VTSCHAPPIJ LUXAFLEX® ILLEKTIE. etfakers »IONS WAT VOOR NIEUWE VERORDENINGEN ZIJN ER VANDAAG? iDRIJF NISTRATIEF IN PRIJS GARANTIE 17.750; 17.750; 18.250. 14.250/ 14.250. 10.500. 14.000/ 10.750/ 8.500/ 11.250/ 8.250/ ên* Oude Zoutdijk 2-£ POLITIEKE OPLOSSING BLIJFT UIT GEMAAKT.DAT ZIE JE METEEN. wintig jaar geleden kwam Israël ze gevierend uit de Juni- of Zesdaagse Oorlog. En pas sant werden op Egypte de Sinaï-woestijn en de Gaza*- strook, op Jordanië oostelijk Jeruzalem en de weste lijke Jordaan-oever en op Syrië de Golan-hoogvlakte veroverd. Door die gebiedsuitbreiding kreeg Israël in eens er 950.000 Palestijnen bij. Israël heeft nooit vrede kunnen sluiten met die Palestijnen. Er is al 20 jaar lang een wederzijds wantrouwen. Op deze pagina treft u een monloog aan van een Palestijnse vrouw. Ze heet Sumaya Farhat, ze is 38 jaar, biologe, getrouwd en moeder van drie kinderen. Haar monoloog bevat flarden uit het dagelijks leven onder de 20 jaar du rende Israëlische bezetting op de westelijke Jordaan- oever. Brug over Veel geld Arabieren Kampen Moe Niet serieus nedewerksters is er op tsingsmogelijkheid voor aan uit: nees en adverteerders via itoor; nistratieve werkzaamheden, voldoet aan de volgende Ischerm; ing. geregeld in de cao voor het f in nederland. bij de heer b. cleiren, chef 7 (na 19.00 uur). juni 1987 richten aan aatschappij de stem b.v., elszaken. 1229 breda 'Luxaflex'Raftinette 'Luxaflex' Jalouette 'Luxaflex' Gordijn jaloezieën 'Luxaflex' Plissé 'Luxaflex' Rolgordijnen 'Luxaflex' Horren 'Luxaflex' Buiten zonwering interieurspecialist 23 - Hulst - telefoon 01140-14120 KM BOUWJAAR PRIJS 43.000 1984 31.000 1985 45.000 1984 35.000 1984 66.000 1984 55.000 1985 80.000 1985 22.000 1984 63.000 1983 73.000 1984 50.000 1983 Door Rob Simons „Als Palestijnse leef ik in het dorp Bir Zeit ut het land Palestina en behoor ik tot een ejoep mensen die het erg moeilijk heeft in fet leven. Zij hebben geen eigen staat of schoon zij een land hebben dat hen afge- mmen is. Mensen die geen rechten heb- ben, die niet zoals andere volkeren leven m geen grondrechten hebben. Mensen die door hun situatie slechts ellende en ver drijving ervaren en daardoor volkomen tertwijfeld zijn. Iedere Palestijnse familie heeft drie- Iwart van de familieleden in het buiten bad. Wij zijn negen broers en zusters, ilechts dire wonen hier, zes wonen in het juitenland. Mijn man heeft vijf broers die lllemaal in het buitenland wonen. Hij is de tnige hier. Dit verblijf in het buitenland is liet vrijwillig maar voor het grootste deel jedwongen. In 1967 heeft Israël een dag na de oorlog met Jordanië een volkstelling gehouden. Iedereen die niet aanwezig was, geldt niet meer als inwoner van het gebied, maar als vreemdeling zonder het recht om terug te komen of rechten uit te oefenen zoals met betrekking tot een erfenis of eigendom in deze bezette gebieden. Daardoor zijn er veel Palestijnen buiten de bezette gebieden die niet terug kunnen komen. In vele gevallen was de man ten tijde van de volkstelling buiten het bezette gebied, zodat hij niet terug mag komen waardoor zijn hele gezin gedwongen werd ook af te reizen. Aangezien wij geen so ciale verzekering en ouderdomspensioen hebben, zijn de familieleden voor sociale en financiële hulp op elkaar aangewezen. Als Palestijnse moeder leef ik voortdu rend in angst en spanning. Steeds moet ik luisteren: wat voor nieuwe verordeningen zijn er vandaag? Ik moet steeds oppassen dat ik niets mis en niets verkeerds doe. Ik heb geleerd, ik kan lezen en schrijven, ik lees kranten en luister naar de nieuwsbe richten. Wat gebeurt er met de Palestijnen die niet kunnen lezen en schrijven. Veertig procent van de Palestijnen zijn nog analfa beten. Palestijnen in het buitenland kun nen nieuwe Israëlische bepalingen hele maal niet volgen. Als een Palestijn uit de bezette gebieden naar de Arabische landen gaat, moet hij de lordaanbruggen over. Jordanië verbiedt ons het Ben Goerion-vliegveld te gebrui ken. Wie dat wel doet, wordt zwaar ge straft. Veel Palestijnen doen het deson danks want het is makkelijker om in vier uur in Europa te zijn dan pas in drie of vier dagen via Jordanië in Europa aan te komen. Als Palestijnse moet ik eerst toestem ming van de militaire gouverneur vragen. De aanvraag moet schriftelijk in het He breeuws worden ingediend. Ik ken geen Hebreeuws, zodat ik het tegen betaling bij een schrijver laat schrijven. Bij de Allenby- hrug gaat mijn naam door een computer en pas dan hoor ik of ik al dan niet mag doorreizen. Als de computer bijvoorbeeld door een elektriciteitsstoring uitvalt, wordt het Palestijnse reisverkeer gestremd. Als ik de uitreisvergunning krijg, moet ik met een totale reistijd van acht tot tien uur reke ning houden voor ik Amman bereik, of schoon de afstand tussen Jeruzalem en Amman slechts 80 kilometer bedraagt. In Jordanië zijn ook bepalingen uitgevaar digd- Jonge Palestijnen in de leeftijd van '6 tot 30 jaar die naar Jordanië gaan, mo gen pas na zes maanden terugkomen. Aan de andere kant mogen Palestijnen van de westelijke Jordaanoever van Jordanië maar een maand blijven, opd'.t ze weer te rugkeren. Vandaar dat we tussen hamer en aambeeld staan. Als we op bezoek gaan naar Jordanië, kost het veel geld, een paar honderd gulden, voor de uitreisvergunning. Het moeilijkst le verdragen is niet het geld, maar de psy chische spanning: krijg ik toestemming of niet? Eenmaal bij de Allenby-brug wordt Hebreeuws gesproken dat wij met ver staan, zodat de Palestijnse reizigers vaak verkeerd reageren. Als ze naar luiks moe ten gaan, gaan ze naar rechts. Of de schoe nen uittrekken in plaats van de rok. Je wordt steeds afgesnauwd en uitgescholden. Het is droevig te zien hoe mensen geïnti mideerd worden. Over je eigen gebruikte spullen moet je soms invoerrechten beta len. Mijn moeder is bijvoorbeeld boerin en draagt haar Palestijnse klederdracht die ze zelf heeft genaaid. Toen ze vorig jaar uit Amman met jurken kleden terugkwam, moest ze voor elke jurk 120 invoerrech ten betalen, jurken die ze zelf gemaakt had. Verder mogen we niets aan elektroni ca, cosmetica, speelgoed, boeken of medi cijnen uit Jordanië mee terugnemen. We mogen zelfs geen boterhammen voor de kinderen meenemen. Als je dan bedenkt dat we soms wel tien uur bij de brugover gang moeten wachten. Je wordt heel streng onderzocht. Iedere vrouw wordt naakt door een vrouwelijke militair onderzocht en dat is vooral voor ouderen moeilijk te verdragen. Veel Palestijnen zien hier onder deze omstandigheden geen toekomst meer en emigreren. We hebben op de westelijke Jordaanoever een geboortecijfer van 4,5 procent, een van de hoogste in de wereld, maar het bevolkingsaantal neemt vrijwel niet toe. Van de westelijke Jordaanoever emigreren velen. In de Gazastrook hebben de Palestijnen niet die mogelijkheid, aan gezien zij geen Jordaanse pas maar alleen een document hebben dat hun Palestijnse status bevestigt. De Israëli's horen niet graag dat wij van ons zelf zeggen dat we Palestijnen zijn. Ze zeggen liever: jullie zijn Arabieren. Ergens voelen wij hun minachting en vernedering tegenover ons. Des te meer daar wij er erg trots op zijn dat wij Palestijnen zijn, want dat is onze identiteit waarvoor wij uitko men, die wij willen behouden. Als Palestij nen zijn we in ons land, spreken we onze eigen Arabische dialecten en hebben we onze eigen traditie, levensbeschouwing, ze den en folklore. Iedere keer merken we weer aan de Israëli's dat we onbemind zijn. Het treurigste daarbij vind ik dat een jonge Israëlische soldaat die 18, 19 jaar oud is, maar half zo oud als ik, met zo'n arrogante blik mij aankijkt en geen zin heeft om iets tegen mij te zeggen en alleen met een handbeweging iets verlangt zoals een identiteitsbewijs of het openen van de kofferruimte. Als men iets zou vragen, krijgt men te horen dat men zijn mond moet houden of wordt men bedreigd. Het doet pijn te zien hoe Palestijnen worden behandeld. Een Israëlische soldaat kan door het autonummer van op een afstand al onze auto als een Palestijnse auto herkennen. Palestijnse auto's op de westelijke Jor daanoever hebben nummerborden die blauw of groen zijn en bovendien geeft een Hebreeuwse letter naast het nummerbord aan uit welke stad wij komen. Bij militaire, controleposten worden wij aangehouden en moeten we identiteitsbewijzen laten zien en wordt de auto doorzocht. Voor ons is dat een nachtmerrie. Als je als man geen identiteitsbewijs op zak blijkt te hebben, kun je een nacht m de gevangenis belan den. Als vrouw moet je op straat blijven wachten tot iemand anders je identiteits bewijs heeft opgehaald. Elf procent van de bevolking van de weste lijke Jordaanoever of 90.000 Palestijnen le ven in 17 grote vluchtelingenkampen. Zij zijn naar het kustgebied gekomen. Ze heb ben het bijzonder moeilijk. Ze hebben geen kiesrecht en kunnen zonder bezit niet makkelijk aan een Jordaans paspoort ko men. Als een Palestijn geen Jordaanse pas heeft, kan hij niet in de Arabische Golfsta De situatie In de door Israël bezette gebieden: Palestijns onbegrip tegenover Israëlisch gezag. FOTO AP Jammerklachten uit de bezette gebieden ten werken. Vaak hebben deze yluchtelin- genkampen geen waterleiding en riolering. De levensomstandigheden zijn erg moei lijk. Gemiddeld wonen zeven personen in één kamer. Een gezin dat uit 14 of 15 per sonen kan bestaan, heeft meestal maar twee kamers. Bijzonder karakteristiek voor de Palestijnen is dat je in zo'n vluchtelin genkamp als bijvoorbeeld Jellazoun een vertegenwoordiging van de Palestijnen uit de hele kustvlakte ziet: een biiurt voor mensen uit Jaffa, een buurt voor Lod en anderen uit Haifa enz. Je ziet die groepen met hun tradities, hun klederdracht en hun huwelijkszeden. Als je door dat kamp loopt, ga je van het ene dialect naar het an dere. Iedere groep bewaart zijn eigen iden titeit van zijn dorp of streek. Men denkt altijd, als die mensen samen leven, eten en drinken, dan wordt alles uitgewist. Nee, het is het menselijke dat die traditie niet zo eenvoudig uitvlakt. Het is makkelijk te begrijpen dat er veel botsingen zijn tussen de Palestijnse bevol king uit vluchtelingenkampen als Jella zoun, Balata en Deheishe en Israëlische militairen. Palestijnen die in een vluchte lingenkamp leven, lijden het meest en zien het meest uit naar een oplossing van het Palestijnse vraagstuk. Ze zien geen moge lijkheid en zijn daardoor het meest gefrus treerd. Ze hebben geen hoop en worden gedeprimeerd. Ze grijpen naar geweld of zien alleen een oplossing door confrontatie met het leger. Ze zijn moe van het wachten. Nu is het 20 jaar en daarvoor nog eens 20 jaar, dus 40 jaar wachten zij op een oplossing. Er komt niets. Het wordt steeds erger. Zij verliezen alleen mensen, land en rechten en hebben geen sprankje hoop. Van iedere familie zit wel iemand in de gevangenis. Veel vrou wen en erg veel kinderen zijn gedwongen te werken. Het komt heel vaak voor dat 12, 13 jaar oude kinderen als zwartwerkers door Israëli's voor de oogst in de kust vlakte worden afgehaald, 's Ochtends om vijf uur wordgp ze al met bussen vervoerd, 's Avonds om acht uur komen de bussen terug, en dat is kinderarbeid. De gezondheidstoestand is in de vluch telingenkampen heel slecht. Er is een kli niek van de Verenigde Naties waar een arts enkele uren voor 500 tot 600 patiënten spreekuur houdt. Ik heb zelf gezien dat hij de patiënten niet eens aankijkt, maar al leen dezelfde recepten tegen pijn uit schrijft. Ik heb hem erover aangesproken. Hij zegt: wat voor een andere mogelijkheid is er. Honderden mensen wachten. Het sterftecijfer vooral van kinderen is dan ook hoog. In die vluchtelingenkampen worden ook uitgaansverboden afgekondigd. In Jella zoun is een keer 13 dagen achtereen een uitgaansverbod van kracht geweest. Dan mogen de mensen maar twee uur hun huis uit om water te halen, want er is geen stro mend water in de huizen. Als ik s avonds door het kamp ga om mijn familie op te zoeken, hoor ik het zoemen als in een bij enkorf. Het is een enorme concentratie van mensen die daar leven. Het,is een heel merkwaardig gevoel. Je schaamt je als mens daar toe te kijken hoe de mensen le ven. Het nederzettingenbeleid op de westelijke Jordaanoever heeft de Palestijnen bewust gemaakt dat de Israëlische regering het niet serieus meent wanneer zij over vrede spreekt. Wie vrede wil, dient ook de be hoeften van de Palestijnen te erkennen. Nederzettingen bouwen in Palestijns ge bied betekent onttrekking van Palestijns land ten behoeve van de Israëli's. Wanneer de Palestijnen zien dat ze hun familieleden van buiten niet in hun dorpen mogen laten wonen, ze geen huizen mogen bouwen op hun eigen grondbezit als dat buiten de dorpsgrens ügt en in plaats daarvan wordt je grond in beslag genomen en wordt het voor Israëlische nederzettingen gebruikt, dan zijn ze nog gefrustreerder en zien ze in Israël werkelijk expansionistische trends en opvattingen. In Bir Zeit hebben we bij voorbeeld een bepaalde gemeentegrens die in 1965 werd vastgesteld. Sindsdien wonen er veel mensen in Bir Zeit, maar de ge meentegrens mag niet verlegd worden. We mogen niet buiten die grens huizen bou wen. We krijgen geen vergunning van de militaire gouverneur. Officiëel geldt dit ge bied buiten de gemeentegrens als staats- land van Israël. Het land van de bij in 1967 gehouden volkstelling afwezige Palestijnen wordt door Israël overgenomen. Land dat vroe ger van Jordanië was, is automatisch aan de staat Israël toegevallen. Verder wordt met geweld land onteigend onder het voor wendsel dat het uit veiligheidsoverwegin gen of in het algemeen belang gebeurt. Vo rig jaar hebben we het zelf ervaren. In Bir Zeit kregen wij en nog 95 andere families een circulaire waarin bekend werd ge maakt dat ons stuk land op bevel van de militaire gouverneur onteigend werd in het algemeen belang om een autosnelweg aan te leggen. Als we recht op compensatie dachten te hebben, konden we op een be paalde dag op het kantoor van de gouver neur in Rammalah erop aanspraak maken. In de circulaire werden we er overigens op opmerkzaam gemaakt dat de waarde van het land wordt bepaald volgens de waarde die in de Turkse tijd werd vastge steld, namelijk nog geen tientje voor 1000 vierkante meter, we hebben uitgerekend dat we voor onze 6000 vierkante meter minder dan 60 zouden krijgen. Een week na ontvangst van dat schrijven zagen we dat bulldozers onze olijfbomen al tegen de vlakte kwakten. Dat was twee weken voor de olijfoogst. We hebben geschreeuwd: wacht tot we hebben geoogst. Maar ze hebben niet geluisterd. Nu wordt een snelweg door ons dorp aangelegd als verbindingsweg van verschil lende Israëlische nederzettingen met het kustgebied. Je merkt meteen of de wegen naar een nederzetting gaan door de goede kwaliteit. Terwijl wegen die naar Arabi sche dorpen gaan, helemaal kapot zijn. Nederzettingen hebben een goede verlich ting en ieder huis in de nederzetting heeft een automatische telefoonverbinding waarmee je de hele wereld kunt opbellen. In Bir Zeit hebben we voor 3000 inwoners 150 telefoontoestellen, maar slechts twee lijnen. We hebben de telefoonnummers 2471 en 2472 voor ons dorp en nog 40 an dere dorpen met in totaal 50.000 inwoners. Als er iets aan de hand is, wordt het num mer 2472 meteen door het leger voor eigen gebruik weggenomen. Er zijn vele vormen van intimidatie die wij ervaren en steeds weer nieuwe vormen. Een keer heb ik gezien dat een soldaat twee jongemannen gesommeerd heeft elk aar in het centrum van de stad Ramallah af te tuigen. Een andere keer heb ik een soldaat gezien die een jongeman vroeg zijn hoge schoenen uit te trekken die er als mi litaire schoenen uitzagen. Hij zei: het komt je niet toe in zulke schoenen te lopen. Hij nam zijn schoenen weg en de jongeman moest zo naar huis gaan. Mijn dochter gaat op zes kilometer van ons huis naar school. Onderweg wordt de bus door militairen aangehouden. Alle passagiers moeten uitstappen en te voet verder lopen. Ook kleine kinderen, zes ki lometer in de hitte. De bus mocht het dorp niet in. De kolonisten rijden razendsnel door het dorp en we zijn altijd bang dat ze een kind aanrijden. Ze zijn altijd schietklaar. Als ze een groep jongeren zien, komt het voor dat ze schieten. Ook bij stu dentendemonstraties. Ofschoon het leger en politie aanwezig is, komen bewapende kolonisten of burgers en mengen zich on der de studenten. Zij zorgen het meest voor confrontatie. Want als ze wegblijven gebeurt er niets. De toestand is erg treurig. We hebben het gevoel dat men met alleen aan deze situa tie gewend is geraakt, maar men heeft zich eraan overgegeven. Men ziet geen uitweg in juni 1987 woonden op de westelijke Jordaanoever met een oppervlakte van 5878 vierkante kilometer en de Gazastrook met een oppervlakte van 323 vierkante kilometer in totaal 1,4 miljoen Palestijnen. De democrati sche verhouding tussen joden en Ara bieren heeft in Israël een politieke en ideologische discussie over de toe- komstie grenzen en het democratisch karakter van de joodse staat op gang Terwijl de Arbeiderspartij in tuil voor vrede met Jordanië bereid is een territoriaal compromis aan te gaan, wil de Likoed 'geen centimeter' van hef bijbelse land van Israël' opgeven. Onder toenemende Invloed van sterfte nationalistische en religieuze stromin gen werd in de bezette gebieden een Voldongen feiten'-politiek gevoerd. Het kolonisatiebeleid waarmee de Arbeidersparty was begonnen, werd vanaf 1977 door de Ljkoed-regeriogen van Begin en Sjamir met voortvarend heid voortgezet In de Gazastrook op de westelijke Jordaanoever en op de Golanhoogvlakte wonen zo'n 85.009 joodse kolonisten in 136 nederzettin gen terwijl meer dan 100.000 Israëli sche burgers zksh in het in 1967 j nexeerde deel van Jeruzalem f Door de kruipende annexatie van de bezette gebieden groeit dat deel van de Israëlische bevolking dat ook In het kader van een vredesverdrag niets voor opgave van gebied voelt De Likoed wil de Palestijnen slechts een beperkte mate van administratief zelf bestuur geven, waarbij de openbare orde en veiligheid evenals de zeggen schap over land en wapenverdeling in Israëlische handen blijven. De discussie tussen Israëlische voor- en tegenstanders van een inter nationale conferentie ter inleiding van tussen Israël en een Jordaans-Pales- tijnse delegatie gaat uiteindelijk over de politieke toekomst van de weste lijke Jordaanoever, Gazastrook en de Golanhoogvlakte. meer. Ook de buitenwereld is onverschillig geworden. Als een Palestijn om het leven komt, zegt dat de mensen niets meer. Van onze universiteit zijn de afgelopen maan den vier studenten neergeschoten. Nie mand zegt iets. Het wordt vanzelfsprekend geacht. De mogelijkheden tot verzet van de Pa lestijnen in de bezette gebieden zijn zeer beperkt. Niet meer dan het gooien van een steen. Dat is de enige mogelijkheid. Tegen een steen hoef je als tegenwicht geen kogel af te schieten. Intimidatie en straffen zijn er van boetes van duizenden guldens tot huisarrest, stadarrest, bezoekverbod, uit reisverbod, administratieve hechtenis wat betekent dat je zonder vorm van proces zes maanden in de gevangenis zit, en die pe riode kan steeds opnieuw worden ver lengd, gevangenisstraf, uitwijzing, het dicntmetselen van kamers en het met de grond gelijk maken van een huis. We zijn zeer gedeprimeerd. Bij elke poli tieke gebeurtenis zoals Camp David of de zitting van de Palestijnse Nationale Raad of het Reagan-plan krijgen we steeds weer hoop maar er komt niets uit. We zien dat we steeds minder land overhouden, minder mensen toestemming krijgen om hier te blijven, minder vergunningen voor projec ten worden afgegeven. Dat nauwelijks iets gedaan wordt op het gebied van onderwijs of het scheppen van werkgelegenheid voor jonge mensen. Hoe meer men onder druk wordt gezet, wanhopiger wordt en geen uitzicht meer ziet, des te meer neigt men er toe de radi cale krachten te steunen. Dat heeft ten ge volge dat men tot geweld overgaat en denkt dat er geen andere mogelijkheid dan geweld bestaat. Ik zie het bij mijn kinde ren. Ik heb mijn elfjarige zoon over recht vaardigheid verteld. Hij lachte mij uit. „Ha mama, jij woont kennelijk op de maan. Je weet niet wat er in de wereld gebeurt. Zo iets bestaat toch niet. Ik geloof niet in rechtvaardigheid. Alleen met macht kan men wat bereiken." Wanneer schoolkinde ren dat al zeggen.Ik vertelde het zijn le raar, die zei: wat denkt U wat voor moei lijkheden ik heb wanneer ik over naasten liefde spreek. Dan lachen ze me uit. Zo iets bestaat niet. Naastenliefde. Maak vrede met uw naaste, verzoen je. Samen leven. Dat is alles utopie, menen de kinderen. Het is ongelooflijk moeilijk kinderen te leren dat er gerechtigheid, hefde en vrede bestaat. De kinderen geloven het niet. Voor hen is dat utopie. Ze hebben alleen het tegendeel meegemaakt. De jonge Pa lestijn die zich nu tegen de Israëlische be zetting verzet, heeft niet anders gekend. De jongeren die rond 1967 zijn geboren, kennen geen normaal leven.' Ze hebben minder angst en schuwen de militairen minder. Als bijvoorbeeld in de Gazastrook een Palestijnse jongere een militair tegen komt, doet hij zijn hemd open en zegt: hier, schiet maar! Ik geloof in vrede met Israël te kunnen leven wanneer wij onze eigen Palestijnse staat hebben, waar wij onze eigen levens stijl kunnen bepalen en grondrechten heb ben. Ten einde die verworvenheden te kunnen behouden, is het onvermijdelijk vTede te sluiten. Dat betekent dat we al onze kracht voor de opbouw van onze staat gebruiken. Vrede betekent dat we normale economische, culturele en poli tieke betrekkingen met de buurstaten en vanzelfsprekend ook met Israël aanknopen en ontwikkelen. Pas dan kan de vrede vruchten afwerpen."

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1987 | | pagina 33