4Ik vertrek op mijn hoogtepunt'
Blauw Bloed: de
Indo als toerist
iZANGERES ZONDER NAAM STREEFT NAAR AFSCHEIDSSHOW OP TV
ale
lilver en kleren van Duitse
eizer te zien in Huis Doorn
Pöla Negri, vamp
van de stomme
film, overleden
Kunst wint
terrein in
ziekenhuis
TEN
srneuzen
DINSDAG 4 AUGUSTUS 1987
T2
STRAMPROIJ (ANP) - Nog jaren zou de Zange
res zonder Naam door kunnen gaan met zingen.
Ir zijn genoeg droevige onderwerpen voor nog
iedere dag een nieuw levenslied en ze heeft er ge
noeg zin in ook. Toch stopt ze ermee. Gedwongen
door gezondheidsproblemen, maar tegelijkertijd
ingegeven door een groot realiteitsbesef.
NOOI
Yeiibei'i
GOED VOOR PATIËNT, PERSONEEL ÈN DE KUNSTENAAR
Hoogtijdagen
Wagonladingen
Gala-uniformen
DOKUMENTAIRE BIJ VARA
rleende geen voorrang
motor. Er was slechtsl
-iële schade bij deze aai
N-
devrouw M. G. uit Tel
(n deed bij de gemeentel
in haar woonplaats j
Ï'te van diefstal van
rsonenauto. Het aai
euwstraat te Terneu
rkeerd staande
In BMW, type 316, groei
leur, met het kenteken!
I ZB, was gisteravond^
boorloos.
|De uit Enschede afkoi
to ontdekte afgelopei
rdag dat zijn aan de j;
laven van de Braakmai
smeerde rubberboot,
ephir, was verdwenen
„Geen alcohol, elke da| zwemmen,
twee weken heel gezond leven. Dat
lijkt me wel wat voor de volgende
vakantie"
Hans Böhm, schaker en journalist
DE STEM
loot met een waarde
1000 gulden moet zijn
reemd tussen dondei
vond en zaterdagmorgen
ïaams
ilag
De gemeente politie
'erneuzen heeft zondaj
roces verbaal opgemai
en mevrouw A. B. uit
irden wegens
ng. Ze had die avond
ij venstraat te Zaan
mstreeks 21.15 uur haar
ionenauto geparkeerd
le afgesloten kofferbak
iond. Omwonenden hoo
oortdurend geblaf en
chuwden de politie.
„Ik vertrek op het hoogtepunt. „Allemaal mensen van de
dieren! jiyn fans zullen daar menig pers. De belangstelling is
g: kl. 2 4,70. Sperciebonen in
0 kg: kl. 14,20. kl. 2 0,10-3,»
0 kg: kl. 1 A 1,77. Savooi!
roen, 90 kg: kl. 1 A 0,71-0,71
en kg, 150 kg: kl. 1 A 0,274
,18. Kroten bos, 30 bos: kl.
—Jien kg, 770 kg: kl. 2 MI 0„.
los uitjes, 230 bos: kl. 1 0,1'
^^eterselie bos, 170 bos: kl.1
,21. Rosetta kg, 130 kg: kl. 2
1 1,30. Rosetta doos x 500
loos: kl. 3 0,56-0,58. Rotet
WO gr., 1020 doos: kl. 1 B I
Cruisbes doos x 500 gr
loos: kl. 1 0,75-0,80. Vroege
ippelen, 11.290 kg: kl. 1 0.'
141-0,46, DR 0,17-029, GR 0,
3T 029-0.34, KR 0,44-0,61
125-0,34, MI 026. Kl. 2 O21-0,
1,34, DR 025-028, KR 029-
122-0,30, MI 027-0.36.
10,1!
11,0
Fruit: Mantet, 5600 kg: kl.
0,35, 60/70 0,77-0,80, 70/80 1,
Kl. 2 60/70 0,69, 70/80 0,
70/80 1,48-1,50. Kl. 2 60/71
70/80 1,18. Vista Bella, 4600
55/60 0,48, 60/70 0,97-1,48,
0,86-2,11, 80/90 2,40. Kl. 2 55/6*
60/70 0.81-0,95,70/80 1,34-1,7"
1,62. Yellow Transparent,I
kl. 1 55/60 026,60/70 1 24,70/i
kl. 2 55/60 0,30,60/70 0,83-0,83.
1,11. Stark Earliest, 1300 k
55/60 0,55-0,65, 60/70 1,36-1,38
1,62-1,86. Kl. 2 55/60 0,44,60"
0,69, 70/80 1,02-1,18, 80/90 1,
rel zonder steel, 90 kg: kl.
1,80. Morel zonder steel, 30ii
220. Ontario glas kg, 120 k,
3,90. Early Laxton, 1250 kg
2,00. kl. 2 120-1,60. A l,4f
1,10. Kl. 3 IN 025-0,40. Sani
bertus, 2210 kg: kl. 1 2,30-3,
1,40-2,50. A 1,90, B 1,50.
traantje om laten. Maar dit is
tenminste een waardig af
scheid. Ik wil niet aftakelen. Ik
wil voorkomen dat ze over een
paar jaar zeggen: Ach, dat
arme mens moet nog zonodig.
Daarvoor ben ik altijd te se
rieus met mijn vak bezig ge
weest".
De 68-jarige Mary Servaes,
de moeder van het Nederlandse
[evenslied, zegt het op een ma-
ier die geen tegenspraak
duldt. Ze is iemand die meent
wat ze zegt, al doet deze beslis-
;ing nog zo'n pijn. Aan de
droom van honderden liederen
en duizenden optredens moest
eens een eind komen. En dat
moment is nu aangebroken.
Dan aarzelt ze even in haar
.esolute verhaal. Nou ja, even
tueel is ze nog wel bereid van
de laatste punt achter haar
carrière een vet uitroepteken te
iaken door een groots af-
icheidsconcert. Echter niet, zo
als haar al is voorgesteld, in De
Kuip (het Feijenoord-stadion)
Rotterdam, maar in een
show op televisie. Zodat al haar
:ans - van ouderen en hulpbe-
loevenden tot jongeren - nog
én keer van haar kunnen ge-
ïieten. „Maar ach", zegt ze met
en ondeugende glimlach,
,welke omroep zou dóér nou
ntrappen".
Terwijl 'De Zangeres' („Ja,
noemen ze me tegenwoordig.
Jk ben helemaal een begrip ge-
vorden in Nederland, zoals
The Voice' dat is in Amerika")
n haar villa in het Limburgse
Stamproy vertelt, staat de tele-
oon roodgloeiend.
m
ién
60/1
t zon
30 if:
,40-1
enorm. En dan te bedenken dat
ze me tot voor enkele jaren ge
leden altijd hebben genegeerd
en gedenigreerd. Ze hadden
nooit respect voor mijn werk.
Dat mijn mededeling ermee te
stoppen zo zou inslaan bij hen,
had ik nooit verwacht. Ik dacht
eerder dat ze blij zouden zijn
dat ik van het podium vertrek",
zegt ze verwonderd.
Dat Mary Servaes ooit zo be
roemd zou worden onder de
liefhebbers van het Neder
landse levenslied, had ze nooit
kuilen dromen toen ze als jong
meisje voor de eerste keer op de
planken stond. Eerst als toneel
speelster, later als zangeres.
Met een gedecideerdheid die
bij een ander als arrogantie zou
worden opgevat, zegt ze: „De
rollen die ik speelde waren
prachtig. Ik ben een natuurta
lent. Dat bleek ook later, toen
ik begon te zingen. Ik wist dat
ontdekking niet uit kon blij
ven".
En dat deed het ook niet. De
eer was aan Johnny Hoes, die
getroffen werd door haar
'fraaie gevoelige stem, uitste
kend geschikt voor het levens
lied'. Hij sloot met haar een
contract af en in 1957 verscheen
de eerste plaat. Daarmee was
ze overigens niet onverdeeld
gelukkig. „Toen ik mijn stem
voor het eerst hoorde was dat
een hele schok. Ik heb weken
met mijn kop naar beneden ge
lopen".
Johnny Hoes was ook degene
die de naam 'De Zangeres zon
der Naam' introduceerde. Hij
koos hiervoor om zo het 'onde-
Zangeres zonder Naam: „Ik wil niet aftakelen".
finieerbare karakter' van Ma
ry's stem te illustreren. „Hoe
wel ik toen al een volwassen
vrouw was, had ik de stem van
een kind. Dat is nog steeds zo.
Mijn stem is alleen wat war
mer geworden door de jaren
heen", aldus Mary Servaes.
Het gebruik van deze karak
teristieke stem voor het vertol
ken van lekker in het gehoor
liggende, trieste levensliederen
bleek een succesformule. Meer
dan 575 bracht ze ervan uit, die
totaal zo'n zestig gouden en
platina platen opleverden. Lie
deren over scheidingen, vonde
lingen, liefdesverdriet, zeehon
denbaby's, drugsgebruikers en
prostituees zong zij met alle
emoties en betrokkenheid die
zij ook werkelijk voelde met dit
soort leed.
„Na een optreden kwamen
mensen vaak hevig geëmotio
neerd naarme toe om me te be
danken voor het onder de aan
dacht brengen van hun pro
bleem. Nou, dan ben ik al te
vreden. Als ik maar één
iemand met een groot of een
klein probleem kan helpen
door mijn liederen, nou dan is
het toch goed, dat is dan toch
positief", legt ze uit.
De laatste jaren kreeg ze
steeds meer erkenning. Niet in
de laatste plaats, nadat ze tien
jaar geleden in een zelfge
schreven lied de homo-haatster
Anita Bryant op haar nummer
zette.
In 1984 vierde ze in het cultu
reel jongerencentrum Paradiso
in Amsterdam haar vijftig-ja
rig artiestenbestaan. Mary
- foto wil nilwik
Servaes: „Veel mensen voor
spelden dat het een afgang zou
worden. Het werd echter een
grandioos succes": jong en oud,
iedereen was vertegenwoor
digd. Wat ik al jaren beweerde,
dat ik niet alleen voor ouderen
en behoeftigen zong, was ein
delijk bewezen".
Ze deed er vorig jaar nog een
extra schepje bovenop door het
hit-nummer 'Mexico' uit te
brengen. Het lied dat 36 jaar
eerder - toen in het Frans ge
zongen - absoluut geen succes
had, zorgde nu voor een door
braak: het bleek binnen drie
maanden goed voor een gouden
plaat.
De enorme drukte die deze
come-back met zich bracht,
bleek echter teveel voor de niet
meer zo jonge zangeres. Nadat
ze enige maanden geleden we
derom problemen met haar
hart kreeg, kon ze na lang aan
dringen van haar echtgenoot
en de dokter tot geen andere
beslissing komen dan de Zan
geres zonder Naam het zwijgen
op te leggen.
„Het wordt me allemaal wat
veel. Het werk was toch wel
slopend. Ik had vaak vier, vijf
optredens in een week, en dan
nog promotiewerk voor de ra
dio en de teevee. Ook werd ik
veel gevraagd in discotheken,
en die beginnen meestal pas na
twaalven 's nachts. Daar kon ik
niet goed meer tegen. Ik raakte
oververmoeid en kreeg last van
mijn spieren. Ik heb dan ook
enige tijd geleden een dag of
tien in het ziekenhuis in Gel
drop gelegen. Gelukkig is mijn
gezondheid, zo is daar geble
ken, ontzettend goed. Maar dat
wil ik ook zo houden. Ik wil nog
van een rustig leven genieten,
en daarom stop ik ermee".
Het stemt haar zeer droef,
maar tegelijkertijd vindt ze dat
ze - behalve voor een schat aan
levensliederen - voor een be
langrijke nalatenschap heeft
gezorgd: de erkenning voor het
Nederlandse lied. „De jeugd
zingt steeds vaker Nederlandse
liedjes. Dat is heel moeilijk,
omdat ze behalve emotie ook
een goede tekst met inhoud
moeten hebben. Maar als dat
dan lukt, is het Nederlandse
lied iets heel bijzonders. Dat
heb ik in ieder geval altijd zo
gevonden", aldus 'De Zange
res'.
Één ding weet ze zeker: haar
leven zal niet leeg worden als
de spotlights voor de laatste
maal van haar afzwenken. „Oh
nee, ik heb nog zó veel te doen!
Ik ben verschrikkelijk achter
met mijn plakboeken. En ik
moet ook nog heel veel brieven
van fans sorteren. Lieve brie
ven. Dertig jaar lang heb ik
van die pqst ontvangen, en ik
vond het allemaal even fijn."
irst deelname in de B-(
ie het jaarlijkse tennist
iman van start gegaan.
Jij kwam tijdens zijn par
'en Sluiskillenaar John
nan ten val en moest
,tand 6-0 3-2 in het va
/an Dijkman opgeven,
nan komt in de volgende
lit tegen Dobbeleir.
In de C-categorie bij
•en bereikte Edward Bij
Derg reeds de halve finali
»een overeenkomstig
plaatsing was. Hij versli
Irie sets Arjen Elderson
6-4). Elderson had in de
onde gewonnen van
Dortvriendt met 7-6 6-3.
Bij de heren C werd
/an den Hout als eer:
olaatst, terwijl Dieter Gaji
als tweede werd ingeschat
Op het schema bij de'
Dl werd Sassenaar
Langeraert eerste geplaat
neemt Paul Cortvriem
tweede plaats in. Hij pil
zich reeds voor de kwal
na een 6-2 6-0 overwii
Jack Beun. Ook Hans v:
Akker plaatste zich bij de]
ste acht door Guust
met 7-5 6-2 achter zich te
Picavet had in de eerste
gewonnen van Schuijt
2-66-0.
In de D2-categorie
Zeeuws kampioen Gino dj
uit Terneuzen zijn eerste
tegen Tijs Geuze met 6-1
is daarmee kwartfinali
plaatste zich tegenover
de Smet, die met 6-4 6-
van Steven Marteijn.
tweede geplaatste Wim
voegde zich eveneens
laatste acht door met 6-1
winnen van Frank de Bii
Overige kwartfinalist
Michel Verberkmoes en
van de Wege. Zij wonni
respectievelijk Jeroen
boer (6-2 6-0) en MacKj
wards van Muyen (4-6 6-'
UITSLAGEN
Dames enkel D: Jacquet
Blieck-Ria van Waes 6-0 6
gitte van de Water-Sandra
6-3 6-0.
Heren enkel E: Mike van P«
Peter Jansen 6-2 6-2, Mi<
berkmoes-A. Vloon 6-0 6-1-
1 Kunst in de polikliniek van het St. Franciscus-ziekenhuis in Roosendaal.
- foto de stem ben steffen
[Van onze verslaggever
100RN - Een bezoek aan
tuis Doorn loont. In de zo-
ter- en herfstmaanden kan
ten op het kasteel, waar de
latste Duitse keizer ruim
„J jaar, tot aan zijn dood in
•ini 1941 leefde, meeproe-
Ten, hoe Wilhelm II kort
Pet zijn eerste vrouw, ex-
(eizerin Auguste Victoria,
"t daarna met zijn tweede
jhtgenote, prinses Her-
'ine von Reuss, vorstelijk
ballingschap kon leven.
fc bet kasteel worden tot 31
ttober twee kleine exposities
'houden. De bezoeker kan ge
iten van 'Keizerlijk Zilver',
-n tentoonstelling die vorig
'ar al liep en een expositie
Nekwart eeuw keizerlijke
f t die dit jaar in enkele
andere keizerlijke vertrekken
te zien valt.
Echt fraai zijn de zilveren
eet-en drinkserviezen uit de
tijd net voordat het keizerrijk
werd uitgeroepen en vooral uit
de hoogtijdagen van het kei
zerrijk, toen de Hohenzollerns
door het huwelijk van keizer
Friedrich III met de dochter
van koningin Victoria van En
geland enig inzicht kregen in
de onvoorstelbare rijkdom en
cultuur van het Britse hof.
Behoorlijk wat is bewaard,
omdat de ex-keizer het recht
kreeg van Duitsland om enkele
wagonladingen met kostbaar
heden te laten overkomen uit
zijn vroegere Duitse paleizen.
Daarmee kon hij kasteel
Doorn, dat hij in 1919 voor een
half miljoen gulden aankocht
van barones Van Heemstra (de
grootmoeder van Audrey Hep
burn) imperiaal bemeubelen.
De kleren van de keizer zijn
gekozen uit de talloze gala-uni
formen met de erbij behorende
zwaarden, maarschalksstaven,
gespoorde laarzen en hoofd
deksels. Niet alleen een collec
tie Duitse uniformen, maar
doordat Queen Victoria in Lon
den zijn grootmoeder was,
kreeg hij talloze ere-functies in
de Britse strijdkrachten tot ad
miraal van de Engelse vloot
toe. De kleren hangen er, keu
rig gestoomd en op maat ge
maakt voor de veel te korte lin
kerarm van Wilhelm II. Hoe
het allemaal heel martiaal ge
dragen werd toont een reeks
prachtige oude platen.
Door Henk Egbers
„Tegenwoordig zoekt men
het grote publiek voor de
beeldende kunst. Dat zoge
heten grote publiek komt
onder meer naar het zie
kenhuis. Dat is publiek dat
over het algemeen niet naar
een galerie gaat. Na drie
jaar exposeren in het
Roosendaalse ziekenhuis
Franciscus kunnen we zeg
gen dat we zowel van het
publiek als de kunstenaars
steeds positievere reacties
krijgen. Bovendien blijkt
dit (een) ziekenhuis als ver
kooppunt voor de kunste
naars steeds belangrijker te
kunnen worden".
We spreken met de dames José
van Hooff-Van der Mijl, Ma
rian Verburg-Jaquet en Amei
Bakker-Terlingen die de uit
voerende werkgroep van de
breder opgezette stichting St.
Franciscus Kunstkijk bevol
ken. Er zijn talrijke ziekenhui
zen in zuidwest Nederland, die
'aan kunst doen', maar in
Roosendaal is er sprake van
een systematische uitbouw.
In de publieks-wachtruim-
ten van de polikliniek en de
hoofdhal met zijn koffieshop
hangt de stichting nu alweer
drie jaar, om de drie maand,
tientallen schilderijen e.d. op
van met name kunstenaars uit
de regio. „Het publiekbereik is
hier geweldig. We hebben hier
in twee dagen evenveel publiek
als het Tongerlohuys (de plaat
selijke officiële expositieruim
te, red.) in een heel jaar. Ja, ook
de verkoop vanuit het zieken
huis neemt steeds toe. Het af
gelopen jaar werden hier zes
tien werken verkocht; met
name aan het personeel van het
ziekenhuis. Nee, we hebben nog
niet de ervaring dat dankbare
patiënten, die artsen en ver
pleegsters vaak tracteren op
taartjes e.d., nu kunst ten ge
schenke geven.
Het gekke is dat de pers nau
welijks aandacht schenkt aan
onze tentoonstellingen, terwijl
ons publiek groter is in galeries
die wel besprekingen krijgen.
Ja, het is wel waar dat ons pu
bliek, zoals in een galerie, niet
doelbewust op kunst afkomt.
Wat de verkoopbegeleiding be
treft: de administrateur van
het ziekenhuis zorgt daarvoor
of verwijst door naar ons. Ko
pers zijn doorgaans mensen die
niet naar een galerie gaan. Bij
de schilderijen wordt op een
goed leesbare manier zoveel
mogelijk achtergrondinforma
tie over desbetreffende kunste
naars en hun werk gegeven".
De stichting St. Franciscus
Kunstkij k bestaat uit twee spe
cialisten, het hoofd van de ver
pleegkundigen, een admini
strateur en vier mensen van
buiten het ziekenhuis, die ech
ter wel een relatie met dit in
stituut hebben. Om de drie
maanden laten zij één kunste
naar in de hall, vijf in de po
likliniek en één in de depen
dance Oudenbosch exposeren.
Het accent ligt op professionele
kunstenaars uit Brabant; uit de
regio bij voorbaat, maar het
aanbod daaruit is soms onvol
doende.
Onlangs is er onder het per
soneel een enquête gehouden.
Tien procent stuurde het for
mulier terug (110 reacties).
Honderd reageerden positief,
hoewel de meerderheid het 'te
modern' vindt en graag wat
meer figuratieve kunst wil
zien. Slechts op tien formulie
ren stonden opmerkingen als
'mijn zoontje kan het beter' e.d.
De volgende stap zal zijn een
onderzoek onder de patiënten,
hoewel er uiteraard veel los-
vaste opmerkingen uit die hoek
bekend zijn. Aan een vertegen
woordiging in de stichting van
uit 'patiëntenbelang' werd nog
niet gedacht. De meest opmer
kelijke reacties zijn misschien
de opmerkingen als: 'wat is het
hier kaal; komt er niet iets an
ders?', etc., als er een weekje
niets hangt. Als de cliënten min
of meer gespannen misschien
zitten te wachten voor de
spreekkamerdeur blijkt het
prettiger naar een schilderij te
kijken - ook al verwens je mo
gelijk wat erop staat - dat hon
derd keer het bordje 'verboden
te roken' te lezen.
Van de kant van de kunste
naars is het enthousiasme om
werk op te hangen erg groot,
maar onder restricties, zo
wordt gezegd. „Ze willen niet
hangen in gangen waar nie
mand komt en ook niet in de
ziekenkamers, want dat levert
geen verkoop op". Daarom wil
de stichting een eigen basiscol
lectie aanschaffen om die wis
selend op diverse 'onrendabele'
plaatsen in het ziekenhuis op te
hangen. Maar daarvoor kun je
toch gebruik maken van een
artotheek? Dan wissel je nog
méér en voordeliger! De werk
groep is echter van mening dat
de artotheek er ook is om aan te
kopen.
Toch gaan de werkgroepda
mes langzamerhand verder het
ziekenhuis binnen met kunst:
reprodukties in gangen ver
vangen door originelen en ver
der in de richting van het grote
taboe: de kamers van de pa
tiënten. Er is het nodige ge
schreven over kunstwerken op
die plaatsen waar (dood)zieke
mensen naar plafonds en mu
ren staren gedurende een lange
periode, maar nergens durft
men het aan om op die kamers
echte kunst te hangen. Het
blijft bij goedaardige of slechte
reprodukties van Van Gogh of
Rembrandt in het beste geval.
We hoorden wel dat bij de
nieuwbouw van het Ignatius-
ziekenhuis in Breda dit onder
werp serieus aan de orde zal
komen en er een plan ontwik
keld wordt waarbij de patiën
tenkamers worden inbegrepen.
Het zal ook best een probleem
zijn om bij een maagzweer of
een gebroken been, om over
andere 'gevallen' nog maar te
zwijgen, het juiste kunstwerk
te zoeken. Daarbij is bovendien
nog de culturele bagage van de
patiënt aan de orde. Mogelijk
kan een ziekenhuis een eigen
artotheek beginnen, zodat je
behalve met de service van een
tv-toestel, een eigen ijskastje of
snoeptrommel ook met een
'eigen' schilderij in bed stapt.
De organisatie - zeer ar
beidsintensief - berust op vrij
willigerswerk. Voor de niet te
ontlopen onkosten (vervoer,
verzekeringen etc.) geeft het
ziekenhuis een jaarlijkse bij
drage, wordt 20% van de ver
koopprijs ingebracht en zijn er
donateurs (dertien specialisten
en stafmedewerkers). De reac
ties zijn over het algemeen zó
positief dat de werkgroep vol
enthousiasme doorgaat. On
langs, zo vertellen ze, zagen we
twee oudere mannen bij een
schilderij discussiëren over 'is
dat nou kunst' etc. In ieder ge
val hadden ze het samen niet
over hun kwalen, de gewone
ziekenhuispraat. Dit lijkt heel
wat gezonder. Kunst als medi
cijn. Wie er méér over wil we
ten: 01656 - 749.
SAN ANTONIO (AFP-RTR) - Pola Negri, een
van de sterren van de stomme film uit de jaren
'20, is dit weekeinde in San Antonio overleden.
Dit is gisteren bekendgemaakt door haar arts.
Pola Negri, die eigenlijk Apollonia Chalupa
heette, heeft de afgelopen 25 jaar vrijwel in vol
ledige afzondering geleefd. De uit Polen afkom
stige filmster is overleden aan de gevolgen van
een hersentumor. Haar leeftijd is niet precies be
kend: 88,90 of 93 jaar.
Na haar succes met de
Duitse film 'Passion' emi
greerde Pola Negri in
1923 naar de Verenigde
Staten. Daar speelde zij
de rol van de 'vamp' in
een twintigtal films. Na
de opkomst van de ge
luidsfilm, waarin haar
sterke accent opviel,
keerde zij terug naar
Europa. Kort voor het
uitbreken van de Tweede
Wereldoorlog vertrok
Pola Negri voorgoed naar
de Verenigde Staten.
De actrice is verloofd
geweest met Rudolph Va
lentino, die echter een
week voor de huwelijks
datum overleed. Volgens
het circuit in Hollywood
stierf Valentino met Ne
gri's naam op zijn lippen.
Ook heeft zij een liefdes
relatie gehad met Charlie
Chaplin, In haar autobio
grafie 'Memoirs of a star'
schreef Negri dat hij
huilde toen zij een einde
aan de verhouding maak
te.
In 1935 maakte de
Europese pers melding
van een amoureuze'be
trekking tussen Negri en
Hitier. Haar film 'Mazur
ka' stond bekend als een
van Hitiers grote favorie
ten. De filmster heeft die
relatie immer ontkend.
Pola Negri trad onder
Pola Negri. - fotoap
andere op in 'The Red
Peacock', 'Bella Dona',
'Passion', 'A Woman of
the World', 'Men', 'Loves
of an Actress' en 'The
Woman from Moscow'.
Haar laatste rol was in
Walt Disney's 'The
Moonspinners' uit 1964.
De actrice droeg altijd
zwarte kleren en viel op
door haar blanke huid en
gitzwarte haar. Zij is
twee maal getrouwd ge
weest. In 1919 trad zij in
het huwelijk met de
Poolse graaf Eugene
Domski, maar de schei
ding volgde al een jaar
later. In 1927 trouwde zij
met de Russische prins
Serge Mdivani. De prins
kwam in 1936 om het le
ven bij een polowedstrijd.
Ernst Jansz.
foto els kirst
Door Jan Koesen
HILVERSUM - 'Blauw Bloed' is een dokumentaire over de
'uitstervende Indo's', aldus maker Hans Kemna die hier
mee zijn regisseursdebuut maakt.
De camera volgt Frank Krom,
een jonge cineast met een Ne
derlandse vader en een Indone
sische moeder op diens eerste
reis naar de Gordel van Sma
ragd. Frank zweeft zoals zoveel
Indo's tussen twee culturen: is
hij Indonesiër of Nederlander,
bruin of blank? De VARA
zendt de dokumentaire donder
dagavond uit (Nederland 2,
21.32 uur).
Aan het einde van de reis en
de film weet Frank het ant
woord nog niet. Hij heeft ge
proefd aan het land dat de helft
van zijn wortels heeft ver
schaft. „Ik moet nog een keer
terugkomen. Het is heel moei
lijk om een balans te vinden.
Daar moet ik echt over naden
ken."
Hans Kemna, van huis uit
acteur, is enkele malen in Indo
nesië geweest. Zelf zo blank,
blond en blauwogig als het
maar zijn kan, is hij bezweken
voor de magie van dat land dat
voor zoveel Nederlanders alles
betekend heeft. Toen Fons Ra
demakers de 'Max Havelaar'
daar verfilmde, leerde Kemna
als lid van de crew het land
kende. Later trok hij als assis
tent van Ben Verbong nog
maals naar Indonesië voor de
opnamen van 'De Schorpioen.'
Sindsdien is hij er nog enige
malen geweest.
Om zijn hartewens, een film
over Indonesië, mogelijk te ma
ken, nam hij contact op met de
in Zwijndrecht geboren half
bloed Frank Krom, zelf ook ci
neast. Kemna had Frank leren
kennen toen deze als stagiaire
werkzaam was bij de verfil
ming van 'Spetters' van Paul
Verhoeven.
Krom: „Ik wilde zelf de film
in. Als verhaal koos ik hét eer
ste boekje 'Gideons Droom' van
Ernst Jansz (eveneens Indo)
van de popgroep 'Doe Maar'".
In de dokumentaire beleven
we eerst een gesprek tussen
Kemna en Krom waarin de
achtergronden van de laatste
worden uitgelegd. Vervolgens
stapt Frank in het vliegtuig.
Aangekomen in Indonesië
maakt hij kennis met familie
en andere Indonesiërs. We zien
zijn verbijstering en ontroering
en zijn wankelen tussen twee
culturen. Dan neemt hij weer
afscheid van Indonesië en gaat
naar huis, met van alles om
over na te denken.
Het geraamte van deze do
kumentaire zit prima in elkaar,
de uitwerking is heel wat min
der. Kemna is als interviewer
nogal nadrukkelijk aanwezig,
er is geen sprake geweest van
een scenario, maar camera en
microfoon hebben alles opge
nomen en later aan elkaar ge
plakt. De gesprekken duren
daarom veel te lang en zijn on
benullig. Natuurlijk zeggen de
mensen bij kennismaking din
gen als: „Ha, hoe is het met jou
en met die en die en hoe is het
weer in Nederland en wat ga je
doen?". Maar dat soort ge
sprekken op de televisie is voor
de kijker thuis niet om aan te
horen.
Kemna is gewoon met zijn
hardware achter Krom aange
lopen en dat was dat. Voor een
film komt heel wat meer kij
ken. Het onderwerp is met de
regisseur op de loop gegaan. Er
zijn natuurlijk ook heel goede
momenten. Zo zingt Ernst
Jansz met Frank naast hem op
de pianokruk een mooi Maleis
liedje en is de aankomst van
Frank heel goed verfilmd.
Flarden Indonesië trekken
voorbij, terwijl Frank beduusd
de verwezenlijking van zijn
droom op'zich in laat werken.
Drama te over dus en een mag
nifiek decor. Maar een stren
gere montage en weglaten van
het gewauwel had de film veel
sterker gemaakt. Een scenario
schrijver had hier mooie din
gen kunnen doen zonder het
uitgangspunt aan te tasten.
De film heeft de vage bood
schap dat de Indo's vervreem
den van Indonesië. Een derde
generatie heeft helemaal geen
weet meer van het land van
herkomst. De Indo's, zegt de
film, lopen als toeristen door
Indonesië rond en worden ook
als zodanig behandeld, al is
hun huid wat bruiner dan die
van Piet uit de Alblasser-
waard. Kemna moet zijn film
maar eens overdoen. Dit werk
stuk heeft anderhalve ton ge
kost en dat is niet veel. Laat hij
'Blauw Bloed' maar als een
kladpapierlje beschouwen.
