even
UITBLAZEN
EG-top Brussel volslagen mislukking
Vriendschap India en Sovjet-Unie plaagt VS
Nederland jaar lang roerganger van WEU
VOORST
Reizen in
de stoel (3)
DE STEM CC
Struisvogel!
DE STEM ACHTERGROND DONDERDAG 2 JULI 1987
WIM KOCK
-DESTEM-
REGERINGSLEIDERS LIETEN GROTE PROBLEMEN ONGEMOEID
DE STEM BIN
ZOETERMEER (AIS
loosheidsfonds (AWI
mie, voor ieder de he
nemer betaald, vastg
TE
HET loopt tegen elf
uur in de avond en
het is bitter koud.
Onder de grijze stapelwol
ken door zet de midder
nachtzon het hotel, het
houten kerkje, de huizen
en de hele omgeving van
het Muggenmeer in het
noorden van IJsland in een in
tense, bijna vuil-oranje gloed.
Uit de wolken waar de zon ho
rizontaal onderdoor schijnt,
vallen witte schilfertjes ijs. Het
is juni. Tegen 0 graden Celsius.
Het moest niet mogen. Maar
dit is IJsland en ik geniet.
Het is er niet elke zomer
avond zo koud, zelfs niet in het
noorden van IJsland, maar als
er hier weer zo'n dampige hitte
golf over ons neerdaalt, zoals in
het begin van deze week, dan
ben ik blij met m'n verkoeling
brengende herinnering aan die
bitterkoude juni-avond aan het
Muggenmeer. Met die IJs
landse reis van twee jaar gele
den ging een heel oude wens in
vervulling. Ik heb van jongs af
aan iets met de Noordatlanti-
sche Oceaan. Een vage, onge
richte maar latente nieuwsgie
righeid naar die onherbergzame
kusten, eilanden en streken.
Groenland, IJsland, Beren
Eiland, Spitsbergen, Nova
Zembla, het noorden van Scan
dinavië maar ook de Hebriden,
het ruige noord-westen van
Schotland en de Shetland-,
Orkney- en Far öer-eilanden
oefenen op mij een geheimzin
nige aantrekkingskracht uit.
Die resulteert niet in een onbe
dwingbare lust erheen te reizen.
Het is meer een altijd durend
gevoel van 'daar zou ik wel
eens geweest willen zijn.'
Het lot was zo vriendelijk
me een paar keer naar het
noorden van Noorwegen en een
keer naar IJsland te voeren.
Naar de Hebriden heb ik tien
jaar geleden eens doelbewust
koers gezet .en noord-west-
Schotland was een paar keer
opgenomen in de vakantierou
te. Ullapool, Lochinver, Dur
ness. Wat ik er zoek is me niet
duidelijk, wat ik er mee van te
rugbreng evenmin.
Misschien word ik ook gedre
ven door het 'noordelijk ge
voel', dat Gerrit Jan Zwier pro
beert te definiëren in zijn pas
verschenen IJslandse reisboek
'Land van grote eenzaamheid'.
Hij weet ook niet precies wat
dat voor gevoel is, schrijft hij.
„Het heeft te maken met een
hang naar ruimte, naar een
zaamheid, naar zuiverheid mis
schien. Het lijkt op nostalgie
die ook nooit bevredigd kan
worden."
Gerrit Jan Zwier heeft veel
meer van IJsland gezien dan ik.
Hij is er langer en vaker ge
weest en hij reist ook niet zo ge
makzuchtig als ik. Bovendien
blijkt hij alles gelezen te heb
ben wat Nederlanders in de
loop der tijden over IJsland
hebben geschreven en dat blijkt
meer te zijn dan ik veronder
stelde toen ik, aan de voor
avond van mijn eigen reis, in de
boekhandel niets anders kon
vinden over IJsland dan een
Duits reisgidsje. Ik heb toen
ook maar de thriller 'Op dood
spoor' van Desmond Bagley
IIIIIIIMiliummillli
herlezen want die speelt op IJs
land en Bagley stond bekend
om de kwaliteit van zijn cou
leur locale.
Uitgerust met veel voorken
nis en met de ervaring van een
vroegere reis trekt Gerrit Jan
Zwier opnieuw door het
meestal onherbergzame, mens
vijandige land van grote een
zaamheid. Hij geeft blijk van
een heel persoonlijke kijk op de
dingen en zijn reisverslag is le
vendig en dikwijls amusant.
Heel aardig zijn ook zijn obser
vaties van mensen, onder wie
ook reizigers net als hij. Zijn
uitstapje naar Groenland toont
aan dat de 'zuiverheid' die de
man met het 'noordelijk gevoel'
wellicht zoekt, ook daar al aan
merkelijk is aangevreten door
olie, plastic en blik, maar
vooral door alcohol. 'Land van
grote eenzaamheid' is vooral
geen toeristisch boek en juist
daarom aanbevolen lectuur
voor mensen met een noorde
lijk gevoel.
Wie het nog noordelijker wil
zoeken, kan met Barry Lopez
mee door diens lijvige boek
'Droombeeld Arctica' ter hand
te nemen, ideale lectuur voor
de vakantie in een te warm
land. Als er, sinds de ontdek
kingsreizen naar de noordpool,
iemand van een 'noordelijk ge
voel' blijk geeft dan is het deze
Lopez wel. Bijna vijf jaar lang
trok hij door het noordpoolge
bied, van Straat Bering in het
westen tot Straat Davis in het
oosten. Met verbluffende vaar
digheid en verbeeldingskracht
beschrijft hij leven, beweging
en duizend schakeringen in
landschappen waarvan je als
leek zou denken dat ze allemaal
hetzelfde zijn: wit en ijzig,
bruin en dor en vooral doods.
Tussen de bedrijven door ver
telt hij ook de geschiedenis van
de dramatische strijd die de
mens door de eeuwen heen met
de ontberingen van het poolge
bied heeft geleverd. 'Droom
beeld Arctica is een formidabel
boek, gemakkelijker weg te leg
gen dan een thriller, maar ver
der even boeiend.
Wie weer naar een Spaanse
of Zeeuwse kust moet omdat de
huisgenoten zonodig bruin
moeten worden, hij of zij neme
een reisboek mee!
In deze en de twee vooraf
gaande columns kwamen de vol
gende boeken aan de orde:
Evelyn Waugh. 92 Dagen.
Veen, Utrecht 24,90.Evelyn
Waugh. When the going was
good. Penguin Books
Beryl Bainbridge. Engelse Reis.
Veen, uitgevers Utrecht, ƒ22,90
Paul Theroux. The Kingdom by
the Sea. Penguin Books
Gerrit Jan Zwier. Land van
grote eenzaamheid. Veen,
Utrecht 22,90-Barry Lopez.
Droombeeld Arctica. Veen,
Utrecht, 49,50.Evelyn Waugh.
The Sword of Honour. English
Bookclub
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans-hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen-adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
©076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, ©01140-13751.
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, ©01620-54957.
Postadres: Postbus 4023, 4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, ©01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, ©01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8 30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
24,20 per maand; 69,75 per kwartaal of 271,00 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
j 1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heefl u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17 00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
RfinkrolfitiPQ'
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Frans Boogaard
„HET IS de grote verdien
ste van de Europese Com
missie dat zij de betrokken
regeringen voor hun ver
antwoordelijkheid heeft
geplaatst. Het plan-Delors,
over de toekomst van de
gemeenschap, is een toets
steen. De EG kan niet ver
der als ze elk jaar wordt
geconfronteerd met poli
tieke en budgettaire crisis
situaties."
Die norm voor het welslagen
van de dinsdagavond laat af
gesloten Europese raad van
regeringsleiders legde de Bel
gische premier Martens, in
middels ex-voorzitter van de
raad, afgelopen zondag zelf
aan in het politieke forum
programma van de BRT-tv,
'Confrontatie'.
Drie dagen later zijn twee
magere akkoorden over korte
termijn-kwesties (de land
bouwprijzen en het EG-bud-
get voor '87) het enige resul
taat waarop de regeringslei
ders kunnen bogen. Akkoor
den dan nog, waaraan de
Britten zich niet hebben ge
committeerd.
Het plan-Delors, de toets
steen voor de toekomst van de
EG, is zoals alle werkelijke
problemen simpelweg door
geschoven naar de toekomst.
'La fuite en avant' (de vlucht
naar voren), zoals de Fransen
dat zo mooi noemen.
Hoog waren de verwach
tingen al niet gespannen,
maar tijdens zijn rondreis
langs de Europese hoofdste
den vorige week, bereikte
Martens in elk geval één re
sultaat: de top zou over
hoofdzaken gaan, en niet over
pietluttigheden.
Het zogenaamde 'drieluik'
van de Europees Commissie
voorzitter Jacques Delors, be
gin dit jaar gepresenteerd als
een EG-spoorboekje tot 1992,
zou het centrale agendapunt
worden van de Europese raad.
In zijn drieluik stelt Delors
voor:
het landbouwbeleid dras
tisch te herzien en de land
bouwuitgaven flink te beper
ken (van tweederde van de
EG-begroting nu tot hooguit
de helft in 1992);
de EG-middelen structu
reel uit te breiden om snel
verder te kunnen werken aan
de voltooiing van de interne
markt, en
de structuurfondsen (met
behulp waarvan vooral de ar
mere EG-landen economisch
vooruit moeten worden gehol
pen) te verdubbelen.
Daarnaast, zo hadden Mar
tens en Delors bedacht, zou
den de regeringsleiders wat
'oriëntaties' mee moeten ge
ven aan twee vakraden die
met concrete problemen za
ten, die met de uitvoering van
het plan-Delors nauw samen
hangen: de landbouwraad
(die immers al maanden bezig
was met het prijzenpakket, de
herziening van het landbouw
beleid en het Commissievoor
stel voor een heffing op oliën
en vetten) en de budgetraad,
die zich voor dit en volgend
jaar geconfronteerd ziet met
tekorten van bij elkaar opge
teld 32 miljard gulden.
Die opzet leek succesvol,
vooral toen de Fransen en
Thatcher in gesprek met Martens: kwade en goede
wil komen niet tot elkaar. - fotoap
Westduitsers druk bilateraal
overleg begonnen over de
landbouwprijzen en daarmee
samenhangende afbraak van
de exportsubsidies voor de
Westduitse landbouw. Mar
tens zelf benutte de nacht van
maandag op dinsdag om in
iets meer dan acht A-viertjes
de hoofdlijnen van het plan-
Delors voorzichtig samen te
vatten. Heel globaal, zonder
cijfertjes, om niemand voor
het hoofd te stoten. Een inten
tieverklaring zou immers vol
doende zijn.
Dinsdagmorgen begon het
overleg over dat stuk, dat
door het voorzitterschap
angstvallig geheim werd ge
houden, maar dat niettemin al
na een paar uur in alle talen
van de gemeenschap circu
leerde. Tegen de middag wa
ren de regeringsleiders op pa
gina 4, en had menigeen zich
al de tenen krom geërgerd
aan de talrijke pietluttige
wijzigingsvoorstellen waar
mee vooral de Britse premier
Thatcher en haar minister
van Buitenlandse Zaken
Howe de vergadering ophiel
den.
De Spaanse premier Gon
zalez vroeg daarover na de
lunch het woord. Het kon niet
de bedoeling zijn, zo zei hij,
dat de regeringsleiders zich
met punten en komma's bezig
hielden. Er lag nog een zware
agenda, er was maar een paar
uur meer te gaan, en dus leek
het hem het beste, de rest van
de ontwerp-conclusies van
Martens gewoon over te ne
men. Tien regeringsleiders
knikten instemmend, de elfde
- Thatcher - ontplofte. En
voor het eerst in de nog korte
geschiedenis van het Europa
van de twaalf, werd de top af
gesloten met een niet-una-
niem communiqué.
De gevolgen van dit verloop
van de top voor de toekomst
van de EG laten zich nog niet
precies inschatten, maar dat
ze weinig minder dan ramp
zalig zijn staat wel vast:
wat de financiering van
de EG op middellange termijn
betreft, is er geen akkoord. De
budget-ministers zien zich
geconfronteerd met een tekort
van 14 miljard gulden voor dit
jaar, en een nog hoger tekort
volgend jaar. Het voorstel van
Delors om de BTW-afdracht
als sleutel voor de landen-bij-
dragen aan de gemeenschap
te vervangen door een per
centage van het Bruto Natio
naal Product, is in slechts zeer
globale termen aanvaard, en
wordt absoluut niet geaccep
teerd door Engeland;
het gevaar voor een
noord/zuid-tegenstelling bin
nen de EG is allerminst weg,
omdat de door Delors ver
langde verdubbeling van de
structuurfondsen is afge
zwakt tot een 'verhoging in
reële termen', waarvoor in '92
nog een 'streefcijfer' moet
worden vastgesteld. Thatcher
is zelfs met deze vage om
schrijving niet akkoord;
van de herziening van het
landbouwbeleid en de daar
mee beoogde besparingen is
vrijwel niets terecht geko
men. Aan het beperkte land-
bouw-akkoord, dat de EG
vooral dankt aan het succes
volle Frans/Duitse overleg,
wordt bovendien alle glans
ontnomen doordat nieuwe ex
portsubsidies voor de West
duitse landbouw na volgende
muntherschikkingen niet zijn
uitgesloten en de versnelde
afbouw ervan mag worden
gecompenseerd met nationale
inkomenssteun.
Dat wat betreft het plan-
Delors, de 'toetssteen voor de
toekomst van de EG'.
Het feit dat elf regerings
leiders niet in staat bleken de
twaalfde (Thatcher) te bewe
gen tot de donatie van een
schamele 800 miljoen gulden
voor het belangrijkste onder
zoeksprogramma van de EG,
en het feit dat de omstreden
oliën- en vettenheffing, door
de landbouwministers na een
maandenlange impasse naar
de regeringsleiders doorge
stuurd, ook op dit niveau geen
streep verder kwam, illustre
ren alleen nog maar extra de
volstrekte uitzichtloosheid
waarin de dertigjarige ge
meenschap zich bevindt. En
waaruit ook de nieuwe EG-
voorzitter, Denemarken, haar
niet zal kunnen bevrijden.
Zondag, in hetzelfde BRT-
programma waarin Martens
zijn parameters voor de top
uitzette, gebruikte ook Com
missievoorzitter Delors nog
krachtige taal. „Tegen al die
genen die nu nog twijfelen
aan het nut en de noodzaak
van de EG", zo sprak hij vol
overtuiging, „kan ik alleen
maar zeggen: bedenk eens hoe
het zonder EG zou zijn."
Maar wellicht heeft That
cher dat programma gemist.
DE PREMIER van India,
Rajiv Gandhi, en Sovjet
leider Michall Gorbatsjov
zullen morgen in Moskou
de feestelijke opening bij
wonen van een groots op
gezette expositie van Indi
sche pracht en praal op
cultureel, economisch en
wetenschappelijk gebied.
Vergelijkbare, zij het min
der weelderig opgezette
tentoonstellingen zijn eer
der te zien geweest in
Frankrijk en in Groot-
Brittannië. En ook in de
Verenigde Staten heeft In
dia zich vroeger reeds ge
presenteerd, in 1985 en vo
rig jaar.
Maar wat de Amerikanen te
zien kregen, waren volgens de
Indische organisator van de
Moskouse expositie slechts
exotica en beelden van een
tijdperk uit het verleden. De
Sovjet-burgers krijgen daar
entegen volgens Daljitt
Aurora het eigentijdse India
te zien. Voor deze expositie is
dan ook een bedrag uitgetrok
ken van ongeveer 28 miljoen
gulden, drie keer zoveel als
voor de culturele tentoonstel
ling in de VS.
India en de Sovjet-Unie on
derhouden bijzonder harte
lijke diplomatieke betrekkin
gen. En dat is niet pas sinds
het aan de macht komen van
de inmiddels in eigen land
veelgeplaagde premier Rajiv
Gandhi. De grootvader van de
huidige Indische premier, Ja-
waharlal Nehru, kon in 1955
reeds uitstekend met de lei
ders in het Kremlin overweg.
In 1971 ondertekenden beide
landen een veelomvattend
verdrag van vriendschap en
samenwerking. En vorig jaar
vloog de premier van het neu
trale India maar liefst vijf
maal naar Moskou om be
sprekingen te voeren met
communistische voorlieden.
Vriendschap tussen Gandhi en Gorbatsjov steekt de Amerikanen.
fotoap
De onmiskenbare warmte
in de betrekkingen tussen
New Delhi en Moskou staat in
schril contrast met de banden
die India onderhoudt met de
andere, westerse supermo
gendheid, de Verenigde Sta
ten. Er hangt enige verzuurde
argwaan in de lucht, schreef
de gezaghebbende Ameri
kaanse krant New York Ti
mes aan de vooravond van het
eerste officiële bezoek van
Gandhi aan Washington, in
juni 1985. En hoewel de laatste
tijd van een lichte verbetering
in de contacten sprake was,
kwam het aloude ongenoegen
tussen beide landen opnieuw
naar voren in mei van dit
jaar, toen de Indische minis
ter van buitenlandse zaken
Narain Dutt Tiwari een reeds
lang vastgesteld bezoek aan
de VS afzegde, officieel we
gens onvoorziene omstandig
heden.
De directe aanleiding voor
deze nieuwe verkoeling van
de Amerikaans-Indische
vriendschap was echter
geenszins onvoorzien. Enkele
maanden eerder namelijk had
de Amerikaanse minister van
defensie Caspar Weinberger,
direct volgend op een bezoek
aan New Delhi, in de hoofd
stad van het Indische buur
land Pakistan verklaard dat
de regering in Islamabad be
hoefte had aan door de VS te
leveren AWACS-toestellen,
radarvliegtuigen ter bescher
ming van de grens tussen Pa
kistan en Afghanistan.
In India had Weinberger
hierover met geen woord ge
rept. Het bericht kwam in
New Delhi dan ook hard aan.
Tussen Pakistan en India
heeft het nooit erg geboterd
sinds het eerstgenoemde land
zich 40 jaar geleden van India
afscheidde om een eigen, isla
mitische staat te stichten. Tot
drie keer toe hebben beide
landen inmiddels tegen elkaar
de wapens opgenomen.
De Indische ergernis nam
in de maanden na de onheils
boodschap van Weinberger
alleen nog maar toe, vooral
toen de geruchten steeds
hardnekkiger werden dat Pa
kistan in staat zou zijn zelf
standig een atoombom in elk
aar te zetten. India beschikt
zelf, zo heeft het land toegege
ven, over de daartoe vereiste
kennis, maar heeft tot nu toe
steeds uitdrukkelijk 'ver
klaard dat het de atoomdrem
pel niet wenst te overschrij
den.
Tenslotte kookte de Indi
sche woede bijna over toen de
commissie voor buitenlandse
zaken van het Amerikaanse
Congres in april 1987 besloot
de volgens New Delhi toch al
magere hulp ter waarde van
50 miljoen dollar (ongeveer
100 miljoen gulden) terug te
schroeven tot een bedrag van
35 miljoen dollar. De Ameri
kaanse toezegging dat leve
ranties van hoogwaardige
technologische apparatuur,
zoals een super-computer, er
aan zaten te komen, bete
kende in het licht van de Indi
sche ergernis nauwelijks een
pleister op de wonde.
Iedere verslechtering in de
betrekkingen tussen Wash
ington en New Delhi wordt in
Moskou aangegrepen om de
banden met het grootste
Zuidaziatische land te ver
sterken. Zo vormt de Indisch-
Russische vriendschap voor
de VS een voortdurende
plaaggeest, waarbij veel meer
dan gekwetste ij delheid een
rol speelt.
Voor beide mogendheden,
VS en Sovjet-Unie, is India
van groot strategisch belang
voor de invloed in de Zuida
ziatische regio (een regio bo
vendien waarvan India zich
zelf volgens waarnemers
graag als de ongekroonde ko
ning beschouwt). De Sovjet-
Unie heeft zich in het verle
den dan ook niet beperkt tot
zuiver economische steun.
Moskou is de belangrijkste
handelspartner maar ook
grootste wapenleverancier
van New Delhi. Beide landen
sloten in maart 1984 een ak
koord, waarmee de Sovjet-
Unie zich garant verklaarde
voor de levering van onder
andere geavanceerde tanks,
raketten en oorlogsschepen.
Die militaire betrokken
heid is in de VS niet onopge
merkt gebleven. Een mede
werker van het Amerikaanse
State Department verklaarde
in dezelfde periode waarin het
Congres besloot de hulp aan
India te verkleinen, dat het
land de grootste democratie
ter wereld is en dat de belan
gen van de VS in de Zuidazia
tische regio een verdieping
van de politieke dialoog met
India wenselijk maakte. Maar
in New Delhi zijn volgens
deskundigen dergelijke inten
tieverklaringen ontoereikend
-zolang de Amerikaanse rege
ring zich niet meer inspant
om het Congres te bewegen de
steun aan het land juist op te
voeren.
In Washington kent echter
de Afghaanse kwestie voor
alsnog een grotere prioriteit.
De militaire steun van de VS
aan Pakistan is ook een steun
voor het islamitische verzet in
Afghanistan, dat strijdt tegen
het door de Sovjet-Unie op
zijn beurt militair gesteunde
bewind in Kaboel. India
tracht zoveel mogelijk de Af
ghaanse kwestie onder het ta
pijt te schuiven. De Sovjet-in
val in Afghanistan is door de
regering in New Delhi nooit
officieel veroordeeld.
Gandhi's voorganger Indira
Gandhi was in 1982 van me
ning dat openlijke kritiek niet
de methode is om de Sovjet-
Unie te beïnvloeden. Toen in
november 1986 Sovjet-leider
Gorbatsjov een bezoek aan
India bracht, werden in New
Delhi protesterende Af
ghaanse ballingen gearres
teerd. De politiek van de Sov
jet-Unie, zo luidt het officiële
standpunt van premier Rajiv
Gandhi, is vreedzamer dan
die van de VS. Achter het cul
turele besluit van India zijn
expositie in de Sovjet-Unie
grootser aan te pakken dan
indertijd in de Verenigde Sta
ten lijkt dan ook duidelijk een
politieke boodschap te zitten.
(ANP)
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG - De
grootste vakcentrales
overheidspersoneel hel
gisteren bij minister
Dijk (Binnenlandse Za
een looneis op tafel gele)
AbvaKabo, CFO en AC w
dat de salarissen voor an
naren en de uitkeringen
gepensioneerden dit jaar
minste gelijk opgaan met d
het bedrijfsleven. Alleer
CMHA (middelbare en ho
ambtenaren) heeft die lo<
niet onderschreven.
De FNV-bond Abval
heeft de looneis het meest
creet gemaakt. Voorzitter
de Scheur heeft Van Dijk
meld dat hij voor dit jaar
Door Jan Greyn
DE KANS op een wapen
akkoord - zelfs twee! - tus
sen de Verenigde Staten en
de Sovjet-Unie heeft op
nieuw de discussie doen
oplaaien over de vraag in
hoeverre Europa op eigen
benen moet staan als het
om vrede en veiligheid
gaat. Moet Europa hele
maal onafhankelijk een
militaire verdediging op
bouwen? Moet Europa ook
nadrukkelijk partij zijn
als er onderhandeld wordt
over wapenarsenalen die
in oost en west liggen op
geslagen?
Juist de mogelijkheid op twee
wapenakkoorden die Europa
van grote hoeveelheden kern
wapens (van de middellange
èn van de korte-afstandwa-
pens, samengevat onder 'de
dubbele-nul-optie') zullen af
helpen, drukte de Westeuro-
pese landen met de neus op
het feit dat Amerika wel eens
niet langer beschouwd kan
worden als De Grote Broer
die klaar staat om een notoir
vervelende snoodaard een
dreun te geven.
Sinds de Tweede Wereld
oorlog houden de VS hun mi
litair-nucleaire paraplu bo
ven Europa. De aanwezigheid
van Amerikaanse troepen in
West-Europa en de stevige
arsenalen kernwapens keurig
verspreid over de NAVO-lan-
den versterkten het idee dat
het eigenlijk de Amerikaanse
president was die uiteindelijk
beschikte over vrede en vei
ligheid, ook in Europa. En
niemand, zeker niet van rege
ringspartijen, twijfelde open
lijk aan Grote Broer.
Maar sinds het begin van
de jaren tachtig sluipt er
enige aarzeling in het openlijk
beleden vertrouwen in Uncle
Sam. De steeds somberder
economische positie van de
VS en de bijna tegelijkertijd
toenemende economische
Van den Broek ziet veel
in de Westeuropese Unie.
fotodestem/johanvangurp
macht van Europa veroor
zaakten spanning in het oor
spronkelijk zo harmonieuze
NAVO-bondgenootschap. De
bondenoten vlogen elkaar niet
iedere vergadering in de ha
ren, maar stilaan leek het
erop dat menig Europees mi
nister iets nadrukkelijker zijn
mening ging geven tegenover
de Amerikaanse.
De roep om een eigen Euro
pees geluid in defensiekrin
gen klonk op. En mensen die
zich herinnerden dat in 1955
de West-Europese Unie was
opgericht als een samenwer
kingsverband van zeven lan
den (België, BRD, Frankrijk,
Italië, Luxemburg, Nederland
en Groot-Brittannië) maar
met spijt wisten dat het een
slapend instituut was, zagen
hun kans schoon. De WEU
moest nieuw leven ingeblazen
worden. Dat zou goed zijn
voor de idee van een samen
werkend Europa, zonder dat
eeuwige toekijkende Ameri
ka.
In dit stadium van opflak
kerend Europanisme op het
gebied van defensie krijgt Ne
derland het voorzitterschap
van de WEU. Van 1 juli dit
jaar tot eenzelfde datum vol
gend jaar zullen minister Van
den Broek (Buitenlandse Za
ken) en Van Eekelen (Defen
sie) de vergaderingen leiden
van de WEU-landen. Met zo'n
voorzitterschap is het moge
lijk - alleen al door de samen
stelling van de vergader
agenda - bepaalde onderwer
pen extra onder de aandacht
te brengen.
Sceptici zullen opmerken
dat de WEU naast de NAVO
en de Europese Politieke sa
menwerking (in EG-verband)
het derde politieke forum is
waar Europese landen elkaar
treffen. Dat is als feit waar,
maar in EG-verband stag
neert de politieke besluitvor
ming - en niet alleen op het
gebied van vrede en veilig
heid - sinds jaren. En de
NAVO heeft als 'nadeel' dat
het Europese bewustzijn on
dermijnd wordt door de sim
pele aanwezigheid van de VS.
Het bezoek deze week van
premier Lubbers en Van den
Broek aan Parijs geeft boven
dien aan hoe belangrijk de
WEU is voor de relatie tussen
de Westeuropese NAVO-lan-
den en Frankrijk. Frankrijk
is alleen bestuurlijk lid van de
NAVO, de Franse troepen tel
len niet mee in het bondge
nootschap. Om Europa een
eigen, herkenbaar gezicht te
geven tegenover de VS en te
genover de SU moet ook
Frankrijk regelmatig overleg
voeren met zijn naaste buren,
en dat in een serieus forum.
Bij de eerste berichten in
1984 om de WEU te 'revitalise
ren' reageerden nogal wat po
litici in West-Europa ietsje
lacherig. Tot dan toe was de
WEU een debatingclub ge
weest die eigenlijk alleen
maar de horeca in de verga
derplaats wat opleverde.
Maar intussen zijn steeds
meer politici in de WEU-lan-
den overtuigd van een goed
functionerende WEU. Van
den Broek en Van Eekelen al
helemaal, want zij kunnen
daarmee een beetje de schade
inhalen van het mislukte
voorzitterschap van de EG, de
eerste helft van vorig jaar.
Dat betekent meer dan
van 1,4 procent die voor
gen van het Fonds word
gesoupeerd.
Daartoe hebben de Fonds
stuurders (werkgevers-, we
nemers- en kroonleden) be
ten omdat de premiestij f
anders nog forser zou zijn
gevallen. Het woord is nu
het kabinet. In het najaar v
den de definitieve premies
volgend jaar vastgesteld.
De premies moeten zo stij
omdat de lasten voor het A
veel hoger zijn. Dit jaar stij
ze naar 4,1 miljard tegen 1,7
rig jaar. In 1988 verwacht
AWF 6,1 miljard aan totale
ten. Dat zou betekenen dal
premie dan weer hoger
komt. Het Ministerie van
ciale Zaken en werkgeleg
heid raamt dat de WW-pre
structureel op rond de 4
cent zal komen.
De lastenstijging wordt
oorzaakt door een aanzien
groter aantal mensen met
WW-uitkering. Dat is een
volg van de op 1 januari ir
gane stelselherziening soc
zekerheid. Verlengde en
volguitkeringen kwamen v(
dien nog voor rekening var
door het rijk betaalde Wf
Ook komen nu 57-plussers
meer gedeeltelijk arbeidson
schikten voor rekening van
AWF.
Vorig jaar al had het A
de WW-premie meer willen
ten stijgen dan de 1,4 proc
waartoe het kabinet besl
Het AWF stelde toen een f
mie van 2,1 procent voor.
Fondsbestuurders we
woensdag op de kwalijke
volgen van de toenmalige ka
netsbeslissing. Deze verhog
betekent voor het bedrijfsle-
een aanzienlijke lastenverzi
ring en voor de werkner
minder loon netto in het lt»
zakje.
Ook de premies voor de
beidsongeschiktheidsuitkeri
?en AAW en WAO zijn ho
vastgesteld dan ze dit jaar z
De door werkgevers betaa
AAW-premie komt voor 1
op 6,46 procent (1987: (6,20).
door werknemers betaa
VAO-premie op 14,87 proci
DE EUROPESE topconferen
op een grote teleurstelling
andbouwakkoord is het er
Europese top waarvan vant
deze van eminent belang wa
Deze waarschuwende wo
luropese Commissievoorzit
ndruk gemaakt op de elf
staatshoofd. Zij discussieert
ren en komma's zonder aan
Vooral de Britse premier
iele rol van dwarsligger we
n geen enkel opzicht te ver
lovum in de historie van de
e ondertekenen.
Thatcher baseert haar sta
dositie van de EG. Zolang e
vordt gevoerd, mag er volgt
Hiermee doelt zij op de planr
titter Jacques Delors. In eer
'ie op de toekomt van de EG
Door haar totale afwijzing
;G voor minstens weer een
hers, het voorzitterschap va
landen overgegaan. Denen
send staat om zijn Europese
bch in het verleden al te Eurt
iver het algemeen duur moe
dus weinig pogingen wordt
veer op de rails te zetten.
Pas wanneer het voorzitte
vellicht weer zaken worder
vorden gedaan, moge duide
liet iedere lidstaat dat te wi
iaamhorigheid en de daar
leemt de achterstand op 's
ihigde Staten toe.
Op een cruciaal moment I
>m de toekomst van de EG
leslissingen zijn weer naar
truisvogelpolitiek die het er
an de Europese Gemeenscf
