Met Freud op audiëntie bij de Zonnekoning
Kati David laat
kinderen over
oorlog vertellen
W 1
Wr
\l£.
Bijbel van Amerika"* literatuur
Barre werkelijkheid
van 'North and South'
Delen tussen collaborerende en brave Vlaanderen
Judy van Emmerik
lucht weer haar hart
'BARON' VAN THEUN DE VRIES EEN MONUMENTAAL BOEKWERK
DE STEM BOEKENGIDS
Pikant
Eenvoud
Moeder
Klap
Psyche
'THE HARPER AMERICAN LITERATURE'
Subcultuur
ENCYCLOPEDIE BURGEROORLOG VS
DESTEM GIDS
NEDERLAND 1
NEDERLAND 2
DUITSLAND 2
DUITSLAND 3
Suske en Wiske:
Hambone
T48
Door Ton Verbeeten
Bijna drie jaar werkte
Theun de Vries (1907) noest
aan 'Baron. De wonder
baarlijke Michel Baron,
zijn leermeester Molière en
de praalzieke Zonneko
ning'.
De vlijtige lezer is zeker een
uur of vijftig kwijt aan de iets
meer dan duizend dichtbe
drukte pagina's van deze histo
rische roman van historische,
want 19de eeuwse lijvigheid.
Vooraf moet gezegd, dat de
omvang de echte liefhebber
niet afstoot. Integendeel. Lek
ker lang kun je wegzinken in
zo'n dik boek, waarin de intri
ges aan het hof van de Zonne
koning én in de Parijse thea
terkringen van de 17de eeuw de
achtergrond vormen voor de
behoorlijk romantisch verlo
pende groei naar volwassen
heid van een beeldschone to
neelspeler.
Michel Baron, kind van het
acteursechtpaar Boyron en
vroeg wees geworden, is de
hoofdpersoon en verteller van
de roman. Molière de historisch
belangrijke hoofdpersoon.
In de beste traditie van de ne-
gentiende-eeuwse roman
schrijvers - een tijd waarin
schrijvers en lezers over een
aangenaam lange adem be
schikten - wijdt Theun de
Vries uit. Aan pikante anekdo
ten en puntige detailleringen
geen gebrek.
De intimiteiten en bekoor
lijkheden van de actrices van
de Troupe du Roy van Molière
passeren de revue. Zo ook de
naijver en het gekonkel aan het
hof van Lode wijk XIV en het
bruisende volksleven in het
mooie, maar vuile Parijs.
De politieke verwikkelingen
binnen Frankrijk en de mili
taire escapades van de Zonne
koning buiten de grenzen van
Theun de Vries.
foto chris van houts
zijn land; alles wordt uitvoerig
beschreven en nog eens duchtig
becommentarieerd door de
rijke schare personages.
Toch doen de nevenintriges, de
galante conversaties en de uit
gebreide beschrijvingen van
interieurs, steden, kastelen, ge
woonten en personages (tot in
de puntjes van hun kleding en
de finesses van hun erotische
hoogstandjes toe) geen afbreuk
aan het zicht van de lezer op de
hoofdintrige.
Dat is de groei van de jonge
god Baron naar volwassenheid
en naar de top van het Parijse
theater. Een groei die in het te
ken staat van een mateloze en
onwrikbare bewondering voor
de grote toneelschrijver en ac
teur Molière.
Nou maakt De Vries het de
lezer ook niet moeilijk. Hij
meet Baron geen ingewikkelde
karakterstructuur of psychisch
diepgravende problematiek
aan. De wervende tekst op de
binnenkant van het omslag
kondigt aan, dat er 'een Oidi-
pous-relatie ontstaat tussen de
zieke Molière, de beeldschone
jeugdige Baron, en Armande,
de narcistisch-minzieke vrouw
aan wie Molière door seksuele
horigheid gebonden is...'. Op
de keper beschouwd valt het
allemaal bar mee. Zeker, De
Vries waagt een klein, maar
oppervlakkig uitstapje met
Freud naar het Rijk van de
Zonnekoning, maar dat hij dan
zo diep graaft? Och nee.
Baron is gedurig op zoek naar
een moederfiguur. Moeite heeft
hij daar niet mee. Als 13-jarige
vallen al alle vrouwen - uiter
aard op ééntje na - voor zijn
""'nrïftm
*3? jM
m
ff:
i
Michel Baron: minnehandel.
beeldige krullekop, sierlijke li
chaamsbouw en uitzonderlijke
talent.
Alles komt hem aanwaaien.
Een zekere koppigheid is zijn
enige persoonlijke inbreng.
Voor de rest laat hij zich betut
telen, strelen en bemoederen.
Wat hij wordt, dankt hij aan
zijn leermeester Molière. Op
twintigjarige leeftijd neemt hij
diens rol over in 'De mensen
hater'. Baron is volwassen ge
worden.
Daar gaat heel wat aan
vooraf. Armande, de zeer jeug
dige echtgenote van Molière
- de suggestie dat zij zijn doch
ter zou zijn houdt ook al drie
eeuwen stand verstoort de
verhouding tussen de jonge
Baron en Molière danig.
De leermeester heeft hem in
zijn huis opgenomen. Daar
loopt het al stroef tussen Ar
mande en de beschermeling
van haar echtgenoot. De klap
valt letterlijk als het gezel
schap van de koning in het
winterverblijf, het kasteel van
St. Germain-en-Laye gecon
signeerd is.
Baron verwijt Armande op
hoge toon haar dweepzieke ge
drag tegenover saletjonkers
ten koste van de gemoedsrust
van Molière. Zij slaat hem in
het gezicht. De jongen verlaat
het gezelschap en zwerft enige
jaren met een reizend gezel
schap door Frankrijk.
Enkele jaren en vele pagina's
later keert hij terug. Samen
spelen zij voor het aangezicht
van de koning met groot succes
de rollen van Amor en Psyche
en zonder toeschouwers nog
een keer met elkaar.
Molière draagt zijn lot als
immer met berusting. De ver
houding van zijn protégé met
zijn vrouw brengt voor zijn ge
voel de jongen dichter bij hem.
Baron blijft zich voor hem
schamen en zich verzetten te
gen de macht waarmee Ar
mande hem aan zich bindt. Hij
weet zich los te rukken.
Dan dringt het, dankzij een
droom waarin Molière hem bij
zijn gestorven moeder verwekt,
tot hem door dat hij eigenlijk
altijd op zoek geweest is naar
zijn vader. Tot zover Freud.
Tot zover de volwassenwor
ding van Baron. Nu is hij in
staat de wereld uit te dagen.
Als je er van houdt, maak je
er vanzelfsprekend tijd voor
vrij. En dan is het heerlijk om
zo'n boek te lezen. Niet van
wege de diepgang of wereld
schokkende opinies. De Vries
houdt zich wat kritiek op de
absolute heerschappij van de
Zonnekoning betreft opvallend
rustig voor een man van zijn
uitgesproken politiek signa
tuur. Wél vanwege de vele en
lange verhalen en de rustige
gedragen verteltrant. Daarin
misstaan van die aardige ar
chaïsche uitdrukkingen als 'Zij
bedreven de minnehandel' ab
soluut niet. Maar.Je moet er
van houden.
Theun de Vries; 'Baron. De
wonderbaarlijke Michel Ba
ron, zijn leermeester Mo
lière en de praalzieke Zon
nekoning'. Uitg. Querido,
prijs 57,50 (gebonden).
Door Hans Rooseboom
5332 kleinbedrukte grote
pagina's dundruk in twee
delen: The Harper Ameri
can Literature. Beginnend
bij het scheepsjournaal van
Christoffel Colombus (ge
dagtekend 12 oktober 1492)
en eindigend in 1986 met de
dichteres Rita Dove (gebo
ren 1952): de hele Ameri
kaanse literaire cultuur ge
compileerd.
'The Harper American Litera
ture', de meest prestigieuze
bloemlezing uit de Ameri
kaanse letterkunde, bestaat al
meer dan honderd jaar, en is
bij iedere nieuwe editie steeds
uitgebreid. De nieuwste editie
biedt een gigantische bloemle
zing, afgewisseld met verhel
derende hoofdstukken van his
torische en algemene culturele
aard.
De ruim 5000 bladzijden van
Harper vormen tezamen de
complete geschiedenis van de
Verenigde Staten, van de oud
ste koloniale tijden tot en met
het tijdperk-Reagan.
Harper heeft behalve frag
menten ook complete literaire
werken opgenomen: beroemde
romans, dichtbundels en to
neelstukken, die bepalend zijn
geweest voor de loop van de
(officiële) Amerikaanse cul
tuur. Voorbeelden hiervan zijn
Walden van David Henry Tho-
reau, Bilty Budd van Herman
Melville, Leaves of Grass van
Walt Whitman, The Waste
Land van T. S. Eliot, Death of a
Salesman van Arthur Miller.
Deze, maar ook andere werken
staan in hun geheel in Harper.
Adventures of Huckleberry
Finn van Mark Twain, wel
eens 'het meest Amerikaanse
boek aller tijden' genoemd, en
uitgangspunt voor de hele mo
derne Amerikaanse literatuur,
is in een aparte facsimile-uit
gave bij deze twee-delige Har
per gevoegd.
Beginnend bij de allervroeg
ste koloniale tijd tot op heden
kunnen we in Harper lezen:
hoofdstukken uit scheepsjour
naals van o.a. Columbus, dag
boeken van de eerste Puri
teinse kolonisten, mémoires
van de oudste gouverneurs van
de kolonies in Nieuw Engeland,
scheppingsverhalen uit de es
kimo- en indianenmythologie,
de Autobiografie van Benja
min Franklin, de Onafhanke
lijkheidsverklaring, teksten
van voor- en tegenstanders van
de slavernij, werk van Wash
ington Irving, James Fenni-
more Cooper, Ralph Waldo
Emerson, Edgar Allen Poe,
Longfollow en Emily Dicken
son, Harriet Beecher Stowe,
Abraham Lincoln, Mark
Twain, Henry James, Joel
Chandler Harris (Broer Ko
nijn), Theodore Dreiser, Jack
London, Gertrud Stein, Sher
wood Anderson, H. L. Mencken,
Sinclair Lewis, John Dos Pas
sos, Scott Fitzgerald, William
Faulkner, Ernest Hemingway,
Richard Wright, Vladimir Na
bokov, Eudora Welty, Tennes
see Williams, John Cheever,
Bernard Malamud, Saul Bel
low, Norman Mailer, James
Baldwin, John Updike, Susan
Sontag, Philip Roth, Thomas
Pynchon, Raymond Carver,
Alice Walker, David Mamet,
e.t.q.
Verder ruime bloemlezingen
van de belangrijkste twintig-
ste-eeuwse dichters: Robert
Frost, Carl Sandburg, Wallace
Stevens, William Carlos Wil
liams, Ezra Pound, Marianne
Moore, T. S. Eliot, E. E. Cum-
mings, Hart Crane, John Ber
ry man, Robert Lowell, James
Dickey, Allen Ginsberg, Annes
Sexton, Adrienne Rich, Gary
Snyder, Sylvia Plath, e.v.a.
Gezegd moet wel dat Harper
duidelijk het- officiële gezicht
van de Amerikaanse cultuur
toont.
Subcultuur zul je in deze
twee delen tevergeefs zoeken,
Uitingen van populaire (volks-
cultuur al evenmin. Dus (wat
de subcultuur betreft) geen
Jack Kerouac, geen Richard
Brautigan, geen Charles Bu-
kovski, geen Kurt Vonnegut,
geen William Burroughs, en
zelfs geen Joseph Heller. Laat
Door Hans Rooseboom
Een burgeroorlog wordt over het algemeen met veel meer
hardnekkigheid, fanatisme en wreedheid uitgevochten dan
een oorlog tussen twee verschillende naties.
Mark Twain
- foto archief de stem
staan teksten van blues- en
popmuziek, geen Bob Dylan of
Frank Zappa, die voor menig
een wel degelijk tot de litera
tuur behoren. En ook geen
songteksten (lyrics) uit de
bloeitijd van de Amerikaanse
musical (jaren '20 en '30), toch
ook vaak stilistische hoog
standjes.
Maar je kunt niet alles heb
ben, en voor iets meer dan hon
derd gulden heb je hier bijna
alles over de Amerikaanse let
teren bijeen. Een prachtig lees-
en opzoekboek.
"The Harper American Literature'.
Eindredactie Donald McQuade.
Uitg. Harper and Row, New York
(twee delen), prijs 105,60. Per deel
52,80. Hierbij: 'Adventures of
Hucleberry Finn', by Mark Twain.
Facsimile Uitgave. Te bestellen op
nr. 035-830635.
Een vijand in eigen boezem
wekt om een of andere reden
diepere haat, heviger wraak
zucht en sterkere walging op
dan een externe vijand.
NSB'ers en andere landverra
ders konden tijdens de Duitse
bezetting rekenen op een gro
tere verachting van de kant
van de 'goede' Nederlanders
dan de bezetters zelf.
Een echte burgeroorlog heeft
de Nederlandse geschiedenis
niet gekend. Hooguit het inci
dent in juni 1787, toen gewa
pende Patriotten in Goejanver-
wellesluis prinses Wilhelmina
van Pruisen enige uren vast
hielden.
Vergeleken bij het verscheu
rende geweld van een Spaanse,
Russische of Amerikaanse
Burgeroorlog is deze gebeurte
nis triviaal. De Nederlandse
geschiedenis is een paradijs
van vredelievendheid.
De Burgeroorlog die in de ja
ren '60 van de vorige eeuw
Amerika verscheurde, is nog
altijd hét nationale trauma van
de Verenigde Staten. Enkele
cijfers tonen direct aan waar-
Door Henk Egbers
'Vlaanderen heeft een grote traditie in allerhande vormen
van collaboratie.Het afgrendelen van de Vlaamse ho
rizon is beklemmend.'De Vlaamse Beweging lijdt aan
ongepastheid en wereldvreemdheid.Dat zijn drie zin
nen uit drie redevoeringen van Jozef Deleu, die deze ge
bundeld heeft onder de titel 'De pleinvrees der kanunni
ken'. Hij noteert daarbij„In een land waar braafheid hoog
staat aangeschreven en mondigheid nog steeds schrik aan
jaagt, veroorzaken zelfs onschuldige gelegenheidstoespra
ken een ongebruikelijke deining".
Zo 'onschuldig' zijn deze toe- niken'. Daarmee bedoelt hij de
spraken niet. Hendrik Brug-
mans, voormalig rector vcan
het Europa-college in Brugge,
zegt in een woord vooraf dat
Deleu's naam meetelt in
Vlaanderen, 'omdat hij bij nie
mand aan de ketting ligt'. En
de wijze waarop de auteur om
gaat met zijn thema's laat zien,
aldus Brugmans, 'dat de
Vlaamse ontvoogding zich wel
heeft geconcretiseerd in auto
nome instellingen, maar dat
deze weinig interne vernieu-
wingswil laat zien'.
Deleu, binnen deze kolom
men bekend als hoofdredacteur
van de tijdschriften Ons Erf
deel en Septentrion en zich
vaak als een 'enfant terrible'
opstellend binnen de Neder
landstalige cultuurstromingen,
spreekt in de eerste bijdrage
over de 'Vlaamse ziekte' of 'de
onzindelijke politisering van
het Vlaamse culturele leven'. In
de tweede redevoering gaat het
over 'de pleinvrees der kanun-
zelfvoldane mannen en vrou
wen die met 'goede smaak' het
culturele erfdom als alleenza
ligmakend hanteren ('naïeve
zelfoverschatting'). „Het le
vensgrote conflict tussen mas
sacultuur en elitecultuur wordt
daarbij ongemoeid gelaten. Dit
probleem is niettemin de kern
van onze cultuurcrisis," aldus
Deleu die daarbij genuan
ceerde vragen stelt.
Daarbij komt met name aan
de orde de tegenstelling tussen
de woord- (boeken, tijdschrif
ten) en beeldcultuur ('de treur
buis met Dallas'). Het is jam
mer dat hij dit niet verder uit
werkt. Over het feit dat hij de
taal als drager van het cultu
rele ideeëngoed verdedigt en de
nieuwe beeldmedia nog niet als
zodanig kan zien is een leuke
discussie te houden. Wel con
stateert hij dat de 'Vlaamse
ambtelijke molen met zijn
ambtelijk cultuurdespotisme
nauwelijks meer onderdoet
Jozef Deleu. - fotopauldewulf
voor de oncontroleerbare amb
telijke molens in Nederland. De
verziekte ambtenarenbreinen
houden met een sinterklaaspo-
litiek het kiezersvolk zoet..' De
leu noemt als basis van de cul
tuur: de creatieve eenling.
Daarin vertrouwen stellen zou
van moed getuigen...
In zijn derde bijdrage over
onder meer 'de papieren
Vlaamse leeuw', constateert hij
overigens dat ten gevolge van
de beeldcultuur over veertien
jaar zestig procent van de
Amerikanen niet meer kan le
zen. Ook hier zal het woorda-
nalfabetisme toenemen.
In dit boekje staan prikke
lende gedachten, die dienstig
zijn voor de hele Nederlandsta
lige cultuur. Zelfs in Neder
land!
Dezer dagen verscheen er
ook een dichtbundel van zijn
hand. Onder de titel 'Nooit zag
ik eerder' werden hierin bij
eengebracht een keuzw uit zijn
eerdere uitgaven, Schaduwlo
pen (1963), Nachtwerk (1970) en
Tekenen van tijd (1984). Een
boek bij zijn 50e verjaardag. In
zijn inleiding zegt Jan van der
Vegt onder meer: „Het is poëzie
waarin het vermogen van de
eenvoud zich laat gelden en
waarin de emoties zonder hun
herkenbaarheid te verliezen
door beelden worden geïntensi
veerd"
Uit het gedicht 'Torarica'
(hotel in Paramaribo, waar De
leu in 1981 logeerde tijdens zijn
missie voor een Belgisch-Suri
naams cultureel akkoord):
'Nooit sterft in haar/ het ach
terland der dromen/ de oude
bossen van haar voorgeslacht/
ontwaken in haar schoot.// En
voordat zelfs eer. woord/ de
weg vindt naar haar oor/ is zij
al ingekeerd en heel verloren'.
Jozef Deleu: 'De plein vrees
der kanunniken'. Uitg. Van
Gennep, prijs 19,50.
Jozef Deleu: 'Nooit zag ik
eerder'. Uitg. Nijgh Van
Ditmar, prijs 15.
om. In die Burgeroorlog stier
ven méér Amerikanen dan in
alle andere oorlogen bij elkaar,
vanaf de Revolutionaire oorlog
tot en met Korea (dus Vietnam
niet meegerekend).
Het aantal slachtoffers van
de Burgeroorlog beliep meer
dan een miljoen: 1.094.453. Het
aantal geregistreerde gewon
den was 469.206, in Noord en
Zuid bij elkaar. Verreweg de
meesten van deze gewonden
droegen blijvend letsel: arm
en beenamputaties, bijv.
Deze gegevens zijn te vinden
in de zojuist verschenen 'Ency
clopedia of the Civil War', een
vuistdik, rijk geïllustreerd na
slagwerk. Meer dan 60 historici
hebben aan deze schat vol in
formatie meegewerkt.
De Amerikaanse Burgeroor
log kostte meer dan acht mil
jard dollar: volgens officiële
cijfers gaf het Noorden (de
'Union') in totaal 6.190.000.000
uit, het Zuiden (de 'Confedera
cy') 2.099.808.707, dat is in to
taal 8.289.808.707. In januari
van het jaar 1863 kostte de oor
log per dag 2,5 miljoen dollar
(alleen voor het Noorden).
De kosten van de oorlog wa
ren niet voorbij toen de oorlog
voorbij was: tot 1906 werd er
aan Noordelijke veteranen in
totaal 3,3 miljard dollar aan
pensioenen uitgekeerd. Alles
bij heeft de Amerikaanse Bur
geroorlog het land zo'n 17 mil
jard dollar gekost.
Deze schade houdt nog geen
rekening met de ontelbare ver
woeste spoorlijnen, bruggen,
dorpen, steden en wegen,
vooral in het Zuiden. En heel
belangrijk is de stagnerende
werking die de Burgeroorlog
heeft gehad op het proces van
industrialisatie, dat in die ja
ren (1861-1865) juist overal el
ders in de wereld aan de gang
was.
De onderhavige Encyclope
die heeft 2200 ingangen, 1000 il
lustraties, tientallen kaarten.
Opmerkelijk is de enorme hoe
veelheid fotografische portret
ten van militaire en politieke
leiders, de mannen die aan
beide zijden het land naar de
rand van de ondergang leidden.
De fotografie was in die tijd
het stadium van de kinder
schoenen ontgroeid, en dat is
heel goed te zien. Stuk voor
stuk scherpe foto's van honder
den vastberaden mannen in de
kracht van hun leven. Het
brengt de realiteit van de oor
log een heel stuk dichterbij.
'Historical Times Illustrated
Encyclopedia of the Civil
War'. Editor Patricia L.
Faust. Uitg. Harper Row,
New York/Hilversum. In
samenwerking met Histori
cal Times Inc. 850 biz. Prijs
119,85.
Kati David.
foto marco sweeftkj
r-
22.35
Love at
first bite
Door Henk Egbers
In 1984 interviewden we voor De Stem Kati David bij hel
verschijnen van haar boek 'Een klein leven'. Ze betuigde
nadien haar instemming met de kop boven het verhaal
'Kinderen vinden oorlog leuk'. Vertelde ze in dit boek haai
eigen oorlogservaringen in Oost-Europa, in haar nieuwe
verhalenbundel 'Hinkelen langs de afgrond' laat ze vijftien
kinderen uit even zoveel landen op een gelijksoortige ma
nier aan het woord.
'Leuk' is misschien een te be
grensd woord in dit verband.
Zelf herinner ik me hoe ik, als
puber, de tijd na de oorlog aan
vankelijk helemaal niet leuk
vond. Een saaie tijd. De span
ning was voorbij. Ik had echt in
de frontlinies gelegen, mensen
zien doodschieten, huizen zien
afbranden, was door de Land
macht (enkele uren) heus in
een cel gestopt enzovoorts. Mo
gelijk is dat het feit dat ik geen
honger leed of naaste familie
leden verloor er debet aan dat
ik het allemaal 'leuk spannend'
bleef vinden.
Dat is ook de teneur van de
gebundelde kinderverhalen.
Dat wil zeggen, dat David nu
volwassen mensen uit onder
meer België, Rusland, Zwitser
land, Italië, Nederland, Polen,
Hongarije en Engeland hun
oorlogsherinneringe heeft laten
vertellen. Kati vertelt ze in de
tijd terug via hun - vermoede
lijke - kindermond. Ze doet dat
met vooral journalistieke kwa
liteiten. Door haar relaties met
de Unesco - lange tijd in Ge
neve en nu in New York - is
haar interesse voor het kind in
de mens zeer levendig geble
ven, vermoed ik.
Ze was in staat haar eigen
kindertijd terug te vertalen in
het vorige boek. Dat wordt nu
nog eens bevestigd met dit
boek. De verhalen worden
rechttoe-rechtaan verteld, zon
der kinderlijke gewildheden of
geliteratuur. Kati David heeft
de juiste stijl gevonden om niet
uitwisbare ervaringen hun
reëele context te geven.
„Ik vroeg me af hoe de vrede
eruit zag", zegt de Duitse Inge,
die het in de kelder heel g
lig vindt. Maar als ze daarna
vertelt over het verkrachten
van haar moeder door soldaten
en de uit Rusland terugge
keerde vader die kwalijk
de drank raakt, wordt het toch
wat ongeloofwaardig emotie
loos. Zó onrealistisch zijn kin
deren nu ook weer niet. Of ver
warren we misschien kinder
lijk realisme met wat volwas
senen 'objectiviteit' noemen?
De joodse Marica uit Roeme
nië vertelt hoe ze bij toeval ii
Israël terecht komt, terwijl
haar mede-lotgenoten op
getorpedeerd werden. „Op
wist ik dat Duitsers ook men
sen zijn", concludeert de Russi
sche Yuri aan het eind van zijn
verhaal. Pavel uit Tsjecho-Slo-
wakije herinnert zich de mar
teling van een joods kind
hoe hij daar als kind op rea
geerde. Hilja uit Estland twij
felt al aan het godsbestaan
Hoe kan dat nou, dat een god al
deze ellende toelaat? Arjé uil
Nederland vertelt als jonge
joodse onderduiker hoe met
alle Nederlanders goed voor
onderduikers waren.
De kinderen brengen
nieuwe feiten uit de oorlog. Al
leen het perspectief van waar
uit deze herinneringen werden
opgetekend is anders dan men
doorgaans gewend is. Dat
beurt meestal op een gel
waardige manier, zodat het
toch 'interessant' blijft
oorlogsverhalen te li
Waarschijnlijk zullen kinderen
van nu er veel aan hebben.
Kati David: 'Hinkelen li
de afgrond'. Uitg. Bzztóh,
prijs 19,50.
Door Henk Egbers
ALS je in de handen van
Judy van Emmerik valt ben
je nog niet jarig. Dat bleek
al bij haar eerste boek 'Er
moet nodig eens gelucht
worden'. Ook nu heeft zij
haar hart weer eens gelucht
in de vorm van een roman:
'Aanrijding voorkomen'.
Het verhaal, dat berust op
werkelijke feiten, is een
snerende aanklacht tegen
het bureaucratische optre
den van de politie en aan
verwante instanties in Ne
derland. 'Naar waarheid
opgetekend - augustus 1986
- staat achter in deze 'ro
man'.
„De feiten beschreven in deze
roman, zijn waar gebeurd.
Daarom gebiedt de werkelijk
heid mij te zeggen, dat alles
voor Anne niet achter de rug
is." Wat zijn dan die feiten in
de ogen van een verontwaar
digde Judy, die met ene scherpe
en soms 'vermakelijke' pen een
justitionele rimram in Neder
land aan de paal nagelt?
Anne, een vrouw verbonden
aan een Amsterdamse univer
siteit, is een rationeel type met
emancipatorische ideeën. Ze
wijkt met haar auto uit om een
kind dat de weg over holt niet
te scheppen, maar komt daar
bij op de trambaan. Twee poli
tiemannen treden daarna nogal
onprettig op. Ze moet naar een
vergadering. Reactie agenten:
„VergaderingMet die kop
haar van jou als een geplukte
kip zie ik zo dat je een bijstand
strekker bent. Belastingopvre-
ters En dan volgt er een ge
schiedenis in deze stijl, waarbij
het rijbewijs wordt ingetrok
ken en formulieren moeten
worden ingevuld, instanties ge
beld en klieren van politiemen
sen hun eigen frustaties bot
vieren.
En zoals dat dan betaamt is
het een verhaal met een mo
pe AVRO brengt de komi
sche horrorfilm 'Love at first
bite'. George Hamilton speelt
bierin een verrassende rol als
graaf Draeula. Ook in Trans-
sylvanië zijn revolutionaire
tijden aangebroken en de
arme graaf wordt op zekere
nacht uit zijn kasteel gezet.
Verdreven van huis en haard
vertrekt Draeula naar New
York, waar hij tijdens een
nachtelijk uitstapje het
mooie fotomodel Cindy ont
dekt. Op slag verliefd gaat
bij onmiddellijk tot actie
over om haar voor zich te
winnen.
Judy van Emmerik.
FOTOGERDIJKS"
raai. „Ik ben van mening d>
deze groep mensen, die dtf
hele kleine dingen of door niet'
met de politie in aanraW
komt, verhoudingsgewijs do®
onduidelijkheid in procedure
formaliteiten, frustratie
agressie en god weet wat, v«
te zwaar gestraft wordt. t';;
roept agressie op in plaats v®
de wil: ik zal zorgen dat me®
niet meer overkomt. Door
berg dom en bureaucratis»
machtsvertoon van een
grijze zakken die nog
aardappel kunnnen schill®
voelen zij zich zodanig gep*
dat ze die mensen betaald Wf
len zetten. De straf om de off
te bewaren heeft dus een avf
rechts uitwerking en dat s
fout."
Wie wel eens in kontaW
aanvaring is gekomen met 'f
stanties als politie, gemeen1
belasting en niet te verged
verzekeringen kan zijn Wj
ophalen aan deze roman. D*
bijna iedereen. Een leuh
stoomfluit. Het is alleen
mer dat de meeste energie iri»
stoom zit en de beschrev^
maatschappij daarom als
slak voortkruipt als het ës>
om veranderingen.
Judy van Emmerik: 'Aa11
rijding voorkomen'. D'!
Novella, prijs 24,50.
r
19.12
Gregorio
Door de IKON wordt van
avond de Peruviaanse film
'Gregorio' uitgezonden. De
film kreeg in 1985 drie be
langrijke onderscheidingen.
'Gregorio' schetst niet alleen
de ervaringen van een 12-ja-
rige jongen, maar is vooral
gemaakt om de confrontatie
tussen twee verschillende
werelden uit te beelden. Gre
gorio woont namelijk met
zijn familie in een berg
dorpje in de Andes. Na een
misoogst vertrekt zijn vader
met het gezin naar de hoofd
stad Lima.
r—
20.00
Vom Funkturm
zum Eiffelturm
In verband met de start van
de Tour de France in Berlijn
brengt het ZDF een recht
streeks showprogramma
vanuit de Berlijnse Deutsch-
landhalle. In 'Vom Funkturm
zum Eiffelturm' worden
show, sport en muziek afge
wisseld. Onder de internatio
nale gasten, die optreden zijn
ook onze Star Sisters. Bernd
Heller is de presentator.
22.40
Dilan
Van de meermalen onder
scheiden Turkse regisseur
Erden Kiral is de tv-film 'Di
lan', die het ZDF uitzendt. De
film beleefde dit jaar op het
filmfestival van Cannes zijn
première. Het werk gaat over
de tegenstellingen binnen de
Turkse maatschappij. Mid
delpunt is Dilan, een jonge
vrouw, die in een dorpje in
het oosten van Turkije
woont. Twee mannen dingen
naar haar hand, de arme
schaapherder Mirkan en Pa
so, de rijke zoon van een
grootgrondbezitter.
20.45
Rück
blende
Vijftig jaar geleden legde Pi
casso de laatste hand aan
zijn schilderij 'Guernica'. De
rubriek 'Rückblende' staat
vanavond stil bij dit kunst
werk, dat hèt anti-oorlogs
schilderij van de twintigste
eeuw wordt genoemd. Pi
casso maakte 'Guernica' in
opdracht van de Spaanse re
gering voor het Spaanse pa
viljoen van de wereldten
toonstelling in Parijs.
u NIET L/BVER
GAAN 2ITTSN EN
NAT LS2EN
