U|J
an, de waarheid en de wet
zoek
me onwennig op
aar Josef Stalin
'RESIDENT ZICH ONGRIJPBAAR GEMAAKT IN IRANGATE?
oYiei
Werkloosheid wordt
in Engeland steeds
meer sociale ramp
PARTEM EXTRA DINSDAG 9 JUN11987
Voedsel
WAS
ciale
inste.
Iran
werd
lijkt
HINGTON - Het onderzoek dat twee spe-
commissies van het Amerikaanse Congres
len naar de geheime wapentransacties met
en de even geheime hulp die vervolgens
verleend aan dë Nicaraguaanse Contra's,
n feite voorbij te zijn.
Amendementen
Conclusie
Geweld
I- m !L
T47
de
naif
vers er ogenschijnlijk ove™
gezond uit zien.
Maar er komt langzaam
zeker verandering in de
woonten van de Amerikaan
is zijn eigen menu beu. [)c i
ste decennia heeft hij de j,
van duizenden Chineese, Ja,
se, Koreaanse en Indiase en
xicaanse restaurants tcx
Die exotische invasie
wat saaie en eenkennige~|j
dat de Amerikaan van voe
had op revolutionaire
gewijzigd. In het kielzog
dat exotisch eten, volgde
Franse keuken, de |ey
wijntjes, de heerlijke Euro.
kazen, de stevige Ierse bi
ten, de Italiaanse pizza's.
Door Jo Wijnon
|heb-
te
It bij-
lland
plijks
agrij-
ver
tanen
1 veel,
I vaste
{slecht
lijn de
rants
Ijunk-
r wor-
éveel-
irgers,
[et en
naar
hun
ipn ge-
enige
van
Ar-
pn tot
uitend
van
zwer-
Nu is plotseling alles 'g
met' (spreek uit: goermée)
de klok slaat. De Amen)
staat op het punt een lekke:
te worden. Sommige grote ju
food-ketens verstrekken zelf
uitstekende Franse friet,
voedzame en gezonde si
lichte visgerechten en wat
meer zij. Het is een onontka
baar proces. Amerika kijkt
toenemende mate in de Eu
pese keuken, zweert in tot
mende mate zijn eigen eet
woonten en daarmee - tot op
kere hoogte - zichzelf af. Hij
eigenlijk verfijnd zijn en
daarom naar wijn- en kaa
sussen, leert met mes en
eten, koopt Franse kookboc
en zorgt tegelijkertijd dat
slank blijft.
Een kok heet al op veel
sen 'chef, de ober wordt 1
daar al 'garcon' genoemd,
sommige restaurants praten
bezoekers al niet meer luidru
tig en maken ze geen ruzie
als ze toevallig tien minuten
een schotel moet wachten,
een receptie wordt een ges[
over de beste restaurants van
stad en de nieuwste menu's
prijs gesteld. Culinaire kei
wordt als een uiting van
schaafdheid gezien. Wie mee
tellen kent het verschil tus
een Elzasser- en een Loire»
En de jongelui die je in de
paddestoelen uit de grond
tende gourmetzaken bedient
zeggen niet meer 'Hello'
'Bonjour, monsieur', zon
overigens ook maar een
Frans te kennen.
;ers
itigd
.mde
.len
zen,
ver-
.ndse
Al-
Krui-
van
ït la-
dens
dmi-
t 'it
itie
,n en
wur-
d hij
-235)
ieks
Dru-
lerp
;ezag,
amen
en ze
I jarig
t wil-
ir dr.
en te
Had
ont-
31imp
oorlog
ik er
en dat
con-
»en in
ersom
.n een
rd in
istori-
e bin-
Kas-
te ne-
wezen
islagen
fievens-
langs
•meldt:
tog een
an En-
jn we-
3rit op
Neder-
f I'm
'Hoe
Groot
iet van
ralgend
èn van
«n en
gels woord is. Welke taal is
dat woord dan wel en wat is
het Nederlandse woord
voor?
Both Rathe, Rather, i
ther, Rotary, Rotherrie, Ro-
thermere.
Als u dit snel vindt ben
een taalwetenschapper e
volgens professor Richart
Freyman een flapdrol. De®
Amerikaanse Nobelprijswin
naar voor natuurkun®
noemt nobelprijsheerlijk
alpha wetenschappen 'lul
koek op een laag pitje' (l"tf
level baloney) Een bizondert
vermelding krijgen de filoso
fen aan zijn universiteit;
waren al bizonder geschriw
kerels (those guys were par
ticularly inane) zie pagj®
210 van 'Surely, you're joking
Dr. Feynman'. Van bèta we
tenschappers kunt u lere:
dat u uit dezelfde atom®
bent opgebouwd als uw h(W
uw mattenklopper en
horloge.
U dankt uw gestalte
uiterlijk niet aan de opbou*
en rangschikking van
atomen maar aan de
ruimte daartussen. Werd®
die ruimtes opgevuld door
wat samentepersen z°f
ieder atoom aan alle kan*
aansloot aan de omringen'
dan zou u zoveel kleiner 21
dan nu dat u voor het W°
oog niet zichtbaar zou zijn-
Is even wennen dat u in wj-j
zen bestaat uit lege ruin*®
net trouwens als ik, prin^
Diana, aartsbisschop Tutu®
Moeammar Ghadaffi. Coura
ge, derhalve, en heft uV"
hellebaart.
John O'
'0
DoorJc
Het V.
®ers voornamelijk op de vraag
ju hoeverre de Amerikaanse
president Ronald Reagan op de
hoogte was van de hulp die zijn
naaste medewerkers aan de
Contra's verleenden in de pe
riode dat het Congres alle hulp
aan de rebellen had stopgezet.
Na de getuigenissen van zijn
voormalige veiligheidssadvi-
seur Robert McFarlane heeft
de president in feite toegegeven
dat hij op de hoogte was van de
steun die vanuit het Witte Huis
aan de Contra's werd verleend.
En hij ging zelfs zover te zeg
gen: „Het was mijn idee".
Daarmee was de belangrijkste
vraag van het onderzoek on
verwacht snel beantwoord. De
president kon dat antwoord ge
ven omdat hij plotseling een
'wettelijk' excuus voor zijn
handelwijze had gevonden.
Reagan heeft van de meet af
aan ontkend iets te weten van
de hulp aan de Contra's en het
doorsluizen van Iraans geld
naar de Nicaraguaanse rebel
len. Toen in februari het zoge
naamde Tower-rapport ver
scheen, heette het dat de presi
dent in het geheel niet wist wat
er in zijn eigen Witte Huis ge
keurde en dat hij de greep op
zijn eigenmachtig optredende
topmedewerkers volledig had
verloren. Die conclusie van de
Towercommissie is de afgelo
pen weken volledig ontkracht.
Reagan was nauw bij de
Contra's betrokken en wist
precies wat er gaande was.
Toch bleef de president tot aan
de vooravond van het onder
zoek van de speciale congres
commissies volhouden dat hij
van niets wist. Maar toen Ro
bert McFarlane onthulde dat
hij de president met grote re-
derzoek richt zich im- gelmaat op de hoogte had ge
houden van de activiteiten van
prominente Witte-Huismede-
werkers en dat de president
bovendien op de hoogte was
van de miljoenenhulp die
'derde landen' (Saoedi-Arabië
en Brunei) op Amerikaans ver
zoek aan de Contra's hadden
verleend, kon de president niet
anders meer dan schoorvoe
tend toegeven dan hij meer
wist dan hij aanvankelijk had
willen zeggen.
De president kon dat rustig
doen omdat hij over een juri
dische ontsnappingsmogelijk
heid' beschikte. Zijn medewer
kers lieten plotseling weten dat
de wettelijke regels - die Ame
rikaanse hulp aan de Contra's
voor de periode van 1984 tot
1986 onmogelijk maakten - niet
op de president zelf en dus ook
niet op zijn naaste adviseurs
van toepassing waren.
De congresbeslissing, die de
hulp aan de Contra's tijdelijk
stopzette, was gebaseerd op
twee amendementen die wer
den ingediend door de demo
cratische afgevaardigde Ed
ward Boland uit Massachus-
setts en die sindsdien dan ook
de Boland-amendementen he
ten. Het eerste amendement
van begin 1984 sprak zich in al
gemene termen uit en verbood
in feite alleen het steunen van
de Contra's met geld van de
Amerikaanse overheid.
In oktober 1984 nam het Con
gers een tweede, meer aange
scherpt amendement aan. Dat
bepaalde dat geen enkele Ame
rikaanse dienst en geen enkel
regerings-agentschap steun
aan de Contra's mocht verle-
Ronald Reagan in de problemen door Irangate.
nen. Daarmee werd am. de
CIA uitgeschakeld, die tot op
dat moment zeer actief bij het
verlenen van hulp aan de Con
tra's was betrokken.
Het is inderdaad zeer de
vraag of beide' amendementen
van toepassing waren op de
president zelf. Het eerste
amendement ging immers al
leen over geld en het werd om
zeild door gebruik te maken
van fondsen van particulieren
en 'derde landen'. Later wer
den de winsten aangesproken
die met de Iraanse wapen
transacties waren gemaakt
Het tweede amendement
poogde directe hulp van Ame
rikaanse overheidsinstanties
onmogelijk te maken. Maar
president Reagan zelf is, vol
gens exegeten van het Ameri
kaanse wetsstelsel, geen 'over
heidsinstantie' en heeft nage
noeg onbeperkte volmachten
als het over beslissingen gaat
die betrekking hebben op het
buitenlands beleid.
Hoe dan ook; de president te
kende beide amendementen.
Maar dat belette hem niet zijn
medewerkers - in zijn naam -
vervolgens tot actieve steun
aan de Contra's aan te zetten.
De staatkundige vraag is nu of
de president al of niet onder de
termen van beide amendemen
ten valt. Als de commissies van
het Congres tot de conclusie
zouden komen dat dat wel het
geval is, dan kunnen daar
moeiteloos allerlei juridische
bezwaren tegen worden aange
voerd. De rechtskundige bepa
ling van de plaats van de presi
dent in relatie tot de Boland-
amendementen kan mogelijk
vele jaren in beslag nemen en
pas worden voltooid lang nadat
president Reagan het Witte
Huis heeft verlaten.
Toch is Irangate nog niet he
lemaal voorbij. Als zou blijken
dat Reagan directe toestem
ming heeft gegeven voor het
doorsluizen van met de Iraanse
transacties gemaakte winsten
naar de Contra's, is er sprake
van oneigenlijk gebruik van
Amerikaanse overheidsgelden.
Wat de consequentie daarvan
is voor de positie van de presi
dent is vooralsnog onduidelijk.
Het is niet uitgesloten dat kolo
nel North de verantwoordelijk
heid voor die beslissing volle
dig op zich neemt om president
Reagan, althans voor dat as
pect van de zaak, volledig te
ontlasten.
Dat alles betekent dat Rea
gan erin is geslaagd een jurdi-
sche zijsprong te maken op het
moment dat de verhoren van
de speciale congrescommissies
hem fataal dreigden te worden.
Hij heeft als het ware een 'wet
telijk toevluchtsoord' gevonden
waarin hij zich kan ophouden
totdat de Iran-Contra-storm is
geluwd. En hij heeft zich voor
een deel immuun gemaakt voor
de verklaringen die kolonel
North en admiraal Poindexter
in de tweede helft van juni
voor de onderzoekscommissies
van het Congres zullen afleg
gen.
Sterker nog, Reagan heeft
zich andermaal in een schier
ongrijpbare positie weten te
plaatsen die het hem mogelijk
maakt Irangate te overleven.
Als die opzet slaagt moet de
president vervolgens zien te
ontsnappen aan de kritiek van
nauw bij de zaak betrokken
personen. Een van de hoofdrol
spelers in het Iran-schandaal,
generaal Richard Secord, zei al
dat hij zich door de regering in
de steek gelaten voelt en dat de
mensen, die geheel in de geest
van de president handelden,
zich nu zelf maar moeten zien
te verdedigen. Andere betrok-,
kenen kunnen voor hun aan
deel in de affaire tot gevange
nisstraffen worden veroor
deeld.
Reagan heeft zijn president
schap met zijn .juridische zij
sprong" wellicht weten te red
den. Maar of hij daarmee zijn
historische reputatie als presi
dent overeind kan houden, is
een vraag die veel moeilijker is
te beantwoorden.
Feit blijft dat Reagan de in
tenties van het Congres opzet
telijk heeft genegeerd. Dat
heeft zijn geloofwaardigheid er
in ieder geval niet groter op ge
maakt.
DoorC
ol Williams
MOSKOU (AP)' - Wanneer
Alexander Sjtsjerbakov,
journalist van de Komso-
molskaja Pravda, wordt ge-
vraagd
wie in zijn familie
het mee
st heeft geleden on
der Jos
af Stalin, antwoordt
hij; „M
ijn dochter, die in
1965 we
rd geboren".
Zijn doe
hter durft niet vrijuit
te prati
■n door de telefoon,
wanneer
zij een méning wil ge
ven die
niet overeen komt met
die van
de regering. Kortom,
aldus Sj
tsjerbakov, zijn doch-
ter is et
;n slachtoffer van de
maatsch
appij die Stalin tien-
tallen ja
ren voor haar geboorte
vestigde
Nu, 34
jaar na de dood van de
dictator,
is een nieuwe genera-
tie leide
rs van de Sovjet-Unie
op zoek
naar de juiste plaats
die Stali
n dient in te nemen in
de post-
"evolutionaire geschie-
denis va
n het land. Maar veel
van de n
alatenschap van Stalin
bestaat r
log en bepaalt tot op de
dag van
vandaag het leven, zo-
als het
enorme veiligheidsap-
paraat, e
n de geschreven en on-
geschrev
en beperkingen op de
individu
Nadat
Nïkita Chroesjtsjov
öjn lege
ndarische redevoering
had afgc
?stoken op het partij-
congres'
van 1956 en Stalin als
dictator
naar de vuilnisbelt
van de
Teschiedenis had ver
Wezen,
werd de dictator een
non-per.
oon in het land dat hij
gevormc
had. Hoogst zelden
werd er
noe over hem e^snro-
ken,
Later,
onder Chroesjtsjovs
opvoiger Brezjnev, kwam de
naam van Stalin weer in de
openbaarheid, maar vrijwel
uitsluitend waar het ging om
zijn rol als opperbevelhebber
tijdens de Tweede Wereldoor
log.
Nu, onder leiding van Mi-
chail Gorbatsjov, lijkt het
Kremlin de noodzaak te zien
om Stalin te doen herleven, zijn
daden en wandaden zorgvuldig
te onderzoeken en die delen
van de maatschappij te 'her
bouwen' die door het Kremlin
worden gezien als afwijkingen
van de leer van Vladimir Le
nin, de vader des vaderlands.
„Het is absoluut noodzake
lijk de problemen van het ver
leden te bespreken om het he
den te kunnen begrijpen," al
dus Joeri Afanasjev, directeur
van het Staatsinstituut voor
Geschiedenis en Archieven en
auteur van een aantal recente
artikelen waarin kritiek wordt
geleverd op de 'witte plekken'
in tie 70 jaar oude geschiedenis
van het land.
Hij en andere historici plei
ten voor volledige erkenning
van de rol van Stalin, maar zij
verwachten niet dat dat op
korte termijn zal gebeuren. „De
historici en sociale weten
schappers zijn helaas nog niet
klaar om een volledige geschie
denis te schrijven," zei Roy
Medvedev, een onofficieel
maar invloedrijk marxistisch
historicus. Tot nu toe blijft het
erbij dat fouten uit het verle
den worden veroordeeld, zon
der dat die fouten worden be
studeerd, geanalyseerd en be-
Partij leider Gorbatsjov
foto anp
schreven. Ze worden gene
geerd.
In het westen is algemeen be
kend hoe Stalin de macht in de
Sovjet-Unie naar zich toetrok
na de dood van Lenin en hoe
Lenin die ontwikkeling had
verwacht en ertegen had ge
waarschuwd. Tussen 1924 en
1953, toen Stalin overleed, kwa
men ongeveer 20 miljoen Sov
jet-burgers om het leven bij
binnenlands geweld. Zij stier
ven bij politieke zuiveringen,
tijdens de gedwongen collecti
visering van de landbouw of
hoorden tot de krijgsgevange
nen uit de Tweede Wereldoor
log die werden vermoord op
verdenking van collaboratie.
De collectieve angst die het
land in zijn greep hield bleef
tot de dag van vandaag be
staan. Er zijn weinig landen in
de wereld waar zo massaal en
zo automatisch wordt gefluis
terd, bij het ventileren van de
meest onbenullige kritiek. Jon
geren die geen enkele persoon
lijke herinnering aan Stalin
hebben, bedekken hun tele
foons met kleine kussentjes om
hun stemmen onherkenbaar te
maken voor eventueel meeluis
terende agenten. Wanneer een
vriend of buurman schijnbaar
zonder reden een wanbehande-
ling ondergaat van de kant van
de bureaucratie of de politie,
houdt iedereen zichzelf voor
dat hij die behandeling wel
verdiend zal hebben.
in de pers is Stalin er de af
gelopen tijd van beschuldigd
gruwelijke misdaden tegen de
bevolking op zijn geweten te
hebben. Hij krijgt ook de
schuld van het ontstaan van de
enorme bureaucratie, waar
door de Sovjet-maatschappij in
een soort bodemloos drijfzand
lijkt te zitten. Zelfs zijn rol als
bevelhebber van het Rode Le
ger tijdens de Tweede Wereld
oorlog blijkt niet onaantast
baar te zijn.
Er wordt intussen gewerkt
aan nieuwe schoolboekjes voor
de geschiedenisles, maar er
wordt niet verwacht dat daarin
al een compleet beeld van Sta
lin zal worden gegeven. Er
worden wel stappen in die
richting gezet 'maar wat mij
betreft gebeurt dat niet actief
genoeg,' aldus Afanasjev.
Afanasjev stelt dat Gorbats
jov niet zal slagen in zijn eco-
Josef Stalin.
nomische en sociale hervor
mingen, tenzij hij weet te ko
men tot een totale en eerlijke
verzoening met het verleden.
Maar hij zegt dat Gorbatsjov
wel begrijpt dat de problemen
van het land voortkomen uit
het Stalinisme.
„Maar waarom praten wij
over herbouw en niet over
nieuwbouw?" vroeg Afanasjev.
„Omdat we niet vanuit het
niets bouwen, maar bouwen op
een plaats waar al iets staat."
En wat daar nog staat, het Sta
linisme, moet eerst worden ge
sloopt.
Medvedev zei dat de huidige
golf van anti-Stalinistische pu
blicaties bemoedigend is, maar
dat het peil van de kritiek nog
niet het peil heeft bereikt uit de
dagen van Chroesjtsjov. De af
braak van Stalin gebeurt nog
goeddeels door de publicatie
van literaire werken die tijdens
zijn regime werden verboden.
„De literatuur loopt vooruit op
de geschiedschrijving en zelfs
op de pers," aldus Medvedev
die betwijfelt of het op korte
termijn tot volledige openheid
over het Stalinisme zal komen.
Als voorbeeld van wat hij be
doelde haalde hij een nieuw ge
schiedenisboek tevoorschijn
dat dit jaar werd gepubliceerd.
Het boek is geschreven door
een partij-historicus, Maxim
Kim, en heet 'Het Sovjet Moe
derland'.
Brezjnev, Chroesjtsjov, Sta
lin en wijlen partijleider Kon-
stantin Tsjernjenko komen in
het hele boek slechts tweemaal
voor. „Het is uitsluitend Gor-
bafjsov en Lenin. Er komen
vrijwel geen andere politici in
voor," aldus Medvedev. „De
mensen die de afgelopen 20 of
25 jaar geschiedenis hebben ge
schreven zijn gewoon niet in
staat het hele verhaal te vertel
len."
Veel oudere Sovjet-burgers,
en vooral degenen die tijdens
de oorlog het land verdedigden,
beschouwen de periode dat
Stalin aan de macht was nog
steeds als de periode van orde,
patriottisme en nationale in
spiratie. Zonder Stalin, zeggen
Bij rellen in Birmingham werd vorig jaar enorme schade
aangericht Sociologen wijten een en ander aan de grote
werkloosheid in die stad. fotoaf
Door Cotten Timberlake
MIDDLESBROUGH (AP) - Sinds Margaret Thatcher in
1979 het roer van het schip van staat in handen kreeg, is het
aantal werklozen in Groot-Brittannië meer dan verdub
beld tot 3,02 miljoen, of 10,9 procent van de beroepsbevol
king.
- FOTO ANP
zij, zou het land industrieel
nooit van de grond gekomen
zijn en zouden de Duitsers niet
zijn verslagen.
„Natuurlijk heeft Stalin fou
ten gemaakt. Welke leider in
welk land maakte geen fouten?
Maar wat hij bereikt en ge
presteerd heeft moet ook er
kend worden," aldus een 62-ja
rige ingenieur uit Moskou en
veteraan uit de Oekraïne. „We
hebben in Moskou een plein
naar Tito genoemd, maar er is
geen monument voor Stalin die
het land 30 jaar leidde."
De naam en het portret van
Stalin blijven in de pers zeld
zame verschijnselen en de hui
dige generatie scholieren en
studenten lijkt even weinig te
leren over de dictator als hun
ouders. „Wij vergeten teveel.
Daarom vergeten we de angst
niet," schreef journalist
Sjtsjerbakov toen hij de jeugd
van vandaag tot slachtoffers
van het Stalinisme benoemde.
„We moeten een misdaad een
misdaad noemen en de misda
diger een misdadiger."
Vanzelfsprekend zal de La-
bour-partij in de campagne
voor de algemene verkiezingen
van 11 juni trachten munt te
slaan uit het immense pro
bleem van de werkloosheid,
maar het is de vraag of dit veel
zoden aan de dijk zal zetten. De
prognoses geven de huidige
premier veel kans op een derde
ambtstermijn, hetgeen in het
Britse politieke leven nog niet
eerder is voorgekomen.
Kennelijk legt de kiezer geen
rechtstreeks verband tussen
het beleid van de conservatieve
regering en de werkloosheid.
Of misschien doet hij dit wel,
maar bevordert de economi
sche recessie de behoudzucht
van degenen die wel een baan
hebben. Per slot van rekening
vormen de werklozen een min
derheid. Hoe het zijde werk
loosheid heeft tot dusverre in
Groot-Brittannië zeker niet ge
leid tot een politieke crisis van
revolutionaire allure.
Wel heeft de werkloosheid
grote gevolgen voor de Britse
maatschappij. Zo maakt Cleve
land County, dat het hoogste
percentage werklozen van En
geland bezit, bepaald niet lan
ger deel uit van het pittoreske
Engeland dat de wereld kent
van de ansichtkaarten. Geen
keurig onderhouden dorpswo
ningen omzoomd met rozen-
tuintjes achter groene hagen,
maar 1.200 hectare verlaten en
vervallen fabrieken, verpest
door de stank die komt uit de
pijpen van enkele fabriekshal
len waar nog wel wordt ge
werkt.
De werkloosheid, die in Cle
veland County 20,8 procent be
draagt, heeft meer gedaan dan
het externe landschap voorzien
van littekens; zij heeft ook het
interne landschap aangetast
De werkloze voelt zich verra
den, uitgestoten en buitenge
sloten. De permanente werk
loosheid leidt bij velen tot diep
geworteld gevoel van onbeha
gen. „Ik voel me altijd sjofel,
zelfs als ik het niet ben," ver
klaart de 25-jarige, werkloze
Susan Brooks. „Het geeft me
een gevoel of ik gedegradeerd
ben."
Veel werklozen leggen zich
neer bij hun lot. Het probleem
is dermate groot en zo diep ver
ankerd dat het resistent lijkt
voor politieke oplossingen.
Ondertussen zijn degenen die
wel een baan hebben nog altijd
in de meerderheid en hebben
zij het economisch gezien aan
zienlijk beter. Voor veel wer
kenden geldt echter dat het al
lerminst zeker is dat zij aan het
werk kunnen blijven. De socio
loog Ken Roberts wijst erop dat
die onzekerheid maatschappe
lijk tendeert naar conservatis
me. „De werkloosheid heeft
niet geleid tot een politieke cri
sis en er is geen sprake van
maatschappelijke onrust op
grote schaal. Tien jaar geleden
zouden de mensen het niet voor
mogelijk hebben gehoudea"
Cleveland County, dat 320
kilometer ten noorden van
Londen aan de kust is gelegen,
was in de jaren zestig en het
begin van de jaren zeventig ta
melijk welvarend. De werk
loosheid bedroeg indertijd
hooguit vijf procent. Het gebied
dankte zijn betrekkelijke eco
nomische bloei aan staalfabrie
ken, scheepsbouw, chemische
fabrieken en de produktie van
uitrusting voor olieplatforms
in de Noordzee.
Vervolgens kwam de overca
paciteit De automatisering
zette door, hetgeen gepaard
ging met ontslagen en het over
bodig worden van veel prakti
sche werkervaring. Bovendien
bleek Cleveland County door
de afhankelijheid van enkele
grote bedrijven bijzonder
kwetsbaar voor industriële
veranderingen. Thatchers be
zuinigingsmaatregelen uit het
begin van de jaren tachtig, die
gericht waren op beperking
van de inflatie, luidden voor
veel bedrijven het begin van
het einde in.
„Het duurde lang voor wij
het inzagen, maar thans wordt
erkend dat er sprake is van
werkloosheid op de lange ter
mijn," aldus Bryan Hanson,
een Labourpoliticus. „Sommi
gen zullen hun hele leven nooit
aan het werk komen."
Bruce Stevenson, voorzitter
van de 'council' van Cleveland
County, verklaarde in verband
hiermee dat de overheid thans
bezig is met een reorganisatie
van de sociale voorzieningen
aan werklozen, teneinde die
beter af te stemmen op het per
manente karakter van de
werkloosheid. Stevenson bena
drukte dat het werkloos zijn
geen gevolg is van luiheid van
de betrokkenen, of anderszins
van sociaal tekortschieten; „Dit
is een streek waar men altijd
hard heeft gewerkt. Werkloos
heid is eenvoudig het gevolg
van een gebrek aan kansen.
Dat veroorzaakt een enorme
druk." Stevensons council is
met zijn 20.000 man overheids
personeel op een bevolking van
580.000 de grootste werkgever
van Cleveland County.
De kleine misdaad tiert welig.
Woekeraars gaan van deur tot
deur. Het verkopen van een
huis is bijna onmogelijk. Ge
zinnen vallen uit elkaar. Er is
sprake van ondervoeding.
Voor degenen die werk kun
nen krijgen, geldt veelaj dat de
lonen karig zijn. De oorzaak
hiervan is wellicht dat de solli
citanten bereid zijn met minder
genoegen te nemen.
Robin Treacher, een woord
voerder van de council, ver
klaart de luchtverontreiniging
door erop te wijzen dat de
overheid als gevolg van de eco
nomische malaise eerder ge
neigd is milieuverontreini
gende bedrijven toe te laten
dan voorheen. „Wij voeren een
soepeler beleid ten aanzien van
de acceptatie van bedrijven
dan in andere delen van het
land."
Hoewel werklozen in Groot-
Brittannië nauwelijks een so
ciaal stigma wordt opgedrukt,
voelen de werklozen zich uitge
rangeerd en geïsoleerd, aldus
deskundigen. Volgens officiële
schattingen ziet twintig pro
cent van degenen die in aan
merking voor een uitkering ko
men, van de voorziening af.
Nationaal gezien zijn de uitke
ringen gestegen van 1,5 miljard
pond in 1979 tot 7,3 miljard
pond nu (tegen de huidige
koers respectievelijk 4,8 en 23,7
miljard gulden).
Tom Smith, een 33-jarige
technisch monteur, probeert
een vrouw en drie kinderen te
onderhouden met een inkomen
van 75 pond (242 gulden) per
week. Op de vraag waarom hij
kinderen heeft, terwijl hij het
zich eigenlijk niet kan veroor
loven, antwoordt hij dat het le
ven zonder kinderen helemaal
niets meer te bieden zou heb
ben. „Als je geen kinderen hebt,
en je alles met z'n tweeën moet
doen, wat is er dan nog om
naar uit te kijken?"
Ondanks de sombere voor
uitzichten voor de jeugd in Cle
veland County, behoren de stu
dieresultaten van de middel
bare scholieren tot de beste in
Groot-Brittannië. Slechts één
op de tien schoolverlaters
Inrijgt werk. Stevenson merkt
hier over op dat 'niemand weet
hoe je een gemeenschap moet
leiden waarin over tien jaar
een aanzienlijk aantal mensen
nooit zal hebben gewerkt'.
Deskundigen zowel als La-
bourpolitici roepen op tot op
lossingen zoals verhoging van
de overheidsuitgaven, meer op
leidingen, arbeidstijdverkor
ting, activering van het onder
nemerschap en migratie.