Beeldende kunst in culturele hoofdstad
Reizen per vliegtuig, trein of fototoestel
Reisgids als
naslagwerkje
Peter Andriesse:
een roman
als een durian
Gustave Flaubert: Madame Bovary in Egypte
De zwarte gekooide vogels van Maya Angelou
MAAR T<
Sterke mi
zet Diaz
Uitgevers
beurs we<
GIDSEN OM SPANNING TE BRENGEN IN DE ZOMERMAANDEN
AMSTERDAI
Zelfs als je niet van plan bent naar Amerika te
gaan is het boeiend om bladerend te lezen in de
'Gids voor Amerika - een praktische reisgids
voor de 50 staten van de USA'.
ATHENE - De extreme
in Griekenland Turkil
heerst, heeft aan hondef
kost.
Zinderende hitte
DE STEM
T47
Door Henk Egbers
AMSTERDAM mag dit jaar
'culturele hoofdstad van
Europa' heten. Dat is een
nogal omstreden epitheton
in dit tijdvak dat bol staat
van een Nederlandse cultu
rele kaalslag.
Maar mogelijk valt deze mee
als je ziet hoe museum Fodor
samen met uitgeverij Meulen-
hoff een ruim 600 pagina's tel
lend boek (4,5 cm dik), als Jaar
boek Beeldende Kunst (Am
sterdam '87) heeft uitgegeven.
Het boek. is een soort adreslijst
van beeldende kunstenaars die
in de hoofdstad hun heil heb
ben gezocht en bevat informa
tie over allerlei instituten,
fondsen, regelingen en beleid-
makende regelingen aldaar.
Dit telefoonboek der beeldende
kunst in Amsterdam lijkt op de
eerste plaats gemaakt voor
ambtenaren, galeriehouders en
kunstenaars. Overigens een
niet te verwaarlozen groep.
De inhoud op de voet ge
volgd: De gemeente-aankopen
in 1986 (103 werken van 66 kun
stenaars uit een inzending van
3200 kunstwerken door 1200
kunstenaars) - kunstenaars
met adressen en slechte af
drukken van de werken ver
volgens een weergave van de
produktiebudgetten en percen-
tage-regeling-produkties (50),
waarbij ook kunstenaars bui
ten Amsterdam aan de bak
kwamen (o.a. Steven Alders,
Middelburg en de uit Teterin-
gen stammende Pépé Grégoi-
re).
Daarna volgen de adressen
van de Amsterdamse galeries
(in zekere zin dubbel ten ge
volge van de sponsoring-ad-
vertenties daarbij), kunsthan
dels, veilingen, stichtingen,
kunstbemiddelingsbureaus,
prijzen, academies, tijdschrif
ten, kranten, etc. Verder blij
ken in de hoofdstad zo'n 75
kunstrecensenten te wonen
(met adres vermeld). Tevens
bevat het boek ongeveer 2500
adressen van beeldende kun
stenaars in Amsterdam. Een
steekproef vertelde ons dat er
gewerkt moet zijn met lijsten
die al jaren oud zijn. Dus erg
onbetrouwbaar allemaal.
Voor kunstfreaks een handig
boek met al zijn onbetrouw
baarheid inclusief. Ook al ge
beurt er in de provincie mo
menteel méér dan in de hoofd
stad (allang geen Mekka meer
van het artistiek vermogen,
wel van de handel) kwantita
tief is er veel aanwezig, waar je
niet omheen kunt. Bladerend in
het bestand heb ik vaak ver
zucht: Ook die al. De trek van
uit het zuiden naar Amsterdam
is niet gestopt. Maar Amster
dam is allang niet meer de cul
turele hoofdstad van Neder
land: van Europa mogen ande
ren uitmaken.
'Amsterdam '87, jaarboek beel
dende kunst'. Uitg. Fodor/Meulen-
hoff, prijs 34.50.
Door Henk Egbers
De schrijver en samensteller dr. A.J. van Zuilen, die
twintig jaar als correspondent van Nederlandse en Bel
gische bladen in dat land woonde en er zelfs nu zijn
staatsburgerschap aan ontleent, bezit de journalistieke
vaardigheid gespeend van oppervlakkigheid (hij haalde
graden in het Amerikaans recht en promoveerde op de
Amerikaanse mediawereld) om je als lezer en reiziger ef
fectief en boeiend te informeren.
Dit boek is de eerste Neder
landstalige reisgids die alle be
zienswaardigheden in geheel
Amerika behandelt. Eerder
maakte hij al losse gidsen over
Florida, New York/Washing
ton DC, de nationale parken,
Canada en de nationale parken
van Canada. Na een algemeen
gédeelte met niet alleen histo
rische achtergronden van dit
gebied, maar ook met hele
praktische adviezen over het
reizen daar, volgen de toeristi
sche reiswijzers voor alle vijf
tig staten, voorzien van kaar
ten en foto's. In een speciale
reiswijzer volgen de 48 natio
nale parken.
Tenslotte is er nog een be
knopte reiswijzer voor degenen
die even de grens overwippen
naar Canada. Bijna duizend
pagina's informatie in toch een
handzaam boek. Ooit was er
sprake van Nieuw-Nederland
en Nieuw-Amsterdam in Ame-
rika. De geschiedenis lijkt soms
in haar tegendeel veranderd,
maar in hoeverre Nederland nu
'Nieuw-Amerika' is geworden,
kun je met dit boek in de hand
goed gaan ontdekken; via een
reis erheen of gewoon thuis le
zend in deze gids.
Je fantasie prikkelen doet
zeker ook het boek van Chr.
Portway: 'Grote treinreizen'
(Great Railway Adventure;
Oxford 1983). Ook hier is er
sprake van een boek dat je
kunt lezen in een luie stoel om
met je fantasie mee te gaan met
de trans-Siberië- of Oriënt-ex-
pres, laat staan de trans-An
des. Maar je kunt er ook door
geprikkeld en geïnformeerd
worden om zelf deze reizen te
gaan ondernemen.
Portway, 'Don Quichot van de
spoorwegen' genoemd, had zijn
eerste grote en meest ver
schrikkelijke treinreis als
krijgsgevangen soldaat bij de
Duitsers. De tweede ervaring
was een spannende tocht per
trein naar het Tsjechische
meisje waarop hij verliefd
werd kort na de oorlog. En
daarna liet de trein hem niet
meer los. Een tiental grote rei
zen worden vervolgens onder
nomen en beschreven in dit
boek. Het aardige daarbij is dat
hij praktische informatie af
wisselt met persoonlijke erva
ringen/avonturen en culturele
achtergronden van de gebieden
waar hij doorheen ging.
Achtereenvolgens komen
aan de orde: de Oriënt-expres
Parijs-Istanboel; de Taurus-
expres Haydarpasa-Bagdad;'
de Transisberische spoorlijn
Moskou-Vladiwostok; de
spoorwegen van de Balkan Ti-
rana-Belgrado-Boedapest-Boe
karest-Sofia-Athene; de trans-
Noord-Afrika Parijs-Caïro; de
trans-Azië Parijs-Dehli; de
Oostafrikaanse spoorlijn Mom-
bassa-Nairobi-Kampala; de
tra'ns-Noord-Amerika New
York-Los Angeles-Vancouver-
Door Willem Reijn
Het Engelse weekblad
'The Economist' geldt als
een van de meest gezag
hebbende tijdschriften ter
wereld. Het uitstekend
geïnformeerde blad blinkt
uit door heldere analyses
op politiek en economisch
gebied. Politiek is het blad
conservatief-liberaal,
maar de feiten staan in de
berichtgeving centraal.
The Economist groeit inmid
dels steeds verder uit van
weekblad-uitgever naar in
formatie-verstrekker in
brede zin. Naast het week
blad brengt The Economist
kwartaaloverzichten van de
belangrijkste industrielan
den, waarop men zich - voor
veel geld overigens - kan
abonneren. En nu zijn er The
Economist Traveller's Gui
des, de reisgids voor de za
kenman, maar ook zeer ge
schikt voor politici, leraren
aardrijkskunde en maat
schappijleer en journalisten.
Er zijn gelijk vier delen
verschenen: de Verenigde
Staten, Groot-Brittannië, Ja
pan en het Arabisch Schier
eiland. Ze zijn Engelstalig en
- tamelijk uitzonderlijk voor
reisgidsen - zonder foto's. De
boekjes zijn dan ook niet ge
schreven als 'lekkermakers'
voor reislustige toeristen,
maar afgestemd op de zake
lijke reiziger, die zich ter
dege op het land van bestem
ming wil voorbereiden.
De gidsen laten zich het
beste vergelijken met de
'surveys' die The Economist
regelmatig in zijn blad op
neemt, maar dan uitgebrei-
der. In ruim tachtig pagina's
schildert de gids het econo
misch en politiek leven. Er
wordt beschreven hoe in het
land zaken moeten worden
gedaan. Staatjes en grafie-
ken van onder andere prij.
zen, investeringen en het na
tionaal inkomen alsmede
lijsten van de belangrijkste
bedrijven en banken maken
de boekjes tot meer dan reis-
gidsen: het zijn feitelijk na
slagwerkjes geworden.
Natuurlijk zit er wel dege-
lijk een reisgedeelte in. Elke
belangrijke stad wordt be
sproken, de manier van ver
voeren binnen de landen, op
welk vliegveld men het beste
kan aankomen, adressen en
telefoonnummers van thea
ters, bars en hotels zijn ver
meld, kortom: ook daar komt
men neit tekort.
The Economist Business
Traveller's Guides zijn zeer
fraaie werkjes, keurig ge-
bonden in leer, zodat na een
reisje het boekje niet uit elk
aar valt. De gidsen mogen
worden aanbevolen voor
iedere exporterende zaken
man, maar ook voor anderen
die zich bij een reis goed op
de hoogte willen stellen van
de economische en politieke
situatie in het land van be
stemming.
The Economist Business Travel
ler's Guldes. Verschenen: 1)8,
Japan, Britain, Arabian Penin
sula. Prijs: ƒ49,50 per deeL Uitg,
Rostrum te Haarlem.
Met de Orient-Express door Europa en Azië: de droom van iedere reiziger.
Fairbanks; de trans-Andes Li-
ma-Cuzco-Guyaquil-Quito-Sa
n Lorenzo. Kaarten en foto's
geven visuele informatie.
Veel jongeren hebben tegen
woordig met Interrail-kaarten
e.d. het avontuur van de trein
als vakantie weer ontdekt. Dit
boek kan daarbij heel inspire
rend zijn. Dat het verder alleen
maar een kwestie zou zijn van
een kaartje nemen en wegwe
zen, zoals de auteur suggereert,
is wat al te simpel, maar leuk
kan het zijn.
De tijd van de 'reiskiekjes' is
ook weer aangebroken. Dat
'reisfoto's' méér kunnen zijn
dan alleen het vastleggen van
herinneringen bewijst Toon
Michiels met zijn boek 'Reisfo
to's; het fotografiedeel uit dé
tweedelige catalogus bij de ten
toonstelling 'Ontwerpen en Fo
to's'. De foto's uit Spanje, Por
tugal en Frankrijk zijn in 1984
gemaakt tijdens een reisop
dracht door het ministerie
VROM. De eerste drukken van
deze foto's hangen permanent
in de penitaire inrichting De
Corridor in het Brabantse Zee
land.
Cees Nooteboom, zelf een
verwoed wereldreiziger,
schreef vanuit San Francisco
een inleiding bij dit boekwerk
je. „Zijn idee was om beweging
uit te drukken door iets stil te
laten staan. Ik denk dat dat
hem gelukt is... Elke goede foto
roept een vraag over tijd op,
vroeger of later wordt die
vraag, in het bestaan van een
foto, onontkoombaar, niet om
dat er op die foto tijd verstre
ken is, maar omdat er tijd ver
streken is, soms al meer dan
een eeuw, sinds die foto ge
maakt werd... Tijd en fotogra
fie, een verwarrend echtpaar."
De verstilling, het gekristal
liseerde moment, is door deze
Brabantse fotograaf heel sub
tiel vorm gegeven; in kleur en
zwart-wit. De manier waarop
hij zijn platen opbouwt vanuit
bepaalde accenten is geraffi
neerd. Stil-makend. Herinne
ringen dan reizen die onuitwis
baar waren en werden.
Dr. A.J. van Zuilen: 'Gids voor
Amerika'. XJitg. Gottmer. prijs
79,50.
Christopher Portway: 'Grote
treinreizen'. Uitg. BZZTÖH, prijs
ƒ29.50.
Toon Michiels/Cees Nooteboom:
'Reisfoto's'. Uitg. Fragment, prijs
ƒ30.
Door Henk Egbers
DE kruidige sfeer van Indonesië als decor voor het op dl
klippen laten lopen van een huwelijk lijkt een mooii
vondst.
Maar de roman die Peter An
driesse daarvan maakte mist
de echte- literaire spanning,
waardoor uit beide elementen
iets nieuws kan ontstaan. Blijft
over: goed geschreven vakan-
tielectuur. Stop het maar in uw
koffer.
Bij een zeer grote baggermaat-
schappij in Nederland heb ik
eens horen vertellen dat zij
werknemers, die lastig zijn, in
Indonesië dropt. Die man is
'verloren'. Je kunt er donder op
zeggen dat hij - van ingenitï
tot kraanmachinist - verli;'
wordt op een vrouw uit di
land en er blijftEen era
ringsgegeven, dat alleen
voor Indonesië. De context vw
deze roman is dus prima. Ar
driesse heeft trouwens eerde
met een boek als 'Koude san
bal' bewezen dat hij dit 'Bi
maat' goed weet te gebruiker:
Verder denkt hij niet zo 1*
scheiden over zijn eigen lit
raire talent. Hij was onlar:
van mening, dat hij best
Door Mathieu Kothuis
ALS VOORBEREIDING
op een buitenlandse reis
kunnen we twee dingen
doen: een goede reisgids
aanschaffen óf een lite
rair reisverslag of roman
over het bezoekende land
in de koffer pakken.
Een reisgids is natuurlijk
nooit weg maar een goed
boek kan het vakantiegenoe
gen vaak nog veel meer ver
hogen.
Het is natuurlijk heel per
soonlijk, maar een uitmun
tende sfeertekening van
Griekenland, een van popu
lairste vakantiebestemmin
gen in deze tijd, is nog altijd
'De kolossus van Maroussi'
van Henry Miller (Uitg.
Manteau, A'dam). De meest
befaamde Griekenland-reis
gids (van mr. Henrik Scholte)
ten spijt, roept Miller van de
Grieken een beeld op dat de
vakantieganger zijn hele reis
zal bijblijven.
Een ander voorbeeld be
treft Gustave Flauberts 'Reis
door de Oriënt', onlangs ver
taald en uitgebracht door
uitgeverij Kritak in Leuven.
Flaubert beschrijft daarin
zijn reis (van maar liefst 21
maanden) die hij van oktober
1849 tot juni 1851 maakte
door Egypte, Israël, Libanon
en Syrië. Het grootste deel
van het reisverslag handelt
over Egypte. De reis voert
Flaubert van Marseille per
schip naar Alexandrië en
van daar via de Nijl en beide
-oevers tot ver in de Soedan
en terug. Vervolgens bezoekt
Flaubert ook de heilige
plaatsen in Israël, Libanon
en Damascus, de hoofdstad
van Syrië.
Veel van wat Flaubert
over zijn reisavonturen op
merkt zal de huidige vakan
tieganger op reis in het Mid
den-Oosten zeker niet meer
aantreffen. De reis te paard,
Gustave Flaubert.
foto archief de stem
de ontberingen in de woes
tijn, de gevaren door aanval
len van geboefte en jakhal-
sen, plagen van ongedierte en
ziekten maakt de moderne
reiziger niet meer mee. Wat
overblijft is de reisbeleving,
de instemming met Flau
bert's ergernis over de Egyp-
tenaren, de bewondering en
verwondering over het
Egyptische erfgoed, de tem
pels, de kunstschatten, de na
tuur.
'Reis door de Oriënt' is in
feite verplichte stof voor de
Flaubert-liefhebber en/of de
vakantieganger naar Egypte.
De vakantieganger krijgt zo
een uitstekend beeld van de
reisomstandigheden in de
vorige eeuw. Flaubert en zijn
vriend/reisgenoot Maxime
Du Camp leden dan wel heel
wat meer ontberingen dan de
moderne toerist, anderzijds
waren de service en reismo
gelijkheden die ze hadden
ook veel groter. De twee gin
gen op reis met een aantal
bedienden en gidsen en wer
den in het Midden-Oosten
gastvrij onthaald en ontvan
gen door plaatselijke sjeiks
en consuls.
Daarentegen boden loge
menten en hotels in die jaren
geen enkel comfort voor de
westerse reiziger. Het water
was (en is nog steeds) slecht,
het voedsel van twijfelach
tige kwaliteit. Tegen diarree,
buikkrachten, scorpioenen,
slangen en struikrovers be
stond weinig of geen be
scherming. Flauberts reis
langs en over de Nijl is in
geen enkel opzicht te verge
lijken met een moderne Nijl-
cruise.
Het is dus maar de vraag
of je jaloers moet zijn op die
barre reisomstandigheden.
Duidelijk wordt wel dat
Flaubert en diens reisgenoot
in de meest letterlijke zin nog
in direct contact kwamen
met land en volk. De alterna
tieve, moderne toerist kan in
ieder geval zijn hartje opha
len aan Flaubert's ervaring
bij het beklimmen van een
van de grote piramiden in
Gizeh om daar de zonsop
gang af te wachten en diens
beschrijvingen van het
Egyptische landschap.
Voor de Flaubert-liefheb
ber is 'Reis door de Oriënt'
zeker de moeite waard. 'Ma
dame Bovary', de roman
waarmee Flaubert zijn grote
bekendheid en waardering
kreeg, zou in feite tijdens
deze reis zijn ontstaan. Vol
gens Flaubert is haar naam
zelfs een vervorming van die
van een hotelhouder in Cairo
die Bouvaret heette. De
naam komt voor in 'Reis door
de Oriënt'. In de inleiding
van 'Reis door de Oriënt'
merkt Paul Claes op dat de
reis van Flaubert ('Madame
Bovary c'est moi') iets heeft
van een vlucht. Zoals Ma
dame Bovary droomt van een
groots leven en walgt van het
burgerdom, zo lijkt Flaubert
zijn reis te hebben gebruikt
als een middel om uit de mid
delmatigheid te ontsnappen.
Wellicht ligt de verklaring
veel dichter bij huis. De 28-
jarige Flaubert leed onder
een slechte gezondheid, was
in zijn jeugd getroffen door
epilepsie-aanvallen en had
van zijn arts het dringend
advies gekregen in 'warme
landen' genezing te zoeken
voor zijn cronische zenuw
aandoeningen.
Nog interessanter is 'Reis
door de Oriënt' om het feit
dat Flaubert tijdens deze reis
zijn latere romanstijl ont
wikkelde. Flaubert beschrijft
niet zijn emotie, maar het ob
ject dat haar oproept. Be
schouwer en het beschouwde
staan elkaar volgens Flau
bert in de weg wanneer je én
de schoonheid van de dingen
zelf wil beschrijven én de in
druk die de dingen op je ma
ken. Het gaat om de Kunst,
niet om de kunstenaar, aldus
de auteur die deze opvatting
in zijn latere werk met name
in 'Madame Bovary' en 'Sa-
lammbo' tot uiting bracht.
'Reis door de Oriënt' werd
pas jaren na Flauberts dood
(in 1880) opgenomen in de
verzamelde werken van 1910
en pas nu in het Nederlands
vertaald. Eindelijk.
Gustave Flaubert: 'Rets door de
Oriënt'. Uitg: Kritak Passages,
Leuven, prijs .17.50
mineerd had
worde
Door Henk Egbers
„Het feit dat volwassen
Amerikaanse negervrou
wen zulke geduchte per
soonlijkheden zijn, stuit
vaak op verbazing, afkeu
ring en zelfs agressiviteit.
Zelden wordt het aanvaard als
het onvermijdelijke resultaat
van een strijd die gewonnen is
door vechters en die, zo niet
geestdriftige acceptatie, dan
toch respect verdiend". Respect
verdient het boek van Maya
Angelou, 'Ik weet waarom ge
kooide vogels zingen', waaruit
dit citaat komt.
„Deze getuigenis van een
Zwarte zuster markeert het be
gin van een nieuw tijdperk in
de geesten, harten en levens
van alle Zwarte mannen en
vrouwen", zegt James Baldwin
over 'I know why the caged
bird sings', door Kathleen Rut-
ten in het Nederlands vertaald.
Het boek stamt al uit 1969. Hoe
wel het, evenals andere titels
van Maya Angelou verfilmd is
en in Amerika en Engeland een
best-seller was, werd nu pas de
eerste Nederlandse vertaling
gemaakt. Het kwam uit in de
romanserie 'Vrouwen - we
reld - literatuur van uitgeve
rij De Geus, na boeken van To-
ril Brekke (Noorwegen), Yuko
Tsushima (Japan), Pat Barker
(Engeland) enlzhang Jie (Chi
na).
Maya Angelou (1928, Missou
ri) studeerde daris en ging on
der anderen met de opera
'Porgy and Bess' op toernee
door Europa en Afrika. In de
zestiger jaren was ze actief in
de Zwarte Burgerrechtbewe
ging en werd naaste medewer
ker van dr Martin Luther King.
Ze ging naar Afrika, waar ze
enkele jaren redactrice was
voor de African Review. Terug
in Amerika maakte ze een tv-
serie over Afrikaanse tradities
en het tv-scenario voor 'Ik weet
waarom...' Ze doceert momen
teel American Studies aan de
universiteit van Wake Forest
in Noord-Carolina.
De autobiografische roman
'Ik weet waarom gekooide vo
gels zingen' beschrijft haar
jeugd tot zestienjarig meisje,
toen ze beviel van een zoon. Het
boek is met een knappe een
voud geschreven; het volwas
sen kind in haar weet zich
schrijvend levensecht te ver
plaatsen in herinneringen en ze
tot nieuwe werkelijkheid te
maken. „De zwarte vrouw
wordt in haar prille jeugd door
al die gewone natuurkrachten
belaagd en tegelijkertijd wordt
zij overvallen door het driezij
dig kruisvuur van mannelijke
vooroordelen, onlogische
blanke haat en Zwart gebrek
aan macht", schrijft ze. Nog een
typerend citaat: „Hoewel ik
Momma (grootmoeder red.)
kende, besefte ik dat ik
Momma nooit zou kennen.
Haar uit de Afrikaanse rimboe
afkomstige geslotenheid en
argwaan waren verergerd door
slavernij en vonden in de eeu
wen van gedane en verbroken
beloften een bevestiging.
Zwarte Amerikanen hebben
een gezegde dat Momma's be
hoedzaamheid karakteriseert:
Als je een Neger vraagt waar
hij is geweest, zal hij je vertel
len waar hij naar toe gaat".
De voorgaande citaten geven
vooral de context, de sfeer van
dit boek weer. Angelou houdt
geen betogen, ze vertelt echt en
mooi over haar jeugd met haar
broer Baily in een zuidelijk
stadje, waar de rassenschei
ding zo ver doorgevoerd was,
'dat de meeste Zwarte kinderen
niet helemaal zeker wisten hoe
blanken eruit zagen. Behalve
dan dat ze anders waren en
angstaanjagend'. Het huwelijk
van haar ouders is gestrand en
een pittige grootmoeder vangt
hen op. Het leven in de buurt,
in de kerk, op school etc
wordt beheerst door het zwarte
underdog-zijn. Maar ook bin
nen de groep heersen spannin
gen. Als kind wordt ze ver
kracht, wat later problemen
oplevert in verband met haar
sexuele identiteit.
Soms is het boek ook verhel
derend informatief. Het feit
Maya Angelou. - fotodegeus
'dat Zwarten uit het Zuiden tot
op de huidige generatie tot de
aartsconservatieven gerekend
kunnen worden' verwijst ze
naar de angst voor elke door
breking van routine als moge
lijke voorbode voor onver
draaglijk nieuws. Een door de
historie van het zwarte bestaan
verankerde angst. Later in San
Francisco maakt ze mee dfat
Amerika Japan de oorlog ver
klaard. Ze verteld dan hoe de
hele Japanse gemeenschap
daardoor verdwijnt, waarbij
'Japanse winkels, die hun wa
ren sleten aan de tweede gene
ratie Japanners, werden over
genomen door ondernemende
Negerzakenmensen".
Veel van het maatschappe
lijk leed dat de jeugd van deze
zwarte kinderen beheerste is
vergelijkbaar met soortgelijke
ervaringen van de jeugd in ons
eigen land in de eerste helf van
deze eeuw met onder meer zijn
sociale ongelijkheden. De kin
deren van haar jeugd hadden
bovendien nog de extra handi
cap van het zwart-zijn, waar
van de gevolgen tot in onze da
gen tastbaar zijn. Maya Ange
lou schrijft daarover niet trap-
perig of vanuit een verdedi
ging, maar op een psychologi
sche manier. En dat werkt.
Maya Angelou: 'Ik weet waarom
gekooide vogels zingen'. Uitg. De
Geus, prijsj 29.50.
mogen
voor de veelbesproken AKO
prijs. Daarbij sprak hij over:
wel genomineerde H.C. te
Berge als een 'vertegenwooii
ger van de nieuwe wartaal'.t
roen Brouwers noemt in zijM
de hitlijsten hoog opgeklopt
boek 'Kroniek van een karas
ter' Andriesse een 'ivoren hel
genbeeldje' en een 'rancuneus
huilebalk'. Een binnenwereli
je, dat de meeste lezers
schijnlijk niet zal interessen
en zij die er wel geil op
moeten Story maar lezen.
Het boek. Erik gaat met zij
vrouw Myra en zus Hel®
naar Sumatra. Nostalgie. Out
plekjes in het koloniale
opzoeken. Hun huwelijk ste
niet meer zoveel voor. De c®
frontatie met het verleden
vert aanleiding voor de nodif
wederzijdse stekelighede
Erik raakt verkikkerd op
Indonesische en Myra woï
door een onbehouwen Neds
lander verkracht. Beiden zittf
met jeugdfrustraties die dot
werken in hun sexuele leven
Yati, de Indonesische schot
verdwijnt op een verdac'
manier, waama er iets thrills'
achtigs ontstaat. Een zoektoo
is voor Myra noodlottig. Ai
Erik dringt zich de schuif
vraag op. Is hij de gevang®
van zichzelf of van de justitie
Het probleem van deze
man is dat het vlees noch visi
Geen echte reisbeschrijving,
zal de inhoud mensen die Ij
land kennen soms op dat P'1
aanspreken; geen hechte cris
geschiedenis, omdat de pro»
matiek niet erg intens v/of
uitgewerkt en geen spanne®
thriller, omdat daarvoor 1
plot te doorzichtig is. Het te
is als de durian uit de titel. J
grote vrucht bood niet veel ai
eetbaars, maar je kreeg er«
gauw een vol gevoel van
juist dat gevoel vond Myra
verschrikkelijk. Erik had
eigenlijk weinig zin in.
moeite voor een paar ving1
toppen met snotterig!*
waarvan de sterke smaak
hele dag in je mond en te
bleef hangen."
Peter Andriesse: 'De geur vtt,
Durian'. Uitg. Bert Bakker. F
ƒ24,90.
PESTEM BUITEt
Hit
Van onze verslaggevers
De toeristen blijken echtei]
overkomelijke problemen 1
tropische temperaturen,
hitte komen in Nederland 1
precieze cijfers voor Grieken-I
land dat het meest getroffen is
door de hittegolf zijn niet bel
Icend maar de schattingen in da
pers lopen uiteen van 900 tol
1000.
Het zijn hoofdzakelijk bel
jaarden en mensen met een
slechte hart of ademhalingsl
problemen die het slachtoffel
worden van de hitte. De zie-|
kenhuzen zijn overvol.
In het zuidoosten van Turl
lcije vees de thermometer hel
afgelcpen weekeinde tempera!
turen aan van 50 graden. In hel
zuiden van Italië zijn de af ge!
lopen vijf dagen naar schatting
50 mensen omgekomen door dl
hitte. Bijna overal in het midi
den en zuiden van Italië woel
den losbranden. Terwijl hel
zuiden van Italië gebukt gaa;
onder de hitte, is het in hel
noorden nat en koud. In Venei
tië kwam de temperatuur nie|
bovende 18 graden.
Hoe onbarmhartig heet het ill
voora Athene en in de rest van
Griekenland en Turkije ook ia
de Nederlandse toeristen daas
PANAMA (AFP/UPI/RTï
mamdag de woning van enl
de voormalige sous-chef vj
ma aangevallen. Diaz is
teerd.
Ditheeft het Panamese leger i|
een officiële verklaring
kerdgemaakt. Volgens die ved
klafing is de oud-officier gead
resteerd wegens 'gewapend
oppositie'.
Het leger meldde dat de actij
zeven minuten heeft geduu
er dat er geen doden of gewon
den zijn gevallen. „Kolona
Diaz en zijn gevolg hebben ei
voor gekozen zich over te g«j
ven", zei een persofficier va
het leger. „Diaz en de andeij
gearresteerden worden op
geheime plaats vastgehoude
en zij maken het goed".
Getuigen hebben echter gej
zegd dat er urenlang schob
zijn gehoord bij de woning va
Diaz Ook was er eerder me
ding gemaakt van doden en
wonden.
AMSTERDAM (ANP) - De beurs
maandag weer eens verrast door
nieuwe en plotselinge ontwikkelingl
de nu twee maanden oude machffl
strijd in de uitgeverswereld. Laat in J
ochtend verzocht Elsevier de beurs I
notering van die van haarzelf, Woltö
Samsom en de omstreden Kluwerj
staken. Later kwam Elsevier met
noger bod als Wolters Samsom,
haar eerder met een tweede bod 1
afgetroefd.
Het nieuwe bod van Elsevier
nodig, omdat met name door de ko
ontwikkelingen het bod van Woltj
veel gunstiger was geworden dan
van Elsevier. Eigenlijk was iedereen
aan het aftellen voor de uitslag vanl
strijd, die een overwinning zou inhcf
den voor de combinatie Wolters KI
wer. Tot op het moment van het staw
van de notering was er maar wei|
beweging in de koersen van de uitj
ver$. Elsevier eindigde 30 cent lanL
op i 53,80, Kluwer 2 beter op 4141
Woiters Samsom twee kwartjes la»
op J125. ij
Ook verder bleef het op de actig
markt als het weer, rustig maar v
selvallig. De meeste internationals
ren lager met Kon. Olie aan kop i
een verlies van 3,00 op 282,20. In
hninciële sector gleed Middenstan
bank
een rijksdaalder terug
De favoriet was weer N?
uojd, die met vallen en opstaan tot
JJJtet van ƒ11,50 op ƒ167,50
Höneken moest ƒ1,50 prijsgeven fj
en Pakhoed ƒ2,30 op ƒ8
7%
8* antonius
antonius
Bh congr.o.l.v.
jjjk gasthuis
gasthuis
gasthuis
gasthuis
Jw hooghuys
W* prot.z.hs
;prot.z.hs
protz.hs
(oostb.)
(oostb.)
lourdes
(tilburg)
(tilburg)
(tilburg)
(tilburg)
(het)
klokkenber
liduina
('s-h'bosch)
('s-h'bosch)
('s-h'bosch)
