Geschillen op UNCTAD-Zevert in de ijskast
Moord op Jaime Ferrer tart Aquino's leiderschap
Atjeh integreert in Indonesië via moderniseringimita^n
even,
UITBLAZEN
BEMIDDE]
eisei
A PK-keuring
een gok?
OPLOSSING SCHULDENPROBLEEM ARME LANDEN NOG LANG NIET IN ZICHT jKoilingin
JE STEM COM
DE STEM ACHTERGROND WOENSDAG 5 AUGUSTUS 1987
DE STEM BINNENLA
WIM KOCK
DESXEM
rTRECHT (ANP) - De Li
/ereniging LSV en de V{
[andse Ziekenfondsen (VI
;ort zonder voorwaarden
lerhandelingen die een eiJ
le contractloze periode die i
Supermarkt
vordert
anderhalve
ton van
caissière
DIT jaar heeft mijn
atfto,- vorige maand
drie jaar oud - zijn
eerste APK-keuring ge
had. Ik het dat doen tege
lijk met de 20.000-beurt
en aangezien dat door
gaans sowieso al een kwes
tie van honderden guldens
is heb ik er financieel niet veel
van gemerkt. Zo vaart echter
niet iedereen. Een kennis kreeg
ook te maken met de eerste
keuring. Zijn auto was een jaar
of vier, vijf oud, was op nor
male wijze onderhouden en
reed niet abnormaal veel kilo
meters, ongeveer het gemid
delde dat de particuliere auto
mobilist per jaar haalt. Dat ligt,
meen ik, in de buurt van
15.000 km per jaar.
Hij bracht zijn auto naar de
garage. Inspectie daar bracht
aan het licht dat er voor zo'n
700 gulden aan gesleuteld
jnoest worden, wilde de wagen
weer aan de veiligheidseisen
voldoen. Dat vond mijn kennis
niet alleen te gortig, maar ook
nogal ongeloofwaardig. Hij
zocht dus een andere garage
op. Dit bedrijf bleek tevens ge
specialiseerd in de handel in
uitlaten, banden en schokbre-
kers. Opnieuw volgde een in
spectie en ja: „meneer zou er
wel van schrikken." Dat deed
meneer inderdaad. Had de vo
rige garage nog één lekke
schokbreker geconstateerd, de
specialist verUaarde ze alle vier
lek. En dat was natuurlijk niet
alles. De rekening zou uiteinde
lijk tegen de 1500 gulden be
dragen, dacht de garagist.
Mijn kennis ging vervolgens
naar een derde garage. Nu ech
ter om de auto in te ruilen.
Daartoe had hij toch al het, zij
het nog wat vage, voornemen
gehad. Ondanks de elders ge
constateerde veiligheidsgebre
ken, bracht de auto een uiterst
bevredigend inruilbedrag op.
Jammer natuurlijk dat hij er
niet ook nog even mee naar een
ANWB-technostation was ge
gaan om door deze neutraal
geachte instantie te laten uit
zoeken wat het werkelijk zou
hebben moeten kosten om de
auto weer APK-veilig te ma
ken.
Inmiddels ben ik nieuwsgie
rig of meer automobilisten dit
soort -ervaringen hebben. Als
dat zo is, laat het me dan eens
weten. Liefst schriftelijk en on
der vermelding van de 'leeftijd'
van de betrokken auto. Voorts
verzoek ik te vermelden of de
auto al dan niet steeds de nor
male 'grote beurten' (10-, 15- of
20.000 km-beurten) heeft ge
had en of de betrokken garage
een BOVAG-garage was of
niet. Het adres: Even Uitbla
zen, Postbus 3229, 4800 MB
Breda.
Glasnost
Terwijl de Westduitse tienager
Matthias Rust, die in mei zijn
Cessna-sportvliegtuig neerzette
oabij het Rode Plein in Mos
kou, wacht op zijn berechting
wegens het schenden van het
Sovjet-luchtruim (op 15 augus
tus begint het proces dat naar
verwachting drie dagen zal du
ren) vloog vorige week een 73-
jarige Amerikaan, met zijn pas
sagiers, in een Leaijet dwars
Door Pieter-Jan Dekkers 1 denprobleem niet meer wor- zoals twee jaar geleden bij c
over Siberië, van Moskou naar
Alaska. De vlieger was de 73-
jarige Thomas J. Watson Jr.,
oud-topman van IBM en in het
begin van de jaren '80 Ameri
kaans ambassadeur in Moskou.
Hij had zijn kleinzoon bij zich,
plus zijn toenmalige naaste me
dewerker op de ambassade en
diens vrouw. Naast hem in de
cockpit zat de Russische navi
gator Joeri Jermakov.
Overal waar de Amerikaan
een tussenlanding maakte werd
hij hartelijk ontvangen en in de
anjers en gladiolen gezet. Bij
een van de tussenlandingen
legde de commandant van de
regionale luchtverdediging uit
wat het verschil was tussen de
vluchten van Watson en Mat
thias: „Wie met onze toestem
ming hier vliegt merkt hoe gast
vrij het Sovjet-luchtruim is."
Het luchtruim boven Siberië
was echter vooral leeg, net als
het land eronder. Negendui
zend kilometer en negen tijdzo
nes moest Watson overbruggen
om het 'grootste avontuur van
zijn leven' te kunnen herbele
ven. Watson vloog namelijk in
de tweede wereldoorlog in
Amerika gefabriceerde bom
menwerpers en jagers van
Alaska naar vliegvelden in de
buurt van Moskou. In
Yakoetsk ontmoette hij, temid
den van tal van veteranen uit
de 'Grote Vaderlandse Oorlog',
de 64-jarige Joeri Spiridonov
die in 1942 Watsons B-24 'Li
berator' had gerepareerd, nadat
het vliegtuig wegens motorsto
ring bijna was neergestort.
De ferry-vliegers - zo wer
den de mannen genoemd die
nieuwe vliegtuigen van de fa
brieken naar de diverse oorlog
stonelen vlogen - hoefden bo
ven Siberië geen Duitse lucht
afweer of jagers te duchten,
maar dat maakte hun zeer on
comfortabele lange afstands-
vluchten nauwelijks minder ris
kant.
Bij zijn afscheid van de
Russen op de laatste landings
plaats Anadyr, aan de Bering
Zee, herinnerde Watson eraan
dat Amerikanen en Russen
goed hadden kunnen samen
werken toen het nodig was.
„Misschien kunnen we dat op
nieuw doen", zei hij, „nu we te
genover een gemeenschappe
lijke vijand staan, nog erger
dan het nationaal socialisme,
namelijk de dreiging van een
atoomoorlog."
Het heeft overigens wel lang
geduurd eer Watson van de
Sovjet-autoriteiten toestem
ming kreeg om over Siberië te
vliegen. Er was de dooi van
glasnost voor nodig om het
zover te krijgen, maar toen de
den de Russen het ook goed.
Gastvrije verwelkomingen,
overal waar zijn Leaijet landde
en een onderhoud met presi
dent Andrei Gromyko, die als
voormalig minister van Buiten
landse Zaken de oud-ambassa
deur natuurlijk goed kende.
IIIIIIIIIIHIIIIIIIWIIIIMMIIIIIIIIIIIIIIIIIIimillimillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMlllllllllllllir
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans- hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen-adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneazen, Nleuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
24,20 per maand; 69,75 per kwartaal of271,00 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje® 076-236882
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20 30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
DE AMERIKAANSE afge
vaardigde naar de Ze
vende VN-conferentie
voor Handel en Ontwikke
ling (Unctad) in Genève,
Goodman, sloeg de spijker
op de kop, toen hij een
week geleden waar
schuwde dat deze VN-or-
ganisatie bezig is haar
eigen graf te graven.
Politieke meningsverschillen
stonden tot op dat moment
hoog op de agenda. Zaken als
het oplossen van het enorme
schuldenprobleem van de
arme landen en stimulering
van de internationale handel,
waarvan die landen zouden
kunnen profiteren, kwamen
nauwelijks aan bod.
En als er dan al over die
problemen werd gesproken
was dat in voorzichtige, vage
en tot niets verplichtende ter
men, wat dan ook zijn weer
slag vindt in het slotcommu
niqué.
Unctad-Zeven was bedoeld
om het geschonden prestige
van Unctad-Zes in Belgrado
op te krikken. Toen slaagde
men er zelfs niet in een niets
zeggende slotverklaring te
produceren. Sinds Belgrado
zijn steeds meer, vooral wes
terse industrielanden, gaan
twijfelen aan het nut van deze
VN-organisatie, in 1964 opge
richt om de groeiende tegen
stellingen tussen arm en rijk
tegen te gaan.
Om Unctad-Zeven niet de
zelfde weg te laten gaan als
Unctad-Zes zouden alle ideo
logische tegenstellingen de
ijskast in moeten. Met name
Amerika stelde als voor
waarde dat Unctad-Zeven
niet mocht worden gebruikt
voor het uitvechten van poli
tieke meningsverschillen tus
sen de leden.
Ontwerp-resoluties van
een aantal ontwikkelingslan
den over het Amerikaanse
handelsembargo van Nicara
gua en over het instellen van
een wereldomvattende econo
mische boycot van Zuid-
Afrika sneuvelden dan ook
De Unctad-conferentie verzandde mede door gebrek aan leiding. In de wandelgangen
wisselde men standpunten uit. - fotoap
onder Amerikaanse druk.
Een poging van de Arabi
sche landen om de Unctad een
resolutie tegen Israël te laten
aannemen werd door Ame
rika gepareerd met de mede
deling, dat de VS in dat geval
uit de Unctad zouden stappen.
Een dreigement waar de afge
vaardigden niet omheen kon
den, want Amerika betaalt de
meeste contributie van de
Unctad.
Toch dreigde de Unctad te
gen het einde van zitting nog
te ontaarden in politiek ge
krakeel. Wat Goodman de
verzuchting deed slaken dat
de delegatieleden weinig trots
konden zijn op wat ze in drie
weken van overleg hadden
bereikt.
'Er zal een hoop geld van de
belastingbetaler zijn uitgege
ven aan teveel eerste-klas-
vliegtickets, dikke Mercedes-
sen, dure diners en kamers in
vijf-sterrenhotels. We hebben
niets of maar heel weinig ge
daan om het leven van diege
nen die deze conferentie niet
hebben bijgewoond te verbe
teren', sneerde Goodman.
Nu gaat het tever om Unc
tad-Zeven helemaal als een
mislukking te kwalificeren.
Want het feit dat de conferen
tie er in is geslaagd een door
alle deelnemers aanvaarde
slotverklaring te produceren,
is van politiek belang. Unc
tad-Zeven zou het uitblijven
van overeenstemming, zelfs
over weinig verplichtende za
ken, niet hebben overleefd. En
de belangrijkste geldschieter,
Amerika, blijft ook nog even.
Maar daar houdt het dan
ook mee op. Want het belang
rijkste probleem, de aanpak
van de schulden van de arme
landen, is niet opgelost. Voor
stellen om de allerarmste lan
den hun schulden, of een deel
daarvan, kwijt te schelden
zijn door de industrielanden
van tafel geveegd.
Ze hebben wel ingestemd
met de constatering dat er een
verband moet bestaan tussen
de aflossing en de rentelast
van schulden enerzijds en de
economische draagkracht van
de schuldenlanden anderzijds.
Dat zou in de praktijk kunnen
betekenen dat de armste lan
den recht zouden kunnen
doen gelden op vermindering
van hun schuldenlasten, als
hun economie het volledig na
komen van de financiële ver
plichtingen onmogelijk
maakt.
Maar zoals gewoonlijk op
dit soort massale conferenties
moeten uitspraken niet con
creet worden vertaald. Bo
vendien heeft Amerika de
conferentiegangers geprest
akkoord te gaan met de pas
sage in het slotverklaring,
waarin wordt benadrukt dat
alle landen, dus ook de arm
ste, een eigen verantwoorde
lijkheid dragen voor hun eco
nomische welzijn.
Met andere woorden: de
arme landen moeten eerst in
eigen land economisch en fi
nancieel orde op zaken stellen,
dan komt de rest vanzelf.
Deze uitleg wordt nog ver
sterkt door een andere passa
ge, die op verzoek van Ame
rika is opgenomen en waarin
arme landen wordt aangera
den 'het particulier kapitaal
en ondernemerschap te be
vorderen'.
In de slotverklaring zal
men tevergeefs zoeken naar
wat eind vorig week nog was
aangekondigd als dé oplossing
voor het schuldenprobleem.
Natuurlijk, alle deelnemers
onderschrijven de noodzaak
dat er een 'raamwerk' moet
komen voor herstrukturering
van de schulden van de arme
landen. Met andere woorden:
in het vervolg moet het schul
denprobleem niet meer wor
den aangepakt door onder
onsjes tussen het schulden
land en de geldgever, maar
door een wereldomvattend,
gecoördineerd beleid.
Op de banken wordt een
beroep gedaan zich 'flexi
beler' op te stellen ten aanzien
van de rentebetaling en aflos
sing van schulden door arme
landen. Ook een open deur,
want daarover hebben de
rijke landen een jaar geleden
al een afspraak over gemaakt
(zonder die overigens in de
praktijk te brengen).
De rijke landen wordt ook
gevraagd hun markten meer
open te stellen voor produkten
uit de arme landen. Minder
protectie dus. Maar met de
dreigende handelsoorlog tus
sen de VS en de Europese Ge
meenschap in het achterhoofd
zal daar voorlopig ook wel
niets van terecht komen.
Eigenlijk is alleen het ak
koord over het Grondstoffen-
fonds een succes worden ge
noemd, al wordt daar nogal
verschillend over gedacht.
Het in 1979 opgerichte fonds is
bedoeld om te sterke prijs-
schommelingen van grond
stoffen te voorkomen. Nu de
Sovjetunie en enkele andere
landen in Genève hun steun
aan het fonds hebben toege
zegd kan het van start. Ook
het grootste deel van het be
nodigde geld is toegezegd.
Met het fonds kunnen buf
fervoorraden van grondstof
fen worden aangelegd. Als de
prijs van grondstoffen te hoog
wordt kan het fonds extra
voorraden op de wereldmarkt
gooien, waardoor de prijs
wordt gedrukt. Andersom kan
het fonds grondstoffen opko
pen als de prijs ineenzakt. Het
uiteindelijke doel is dat de
ontwikkelingslanden minder
schade lijden door de vaak
sterke prijsschommelingen
van grondstoffen als cacao,
koffie en rubber.
Als alle grondstof-produce
rende en grondstof-afne
mende landen aan het fonds
meewerken kan het zeer nut
tig zijn. Maar als er straks
landen buiten de boot vallen,
zoals twee jaar geleden bij de
Tinovereenkomst, komt het
hele akkoord op losse schroe
ven te staan.
Bovendien hebben prijso-J
vereenkomsten tal van nade
lige gevolgen. Pogingen om
prijzen boven het niveau van
de markt te houden zijn duur
en treffen bovendien de con
sument. Nu is dat het laatste i
waarover de arme landen zich
zullen druk maken, maar als!
de Westeuropese consument!
straks vijf gulden voor een
kopje koffie moet betalen zal
hij al gauw geneigd zijn naar
een alternatieve drank uit te
zien, om maar eens voorbeeld
te noemen. Bovendien heeft
de recente geschiedenis we!
bewezen dat kunstmatige
prijsvorming op den duur niet)
werkt.
Niet voor niets hield de|
Britse vertegenwoordiger
arme landen het echec van de|
Tinovereenkomst voor, die
aangesloten landen veel geld!
heeft gekost en de Tinraadl
met een onbetaalbare schuld]
van anderhalf miljard dollar|
heeft laten zitten.
Niettemin heeft de Neder-I
landse delegatie zich varl
harte ingezet voor het welsla-[
gen van het grondstoffen-I
fonds. En passant heeft Ne-l
derland met de nodige koop
mansgeest Amsterdam aan-l
geboden als vestigingsplaats!
van het fonds.
Verder heeft Nederland opl
de conferentie een vrij onder-]
geschikte rol gespeeld. De de l
legatie heeft steeds vermedenj
ideologische tegenstellingen
op de spits te drijven. Neder-I
land heeft getracht te voorko-j
men dat landen als Amerika!
en Groot-Brittannië de Unc-|
tad de rug zouden toekeren.
De bedoeling is dat de ge l
meenschappelijke aanbevel
lingen in de slotverklaring!
nader zullen worden uitgef
werkt door het Internationaal
Monetaire Fonds, de Wereld-I
bank en de GATT, de Overl
eenkomst voor Handel en Ta-|
rieven.
Over zeven jaar kan dan c[|
Unctad-Acht de balans wor-f
den opgemaakt.
I VERVOLG VAN VOORPAGINA
Jpe vice-president van de Raad
[van State heeft in 1947 ook nog
[een aantal besluiten getekend,
[sinds de herziening van de
[grondwet in 1983 komt de Raad
[van State er echter pas in laat-
|ste instantie aan te pas, wan-
[neer helemaal niet meer in het
[koninklijk gezag is voorzien.
Het is waarschijnlijk dat met
Iname prinses Margriet een
[aantal representatieve taken
van koningin Beatrix zal over-
iemen.
De schaarse mededelingen
/an de RVD zorgden voor een
stroom geruchten, die niet door
je RVD werden bevestigd,
aar ook niet ontkend. Zo zou
je koningin na de behandeling
in het ziekenhuis van Antibes
aaar de villa van bierkoning
on
lat heeft de dinsdag benoemdjj
leegedeeld.
ie VNZ staat dus niet langer
ip het standpunt dat de specia
listen eerst de zogenoemde
odelovereenkomst' moeten
kenen. Dat is een contract die
DE MOORD op minister
Jainqp Ferrer roept twij
fels op over de leidersca
paciteiten van president
Corazon Aquino en de
machtsuitoefening van
haar regering.
De 70-jarige minister van
plaatselijk bestuur werd zon
dag neergeschoten door nog
onbekende daders en het lijkt
er op dat het de zoveelste on
opgeloste moord zal blijven.
In de voorstad Paranaque,
waar de moord gepleegd
werd, werd een man opgepakt
voor verhoor, maar hij is niet
in staat van beschuldiging ge
steld.
De columnist Patronilo Da-
roy schreef in het dagblad
The Manila Chronicle: 'Waar
we hier getuigen van zijn is
niet alleen het instorten van
de orde maar ook het feit dat
de regering niet in staat is
haar gezag te laten gelden in
een chaotische maatschappe
lijke situatie. De mensen kun
nen daar niet van beschuldigd
worden maar het is de rege
ring die het laat afweten.'
De Filipijnen worden ge
teisterd door moordpartijen
en er gaat geen dag voorbij of
er staat wel een bericht in de
krant over een slachtpartij
onder gewone Filipijnen. Dat
kan zijn in de strijd tegen op
standelingen, bij inbraken
waar de slachtoffers regelma
tig worden verkracht of ver
moord of in kleine vetes in de
vele sloppenbuurten van Ma
nila.
Vorige maand bevestigde
stafchef generaal Fidel Ra
mos dat de criminaliteit dit
jaar in Manila met 30 procent
is gestegen. Mevrouw Aquino,
zelf weduwe als gevolg van
een nog steeds onopgeloste
moord op haar man, heeft pu
bliekelijk geklaagd dat de
wetteloosheid in haar land
niet in te dammen is.
Met de moord op Ferrer
heeft de situatie zich uitge
breid naar de geprivilegieerde
klasse in de stedelijke gebie
den die tot nog toe gevrij
waard was gebleven van ge
welddadigheden.
De zakenman Raul Concep-
cion spreekt erover alsof het
probleem van de criminaliteit
nooit zo ernstig is geweest:
„Wij beschouwen deze zaak
met grote bezorgdheid omdat
het geweld zich kan uitbrei
den en de zakenwereld kan
treffen. Misschien hebben we
een krachtige reactie nodig en
niet de zachte aanpak."
De moord op een hoogge
plaatst figuur roept echter
ook andere aanslagen en ont
voeringen in herinnering, zo
als de dood van vakbondslei
der Rolando Olaila, de ont
voering van de Japanse za
kenman Noboyuki Wakaoji,
de bomaanslag op de Fili-
pijnse Militaire Academie
waarbij vier doden vielen en
een reeks granaataanslagen
afgelopen maand in Manila.
Comité's werden gevormd,
verklaringen afgegeven en de
daders kregen fikse waar
schuwingen te horen. Maar
geen van de genoemde misda
den is opgelost.
Luis Beltran, columnist in
The Philippine Star schreef:
'De moord op een lid van het
kabinet is een lakmoesproef
voor Aquino's leiderscapaci-
Jaime Ferrer
teiten en de bekwaamheid
van de regering om haar be
velen uit te laten voeren.'
'Het is bijna zeker dat de
moordenaars van Ferrer zich,
zoals gebruikelijk, uit de ha-
den van justitie zullen weten
te houden. En als dit gebeurt
dan moet de president de ver
antwoordelijkheid op zich ne
men dat zij niet in staat isoi
haar eigen ministers recht]
vaardigheid te geven.'
Gisteren heeft de preside»]
laten weten dat de polittf
geen enkele aanwijzing h<
in de moordzaak Ferrer. Wt
heeft een bron in kabinet:]
kringen gezegd dat er motif
ven waren voor een moord oi
Ferrer. Hij was een ferverj
anti-communist en een vooij
stander van burgerwacht
die strijden tegen linkse n
bellen op het eiland. Di|
maakte hem tot een ideal
doel van de musseneenhede
(speciaal getrainde eenhede]
van het linkse verzet die hi
naam danken aan hun schich]
tige manier van handelen),
dus de anonieme zegsman.
De daders van de moordj
aanslag op Ferrer gingen me|
grote brutaliteit te werk. Dril
tot vijf schutters schoten va|
dichtbij op de minister in
drukke straat. Ze hadde
zelfs geen vluchtwagen
maakten zich onder dreigi
met een wapen meester va
een passerende auto. (AP)
ALMELO (ANP) - Een
accountant heeft bere
kend dat de 23-jarige
A. H. uit Haaksbergen,
die als hoofdcaissière
werkte bij Leussink
Supermarkt in Haaks
bergen, zich in onge
veer een jaar tijd ruim
141.000 gulden aan kas
geld heeft toegeëigend.
Dit bedrag vordert het be
drijf in een civiele proce
dure van de vrouw terug.
Bij de politie en dinsdag
bij de Almelose rechtbank
hield ze het zelf op 80.000
gulden. De officier van
justitie mr. Koopmans,
eiste een gevangenisstraf
van zeven maanden,
waarvan drie maanden
voorwaardelijk.
De verdachte eigende
zich volgens de officier de
gelden onder meer toe
door met de kassacompu
ter te knoeien, statiegeld
achter te houden en geld
dat bestemd was voor le
veranciers achterover te
drukken. Ook werden
goederen uit de super-
l markt ontvreemd.
DE INDONESISCHE pro
vincie Atjeh, met wier in
woners zowel de Neder
landse kolonisatoren als de
jonge republiek in Jakarta
veel te stellen hadden,
heeft jarenlang gegolden
als een broeikas voor isla
mitisch fanatisme.
Tegenwoordig echter kun je
de modernste elektronische
snufjes kopen in de hoofdstad
Banda Atjeh, zonder proble
men een glas alcoholisch
vocht drinken in een luxueus
restaurant en vrouwen zon
der sluier op een motorfiets
zien rijden.
Twee gebeurtenissen in de
jongste tijd hebben duidelijk
gemaakt dat de tijd niet heeft
stil gestaan in het noordelijk
deel van Sumatera waaraan
Jakarta de status van 'spe
ciale autonome provincie'
moest geven om een eind te
maken aan een opstand van
een afscheidingsbeweging.
Als eerste is daar de uitslag
van de verkiezingen in april.
De Atjehers hielpen de rege
rende Golkarpartij toen voor
het eerst ook in hun gebied
aan een meerderheid. Volgens
gouverneur Ibrahim Hasan
toont deze uitslag aan dat de
Aljehers 'zich het belang van
ontwikkeling bewust zijn.
Atjeh is niet langer geïsoleerd
en de bewoners hebben hun
verzet tegen de modernisering
opgegeven'.
Tweede feit is het overlij
den vorige maand op 87-ja-
rige leeftijd van Daud Beu-
reuh, die een leidende rol
speelde bij het verzet tegen
pogingen van Nederland, In
donesië na de Tweede We
reldoorlog te herkoloniseren.
Toen Indonesië in 1949 onaf
hankelijk werd van Den
Haag, begon Beureuh een af
scheidingsopstand nadat de
eerste president, Sukarno, ge
weigerd had van het land een
islamitische republiek te ma
ken.
Toen de vrede in 1961 her
steld werd, kregen de Atjehse
strijders asiel, maar Beureuh
bleef een symbool van het
martiale verleden van de pro
vincie.
In de 13e eeuw vormde
Atjeh de eerste islamitische
kolonie in de reusachtige ar
chipel met de naam Indonesië.
De provincie vormde het laat
ste deel van het land dat
zwichtte voor de kolonisato
ren van Nederlands Oost-In-
dië. De Atjehers wisten zich
de Nederlanders van 1873 tot
1903 van het lijf te houden. In
het laatste jaar stuurde Ne
derland een leger van tein-
duizend man op hen af, dat
het gebied met veel moeite
aan het Nederlandse gezag
wist te onderwerpen.
Maar nog steeds zijn op
Atjeh duidelijke sporen aan
wezig van een streng-islami-
tisch verleden. Nog geen
maand nadat de Golkar in het
gebied 51 procent van de
stemmen behaalde, hielden 25
jonge volgelingen van een
fundamentalistische islamiti
sche groep en protestmars.
Onder het uitroepen van de
leuze 'Dood aan de ongelovi
gen' demonstreerden zij tegen
het feit dat men in restau
rants terecht kan voor een
maaltijd tijdens de Ramadan,
de heilige maand van de isla
mieten waarin oprecht gelo
vigen tussen zonsopkomst en
zonsondergang niet eten.
Veiligheidstroepen arres
teerden de demonstranten die
in witte gewaden liepen en
traditionele Indonesische
zwaarden droegen, nadat zij
waarschuwingsschoten had
den gelost. „Het is een maf
groepje mensen zonder poli
tieke oogmerken", zei een le
gerofficier die bij de aanhou
dingen betrokken was.
De Atjehers waren in het
verleden huiverig voor in
vloeden van buitenaf omdat
die een bedreiging vormden
voor de islamitische waarden,
maar vooral omdat zij geen
vertrouwen hadden in Jakar
ta, meent een Amerikaanse
politicoloog. De laatste jaren
heeft de centrale overheid
met haar ontwikkelingspro
gramma's echter aardig wat
werk geschapen voor de Atje
hers. De jongere generatie
geeft de voorkeur aan een
baan in de ambtenarij.
De ontwikkeling van het
gebied kwam in een stroom
versnelling nadat in 1971 aan
de noordkust een reusachtig
aardgasveld was ontdekt.
Driejaar later begon men mf
de bouw van een fabriek vi
de bewerking van vloeiba:
gemaakt aardgas, die weer
nieuwe industriële activil
leidde, onder meer de boni
van twee kunstmestfabrii
ken. Gouverneur Hasan wijs
er wel op dat de ontwikkel!
van het meer agrarische zi
den van Atjeh duidelijk acl|
terblijft bij die van het nooi
den van zijn provincie.
De Aljehers zijn vrome
lamietien gebleven, maar
zijn bereid verandering
aanvaarden zolang die M
niet in conflict brengt
hun islamistische op va
gen, meent de Amerikaan
twee jaar gedoceerd heeft
een universiteit in Atjeh.
De voordelen van de on]
wikkeling zijn duideli,]
waarneembaar. Kostte
enkele jaren geleden nog
dagen om via slechte wegf|
van de grootste stad op Sr
tra, Medan, naar Banda Atj'
te reizen, nu legt men de
stand van ongeveer vijfhi
derd kilometer in circa til
uur af. Atjeh, een dierba]
gebied voor alle islamieten]
Indonesië, begint nu ook
politiek opzicht een echt dt
van de natie te worden. (Al]
RTR)
MOET MAAR DURVEN, De militl
®r van wanbeheer het land aanl
fnd hebben gebracht, eisen van
5ekt met de oude politieke partij
ct zouden tonen voor het leger,
ind: nog geen dag later trok Bou
p, waarin de militairen samenrj
"iden en oude politieke partijen.
Jesi Bouterse heeft de voorzet v
lagte ingekopt. Met veel gevoel
boos te zijn op de Surinaamse
er echter onmiddellijk op se
jen dat niemand in Suriname
Jterse hebben de militairen aai.
m Suriname gestaan. Zij zijn
wasdom te begeleidenI
achtergrond van het militair!
öe door Bouterse beloofde ver]
oude politieke partijen - de
1 Partij Suriname (Creolen) e,
bj- hebben hun krachten gebu
een lijst de verkiezingen in gas
i de eerste test om de popularitl
ie politici het glansrijk gewonnc
,a' Bouterse opgerichte Nations
n t 60.000 mensen wo'
,5' va9 het 'front voor ontwikk
lekend felle taal werd tijdens dii
Bouterse gehekeld. Er wl
mne bankschuld van Surinam!
jOsei en medicijnen. f
ï-en dergelijke ontwikkeling zint
.°an Bouterse om te breken
C?sf legerleider heeft dat dus a
17^ 5at beloofde verkiezin!
zouden kunnen doorgaan. Dal
terug moeten doen op de tocl]
gassen democratie. Dictators
c,Zl6n' zÜn echter onvoorspel
'name nog spannende dagJ
