Verenigde Staten vergapen zich aan Ollie North
even.
UITBLAZEN
Forse bijbetaling dreigt voor chronische zieke
ACTIE TI
De brede marges van de Kamer-ethiek
DE HOOGTIJDAGEN VAN DE LAATSTE 'REAL AMERICAN HERO'
Vijf miljard m
Vat kunnen
Andere
wereld
DE STEM ACHTERGROND ZATERDAG 11 JUL11987
DE STEM
IJKPRIJS MOET GEFLOPTE MEDICIJNENKNAAK VERVANGEN
DE STEM BINNEN
ensioen
voor
weduwnaars
DESTEMCOI
MAG EEN KAMERLID WEL OP BEURSPLEIN 5 KOMEN?
DE Grote Vakantie -
met hoofdletters -
begon op 1 augustus
en eindigde op 1 septem
ber, daags na Koninginne
dag. Leve de Willemien!
Van die Koninginnedagen
heb ik er, door de oorlog,
niet veel meegemaakt. De
gang naar school op 1 septem
ber maakte je in een wat wan
kele gemoedstoestand. Er was
spijt omdat de vakantie voorbij
was, maar je had ook een
nieuwe schooletui met zijn ka
rakteristieke geur van canvas,
vers potloodhout en vlakgom
en er was de vage opwinding
van de verwachting. Een
nieuwe meester, een ander klas
lokaal met andere platen aan
de wanden en een kaart van de
hele wereld in plaats van alleen
maar Nederland, uitgevoerd in
elf verschillende provinciekleu-
ren. Drente was paars.
Op de draden van het elec-
trisch net, dat toen nog boven
de grond hing aan houten palen
waarin af en toe mannen Mom
men met puntige, ijzeren beu
gels aan de schoenen gebonden,
verzamelden zich de zwaluwen
voor de trek zuidwaarts. Elke
morgen waren het er meer tot
ze op een morgen, zomaar in
eens en allemaal tegelijk, ver
dwenen zouden zijn.
De Grote Vakantie van
1946. Ik was naar Rotterdam
geweest waar ik had gelogeerd
bij de familie van een via Bra
bant uit Duitsland terugge
keerde dwangarbeider. Die jon
gens waren ergens in Duitsland
al wel bevrijd, maar Rotterdam
zelf nog niet. Ze werden bij
Brabantse gezinnen onderge
bracht. De 'onze' was timmer
man van zijn vak en dat kwam
goed uit want wij woonden zelf
in bij een oom en tante omdat
ons huis onbewoonbaar was ge
maakt door een vliegende bom.
De Rotterdammer, die net als
ik Wim heette, kon mijn vader
helpen bij het herstel van het
houtwerk.
In Rotterdam was ik van de
ene verbazing in de andere ge
vallen. Midden op de dag naar
de Cineac. Blijdorp. Zeekaste
len van de Holland-Amerika
üjn, afgemeerd aan de kop van
het Noordereiland. Ritten met
de tram van West naar de ge
blakerde vlakte voor het sta
tion, waar de Coolsingel achter
lag met zijn lage, houten nood-
winkels. 'Oom', zo sprak ik de
vader van Wim aan, was bak
ker. Ik vroeg waar hij zijn bak
kerij had, want hij woonde
twee hoog in een gewoon huis.
Zijn bakkerij heette Van der
Meer Schoep en bleek een
brood/aèrie/c te zijn. Van zoiets
had ik nog nooit gehoord. Bij
ons bezorgden de directeuren
van de broodfabriekjes hun
produkten hoogstpersoonlijk
bij de klanten.
Afgunstig luisterden die
september mijn vriendjes naar
mijn opgewonden verhalen.
Rotterdam! Verreweg de mees
ten van hen waren nog nooit zo
ver van huis geweest. Nog niet
half zo ver. Ik vertelde hen ook
dat de jongens in de Rotter
damse straat, waar ik logeerde,
me elke dag hadden begroet
met: 'hé, daar hebbie die Bra
bantse heikneuter weer!' en dat
ze er nog schlemieliger hadden
uitgezien dan de bleekneuzen
die we in '45 uit Rotterdam
WIM KOCK
hadden laten overkomen om ze
bij ons in het dorp weer wat
aan te laten sterken.
Een herinnering die op
kwam bij het doornemen van
de Rechterhand van de huis
vrouw, het boekje dat ik hier
gisteren besprak. Een herinne
ring uit wat een totaal andere
wereld lijkt:
Bloemen van ijs op de ra
men. De koude natte condens
op de deken, daar waar je neus
er bovenuit gestoken heeft ter
wijl je sliep. Rillen van de kou
onder het aankleden. We gin
gen in die oorlogswinters op
klompen naar school. Dat
spaarde schoenen én je voeten
bleven er warmer in. Met wol
len handschoenen of wanten
aan sneeuwballen gooien was
er niet bij. Daar sleten ze te
hard van. Als je handen begon
nen te tintelen was het ergste
gauw voorbij, dan zou de
koude sneeuw spoedig zelfs lek
ker aanvoelen in je overver-
warmde handen.
Surrogaat. Voor alles leek
wel een surrogaat te bestaan.
Zonder chocolade, ijsjes en ap
pelsienen leek het leven zelf wel
surrogaat geworden. Zelfs de
school was vervangen door sur
rogaat.
Franse les op de droogzolder
van een voormalige leerlooierij,
waar overdag de derde en
vierde klas huisden. Zelf zaten
we in een wat modernere leer
fabriek; vlakbij een molen die
op een zandheuvel leek te
staan. Het inwendige van de
met gras begroeide heuvel was
de onderbouw van de molen. Je
kon er met paard en wagen bin
nenrijden. Een soort onbe
doelde bunker en daarom onze
schuilplaats als er onder
schooltijd luchtalarm was.
De zeep leek op klei. Schuim
kwam er niet af. Vader wreef
na het scheren zijn gezicht na
met een kristalachtig wit blok
aluin, de after shave van die ja
ren. Er lag ook een stukje
puimsteen in het zeepbakje,
voor als je eens heel vuile han
den had.
Door je moeder gemaakte
windjacks van het van de Ca
nadezen afgekeken batüe dress-
model. Drollenvangers met
'knieën' erin van het fietsen en
- veel erger nog - een 'kont' ter
overlapping van de zadelslijta-
ge-
Bord leeg eten. Stilzitten aan
tafel. Niet praten met je mond
vol. Met twee woorden spre
ken. Armen over elkaar! Ik zal
je vader inlichten. Tweehon
derdvijftig keer: 'Ik mag niet
praten in de klas en de les ver
storen.'
Het vastentrommeltje waar
al het gekregen snoep in werd
gestopt tot je je er op paasza
terdag beroerd aan kon eten.
Ja, het was een heel andere
wereld al is het amper een
halve mensenleeftijd geleden.
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllii
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans-hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Rayonkantoren:
Bergen óp Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, ©01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, ©01620-54957.
Postadres: Postbus 4023, 4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, ©01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, ©01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, ©01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
24,20 per maand; 69,75 per kwartaal of 271,00 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje ©076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur ©076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738
Door Jo Wijnen
„HET HELE land geeuwt", zei Pat Buchanan, de onlangs
teruggetreden, uiterst rechts communicatiedirecteur van
president Reagan over de verhoren van luitenant-kolo
nel Ollie North.
Nog nooit heeft een gelijkheb
ber als Buchanan zoveel on
gelijk gehad. Want het land
geeuwt niet, maar vergaapt
zich. Het staart gebiologeerd
naar Ollie North, de marinier
die per dag meer dan acht uur
op de Amerikaanse tv-scher-
men te zien is en wiens naam
voor de meeste Amerikanen
net zo vertrouwd is als die
van minister Shultz of die van
Bruce Springsteen.
Zelden heeft een man zo
krachtig de vele sentimentele
snaren van de Amerikaanse
ziel beroerd als juist Ollie
North. Er zijn Amerikanen
die hem met afschuw en
weerzin bekijken. „Een ge
vaarlijk man", vertelde een
dame in Washington. Maar
zijn vroegere katechismusle-
rares, Evelyn Ronsani, be
kende dat ze haar ogen niet
van Ollie af kon houden. En ze
voegde daaraan toe: „Hij
heeft het gezicht van een en
gel".
Norths heldendom heeft
bovendien een sterk geogra
fisch accent. In het zuiden en
midden van de VS zijn men
sen die in hem uitsluitend de
onversaagbare halfgod zien
die de natie voor het commu
nistisch gevaar wil behoeden.
Mensen bidden voor Ollie
North. In Salt Lake City werd
een openbare gebedsdienst
met samenzang voor hem ge
houden. In de open lucht.
In het oosten en noorden is
sprake van een sterke weer
stand tegen de man die op dit
ogenblik door de mangel van
de congrescommissies wordt
gehaald. Daar kan men op
menig bumpersticker zulke
teksten lezen als: 'Ollie
Knows' en 'Reagan Speak'.
Nagenoeg iedereen is het er
over eens dat North zijn man
netje staat, een grote mate
van onverschrokkenheid aan
de dag legt en bereid is de no
dige blufpoker te spelen.
Voor sommigen is hij wat
hier 'The Real American He
ro' wordt genoemd; een intel
lectueel georiënteerde Rambo,
een man die zei dat hij in zijn
eentje de „brute moorder-
naar" Abu Nidal best tege
moet durfde treden. Wat
North tot een held en een na
tionale bezienswaardigheid
heeft gemaakt is het feit dat
hij tot praktisch iedere uit
spraak bereid is. En dat
waarderen de Amerikanen
zeer in hem. Over zijn vrouw
Betsy zei hij: „Ik ben haar
nooit een minuut in mijn le
ven ontrouw geweest". Over
zijn secretaresse Fawn Hall
deelde hij de natie mede dat
'god haar inderdaad heeft ge
zegend met een grote schoon
heid'. De Nicaraguaanse con
tra's worden door hem bij
aanhouding 'de dappere jonge
mannen en vrouwen' ge
noemd die 'hun leven veil
hebben voor een democrati
sche ordening in hun vader
land'.
President Reagan is 'een
groot man die Amerika in het
rechte spoor heeft gezet'. Zijn
civiele rechterhand bij alle
Ollie North: Tiet gezicht van een en
gel...' - foto ap
Onverschrokken en bereid om de nodige
blufpoker te spelenfotoap
mogelijk geheime operaties,
generaal Secord, is 'een voor
treffelijk Amerikaan'. En de
overleden CIA-directeur Wil
liam Casey was „de meest be
lezen man die ik ooit ben te
gengekomen. Hij las op een
avond een boek van vierhon
derd bladzijden uit". Wijzend
op de vele balken met onder
scheidingen op de borst van
zijn uniformjasje, zei North:
„Die heb ik niet ontvangen en
niet verdiend. Het zijn de on
derscheidingen die mijn op de
slagvelden gevallen makkers
hebben verdiend. Ik draag ze
voor hen".
Kortom, North doet talloze
uitspraken die de gemiddelde
Amerikaan uit het hart ge
grepen zijn. Hij mag dan een
terughoudend getuige zijn, hij
is in ieder geval een vaardig
propagandist voor de zaak
van Ronald Reagan. North
maakt zichzelf voor veel
Amerikanen herkenbaar door
zo nu en dan iets over zijn
vrouw Betsy, zijn 11-jarige
dochter („een kind van die
leeftijd is door de moorde
naars van Nidal op het vlieg
veld van Rome doodgescho
ten; er werd nog een extra ko
gel op haar afgevuurd..."),
zijn overleden vader, zijn in
tieme vriend van het corps
der mariniers en zijn naar de
mocratie hunkerende mede
standers op de slagvelden van
Nicaragua te vertellen. Zijn
woordgebruik is nauwelijks
te onderscheiden van dat van
zijn hoogste baas Ronald Rea
gan, voor wie hij - zo vertelde
hij de besmuikt toeluisterende
onderzoekscommissies - „in
een hoekje van de kamer op
mijn kop zou gaan staan, als
hij dat zou willen".
De Amerikaanse media
reageren overeenkomstig de
wensen van een groot publiek
en zenden de verhoren onver
kort uit. Sommige tv-zenders
wagen zich 's nachts aan een
complete herhaling van het
gebeuren. De commentatoren
lopen af en aan. En de kran
ten investeren enorme hoe
veelheden papier in een man
die - dat moet tot zijn eer
worden gezegd - ieder helden
dom met kracht van de hand
wijst en anderen daarentegen
bedelft onder de meest bizarre
complimenten.
Ollie North is het gesprek
van de dag. Tandartsen en
dokters hebben televisietoe
stellen in hun wachtkamers,
en in een enkele geval zelfs in
hun behandelkamers geïn
stalleerd, zodat hun patiënten
niets hoeven te missen. Ver
kopers van tv-toestellen laten
het gezicht van Ollie North
soms twintigvoudig in hun
etalages zien. Zelfs de make;
van onvervalste soap-i
- de werkelij ke attracties vj
miljoenen Amerikaanse
visiekijkers - geven toe dat
Ollie-show hun stoutse
wachtingen overtreft. g';
verhaal van Ollie North is it
derdaad de tot werkelijk),:
geworden soap-opera. Is
dan een wonder dat er al
Ollie-Northfilm op stapel
gezet, dat er boeken over 01
gaan verschijnen en dat
de rechten van zijn mogelijj
memoires wordt gevochten
Niettemin hebben de g
netwerken ook klachten
kijkers ontvangen over
voortdurend vertonen vanOi
lie's dramatische lotgevalle
Op Wall Street worden
verhoren gevolgd omdat,
er iets belastends over pres.
dent Reagan wordt gezegd,
koersen onmiddellijk dalen
En Ollie North zelf?
zegt sinds november van
vorig jaar ongeveer 50,1
brieven te hebben ontvang
waarvan er slechts enke
honderden nagatief of onhei
van toon waren.
Er is slechts een gezelscls
in de VS dat met grote tenij
houdendheid voor de beek
buis zit. Dat is de staf vant,
Witte Huis die zo graag dei
druk wekt dat alles nornu
verloopt, dat gewoon zal
wordt gedaan en dat de pres
dent het roer van het scl
der staat stevig in
houdt. Maar er wordt
wel gekeken. Met grote inta
siteit, maar met weinig opg
togenheid, met grote vre
maar met weinig instemmi:
Pat Buchanan had dit
recht ongelijk.Ameri
geeuwt niet. Amerika vt
gaapt zich.
Door Pieter Eggen
ZIEKENFONDSPATIËN
TEN die vaak geneesmid
delen slikken zullen in de
toekomst aanmerkelijk
meer geld kwijt zijn dan
nu, zelfs mét de medicij
nenknaak.
De ziekenfondspatiënt moet
straks veel vaker bijbetalen
voor geneesmiddelen, die de
huisarts hem voorschrijft.
Dat verwachten zieken
fondsen, belangenorganisa
ties en.de Nefarma (fabrikan
ten van geneesmiddelen) van
de plannen die het kabinet
deze week heeft aanvaard.
Het kabinet wil de medicij
nenknaak voor ziekenfonds
patiënten laten verdwijnen en
in ruil daarvoor een systeem
invoeren, waarbij patiënten
voor dure preparaten moeten
bijbetalen. Tegelijk moeten de
kosten van de geneesmiddelen
worden ingedamd. Dat kan
door het reguleren van prij
zen voor geneesmiddelen en
het hanteren van beperkte
lijsten van medicijnen. Tot
1990 kan op die manier 535
miljoen gulden worden ver
diend.
Nederland is na West-
Duitsland het land met de
duurste geneesmiddelen. Me
dicijnen zijn bovendien de
laatste jaren met zo'n 8 pro
cent per jaar duurder gewor
den. In vergelijking met
Frankrijk en België is de Ne
derlander voor zijn medicijn
ongeveer twee keer zoveel
kwijt.
Voornaamste reden daar
van is een strak overheidsbe
leid dat door de industrie als
'knevelarij' wordt bestem
peld. Het Europese Hof van
Justitie staat op het punt
beide landen op de vingers te
tikken voor te grote over-
heidsbemoeiienis op dit punt.
Om aan die gigantische
prijsstijgingen en einde te
maken bedacht de vorige
staatssecretaris Van der Reij-
den de medicijnenknaak. Die
knaak - maximaal 50 keer per
jaar te betalen - moest de pa
tiënt/gebruiker prijsbewust
en dus matig maken en de
huisarts en apotheker tot zui
nig voorschrijven brengen.
Van die mooie droom is niet
veel terecht gekomen. Alleen
het eerste jaar leverde de
knaak geld op, daarna bleken
ijverige artsen en apothekers
en daarom vragende patiën
ten de maatregel doeltreffend
te hebben omzeild. Sinds 1984
stijgen de kosten net zo hard
als vóór de knaak.
Het kabinet legde het hoofd
niet in de schoot maar maakte
met Nefarma, apothekers en
ziektekostenverzekeraars af
spraken over het aan banden
leggen van de vergoedingen.
Dat leidde er onder meer toe
dat apothekers die zuinig
voorschrijven daarvoor ver
goed worden. En getuige een
recente uitspraak van de
Haagse rechtbank mag het
kabinet ook het vergoedin
gensysteem voor apothekers
op de helling zetten, wat ook
een besparing van vele tien
tallen miljoenen zal opleve
ren.
Intussen adviseerde de
commissie-Dekker ook forse
bezuinigingen op de genees
middelen. Staatssecretaris
Dees (Volksgezondheid) kon
digde in navolging daarvan
een besparing aan van ruim
een half miljard gulden.
Een ambtelijke werkgroep
heeft dat bedrag deze week
ingevuld door een aantal
voorstellen te doen en het ka
binet heeft die ideeën overge
nomen.
De eerste en belangrijkste
maatregel die het kabinet wil
invoeren, is een zogeheten ijk-
prijzensysteem. Zo'n systeem
bestaat al sinds jaar en dag in
de Verenigde Staten. Het
werkt heel eenvoudig. Van
een soort geneesmiddel zijn
van nogal wat preparaten in
de handel. Ziekenfondsen en
particuliere maatschappijen
mogen van die preparaten al
leen de goedkopere vergoe
den.
Voor een duurder prepa
raat moet de patiënt zelf het
verschil betalen tussen vaste
vergoeding en feitelijke prijs.
Dat kan bij anti-biotica of
middelen tegen maagzweren
en allergieën snel in de velen
tientjes per recept lopen. Pa
tiënten kunnen in de ongeluk
kige situatie terecht komen,
dat ze kunnen kiezen uit een
goedkoop middel, met bijwer
kingen of een geschikt middel,
waarvoor ze moeten bijbeta
len.
Het kabinet verwacht met
dit systeem ongeveer een
kwart miljard gulden te be
sparen. Voorzitter drs. J. San
ders van de Nefarma beaamt
dat. „We verwachten inder
daad dat dit tot fikse prijsver
lagingen zal leiden". Maar
volgens hem zal het ook bete
kenen dat industrieën niet zo
snel meer geldverslindende
projekten zullen opzetten
voor het vinden van nieuwe
geneesmiddelen. „Want die
worden natuurlijk veel te
duur", aldus Sanders.
Mocht de ijkprijs ondanks
alles niet voldoende geld ople
veren, dan denkt het kabinet
aan de 'invoering van een zo
geheten 'beperkte lijst'. Huis
artsen en apotheken mogen
dan nog maar zo'n 300 a 400
geneesmiddelen voorschrij
ven. Een middelgrote apothe
ker heeft momenteel zo'n 1.500
geneesmiddelen in huis. De
Nefarma, de artsenorganisa
tie KNMG en de apothekers
verwachten van die beperkte
lijst niet veel. Het zal de prijs
van de toegestane geneesmid
delen opdrijven.
Immers: weinig keuze, hoge
prijs. Bovendien zullen de
producenten prijsafspraken
maken om de prijzen hoog te
houden. Het kabinet ziet dat
gevaar en stelt daar een
trale prijsstelling tegenoi
De overheid bepaalt dan li
eindelijk de prijs. Dit
wordt door de Nefarma
strijd geacht met het
pese recht. Sanders:
Europese Hof heeft ovi
heidskartels verboden en
is zeker een nieuw kartel
zullen een dergelijke prj
stelling zeker bij de rechl
bestrijden".
pEN HAAG (ANP) - De on-
derwij s vakorganisaties
pCO, KOV, ABOP en NGL
Rebben in een brief aan pre
ker Lubbers een klem
mend beroep gedaan het te
kort op de onderwijsbegro
ting niet af te wentelen op
de salarissen van het onder
wijzend personeel,
pe besturen van deze organisa
ties vrezen dat nieuwe eenzij-
Evei
DEN HAAG (ANP) -
van Economische Zaker
gen overboekingen.
Als hem klachten ter ore kc
collega van het Spaans
rijn verantwoordelijkheden
van zijn ministerie heeft dit
Per jaar besteden ongeveer 1,5
miljoen Nederlanders hun va
kantiebudget in Spanje. Even
huis vindt dat de Spaanse over
heid zekere verantwoordlij k-
heden ten aanzien van deze
toerist draagt.
Overboekingen is een vooral
de afgelopen jaren een veel
voorkomend euvel. Reizigers
krijgen bij aankomst in het ho-
- vooral in de Spaanse - te
„oren dat hun kamer reeds
verhuurd is. De Spaanse hotel-
Di
lEN HAAG (ANP) - De minis
terraad heeft besloten advies te
vragen aan de SER, de Emanci-
patieraad en de Raad voor het
Jeugdbeleid over een algehele
Eui herziening van de algemene
weduwen- en wezenwet
AAW). De regering is van plan
weduwnaarspensioen tot
itand te brengen, met name
voor weduwnaarsmet jonge
ünderen.
Sanders ziet - al met
niet veel in de nieuwe lijn,
het kabinet voorstaat. Hij
meer in het huidige systa
waarbij de apotheker een
loning krijgt voor zuinig
/AN DAAG verwelkomen
drag",Zo hebben we het 000.000.000ste bewoner. Vijf
oveel als in 1950 en één milja
taan we rond de wieg van de z
De Verenigde Naties maken
niljard', maar het is een feestj
itige kanten. De bange vraag
nensen aankan, maar of vijf mil
ien.
Vijf miljard lijkt een geweldi
bevolkingsdichtheid is echter n
lopen jaar ook gewerkt eni
gaat heel goed".
Hij is bovendien bedt
voor zeer nadelige gevoli
voor de portemonnee van
chronisch zieken en de
verdienende ziekenfonds!
tiënt. Hij verwacht een
aantal bijbetalingen voor
heel vaak zo, dat een pati
niet tegen een middel k
omdat dat bijwerkin;
heeft. Als hij toevai
daarom een duurder midi
nodig heeft, kost hem dat
reet veel geld. Zeker i
tientjes per recept".
Door Jan Greyn
en Thom Meens
ONGEACHT het waar
heidsgehalte van het be
richt in de Haagse Post dat
PvdA-Kamerlid Harry
van den Bergh met voor
kennis zou hebben gehan
deld in aandelen Fokker,
moet de conclusie zijn dat
opnieuw een interessante
discussie op gang is ge
bracht.
Het draait om de vraag wat
kamerleden nu wel en niet
mogen doen, om de brede
marges van de ethiek zoge
zegd.
De zaak Van den Bergh
staat bepaald niet alleen. In
vroeger jaren speelden de
zelfde problemen. Oud-ka
mervoorzitter Vondeling - ge
durende lange tijd het gewe
ten van het parlement - heeft
er ooit zelfs nog eens een
boekje over geschreven onder
de veelzeggende titel: schijn
des kwaads. Daarin behan
delde hij alle tot dan toe be
kende gevallen van al dan
niet verkeerd gedrag van ka
merleden die zich in de marge
van de ethiek bewogen.
Ook de huidige premier
Lubbers ontkomt niet aan een
plaats in Vondelings boek.
Maar hij is in goed gezel
schap: Ret Dankert (PvdA),
die zich als kamerlid had la
ten benaderen door de Franse
vliegtuigbouwer Dassault,
oud-kamervoorzitter Korten-
horst (KVP), die raadsman
was van de oorlogsmisdadiger
Menten, Van Agt (KVP/CDA)
vanwege zijn commissariaten
bij bouwbedrijven figureren
er ook in.
De latere minister van Eco-
nomische Zaken Van Aar-
denne (WD) neemt in het
boek van Vondeling een ach
teraf gezien enigszins merk
waardig prominente plaats in.
Hij diende een motie in om de
toenmalige minister van Eco
nomische Zaken Lubbers te
kapittelen vanwege diens fi
nanciële belangen in het fa
miliebedrijf Hollandia-Kloos.
Dat ontving toen rijkssteun.
Uitgerekend Van Aardenne
kwam later zelf (onder ande
re) in opspraak omdat hij ten
tijde van zijn ministerschap
commissaris was bij een
bouwbedrijf.
De vraag wat wel en niet
mag is door Vondeling niet
sluitend beantwoord. Hij
kwam er niet uit. Een korte
rondvraag onder kamerleden
van de grote partijen levert
nu, bijna tien jaar later, een
zelfde beeld op. Men weet het
nog steeds niet: een kamerlid
wordt geacht gewoon een
flinke portie gezond verstand
te hebben.
Neem nou Ad Lansink
(CDA): „Nee, ik heb geen aan
delen meer. Die heb ik jaren
geleden verkocht toen ik mijn
huis kocht. Ik vind wel dat je
aandelen mag hebben, al kun
je je afvragen of het verstan
dig is dat kamerleden aande
len hebben in KLM en derge
lijke. Dan kan je controle
rende taak in gevaar komen.
En handelen met voorkennis
kan absoluut niet, vind ik."
Lansink vraagt zich wel af
wat hij moet doen met de
PvdA kamerlid Harry
van den Bergh.
FOTO DE STEM/JOHAN VAN GURP
ball-pen, of erger, die hem zo
nu en dan wordt toegestopt op
werkbezoeken. Mag dat wel?
Hij is voorstander van een
absolute openheid. „Ik wil
best alles op tafel leggen over
mijn inkomsten en uitgaven.
Maar dan moet dat voor
iedereen gelden en niet alleen
voor Kamerleden. Dan heb ik
daar geen moeite mee."
Die suggestie is al werke
lijkheid in de Verenigde Sta
ten. Daar bestaat sinds een
jaar of tien de Code of Ethics,
waarin is geregeld dat ieder
congreslid (van Senaat en
Huis van Afgevaardigden)
zijn financieel doen en laten
ieder jaar bekend moet ma
ken. Dat heeft zowel betrek
king op inkomen uit werk als
op transacties en giften.
Congresleden mogen onbe
perkt verdienen aan effecten
en aandelen. Daar staat dan
weer tegenover dat ze niet
meer dan 30 procent van hun
parlementair salaris mogen
bijverdienen met ander werk.
Dat was voor een New Yorks
congreslid - zei hij - reden om
zich terug te trekken als kan
didaat. „Met nietsdoen mag ik
zoveel geld verdienen als ik
wil, terwijl, als ik werk (rede
voeringen en dergelijke)
daarvan een groot deel wordt
afgenomen."
Opvallend veel kamerleden
hier blijken sinds de affaire
Van den Bergh ook voorstan
der van openbaarmaking van
inkomsten. Maar zover is het
nog niet. Een regeling ter li
mitering van bijverdiensten is
er wel.
De PvdA-fractie zelf is om
andere redenen hoogst onge
lukkig met de affaire Van den
Bergh. Alom heerst de opinie
'dat ons soort mensen' dat niet
doet.
Dat is de visie van Wim
Kok en bijvoorbeeld ook
PvdA-Kamerlid Servaas
Huys. Huys acht het niet wijs
en vindt dat 'het niet bij onze
stijl hoort om aandelen te
hebben'. Huys hoort bij dege
nen die het Van den Bergh
kwalijk nemen dat hij ook
maar de indruk heeft gewekt
interesse te hebben voor spe
culatie.
Ook Rein Hummel (PvdA)
heeft geen aandelen.
„Waarom niet? Omdat ik er
geen geld voor heb. En als ik
wel geld had kocht ik ze niet
omdat ik er geen verstand
van heb."
Los daarvan huldigt Hum
mel het principe dat een par
lementariër geen aandelen
zou moeten hebben van be
drijven waar het rijk regel
matig binnenloopt -of an
dersom. „KLM, Volvo, Fokker
en in de toekomst wellicht de
geprivatiseerde PTT, indien
en voor zover dat bedrijf nog
eigendom is van de overheid."
Willem Vermeend (kamer
lid en penningmeester van de
PvdA) gaat nog verder: „Spe
culeren is uit den boze. Ik ben
voorstander van een code zo
als het bedrijfsleven ook
heeft. Mensen die daar over
bepaalde financiële informa
tie beschikken, mogen geen
aandelen kopen. Bewindslie
den hebben trouwens ook een
code, dus waarom kamerle
den dan niet? In ieder geval
moeten kamerleden die in be
paalde commissies zitten, ver
mijden dat ze aandelen heb
ben van bedrijven die bij
steunoperaties betrokken
zijn."
WD-Kamerlid Jos van
Rey is het van harte met Ver
meend eens. Naar de mening
van Van Rey zouden leden
van de Kamercommissies
voor Financiën, Economische
Zaken, Volkshuisvesting/
Ruimtelijke Ordening/Milieu,
Verkeer/Waterstaat en De
fensie zich afzijdig moeten
houden van speculatie met
aandelen en effecten.
Dat betekent in de prak
dat alle Eerste- en Tw«
Kamerleden moeten
ven van Beursplein 5.
Jos van Rey heeft zelf
verzekert hij, alleen aandi
„Als ik ergens anders
aandelen had, zou het C
ben gemaakt", grinnikt hij
Financieel specialist W
gens van de PvdA-f
Kamerleden -van welke i
tie dan ook- „niet bij voorl
immoreel." Hij beschouwt
als onzinnig om PvdA'es
ethische gronden uit te sla
van effecten of aandelen!
del. Hij zegt zich te kui
voorstellen dat een Pvd
lid is van een coöpera»
houdt met geldbelegging
als nogal wat kamerli
wellicht een hypotheek
Rabobank hebben en sperd
door automatisch ook lid
neesmiddelen. „Het is li 3r voor menselijk geluk. Scho
vijf miljard in een stad als
arde 135.000.000.000 mense
Ie zogenaamde natuurlijke limi
De wereldbevolking groeit t
'er dag komen er 220.000 me
ïndhoven. Van die 220.000 m
de arme landen. Zo'n bevolk'
sgelrechte ramp: zij kunnen h
te gevolgen voor de mensen k
revolteren. In Mexico is een
aar.
Er ontstaat bovendien een st
tet een langzaam of niet groe'
Tnerika, maar ook sinds kort
'an) en de landen met een
ifrika en Zuid-Amerika). Het
roeiende bevolking wordt ste
einer aantal landen krijgt de p
in zijn eigen bedrijf, een p
rantiekantoor in Roerffl ™bevolking op zijn nek. Die
'osheid, ziekte (aids) etc.
Zelfs landen met een laag ge
dat allang wereldkundig k leuwe (economische) proble
eeld raken steeds meer oude
eningen afhankelijk van stee
jvoorbeeld heeft in 2020 756
'er elke 1000 werkenden. In I
vindt handel in aandelen' ussers tegenover elke 1000 w
n,„ oblemen, dat de regering nu
eld om de gevolgen van deze
■kijken.
'IE HET leven in een bredere
c deze wereld naast somber
vereniging die zich K irheugende zaken ontwaren.
ereld van 1987 een betere plaa
geleden. We sommen enkele
|nds i95o js in vrijwel alle ar
v. ,«P®mensen in die landen wer
die (coöperatieve) bankzi] n 46 jaar, nu is dat 61 iaar
D*",A "lo "Het Percentage dat kan lezen
J/5 procent,
meend zou dat moeten wi iet percentage kinderen in de
hij is immers beheerder hooi gaat is gestegen van 501
de partijkas. Enigszins af De geboortebeperking is een
TÏTii VkrtKKfitl Iciri —1
brand nu: „Wij hebber
partij niets te verbergen,
cijfertjes zijn openbaar
Gewoon steunverlening
maar. Ook hebben wi
krant 'De Morgen' l
door iets te kopen. Maf
hoort tot de socialistisch
milie en dat was bepaald
met winstoogmerk."
'en ,de geboortecijfers,
i nds 1950 is de wereldbevol
iproduktie is verdrievoudigd.
1 „Jt J iQ vciuiicvuuuiyu.
we hebben geen aan» -iet inkomensniveau in Latijns-
Hoe wel, toch wel. We n® udigd.
ooit eens een aandeeltje Prachtig allemaal, laat ons va
kocht van een vrouwente Delen. Maar laten we ook ee
tief dat iets wilde begï en de komende jaren meer
—i— Hen minder met meer moeten.
nnen we van alles invullen, m
in opstand zal komen -
Wenties - als zij bevolkt zou
vang consumerende en verv
*fn deze aarde beslist niet a
woorden van president Kenn
?arde kan doen voor jou,
Dr deze aarde.
