twaalf jaar oude Escort
(Uitbl. 18/8). Zijn eerste APK-
sticker kreeg hij nadat zijn va
der en een oom aan de auto
hadden gesleuteld en gelast. De
handrem werkte niet. Dat er
een jaar later aan de Escort het
een en ander moest gebeuren
begreep de student wel. Afge
sproken werd dat de reparatie
kosten de 700 gulden niet te
boven zouden gaan (de auto
was na een aanrijding voor 400
gulden gekocht).
Toen de student om zijn
auto kwam bleek de rekening
bijna het dubbele te bedragen:
1300 gulden! „Ik viel bijna
flauw", schrijft de hts-er. Het
Iokonieke commentaar van de
garagist: „Een jaar gaat'ie wel
weer mee en voor dat geld heb
je geen andere fatsoenlijke
auto."
Sommige auto's zijn net
mensen. Ze komen van de band
met nukken waar ze niet vanaf
te helpen zijn. Of ligt het aan
de garage? De Lada 1600 van
een Bredanaar had een paar
van die nukken: de claxon
functioneerde slecht of niet,
een portierraam liep abnormaal
zwaar en de motor verbruikte
te veel olie. Ondanks de onder
houdsbeurten, steeds op tijd
verricht in steeds dezelfde, ver
trouwde garage, bleef de auto
die nukken vertonen.
WIMKOCK
De laatste keer werd de on
derhoudsbeurt gecombineerd
met de APK-keuring. Zonder
de klant te waarschuwen ver
richtte de garage voor 1100 gul
den reparaties. Dat vond de
klant echter het ergste niet. Na
beurt en keuring bleek de cla
xon het nog steeds niet te doen,
verbruikte de motor nog net zo
veel olie als voorheen en was
het portierraam nog steeds
nauwelijks open of dicht te krij
gen. De nieuwe utlaat die on
der de auto was gemonteerd zat
vast met een plastic bandje in
plaats van met de originele
spanrubbers. De Bredanaar is
nu op zoek naar een andere
vertrouwde garage.
„Die wagen kan geen
10.000-beurt hebben gehad en
zéker geen APK-keuring",
luidde het commentaar van de
Haagse politie na de Lada van
een briefschrijver uit Raams-
donksveer te hebben geïnspec
teerd. De Lada was aangehou
den omdat het linkerachterlicht
niet brandde. De vijf jaar oude
auto was dezelfde morgen (mei
van dit jaar) in Breda in ont
vangst genomen. Volgens het
koopcontract zou de verkoper
de gewenste 10.000-beurt én de
APK-controle uitvoeren.
De koper was, na de auto
opgehaald te hebben er meteen
mee naar Den Haag gereden,
waar hij een vergadering moest
bijwonen. Vandaar dat het
technisch drama waarin hij ver
wikkeld raakte zich aanvanke
lijk langzaam ontrolde. Toen
de volle omvang ervan duide
lijk werd bleek de auto de vol
gende mankementen te verto
nen:
- te veel speling op stuur en
- slecht functionerende rem-
men 1
- portiersloten, linkerachter-
licht, claxon en dashboardver- §j
lichting functioneerden in het
geheel niet
- te weinig olie. Oliepeillampje
brandde en ook de oliepeilstok
gaf 'vrijwel geen druppel' aan
- de op de voorruit bevestigde
copie deel III was nog van 1986
- de banden vertoonden slijta-
gekaalheid aan de randen, het- j§
geen ook op ontsporing van de
wielen kon duiden.
Ondanks dit alles zat er wel
een nieuw APK-vignet op de
nummerplaat! De garagehou- s
der (geen Bovag-üd) bestreed
aanvankelijk alle klachten (tele-
fonisch, uiteraard niet schrifte-
lijk), maar stemde tenslotte toe
in een nieuwe 10.000-beurt plus
APK-keuring. De klant ging de
auto zelf wegbrengen en kon S
hem dezelfde dag weer opha- j|
len. „En wat ik al vreesde",
schrijft hij, „ook in tweede in-
Stan tie waren de door mij geëi-
ste werkzaamheden niet uitge- E
voerd." Begin deze maand S
heeft de automobilist uit j=
Raamsdonksveer een civil-
rechtelijke procedure tegen het
Bredase garagebedrijf aange-
spannen.
llflfflllllllllllflflllllffffllllllllllllllllllfllllfffffllllfllllllllllltllllllllflllllllllllllllllllllllllllllfltlllllllllllfr
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans-hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41, 236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
24,20 per maand; 69,75 per kwartaal of 271,00 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 -ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Pieter Eggen
„MENSEN met kinderen
gaan er volgend jaar iets
op vooruit. Dat mocht ook
wel weer eens een keertje".
Moe, maar voldaan. Pre
mier Lubbers kon vrijdag
avond na afloop van het
kabinetsberaad niet onte
vreden zijn.
Het kabinet had een matige
belastingverlaging afgespro
ken, een verhoging van de
kinderbijslag én een grotere
vakantietoeslag (van 7,5 naar
8%) voor de mensen met een
uitkering. Deze maatregelen
moeten er voor zorgen dat de
koopkracht volgend jaar voor
iedereen op peil blijft.
De koopkracht dreigde ko
mend jaar voor de meeste
mensen gemiddeld één pro
cent lager uit te vallen dan dit
jaar. En met de belofte van
het kabinet dat gemiddeld
over vier jaar de burger ten
minste evenveel in zijn porte
monnee overhoudt was een
lastenverlaging dringend ge
wenst.
De maatregelen waarvoor
is gekozen, richten zich vooral
op de laagst betaalden. Die
hebben het meeste profijt van
de belastingverlaging. De
laagste twee belastingschij
ven wordt van respectievelijk
16 naar 14 procent en 25 naar
23 procent gebracht.
Een deel van dit voordeeltje
wordt overigens al weer te
niet gedaan doordat de
daarop volgende schijf van 32
procent niet wordt verlaagd.
Bovendien wordt die schijf
iets ingekort zodat mensen
met een inkomen van vlak bo
ven modaal (40.000 gulden
bruto per jaar) eerder in het
hogere 41-procentstarief val
len.
De grote groep werknemers
van rond modaal ziet dus het
voordeel van de lagere eerste
twee schijven enigszins te niet
gedaan door deze laatste
maatregel. Toch treedt voor
hen geen nadeel op. Een van
de voornaamste oorzaken
daarvan ligt in de premies,
die nagenoeg gelijk blijven.
Volgens zeer voorlopige cij
fers van de Sociale Verzeke
ringsraad en de Ziekenfonds
raad kunnen de premies ge
lijk blijven. De ziekenfond
spremie kan iets omlaag, om-
"*mjk
CDA-fractieleider Bert
de Vries vroeg om een ge
baar jegens de kinderrijke
achterban.
- FOTO ANP
dat de verwachte tegenvaller
daar lager is. Dit jaar werd de
premie tussentijds verhoogd
om die tegenvaller op te van
gen. De ww-premie zal waar
schijnlijk iets omhoog gaan,
maar door in te teren op de
overschotten van de fondsen
kan die stijging binnen het
halve procent blijven.
Een andere belangrijke
'goedmaker' is de kinderbij
slag. Het kabinet besloot die
met zes procent te verhogen.
Een gezin met twee school
gaande kinderen (tussen de
zes en de achttien jaar) gaat
er ruim vijftig gulden per
kwartaal op vooruit. Als beide
kinderen tussen de zes en de
twaalf jaar zijn is dat voor
deel nog steeds ruim veertig
gulden en met twee kinderen
onder de zes jaar komt er per
drie maanden bijna 28 gulden
méér binnen.
De kinderbijslag kan om
hoog, omdat de AKW (het
fonds waaruit die bijslag
wordt betaald) dit jaar bijna
driehonderd miljoen gulden
over heeft. Een hogere uitke
ring van zes procent kost net
zo veel, zodat eind 1988 het
AKW van zijn overschot af is.
De premie (die overigens ge
heel door de werkgevers
wordt betaald) hoeft niet om
hoog door het bestaan van dat
overschot.
Dat het kabinet de kinder
bijslag heeft gekozen om de
koopkracht op peil te houden
ligt voor de hand. In de eerste
plaats is het een politieke
keuze. Het CDA - dat nog
steeds het gezin lief heeft -
wilde wel weer eens een ge
baar maken jegens zijn kin
derrijke achterban.
CDA-fractievoorzitter De
Vries riep verleden week
bijna hardop om een gebaar.
Het kabinet heeft de CDA-
wens gehonoreerd, nu het mo
gelijk was, zonder de werkge
vers op een hogere premie te
moeten tracteren. Van die
kant is er dan ook geen gemor
opgeklonken over de maatre
gel.
Het kabinet dacht aanvan
kelijk uitsluitend aan een al
gehele belastingverlaging met
één procent. Maar dat heeft
het nadeel dat mensen met
een hoog inkomen er in gul
dens meer mee opschieten dan
mensen met een laag inko
men, Dat komt doordat belas
tingen 'progressief' worden
geheven: een laag percentage
belasting over een laag be
drag en een hoog percentage
over een hoog bedrag. Verla
ging van de belasting met één
procent levert de royaal-ver-
diener daarom meer op in de
beurs.
De Vries wees verleden
week op deze onrechtvaardig
heid en bepleitte een premie,
verlaging. Premie wordt be-
taald vanaf de eerste ver.
diende gulden en de persoon
met een laag inkomen betaalt
relatief gezien veel meer
premies dan aan belasting, ft
man/ vrouw met een laag in.
komen is dus beter af met een
lagere premie.
Lagere premies zaten er per
saldo niet in, zo berekenden!
ambtenaren van de verschil-j|
lende departementen, maar i'
omhoog hoefden de premies
ook niet. Tegelijk stuitten de
rekenaars op de kinderbij-1
slag. Die discrimineert niet J
tussen inkomensgroepen om-X
dat het bedrag vastligt per
kind.
De kinderbijslag is vooral I
voor jonge echtparen met op-
groeiende kinderen en een
modaal inkomen een welkome
aanvulling op het inkomen.
Een verhoging in die toelage,
hoe gering ook, is altijd ee:
aardig extraatje. Het kan
of twee veijaardagsca-1
deautjes en een paar Sin
terklaassurprises schelen
Maar meer ook niet.
IpEN HAAG (ANP) - De
Vereniging van Neder
landse Gemeenten (VNG)
I wil, in samenwerking met
de rijksoverheid, na gaan of
er mogelijkheden zijn tot
1 bezuinigingen op gemeente-
j (ijk terrein. Die mogelijkhe-
I jen zouden mogelijk kun-
I pen worden gevonden door
decentralisatie, deregule-
I ring en door minder regel-
'geving.
vNG-voorzitter mr. J. Drijber
(burgemeester van Arnhem)
tu
ee
bij
6e,
st<
de
do
(Bi
NATIONALISTISCHE BETO
GINGEN in de drie Baltische re
publieken van de Sovjetunie in
het weekeinde tonen aan dat het
nieuwe streven naar openheid
door het Kremlin onvoorspelbare
en ongewenste gevolgen kan
hebben voor de autoriteiten.
De Sovjetpers schreef maandag dat
de mensen door westelijke radiosta
tions waren opgehitst tot de protes
ten, maar intussen werden zij niet
verhinderd door de politie. Volgens
de hoofdredacteur van het in Stock
holm verschijnende 'Estlands Dag
blad' was de berichtgeving in de Sov
jetmedia 'ongebruikelijk uitvoerig'.
„Het is een paradox van glasnost",
aldus een diplomaat in Moskou. „Het
Kremlin zegt dat de mensen vrijelijk
kunnen spreken over hun proble
men. Dat is precies wat de Balten
doen en plotseling zijn er betogingen,
die Moskou niet wenst".
De Balten zijn niet de enigen die
protesteren. De Sovjetunie telt meer
dan honderd nationaliteiten. In de
cember uitten Kazachen hun grie
ven. De uit de Krim gedeporteerde
Tataren brachten hun protesten vo
rige maand tot midden in de straten
van Moskou. De officiële Sovjetpers
heeft ook al melding gemaakt van
nationalistische spanningen in de
Centraalaziatische republieken
Tadzjikistan en Kirgizië en in Mol
davië, dat vroeger deel uitmaakte
van Roemenië.
Maar het nationale gevoel in de
drie Oostzee-staten Estland, Letland
en Litouwen is uitzonderlijk sterk.
Zij waren onafhankelijk tussen de
twee wereldoorlogen totdat zij in
1940 door de Sovjetunie werden inge
lijfd na een geheim verdrag tussen
de Sovjetunie en nazi-Duitsland van
23 augustus 1939 waarbij de in
vloedssferen in het Oostzeegebied
werden verdeeld. Volgens de Sovjet
unie traden de Oostzeestaten uit
eigen vrije wil toe tot de Sovjetunie.
Maar de VS noch het Vaticaan er
kennen het Sovjetbestuur in de drie
republieken. Het zijn de westerste
van de vijftien Sovjetrepublieken en
de levensstandaard is de hoogste in
het land.
In de jaren vijftig wist Moskou
uiteindelijk een einde te maken aan
het gewapend verzet, maar de natio
nalistisch geïnspireerde onvrede in
het gebied is blijven bestaan.
Het SovjetregeringsBlad Izvestia
schreef maandag dat er aan de beto
ging in de Litouwse hoofdstad Vil
nius slechts 200 tot 250 mensen deel
namen en dat de helft uit nieuwsgie
rigen bestond. Het ging om meest
oudere mensen, die bijeenkwamen
T
,4%.Ay
Ook de Krim-tataren vormen in de Sovjetunie een etnische minder
heid die de grenzen van Michaïl Gorbatsjovs Glasnost-politiek uitpro
beren. - FOTO AP
voor de St.-Anna-kerk. Zij uitten
klachten over het Sovjetsysteem,
maar spraken zich uit voor vernieu
wing en niet voor omverwerping er
van.
Het feit dat er zo weinig mensen
opkwamen, toont aan dat twee we
ken propaganda door westelijke ra
diostations een omgekeerd effect be
reikte, aldus Izvestia.
Volgens westelijke journalisten
die in Vilnius waren, verzamelden
zich er meer dan vijfhonderd men
sen, die patriottische liederen zongen
en 'vrijheid, vrijheid' schreeuwden.
De hoofdredacteur van het 'Est-
landse Dagblad' in Stockholm, Johan
Kokla, sprak van ongeveer 250 men
sen in Vilnius. Maar volgens hem be
toogden er zondag in de hoofdstad
Riga van Letland tussen de zeven
duizend en tienduizend mensen
gingen er in Tallinn in Estland onge-1
veer tweeduizend mensen de straat
op.
Sommige buitenlandse bezoekers I
in de Oostzeestaten bespeuren er wel
anti-Russische gevoelens onder
bevolking, maar van vijftien bete-1
gers in Vilnius die daarover door
journalisten werden ondervraagd ze;
er geen dat hij de betoging als anti-
Russisch beschouwde. Een Rus die de l
menigte spontaan toesprak kreeg ap-1
plaus, toen hij zei achter de Litou-
wers te staan, omdat zijn vader i
der wijlen Josef Stalin, zoals ook vele I
Litouwers, naar een werkkamp was|
gestuurd.
Uit deze opmerking blijkt voorl
welk delicaat probleem Sovjetleider I
Michaïl Gorbatsjov staat. De leider]
van het Kremlin heeft enthousiaste]
steun van intellectuelen gekregetl
voor zijn wens dat de waarheid aaa|
het licht wordt gebracht over de don-1
kerste perioden in de geschiedenis]
van het land, zoals over de onder-
drukking ten tijde van Stalin. Maar
dit moedigt tevens nationaliteit
aan die onder Stalin hebben geleden I
- zoals de Krim-Tataren, die in 198
werden gedeporteerd en de Baltisch-j
volken die op verandering aandrin
gen en hopen dat zij daarvoor niet]
zullen worden gestraft.
ij Van onze Haagse redactie
"'DEN HAAG - De particuliu
[leeraars (KLOZ) willen dal
dige loongrens voor het zij
als de plannen van de comr
vergenomen.
{patiënten moeten zelf gaan
{willen hebben. De overheid mc
jlen aan die verzekering. Op die J
[komen dat mensen met een laaj
[tra lasten komen te staan.
iHet KLOZ heeft dat gisteren
[tijdens een persconferentie in
[Den Haag laten weten. De par-
Jticuiiere verzekeraars zullen de
[Tweede Kamer volgende week
[dit alternatief voorhouden, als
[de kamer organisaties hoort
[over de plannen van de com-
Imissie-Dekker.
In het plan-Dekker vervalt
[de loongrens (nu 49.150 gulden
bruto per jaar). Dekker wil dat
iedereen een premie naar inko
men en een vaste premie be
taalt. Voor dat geld moeten alle
verzekerden een basisverzeke
ring krijgen. Daarnaast kan
iedereen zich aanvullend ver
zekeren. Dit systeem kan fikse
[inkomenseffecten hebben voor
moral mensen met een laag in-
Ikomen. Dekker zelf rekende
'oor dat minima met kinderen
ïr tot vijf procent slechter op
'orden. 1
ml
ten
Door Mathieu Kothuis
„INDONESIË zal met as
sistentie en deelneming
van de VN-vertegenwoor
diger en zijn staf regelin
gen treffen, om de bevol
king van het gebied de ge
legenheid te geven de vrij
heid van keuze uit te oefe
nen.
Deze schikkingen omvatten
beraadslagingen (musjawa-
rah) met de vertegenwoordi
gende raden over de proce
dure en de passende metho
den die gevolgd moeten wor
den om zich te vergewissen
van de vrijelijk geuite wil van
de bevolking."
Zo luidt het eerste deel van
artikel 18 van de New York-
overeenkomst waarin de
overdracht van Nieuw-Gui-
nea aan Indonesië wordt ge
regeld. Deze 'Act of Free
Choice', het zelfbeschikkings
recht voor de Papua's dat in
'69 zou worden uitgeoefend en
zo uitdrukkelijk in de over
eenkomst is opgenomen, zal
uiteindelijk met voeten wor
den getreden.
En, erger nog, in de periode
'62-69 laat de Indonesische
regering niets na om de Pa-
pua-bevolking met machts
middelen te intimideren om te
voorkomen dat het zelfbe
schikkingsrecht anders zou
uitpakken dan een uitdrukke
lijke wens tot aansluiting bij
Indonesië.
'Van Sabang tot Merauke'
luidt de slogan in de confron
tatiepolitiek van Sukarno te
gen Nederland. Hij maakt er
geen enkel geheim van dat
Nieuw-Guinea tot het Indo
nesische grondgebied (van
Sabang op het westelijke
punfje van Sumatra tot Me
rauke, de oostelijke punt van
Nieuw-Guinea) behoort en
Indonesisch moet blijven.
In die visie past geen vrije
Papua-keus voor zelfstandig
heid of een eventueel samen
gaan met het (Australische)
oostelijk deel van het eiland.
Maar houdt politiek Neder
land in '62 nog wel serieus re-
In maart 1969 demonstreren Papua-ballingen op het
Haagse Binnenhof voor zelfbestuur van West-Irian.
FOTO ANP
kening met de mogelijkheid
van een vrije uitoefening van
het zelfbeschikkingsrecht
door de Papua's in '69?
Duidelijk is dat minister
Luns na de ondertekening
van de New York-overeen-
komst zijn buik vol heeft van
Nieuw-Guinea en van dit
voormalige deel van het Ko
ninkrijk niets meer wil horen.
Volgens de Australische jour
nalist Robin Osborne laat in
augustus '62 een woordvoer
der van de Nederlandse am
bassade in Amerika zich ont
vallen dat Nederland zich, na
de hele voorgeschiedenis, nog
weinig gelegen laat liggen
aan het zelfbeschikkingsrecht
van de Papua's. Het ging er
Nederland bij de onderteke
ning van de New York-over-
eenkomst immers alleen nog
om dat het zich zonder al te
veel gezichtsverlies uit de
kwestie Nieuw Guinea kon
terugtrekken.
Jarenlang vormt Nieuw
Guinea in de Indonesische po
litiek de inzet van een 'heilige
oorlog'. Indonesische troepen
verbazen zich er hogelijk over
dat ze na de overdracht van
Nieuw Guinea een uiterst vij
andige Papua-bevolking aan
treffen. Geen gejuich over de
komst van de Indonesische
troepen.
Bij de Papua's overheerst
zeker geen gevoel van bevrij
ding van het jarenlange kolo
niale (Nederlandse) bewind.
Na het vertrek van de Ne
derlanders wordt het stil in de
Nederlandse pers. Nieuw
Guinea is verloren; het hoofd
stuk Nederlands-Indië is
voorgoed afgesloten. Indone
sië schermt het gebied bijna
hermetisch af voor buiten
landse journalisten en corres
pondenten.
Op 24 september '66 meldt
een ANP-correspondent dat
West-Irian door de Indone
siërs wordt geplunderd. De
door Nederland achtergelaten
goederen; auto's, ijskasten,
voedselvoorraden, kleding en
brandstoffen, worden naar
Java verscheept. 'Het eiland
met de lege winkels', zo om
schrijft de correspondent
West-Irian.
En dat is nog niet het erg
ste. Het Indonesische gezag
tracht onwillige Papua's met
harde hand in het gareel te
brengen.
De onwil van Indonesië om
de Papua's over hun eigen
toekomst te laten beslissen
wordt inmiddels steeds duide
lijker. In '65, vlak voor zijn
val, noemt Sukarno een
volksstemming in West-Irian
onomwonden 'een verspilling
van tijd en moeite'. „Het volk
van West-Irian heeft al voor
aansluiting bij Indonesië ge
kozen", aldus Sukarno. Uit
het sterk groeiende Papua-
verzet blijkt echter de werke
lijke volkswil.
Een van de omvangrijkste
guerilla-akties uit die jaren,
door de Arfaks, begint in juli
'65 in de buurt van Manokwa-
ri. Onder leiding van Arfak-
leider Johan Ariks hebben de
Arfaks bij de Indonesische
leiders geklaagd over voed
selgebrek en een tekort aan
banen voor de Papua's. Een
aantal van hen wordt gear
resteerd en daarmee slaat de
vlam in de pan.
Ariks trekt zich met twin
tigduizend medestanders te
rug in de jungle en begint een
guerilla die twee jaar zal du
ren. In '67 wordt Ariks gear
resteerd en hij sterft uiteinde
lijk in '69 in Indonesische ge
vangenschap. Geïnspireerd
door de opstand van de Ar
faks breken later spontaan
Papua-opstanden uit in Me
rauke, Sorong, Sausapor en
Makbon.
Op de Indonesische onaf
hankelijkheidsdag, op 17
augustus '68, kondigt Sukar
no's opvolger Suharto aan dat
de Papua's het daaropvol
gende jaar van hun zelfbe
schikkingsrecht gebruik kun
nen maken. Op West-Irian
verkondigt een legerwoord-
voerder echter dat een en an
der niet betekent dat 'Indone
sië het beginsel van een ver
enigde Republiek Indonesië
zou verlaten'.
Een maand na de uitspraak
van Suharto bezoekt de spe
ciale VN-vertegenwoordiger,
Fernando Ortiz Sanz, West-
Irian. Sanz zegt 'geschokt te
zijn' over het gebrek aan in
formatie en voorlichting bij
let KLOZ wil dit effect te niet
loen door mensen die minder
lan ongeveer 50.000 gulden
iruto per jaar verdienen alleen
n inkomensafhankelijke pre-
lie te laten betalen. Wie méér
de i
cur
paM
de I
wiel
aan
de plaatselijke bevolking over
de aanstaande volksstem
ming.
In '69 blijkt Sanz nog even
boos omdat de Indonesiërs op
geen enkele manier te kennen
geven de Papua's serieus in de
gelegenheid te stellen van hun
zelfbeschikkingsrecht ge
bruik te maken.
De uiteindelijke stemming
over de toekomst van West-
Irian is een farce. De Papua-
bevolking en -kiesmannen
worden geïntimideerd en ge
prest tot een keuze vóór aan
sluiting bij Indonesië. Onder
het voorwendsel dat de Pa
pua's te onontwikkeld zijn om
over hun eigen toekomst te
beslissen, wordt gekozen voor
het systeem van 'musjawa-
rah'.
In deze vorm van overleg
met adat- en volkshoofden
spreken duizend kiesmannen
(één op de achthonderd Pa
pua's) zich namens de gehele
Papua-bevolking uit over de
toekomst van West-Irian. De
stemmingen vinden plaats in
massabijeenkomsten waarbij
de door de Indonesiërs gese
lecteerde kiesmannen over
wegend voor aansluiting bij
Indonesië kiezen. In Merauke
worden kort na een massas-
01
In december '68 ontving president Suharto vier verte
genwoordigers van het Westiriaanse verzet. Tweede van
links majoor Soeharso, adjudant van de president.
- FOTO ANP
temming twintig voorstem
mers door Papua-rebellei
vermoord.
De Sydney Morning Herali
schrijft op de dag van de mas
sabijeenkomst in MeraÉ
dat het alternatief voor de Ir-
donesische kolonie die West
Irian inmiddels is gewordt:,
een onafhankelijk W
Nieuw Guinea is. „Waar
de wereld zou vandaag de dï
nog een dictaat worden g
cepteerd dat verkondigt
een volk te primitief is
over zijn eigen toekomst
beslissen?", schrijft de He
rald.
Het slotdocument van VU
vertegenwoordiger Ortiz Sa®
blijkt, tussen de regels doos
vernietigend voor Indonesië
Ortiz Sanz bekritiseert de In
donesiërs voor hun gebrek
aan medewerking bij
volksstemming en spreefc
van Papua's die 'stemden n»
hun voeten'.
Kortom, Papua's sla»
massaal op de vlucht voor
Indonesische terreur, op z<
naar de geborgenheid van
jungle en Papua New Guinea
Het Sanz-rapport wordt
20 november '69 door de Alge
mene Vergadering van de V)
voor kennisgeving aangeno
men. Een resolutie die
eind maakte aan het VN
bat over West-Irian krijgt®
stemmen voor, nul tegen
dertig onthoudingen.
Een poging van Ghana
andere Afrikaanse landen
de Papua's in '75 een nieuw
kans te geven om over
toekomst te beslissen is c
mee voorgoed van de baan.
MORGEN;
Operatie Saté; De oorlog
in Iran Jaya gaat voort
(De vorige afleveringen van
serie verschenen In De Stem
15, 18, 19, 20, 21, 22 en 25 auj»
tut).
EEFT NEDERLAND de grenzen val
aande op de uitspraken van een aarj
en veronderstellen dat het die richtin
en artikel in het behoudende Amerii
sreerde dat de roep om recht en orl
ordt. De Nederlandse samenleving f
srreur van de minderheid' te pikken;!
len zijn met de toegeeflijkheid.
Na het verschijnen van het gewraal'
es over de begrippen tolerantie en T
net spoor van deze polemieken I
laauw van de Rotterdamse politie en
araal Gonsalves een aantal opzient»
aast hun kritische visie op de samer
Bnheid aangegrepen om het functio!
wie-apparaat aan de orde te stellen!
Vooral Gonsalves is heel opmerke'
'ocureur-Generaal is ondermeer vaif
1 rijkspolitie er niet in zijn geslaagd
iiteitsbestrijding te komen. Vooral
Wiebonden de bedrijfsvoering be"
icht te besteden aan een goede re„
®trijding van de zware criminaliteit#
Baarde politieman op zijn ziel getrapt]
Als Gonsalves met zijn provocerenr
gehad om een discussie op gani
stekend in geslaagd. De politie-orgr
ste benen en ook een aantal hoofc
Ql9 gereageerd.
Voor een deel is die boosheid tere.
3 generaliserend tewerk gegaan. Mi
en met kwalificaties als 'paniekzaail
borrelpraat', is al te gemakkelijk.
■apparaat is natuurlijk voor verba
eat zich nog steeds bezig met takel
e nriet het echte politiewerk, zoals li
veel administratieve handelingen.!
®ogrijk werk (bestrijding kleine crinf
dok de samenwerking tussen rijks-I
politiekorpsen van verschilleil
0 worden. Tot nu toe heeft de pol
■wen dat ze dit proces van harte or
gemaakt, maar daar is alles mee;
de Bredase Officier van Justiï
s komen tot een nationaal rampe
De mogelijkheden van dit soorti,
--is moeten worden bekeken,
so beroep op de bereidheid van df
erken is dus goed te verdedigen
1 Worden is dat niet de politie maq
«langrijke beslissingen neemt.
9 over dit onderwerp gesproken,
JWs geen sprake.
D °r die voorzichtige politieke op
0 °P te brengen. Kiezen voor e,.
?r.° s'mPe'als Ne' lijkt. Het gevaar
jachtig wordt dat ze zich aan
oie onttrekt, is niet denkbeeldig.
Voh Praktijken kan leiden. Op
erland niet te wachten.
ee: .fl
as
erde
U
hui «a.
daai
