DR. MOOI WEG ALS SECRETARIS-GENERAAL N-H KERK 'Organisatorische eenheid der kerken is niet nodig' riester-arts promoveert op euthanasie iet het angst WEGWIJZER UIT BOEKEN Sc BLADEN bloeiend DE STEM GEESTELIJK LEVEN MAANDAG 6 JUL11987 leidschendam ANP) - „De organisa- orische eenheid der kerken is niet nodig, pat moeten we vooral niet doen. Het is genoeg als de kerken één in Christus zijn. Dat is ook bedoeld met het jij bel woord 'opdat zij alleen één zijn'". 1 Verloren Kegelclub Politiek Vergist Compliment Rompslomp Ruimte Strijdpunt -) [veel minder grote rol bi gemeen wordt aangeno' Idemhaling, stem en arti- al dan niet stotterend ot eiend sprekend door het [ren te gaan. In Nijmegen is therapie ontwikkeld die richt op het laatste. De aag is alleen: heeft iemand |t ervoor over om zijn leven ng alle aandacht te blijven luden voor de manier van treken. |Een andere mogelijkheid het stotteren te accepte- Dat gebeurt via de zoge- tarnde 'Doetinchemse me- |ode', waarbij mensen leren ngaan met hun stotteren, el mensen hebben daar tat bij. De samenleving ordt er momenteel via ad- fcrtenties in kranten en re- ame op televisie op gewezen mensen die stotteren hd te gunnen hun zegje Iggen. 1 Volgens Peters ligt er aan |otteren vaak noch een psy- sch noch een lichamelijk Isbrek ten grondslag. Hoog- Ét zou je kunnen spreken an een soort (erfelijke) aan- |g. Zoals er mensen zijn die anleg hebben om al dan niel lard te kunnen lopen of fiet- pn. De aanleg bij een stotte- aar ligt in de weinige be weeglijkheid van het spraak orgaan. Peters: „Je kunt als stotte- ■aar heel goed leren om lloeiend te spreken. Daar- foor moet je leren je spraak- strument te bespelen." jln Nijmegen bestaat die mo gelijkheid via een therapie [die zes weken duurt en waar- Dij men dagelijks met stem etl spreken bezig is. Het is eet zeer geconcentreerde aanpak ie neerkomt op 140 werku ren. Iemand die dat achter de ag heeft kan vloeiend spre ken. Maar dan moet hij oï zelf verder. Dat betekent dat zo iemand! |van moment tot moment veel T47 Dat zegt dr. R. J. Mooi, die onlangs afscheid nam als secretaris-generaal van de Nederlandse Hervormde Kerk, het grootste protes tantse kerkgenootschap in ons land. Hoe moet je die eenheid dan voorstellen? Alles in één ge bouw met landelijk allerlei ra den? Een paus aan het hoofd? Is dat het ideaal?" Naar zijn mening moeten de kerken ten nauwste met elkaar verbinding staan, elkaar sti muleren en respecteren zodat ze een levende geestelijke rela tie met elkaar hebben. „Ik ben jlij met de verscheidenheid, loe diverser de kerk, hoe meer ilaats er voor mensen is". Volgens Mooi is onvoldoende doordacht wat er met de een- ïeid der kerken wordt bedoeld. is een rooms-katholieke ierkopvatting, een oosters-or- Jiodoxe, een hervormde enzo- raort Het is goed dat die er al- emaal zijn", aldus Mooi. Samen op Weg is geen oecu menisch gebeuren, zo meent dooi. De belijdenis van beide [erken (Hervormde Kerk en Gereformeerde Kerken in Ne- lerland) staat niet op het spel. De belijdenis is in beide kerken lezelfde. Wel zijn twee maatschappe lijke groeperingen met elk een dgen karakter bezig samen te ;aan. Daarbij mag dat karak- ir geen geweld worden aange- aan. De Gereformeerde Ker ken hebben volgens Mooi een duidelijk rationalistische orga- isatie, terwijl in de Her- j Dr. R. J. Mooi: „Over diepere vragen kun je niet spreken op een kegelclub of een vakbond. De kerk blijft" j.iiwormde Kerk de beslissingen jaandacht moet g 0p wat iossere wijze worden (manier van spreken. Da. I vraagt heel veel discipline e lis zeer vermoeiend. De vraajfik lis dan ook wat zo iets de stot-> (JVGTllGQTSGIl I teraar oplevert en wat her Ihem of haar waard is oitj I voortdurend vloeiend te sprë I ken. (Want stotteren doe jij I niet steeds, maar zo nu en dar len vaak naar gelang de om-f standigheden). Peters zegt zich best I kunnen indenken dat eeaf I stotteraar er de energie niel I voor over heeft om alsmaai I op zijn spreken te letten! Want dat betekent wat. Dal iemand dan liever stotterend door het leven gaat, vind ik| niet gek, zegt hij. Maar acht het ook mogelijk datl iemand er vanwege zijn be roep alle energie in wil stop-| pen om vloeiend te spreken. Je moet die kerken zo bij elk aar brengen dat bij voorbeeld in de Hervormde Kerk je de icussie niet door de Gerefor- eerden laat overheersen. De iensen moeten niet zeggen 'ik ind het in die nieuwe kerk iet meer prettig, ik houd het oor gezien'. Je moet in dat iroees van samengaan er naar itreven onderweg zo weinig ogelijk mensen te verliezen", Idus Mooi. Ik ben voor een vreselijk ipen kerk", aldus Mooi, .waarin de mensen elkaar niet 'eroordelen, maar respect voor Ikaar hebben". Mooi zegt iets tegen de gedachte van 'keur troepen' te hebben, waar de ge lovigen na een 'examen' wor den toegelaten en waar ze daarna telkens weer gekeurd worden. „Ik houd van een kerk met zeer vage grenzen. De kerk moet zich niet afgrenzen naar de wereld". Daarom is Mooi ook niet be vreesd voor de secularisatie. Hij is afkomstig uit een vrij zinnig milieu en ging als kind op een openbare school. „In de Vrijzinnig Christelijke Jeugd- centrale lazen we al boekjes dat de arbeiders, de intellectue len en de boeren al voor de kerk verloren waren. Ik heb nooit anders gehoord. Er is niets veranderd". Als beginnend predikant in Vries (Drente) was hij verant woordelijk voor 7.000 zielen verdeeld over elf dorpen. Daar van zaten er 's zondags 60 in de R. J. Mooi, geboren in 1922, volgde in 1980 dr. A. H. van den Heuvel op als secretaris-generaal van de Nederlandse Hervormde Kerk. Op dat moment was hij secretaris algemene zaken van de Kerk, een functie die hij vanaf 1967 bekleed de. Daarvoor was hij achtereenvolgens secreta ris van de VCJC en predikant te Vries (Dr.), Zuidwolde (Gron.) en Amsterdam-Buitenvel- dert. Hij blijft ('zolang ik het zinnig vind') lid van het Centraal Comité van de Wereldraad van Kerken. dat ze de pest aan bepaalde maatschappelijke activiteiten van de kerken hebben". Die an ti-kerkelijke houding kan de kerk geweldige schade toe brengen, aldus Mooi, die ver wijst naar de beperkingen die de Tweede Kamer de centrale kerkelijke ledenregistratie wil opleggen. Die houding zal vol gens Mooi overigens ook wel weer verdwijnen. kerk. „Je fietste anderhalf uur om voor 15 mensen te preken. Daarom sta ik niet van de ont kerkelijking te kijken. Ik ken het verschijnsel". Mooi is ervan overtuigd dat alle mensen zoeken naar de diepere zin van het leven. „In mijn predikantentijd gebeurde het ook wel dat plotseling zon der aanwijsbare reden kinde ren van ouders die kerk noch klooster kenden naar de zon dagschool kwamen en daar la ter zelfs leider werden. Daarom moet de Hervormde Kerk zo open mogelijk blijven". Hij erkent dat momenteel de politiek heel sterk tegen de kerk gekant is. „Daar zit in be paalde kringen ook iets bij van De kerk kan eigenlijk niet te gronde gaan, zo meent dr. Mooi. Het is de enige maatschappe lijke organisatie die aan alle mensen een zinvol levensver band biedt. „Over diepere vra gen kim je niet spreken op een kegelclub of een vakbond. De kerk. blijft. Wanneer in deze tijd er slechts 1,5 procent per jaar zich laat uitschrijven, dan denk ik: die kerk is taai". „Daarom ben ik dankbaar dat ik in de Hervormde Kerk heb kunnen werken. Er kan zo veel in de Hervormde Kerk. Bovendien voel ik me erin thuis omdat deze kerk verbon den is met de geschiedenis van ons land en met het volksleven. Datzelfde herken ik in Enge land bij de Anglicaanse Kerk of bij de Protestantse kerken in Zwitserland". Mooi vindt het 'ondenkbaar' dat een kerk zich niet ten diepste verantwoordelijk voor de samenleving voelt. Het spreekt volgens hem vanzelf dat de kerk zich met de poli tieke realiteit bezig houdt. Dat moet echter wel op verant woorde wijze gaan. „Als je de pretentie hebt dat het evange lie in de samenleving moet doorklinken, moet je ook poli tiek relevant zijn". Het is vol gens Mooi betrekkelijk gemak kelijk er hoge idealen van het evangelie op na te houden, 'maar dan heb je nog niets voor de samenleving gedaan'. De kerk is binnen de samenleving alleen dan 'een kracht ten goe de' als zij dat op verantwoorde wijze doet. Dit is volgens hem wat an ders dan dat de kerk zich nu eens met deze en dan weer met die politieke partij identifi ceert. „Dat uitdelen van prijzen en veroordelingen is niet de taak van de kerk. Wij mogen niet tot de mensen zeggen: U heeft zich in uw politieke partij vergist". Daarom moet de kerk zich door deskundigen laten voorlichten en de standpunten heel voorzichtig wegen. Als een absolute voorwaarde voor het politieke spreken van de kerk noemt Mooi dat dit bijbels theologisch verantwoord moet gebeuren. De nadruk op de verantwoor delijkheid voor de samenleving en de nadruk op het belijden van de kerk (twee aspecten van de Nederlandse Hervormde Kerk na de invoering van de nieuwe Kerkorde in 1951) slo ten uitstekend aan op de geestelijke bagage die Mooi uit de vrijzinnige wereld had mee gekregen. In de VCJC bestond grote belangstelling voor maatschappelijke vragen. „De Arbeidersgemeenschap der Woodbrookers met Banning en Van Biemen heeft veel invloed op mij gehad. Dat was mijn in valshoek toen ik in 1951 predi kant werd. Dat is zo gebleven". Over zichzelf zegt Mooi: „Bij mijn afscheid uit de Raad van Kerken zei de voorzitter, prof. dr. D. C. Mulder, dat hij me nergens kon indelen. Ik paste in geen enkel hokje. Daar ben ik blij mee. Een groter compli ment kon ik niet krijgen. Want wie in een hokje zit, is dood. Die hoeft niet meer over de za ken na te denken. Die weet van tevoren al hoe zijn standpunt zal zijn". verdwenen loflied op de ver vatte eet, e patatte vleet ;aon, ivalle ;aon, >ot, Heer, ijstand meer :reld in brand verstand, vonden ïeus wel ten gronde. Door Jan Bouwmans iEIDEN - Wanneer een >nge arts besluit op mgr. Gij sens seminarie Rolduc te aan studeren om vervol- ens na zijn priesterwijding en proefschrift over eutha- asie te schrijven, dan kan hoofdconclusie van dat wetenschappelijk werkstuk iet missen: het mag niet. He echter uit het voorgaande e slotsom trekt dat 'de zelfge- ozen dood naar aanleiding an een dodelijke en ongenees- ike ziekte' van W. J. Eijk ge zeglijk ongelezen kan blijven, is te voorbarig. I De eerwaarde heer Eijk, mo menteel werkzaam als kape- ian in Venlo-Blerick, promo- "ert overigens op 15 juni aan universiteit van Leiden. Het is minstens curieus te :men dat de Rolduciaans ge- irmde theoloog/arts Eijk pro- joveert bij onder meer prof. Heieen Dupuis, niet alleen b vrijzinnig hervormd theo- 8e, maar ook een bekend lorstandster van vrijwillige ithanasie. Zij is jarenlang orzitster van de gelijkna- ige vereniging geweest. Mag dit contrast al manen •h niet te fixeren op de Rol- ducse achtergrond, het is even zeer een verdienste dat het proefschrift het vraagstuk eerst en vooral historisch bena dert. De hedendaagse discussie kan alleen maar winnen bij een goede kennis van hoe er sinds de oudheid over euthanasie is gedacht. Want niet alleen het christendom heeft de zelfgeko zen dood afgewezen. Het chris tendom heeft wel patent op de absolute en categorische ver werping. Tijdens een persgesprek in Lei den lichtte Eijk zijn visie toe. Euthanasie in het geval van een dodelijke en ongeneeslijke ziekte is het opzettelijk streven naar verkorten van het leven. Daarvan is zijns inziens echter pas sprake wanneer afgezien wordt van medische behande ling die bestaat uit normale medische middelen: niet moei lijk toepasbaar, hoop biedend op genezing, zonder aparte risi co's en geen rompslomp ge vend. Als men het euthanasie- begrip op deze wijze verengt, wordt het praktisch gelijk aan zelfdoding zonder meer, terwijl de auteur elders verklaart die twee zaken duidelijk te willen onderscheiden. Intussen geeft een dergelijke begripsveren- ging wel meer mogelijkheden tot handelen. De mens heeft geen beschik kingsrecht over eigen leven en dood, voor zover het de opzette lijke beëindiging of verkorting van het leven betreft. Dat is de katholieke leer, aldus Eijk in het proefschrift. Tijdens het persgesprek zei hij dat de mens zeker beschikkingsrecht heeft over zijn levensduur. Dat lijkt in tegenspraak met elkaar. Eijk tracht beide met elkaar te rij men door te stellen dat afzien van medische behandeling met wat hij buitengewone of im- proportionele middelen noemt (experimentele methoden, be handelmethoden waarvan het resultaat onzeker is) geen keuze voor de dood is en dus geen euthanasie. De indruk doet zich voor dat Eijk toch speurt naar meer ruimte in het absolute katholieke standpunt. Voor het katholieke standpunt is, aldus Eijk, het natuurwets- denken het uitgangspunt: men selijk leven heeft waarde in zichzelf. Dit natuurwetsdenken is volgens hem in de R.K. Kerk algemeen aanvaard. Hier lijkt veeleer de wens de vader van de gedachte. Juist het natuur wetsdenken is onder katholieke Kapelaan W. J. Eijk. .Euthanasie: het mag niet. theologen de laatste twintig jaar strijdpunt geworden. Deze zaak is echt nog niet uitge kristalliseerd. Voor Eijk overigens wel om dat hij de uitspraken van het leergezag als eerste en laatste maatstaf neemt. Dat is heden ten dage juist het grootste knelpunt inzake het denken in de katholieke kerk over ethi sche kwesties. Er wordt niet meer voetstoots gedacht wat het leergezag zegt dat gedacht moet worden. Dat knelpunt kan niet bevredigend worden - FOTO PERRY HOKKE opgelost door het leergezag toch maar als criterium te po neren. Zoeken naar waarheid verlangt meer. Wellicht ligt hier het onbevredigende van Eijks proefschrift zoals op het persgesprek al op te maken viel. VROUWEN DOEN HET WOORD - In de serie 'Vrouwen doen het woord' is bij Uitgeverij Luyten in Aalsmeer het boekje 'God en het goddelijke' verschenen. Het is het eerste deeltje van de vier die in 1987 in deze serie zullen verschijnen en waarin een feministisch-theologische visie wordt gegeven op een aan tal kerkelijke en maatschappelijke thema's. Het mannelijke godsbeeld ligt al veel langer in de vuurlinie van de feministi sche theologie. Een achttal vrouwen nemen dat godsbeeld on der de loep. Ze doen dat door te verhalen over de wijze waarop zij God hebben ervaren, Zijn aan- en afwezigheid, waarom ze steun vonden bij bepaalde Godsbeelden of juist behoefte had den aan nieuwe beelden. Het boekje kost 8,-; een abonnement op vier deeltjes 30,-. COMMUNIO - Wanneer je als titel boven een artikel ziet staan 'In vitro fertilisatie: tot elke prijs?', dan zal elk weldenkend mens direct zeggen: „Natuurlijk niet tot elke prijs!" Je gaat dan echter zo'n artikel lezen met de vraag in je hoofd: tot welke prijs volgens de schrijver wel en tot welke niet. Als de auteur dan echter blijkt te bedoelen: „IVF voor geen prijs", mag men zich terecht door de titel beduveld voelen, want het heeft meer weg van demagogie. Dat is dus het geval met het artikel van W. Witkam in het derde nummer van de lopende jaargang van het internationale katholieke tijdschrift 'Communio' onder de ru briek 'actuele problemen'. Het derde nummer is verder overi gens geheel gewijd aan het onderwerp 'de ziel'. Dit begrip heeft het in de hedendaagse cultuur erg moeilijk gekregen vanwege het vroegere gespleten mensbeeld dat de mens verdeelde in een lichaam en een ziel. Nu de cultuur weer op zoek is naar heel heid, de geheelde mens (holisme), is het niet onzinnig de ziel weer ter sprake te brengen. Of de wijze waarop dat in Commu nio gebeurt, de zaak veel verder brengt, is discussie mogelijk. Los nummer 9,-. CLERIGALE ELITE - De scheiding van geesten in de R.KKerk voltrekt zich in diepste kern omtrent de kijk op de heden daagse werkelijkheid. Het komt nogal eens voor dat je, een kerkleider beluisterend, je afvraagt over welke werkelijkheid hij het heeft omdat je je niet herkent in zijn analyse van de si tuatie. De populaire vraag is dan: „Kan hij niet kijken of ik niet?" De meer wetenschappelijke vraag is echter: „Hoe kijkt iemand naar de werkelijkheid?" Over die vraag gaat het proefschrift 'Kennen binnen coördinaten' van de Bredanaar A. Krijnen. Hij heeft de waarnemingscoördinaten van de clericale elite in de R.K.Kerk onderzocht, vooral ook hun historische ontwikkeling. Belangrijke coördinaten die de waarneming van de werkelijkheid van bijvoorbeeld bisschoppen bepalen, zijn volgens Krijnen het primaatschap en de onfeilbaarheid van de paus en een denkstructuur die bestaat uit 'denken van boven naar beneden' waarin dogmatiserende tendenzen zich thuis voelen. Ook de opvatting over het ambt in de kerk als een ge scheiden zijn van het kerkvolk, is een belangrijk cördinaat. Een laatste coördinaat is voglens Krijnen de scheiding tussen celibatairen en gehuwden, waarbij het machtsdomein in de kerk exclusief aan de celibatairen toevalt. Machtspositie en vi sie op sexualiteit hangen daarom nauw samen. Vanuit deze ge gevens bestudeert Krijnen niet alleen de cultuur- en kenni sprocessen in de katholieke kerk, maar werkt hij een en ander ook uit ten aanzien van de positie van de bisdommen, re be trekkelijke waarde van ideologsiche en dogmatische bindin gen, de geringe kansen voor charismatische leiders en de bete kenis van rituelen en consensus. Waarom hedendaagse bis schoppen in hoge mate alleen maar op een systeemgebonden manier kunnen reageren op de hedendaagse maatschappelijke werkelijkheid, maakt dit boek zodoende begrijpelijker. Het boek is uitgegeven bij 'B.V. v/h B. Gottmer's Uitgeversbedrijf in Nijmegen en kost 29,50 ROOMSE VROUWEN - Bij- Uitgeverij Ambo in Baarn is het boek 'Zodoende was de vrouw maar een mens om kinderen te krijgen' verschenen. Het boek bevat 300 brieven van oudere vrouwen over hun roomse huwelijkslevea Het boek is samen gesteld door Marga Kerklaan, die een aantal jaren geleden voor de KRO de televisiedocumentaire 'Moeder van een groot gezin' maakte. Die film deed vele vrouwen van de generaties tussen 1930 en 1970 naar de pen grijpen om te vertellen wat de harde katholieke sexuele moraal in hun leven had uitgewerkt. Driehonderd van deze levensverhalen hebben een plek in het boek gevonden. Zij vormen een sociaal-historisch document dat mede de basis duidelijk maakt van de hedendaagse vrijere sexuele opvattingen. Het boek kost 29,50 STERVEN - De dood is in onze moderne cultuur een taboe ge worden en het sterven, waaraan geen enkele mens kan ont- stappen, is verbannen naar zieken- en bejaarden/verpleeghui zen. Toch begint zich een kleine kentering af te tekenen in de houding ten opzichte van de dood en het sterven. Het boek 'Ge broken verhaal' van ziekenhuispastor Paul Bruggeman geeft meer inzicht in wat er gaande is rond de beleving van sterven en dood en de problemen daaromheen. De ondertitel van het boek luidt veelzeggend: 'Als je het sterven wilt door-léven'. Het boek is uitgegeven bij Uitgeverij Lannoo en kost 21,50 GELOOF LEREN GELOVEN - Onder de titel 'Geloof leren ge loven' hebben 22 auteurs hun visie op en ervaring met 'De Nieuwe Katechismus' gegeven, die 20 jaar geleden verscheen en in de hele katholieke kerk veel stof heeft doen opwaaien. Het boek kwam tot stand op initiatief van het Hoger Kateche- tisch Instituut (HKI) in Nijmegen dat indertijd voor de samen stelling en uitgave van de Nieuwe Katechismus tekende. 'Le ren van het verleden met het oog op de toekomst' is de bedoe ling van deze terugblik geweest. Dat de Nederlandse katechis mus grote diensten heeft bewezen, betwijfelt bijna niemand. Wat 'Geloof leren geloven' heel duidelijk maakt, is het proble matische dat elk type katechismus aankleeft en daarmee de feitelijke onmogelijkheid van een algemene wereldkatechis- mus. Het boek is door het HKI in Nijmegen uitgegeven en kost ƒ29,50 ROME - In de loop der eeuwen zijn niet alleen veel Nederlan ders als pelgrim naar Rome getrokken, maar ook als kunste naar, wetenschapper of om nog andere redenen. Hun verblijf in de Eeuwige Stad was van kortere of langere duur, soms voor de rest van hun leven. Dr. M. Muskens, rector van het Neder lands College in Rome heeft een heel curieus boek geschreven, waarin hij de geschiedenis van de Nederlandse katholieken in Rome samenvat. Het is een dikke pil geworden. De titel geeft aan hoe breed hij de materie heeft aangepakt, want het boek biedt voor elk wat wils - 'Op bedevaart, voor studie, voor over leg in Rome: een geschiedenis*een uitnodiging' luidt de lange titel. Het boek is even goed een reisgids voor hedendaagse be zoekers als een historisch document. Het boek is verkrijgbaar bij de KRO in Hilversum en kost 35,- ESSENEN - We kennen Jezus Christus alleen maar uit de evangeliën, die het met de historische feiten niet altijd zo nauw nemen. Althans zoals naar westerse opvatting en maatstaven met de historie behoort te worden omgesprongen. Dat heeft in het verleden geleid tot speurtochten naar de historische Jezus ofwel de werkelijke feiten. In dat kader ontstond ook de enorme belangstelling voor de Essenen, een joodse groepering die geleefd moet hebben ten tijde van Jezus. Van deze Essenen zijn in 1947 geschriften teruggevonden-Dode Zeerollen-die nieuw licht leken te werpen op de historische Jezus. In christe lijke kring is men daarvan teruggekomen; daarbuiten minder. Er zijn er die ervan uitgaan dat Jezus zelf een Esseen is ge weest en dat de oorsprong van het christendom bij de Essenen gelegen is. Tot die stroming moet ook het boek 'Herinneringen van Essenen' gerekend worden dat bij de antroposofsich geö- rienteerde uitgeverij Ankh-Hermes in Deventer is verschenen. Het is een dikke pil dat pretendeert een ooggetuigeverslag te geven over Jezus en de gemeenschap der Essenen. Het boek kost 59,50. jas (UkO-WI PIER- LEERROUTE - Onder de titel 'geboorte - wedergeboorte IPstanding' biedt centrum De Tiltenberg in Vogelenzang een zo- Ir-leerroute voor vrouwen over vieren op een niet patriarchale ■ze. De leerroute wordt georganiseerd in het kader van het PJWennetwerk van de Graalbeweging. Info: 02520 - 17044 KAMPWEEK - Onder de titel 'Smeltkroes, medelanders - neder- landers' organiseert het jongerencentrum De Uithof van de Abdij van Berne in Heeswijk-Dinther van 19 tot en met 25 juli een kampweek voor jonge mensen van 16 tot en met 26 jaar. Per fiets gaan de deelnemers onder meer naar een drietal plaatsen waar een uitgebreide kennismaking en uitwisseling met medelanders plaats heeft door middel van interview, sport, spel, film en feest. Verder wordt een keer overnacht bij Turkse, Marokkaanse, Mo lukse en Surinaamse landgenoten. Kosten per persoon tussen 100 en 160. Info: 04139-1755 BEVRIJDEND GELOVEN - Onder de titel 'Geloven als bevrij ding' biedt het Abdij huis van de Abdij van Berne in Heeswijk- Dinther van 23 tot 28 augustus een vijfdaagse bezinning aan. Elke dag zijn er twee inleidingen. Aan bod komen onder meer het ver anderend wereld-, Gods- en mensbeeld en de vraag hoe je geloven als bevrijding vertaalt in je concrete leven in kerk en maatschap pij. Info: 04139 - 1755 VREDESDAG - De werkgroep vredesvraagstukken van de Sa menwerking Nederlandse Vrouwelijke Religieuzen (SNVR) houdt op zaterdag 12 september de derde nationale vredesdag in het Je roen Boschcollege in Den Bosch. Motto van de dag is 'kiezen voor wegen van vrede', in aansluiting op het Conciliair Proces voor Vrede, Gerechtigheid en Behoud van de Schepping. De dag is in het bijzonder bedoeld voor religieuzen. VROUWEN - Het internationale Graalcentrum voor bezinning en ontspanning 'De Tiltenberg' in Vogelenzang biedt alleenstaande vrouwen vanaf 55 jaar deze zomer een tweetal mogelijkheden om met elkaar een aantal vakantiedagen door te brengen. Van 13 t/m 17 juli kan men zelf het programma invullen; van 10 t/m 14 augustus wordt een programma aangeboden met onder meer een lezing over yoga, volksdansen, wandeling en ontspanningsoefe ningen. De Tiltenberg ligt vlak achter duingebied nabij het strand van Noordwijk. Info: 02520-17044 (tijdens kantooruren).

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1987 | | pagina 5