HET ONVERWACHTE SUCCES VAN ZANGER MANKE NELIS
Cees Verkade: ^Inderdaad, als god in Frankrijk'
SUCCESVOLLE BEELDHOUWER HEEFT NIET VEEL OP MET NEDERLANDSE KUNSTENAARS
K-UZE
'100 jaar eenzaamheid'
nu precies 20 jaar oud
DINSDAG 2 JUN11981
Het draait in de showbusiness niet
alleen maar om de Tina Turners en
David Bowies.
Nieuwendijk
Naar Parijs
Eigen café
4Ik heb het kunstbeen in de huiskamer opgehangen'
Ongeluk
DE STEM GIDS 2
NEDERLAND 1
NEDERLAND 2
DUITSLAND 2
Tekenen
Verdienen
Ingestort
Opgegeven
Vrouwen
E )tiek
Suske en Wiske:
K tócp
tamb
one.
DE STEM
T2
Halve eeuw sterke verhalen
Door Tom Smeets
Er is ook plaats voor een man als Manke
Nelis. Al een halve eeuw weet hij het pu
bliek aan zich te binden. Met z'n muziek.
En niet te vergeten met z'n sterke verha
len.
Manke Nelis heet eigenlijk Nelis Pieters. Uit de
tijd dat hij per ongeluk aan z'n huidige bijnaam
kwam, stammen overigens enkele van die zeer
sterke verhalen. Hij is geboren aan de Palm-
gracht en kenners weten dat dit het hartje van
de Jordaan is. Z'n eerste bekendheid bleef dan
ook beperkt tot Amsterdam, maar toch zou het
niet lang duren tot hij met z'n typische Jor-
daan-repertoire landelijke bekendheid zou krij
gen.
Dat hij in de loop der jaren ook een hoop good
will onder z'n collega-artiesten vergaarde, be
wees een huldigingsconcert dat op 23 maart van
dit jaar in een uitverkocht Carré werd gehou
den. Een groot aantal artiesten werkte belange
loos mee aan deze avond. Bij die gelegenheid
werd ook het fraaie jubileum-album 'Een halve
eeuw Manke Nelis' ten doop gehouden.
Nelis over zijn jeugd: „Als zoveel Jordaanse
jongens trok het zingen mij al op jonge leeftijd.
Ik zong eerst in diverse kroegen in de Jordaan.
Op zeventien-jarige leeftijd kreeg ik mijn eer
ste engagement in een etablissement op de War
moesstraat. Aan de overkant had je het café van
de oud wereldkampioen wielrennen Piet Moes
kops. Daar speelde Johnny Meyer."
Nelis raakte bevriend met deze accordeonist. Ze
besloten een duo te vormen. „Johnny raadde mij
aan om bas te gaan spelen, wat ik toen ook heb
gedaan. Ruim veertig jaar zijn we min of meer
onafscheidelijk geweest. Johnny trouwde zelfs
met mijn zusje Riek. Op gegeven moment
opende Johnny een café op de Nieuwendijk.
Daar hebben we geweldige j aren beleefd."
Na de oorlog kreeg het duo een contract bij
het Lido, toen een Canadese officiersclub. Z'n
jubileum-lp herrinnert trouwens aan die tijd,
met het liedje 'Trees heeft een Canadees'. Nelis:
„Dat contract hief nogal wat tekortkomingen
op: volop rookgerei, drank en voedsel! Maar die
jongens gingen op een gegeven moment weer
naar huis."
Het vertrek van de Canadezen betekende
echter niet het einde van het duo. Johnny en
Nelis hadden inmiddels genoeg bekendheid om
op de schnabbeltoer te kunnen gaan. „Dat liep
heel goed. In die tijd werkten we onder meer
met Willy Alberti, Max van Praag, Tom Ehrich,
Gert Daalhuizen, Eddy Christiani, enfin met
ste verhalen. Nelis: „Door de verzekering werd
mij een ruime 100.000 uitgekeerd, in die tijd
vergelijkbaar met nu vier a vijf ton. Daar werd
ik helemaal mesjokke van. Ik Nelis, de zan
ger/bassist die blij was dat hij z'n brood be
hoorlijk verdiende, werd een rijk man.
Nelis is de eerste om toe te geven dat hij 'de
kolder in z'n kop' kreeg. Een voorbeeld: „Ik liet
me overal naar toe rijden door drie taxi's. In de
eerste zat ik zelf, in de tweede lagen m'n kruk
ken en in de derde zat mijn trouwe hond Ka
nisIk had wel een kunstbeen gekregen, maar
daar kon ik niet aan wennen. Ik heb het in de
huiskamer gehangen met een plant erin. Dat
hangt er trouwens nog zo.
„Wat ik nooit had gedacht was, dat ik binnen
één jaar al het geld er doorheen had gedraaid.
Nog eenmaal kreeg ik een bevlieging. Omdat ik
niet meer motor kon rijden, verkocht ik dat
fraaie ding. Met het geld dat ik er voor ving
vertrok ik meteen naar Parijs. Daar heb ik zo'n
tien tot twaalf dagen gestapt, waarna ik met de
angst in m'n lijf weer naar huis terugging. Wat
zou m'n vrouw Wil wel zeggen?"
Maar dat viel reuze mee. Nelis: „Ik kom bin
nen, ze kijkt even op van haar werk en zegt 'hé
Nelis, je moet niet zo in en uit lopen!' Weet je,
mede oorzaak van die turbulente levensstijl
moet ik toeschrijven aan het te veel nuttigen
van alcoholische versnaperingen. Het kon zo
niet langer. Met Johnny Meyer sprak ik af dat
we niets meer zouden drinken. Ik heb woord ge
houden. Al meer dan dertig jaar drink ik geen
druppel meer. Ik begin er ook nooit meer aan."
Manke Nelis met drummer Huub Eikenboom en accordeonist Eddy Hoorenman.
- FOTO ARCHIEF DE STEM
alle bekende artiesten uit die tijd. Er was volop
werk, zowel in eigen land als in België. En reken
erop dat we veel hebben gelachen."
En het lachen is Nelis nooit vergaan. Zelfs niet
in de jaren vijftig, toen hij door een ongeluk zijn
rechter been verloor. Nelis over die periode:
„Dat was een hele vervelende zaak natuurlijk,
maar ik moet zeggen dat dit verlies nooit mijn
optimisme en m'n levensvreugde heeft aange
tast."
Nog sterker: uit die dagen stammen z'n sterk-
Nadat het schnabbelen begon terug te lopen,
startten de twee duo-leden ieder een eigen café
in Amsterdam. Optreden deden ze daar ook. Ne
lis: „We hebben weer jarenlang heerlijk ge
werkt. We hadden een fijn publiek, die speciaal
voor het meesterlijke accordeonspel van
Johnny kwamen en, gek genoeg, ook wel om mij
te horen zingen."
Een van de oude successen is 'Kleine jodeljon-
gen', een liedje dat hij al sinds mensenheugenis
op zijn repertoire heeft staan en dat plotseling
een hit is. Op de lp staat het uiteraard ook,
evenals 39 andere levensliederen, die Nelis met
veel gevoel, gepast lange uithalen en gesteund-
door de accordeonist Eddy Hoorenman en
drummer Huub Eikenboom, vertolkt.
Nelis heeft het laatste woord: „Al met al voel
ik me een gelukkig mens. Het leven is heerlijk.
Het enige dissonant was het overlijden van
mijn vrouw Wil. Ik heb fantastische herinne
ringen aan haar. Ik mis haar heel erg. Maar ik
voel me omringd door een grote kring van echte
vrienden. Dat heeft me er weer bovenop gehol
pen."
on on 1 Survival
2U.2» i the fitte8t
Gabriel Garcia Marquez op een foto uit de tijd
dat hij werkte aan 'Honderd jaar eenzaamheid'.
FOTO AP
BOGOTA (IPS) - Het
is op de kop af twintig
jaar geleden dat 'Hon
derd Jaar Eenzaam
heid' van de persen in
Buenos Aires rolde. De
roman die de Colom
biaanse schrijver
journalist Gabriel
Garcia Marquez be
roemd maakte, werd
een mijlpaal in de lite
ratuur van het conti
nent.
In de Latijnsamerikaanse
boekenwereld wordt ge
praat over 'ervoor' en 'er
na': voor of na de ver
schijning van 'Honderd
Jaar Eenzaamheid'. Gar
cia Marquez ving aan
vankelijk bot. De
Spaanse uitgever Seix
Barral weigerde het ma
nuscript omdat het 'over
alsmaar datzelfde dorpje,
Macondo' ging. De Co
lombiaan kon zijn ver
haal uiteindelijk wel
kwijt bij de Argentijnse
firma Editorial Sudame-
ricana. Daar werd overi
gens de uitgave ook be
schouwd als een 'riskante
onderneming', hetgeen de
bescheiden oplage van
8.000 rechtvaardigde.
Editorial Sudameri-
cana bleek met het ver
haal van Macondo een
goudmijn in huis te heb
ben gehaald. In korte tijd
verschenen er vier druk
ken. Het vervolg van
'Honderd Jaar Eenzaam
heid' is bekend. De roman
is vertaald in 36 talen,
waaronder Chinees, IJs-
lands, Fins, Servokroa-
tisch en Sloveens. Meer
dan dertig miljoen exem
plaren gingen over de
toonbank.
De geboorte van de ro
man is minder bekend.
Garcia Marquez liep vol
gens vrienden al sinds
zijn tienertijd met het
idee rond. Kolonel Aure-
liano Buendia, Ursula,
Amaranta en alle andere
personages leidden een
onrustig leven in zijn
hoofd. Voordat Garcia
Marquez zijn roman had
geschreven was hij „een
mens, die gemarteld werd
door een hel", vertelden
vrienden uit deze tijd.
De kolonel duikt in
juni 1954 voor het eerst in
het openbaar op: in een
artikel dat Garcia Mar
quez schreef voor het Co
lombiaanse weekblad
'Cronica' onder de titel
'Het huis van de familie
Buendia, aantekeningen
voor een roman'.
De Uruguayaan Emir
Rodriguez, die de Colom
biaanse schrijver tien
jaar later in Mexico ont
moette, herinnert zich
ook van toen nog diens
worsteling met de familie
Buendia. „Praten over
zijn eerdere werken was
monument was met n
mankement: bij de bouw
was het cement vergeten.
Ronduit wrang was
Eduardo Gomez, die de
roman 'gebrek aan een
heid van ideeën' en 'men
geling van fantasie er
werkelijkheid' verweet
die duidelijk maakten dat
'interne logica en estheti
sche lijn' ontbraken.
jn stereo vanavond een uit
puttingsslag waar deelne
mers uit Nederland, Enge
land, Frankrijk en Italië in
het ruige Wales een competi
tie aangaan over negen on
derdelen. Vanavond wordt
het eerste deel uitgezonden.
De acht atleten (voor Neder
land komt Dolf Nijssen uit)
krijgen allereerst te maken
met een uithoudingsrace, be
staande uit zwemmen, ka
jakken en hardlopen met
twintig kilo bagage. Als ze
aldus opgewarmd zijn, moe
ten ze per touw afdalen,
wildwatervaren en 800 meter
in een kolkende rivier zwem
men.
Een lied
voor Mandela
Nelson Mandela wordt al
twintig jaar door Zuid
Afrika in het gevang opge
sloten omdat hij leider is van
het ANC, het in 1912 opge
richte Afrikaanse Nationale
Congres. Zwarte Zuidafri-
kaanse kunstenaars die in
Engeland wonen hebben voor
Mandela een collage samen
gesteld van muziek, poëzie,
beeldende kunst, fotogtrafie
en film. Dit artistieke verzet
tegen de Apartheid is ge
sponsord door internationale
vakbonden en Engelse ge
meenten.
20.30
Eurovisie
jonge dansers
Aan deze wedstrijd doet on-
_der meer het Nederlands/
voor hem een subtiele Vlaamse danspaar Marieke
Simons en Bart de Block
nee. Bart heeft al vele inter
nationale successen geboekt
en werkt nu bij het Konink
lijk Ballet van Vlaanderen.
marteling met werktui
gen van de inquisitie".
De eerste kritieken
waren scherp van toon,
De kenner bij uitstek,
Fernando Garavito, vond [jet decor dit jaar is een ro-
dat het boek een papieren <oco-theater bij Heidelberg.
De dansers komen uit vijf-
Jen landen en mogen niet
rader zijn dan twintig.
Door Jo Cortenraedt
De Nederlandse beeld
houwer Cees Verkade (46)
is al jaren een discutabel
heer. Volgens sommigen
zijn de bronzen beelden
die hij maakt pure kitsch.
Maar anderen vinden ze
prachtig. In 1969 ver
scheen hij al op de cover
van Time-magazine.
De Franse premier Chirac en
zelfs Nancy Reagan onthul
den zijn kunstwerken. Andy
Warhol opende zijn galerie.
En op verzoek van prins Rai
nier bracht hij een bronzen
ode aan de overleden prinses
Gracia van Monaco.
Verkade verdient veel geld
met zijn beeldea Zóveel dat
hij nu op een prachtig land
goed in het dorpje Biot in
Zuid-Frankrijk woont. „Als
tweede huis", zegt hij zelf,
want hij is gevestigd in Mo
naco, waar hij ook zijn gale
rie heeft.
Het interview vindt plaats in
zijn' droomhuis. Het begint
met een heerlijke lunch, be
reid door zijn lieftallige
vrouw, barones Ludmilla
von Falz-Fein (35), en vervol
gens van wijn voorzien door
de broer van Pieter van Vol
lenhoven.
De lunch op het ruime bal
kon van het landhuis heeft
iets feestelijks. Aan de hoek
van de lange tafel zit een hu
moristische Engelse Rolls
Rolls-dealer met zijn zacht
aardige echtgenote. De broer
van Pieter van Vollenhoven
houdt de wijnglazen zorgvul
dig in de gaten, terwijl een
vriend van hem uit de keu
ken nieuwe voorraden voed
sel aandraagt. Ludmilla, af
komstig uit Liechtenstein, let
er moederlijk op dat nie
mand iets tekort komt. Gast
vrijheid is haar levensver
vulling.
„Och", zegt de kunstenaar,
„ik heb hier niks te vertellen.
Zij regelt het allemaal.
Waarom ook niet. Zij wil het
zo, dan gebeurt het ook. Daar
maak ik me geen zorgen
over. Financieel regel ik al
les. Dat gaat gewoon zo".
Beneden in de immense
tuin gaan we aan een tafeltje
zitten. Het gezang van de vo
gels gaat op in de harmonie
van de natuur. Voor de rest is
het stil. De broer van de prins
doet een middagdutje in een
hangmat tussen twee bomen.
Cees begint zijn verhaal.
„Op mijn 16e werd ik van
school geschopt. In Bloemen-
daal was dat. Niemand wist
wat ze met me aan moesten."
Zelf wilde ik reclametekenen
Ik tekende altijd al. Om op de
academie-opleiding te komen
moest ik echter nog een jaar
wachten. In die tussentijd
kon ik zolang gaan boutse
ren, als voorbereiding. Sinds
dien heb ik nooit meer an
ders gedaan."
Cees Verkade rookt de ene
sigaret na de andere. Hij wil
nog wat wijn, maar de fles is
op. In de verte wenkt hij naar
die ene Nederlander die ook
aan tafel zat, en wat in het
huis meerommelt. „Zeg",
roept hij. „Hoe heet hij nou
ook alweer", vraagt hij aan
ons. Tja. En op luide toon:
„Eh, hé, rode wijn". „Sorry,
ik ben zijn naam vergeten,
Appie of ziets, maar dat doet
er ook niet toe."
Terug naar de kunst. Voor
hem een manier van leven.
Cees Verkade naast het beeld dat hij maakte van wijlen prinses Gracia van Monaco.
- FOTO ANP
„Ik begin elke dag met niks.
Helemaal niks. Vroeger, toen
ik nog geen gulden had om
uit te geven, maakte ik was
sen beeldjes. Daar stond ik
mee op de markt. Tot ik eind
zestiger jaren langzaam be
gon door te breken. Ik heb
nooit aan verdienen gedacht.
Gewoon kunstenaar, that's
it."
Toen de Amerikanen het
werk van Cees Verkade ont
dekten, was het hek van de
dam. De opdrachten stroom
den binnen en daarmee het
grote geld. De dynamische
beelden, die tienduizenden
guldens per stuk kosten,
sloegen vooral aan de andere
kant van de oceaan aan.
Maar ook in Europa had Cees
niets te klagen over gebrek
aan belangstelling.
„Ik hou van mijn werk",
zegt hij, terwijl ons begeleidt
naar zijn atelier, verstopt
achter een bomenpartij. Het
lijkt meer op een schuurtje
van een vriendelijke opa.
Aan de muur artikelen over
zijn werk. Vroeger had hij
lange blonde haren. Op het
bureautje een hele rits foto's
van zijn vrouw en kinderen.
Hij heeft twee zoons uit zijn
eerste huwelijk, en een
meisje van zes van Ludmilla.
Op bittere toon praat hij over
zijn echtscheiding. „Na het
grote succes ben ik helemaal
in mekaar gestort. Ik was
echt overspannen, vier
maanden lang. Mijn huwe
lijk ging kapot. Zo'n schei
ding, dat is een echte puin
hoop. Ik kan er niet teven"
zegt hij met bijtende lippen.
Zijn twee zonen ('prima jon
gens') ziet hij niet meer.
„Tien jaar geleden ben ik
opnieuw begonnen. Een tante
kon het niet aanzien en vroeg
me naar Antibes te komen.
Zonder fut vloog ik er naar
toe. Ik belde aan, de deur
ging open en daar stond een
prachtige jonge vrouw, Lud
milla. Paf. Alsjeblieft. Sinds
dien kan ik geen half uur
meer zonder haar." De dyna
miek waarmee hij praat,
maakt zijn mond droog. Dus
moet de onbekende bediende
nog wat wijn aanslepen.
„Zonder Ludmilla raak ik in
paniek. In die tijd deed ze als
balletdanseres grote televi
sieshows. Prompt heeft ze al
les opgegeven. Voor mij. Ik
heb haar dat helemaal niet
gevraagd." Hij kan het zelf
niet geloven.
Zijn vrouw komt kijken of
we het nog goed maken. „He
is so lovely", vertrouwt ze
ons toe, als ze Cees in de
haardos strijkt. De wind is
komen opzetten, en zij vindt
het beter als we binnen gaan
zitten. Dan zet zij alvast de
versgebakken koek klaar.
Cees Verkade zit op de
grond bij de open haard, en
schenkt nog eens in. Aan de
muur onder meer twee etsen
van Rembrandt. Die heeft hij
destijds redelijk goedkoop op
de kop getikt. Muziek, daar
houdt hij ook van. John Den
ver, The Eagles, daar is hij
mee opgegroeid en daar
houdt hij nu nog van. En na
tuurlijk van zijn Ludmilla.
„Bloedverliefd ben ik op die
vrouw. Ik ben verschrikke
lijk gelukkig. Ik kan hier in
alle rust werken. Inderdaad,
ik leef als god in Frankrijk."
Hij praat uitdagend. Het kan
hem allemaal niks verdom
men wat we ervan denken.
Hij windt er geen doekjes
om. Vrouwen, daar kan hij
niet zonder, maar op femi
nisten is hij niet gesteld.
„Nee, althans niet wat ze in
Nederland onder feminisme
verstaan. De feministen in
Nederland hebben een dub
bele moraal. Zij zijn niet ge
lukkig. Ik denk dat een
vrouw pas echt gelukkig is in
een relatie. En het huwelijk
geeft meer waarde aan die
relatie. Ludmilla is feminis
tisch op de goede manier. Zij
heeft haar vrijheid en doet
wat ze wil. Haar wens is om
voor mij te zorgen en met mij
een gelukkig leven te leiden.
Ik ben niet de baas. We heb
ben samen onze rechten. En
als ik een fout maak, biedt ik
haar mijn verontschuldingen
aan."
Terwijl Cees nog eens in
schenkt, snijden we het on
derwerp Nederland aan. De
kunstenaar wordt steeds fel
ler. „Ik heb sehijt aan het
hele zootje daar. Er wordt
veel vuiligheid gemaakt. Die
hele contra-prestatie, die
BKR of hoe het ook moge he
ten. Belachelijk. De jonge
kunstenaars kunnen de hele
maand op hun luie donder
liggen, en krijgen dan zoveel
duizend gulden op hun giro
overgemaakt. Af en toe moe
ten ze eens een werkje afle
veren, waaraan je niet eens
kunt zien wat de boven- of de
onderkant is. En niemand
weet waar ze met de rotzooi
naar toe moeten."
„Die Brinkman heeft gelijk
om de geldkraan dicht te
draaien. Het gaat misschien
te snel. Je moet kinderen, die
je eerst jaren verwend hebt,
niet ineens alles tegelijk af
pakken. Dat is niet eerlijk.
Maar in de kern heeft Brink
man gelijk. Ik heb nooit één
cent van de overheid ontvan
gen. Dat zou ik weigeren. Als
ik mijn kunst niet kan ver
kopen, moet ik wat anders
gaan doen om mijn gezin te
eten te geven. Waarom scho
len ze al die werkloze kun
stenaars niet om, voor mijn
part tot bouwvakker of tim
merman. Met mijn collega's
in Nederland heb ik niets te
maken. Ik word doodziek van
die kunstenaars. Ik werk
voor mijn gezin. Verder
niks."
Hj probeert zijn mond wat
soepeler te maken, maar de
rode wijn heeft een tegen
overgestelde werking. „Weet
je waar die hele regeling in
Nederland op neerkomt? Ge-
subsideerd slap, lullen in de
kroeg over kunst. Kunste
naars heilig? Dikke lui,
bullshit."
W; etekent kunst dan voor
her. tf? „Kunst, pppfff. Het
naa..-c bestaan, daar gaat
het om. Steeds maar weer te
ruggaan naar niks. Dan krijg
ja pas inspiratie. Ik heb geen
boodschap. Daar heb ik schijt
aan. Als ik wil kan ik aan de
lopende band verkopen. Het
is niet moeilijk om de markt
te beheersen. Maar fuck de
kunstmarkt. Ik wil ervan le
ven ja. Maar alleen met de
dingen die ik wil maken." De
opmerking dat zijn beelden
erotisch zijn, vindt hij mis
plaatst. „Nee, het betekent,
houden van."
Verkade heeft een hele se
rie beelden gemaakt waarin
de geboorte van hun dochter
Casmira is uitgebeeld. Zijn
gezin is alles voor hem. „Ik
geloof in mezelf en in mijn
gezin. Ludmilla heeft de
sleutel in mij ontdekt. Ik ben
niet religieus. Als je toch
hoort wat zo'n paus tegen
woordig allemaal zegt Hij
bemoeit zich nu ook al met de
pil. Die man gaat echt de fout
in."
De zon staat al laag. Het au
pair-meisje heeft dochtertje
Casmira van de balletschool
gehaald. Cees en Ludmilla
praten haar vertroetelend toe
in het Engels, Frans en Ne
derlands. Het schijnt het
meisje niet te deren. Haar
vader gaat vandaag niet
meer werken. „Normaal
werk ik elke dag. Heerlijk is
dat. Maar nu ben ik moe."
20.15
Stadt in
Angst
Sen stadje ligt eenzaam aan
le spoorweg. Dan stopt tot
eders verbazing de sneltrein
:n een man met slechts één
irm stapt uit. (Spencer Tra-
:y). Het stadje wordt gere
geerd door enkele boeven,
waarin filmkenners de ge-
iichten herkennen van Ko
tert Ryan, Ernest Borgnine
in Lee Marvin. De sheriff is
ten slappeling. Als de eenar-
nige wordt aangevallen,
Jlijkt hij zich ondanks zijn
landicap prima te kunnen
redden.
Hit homt m
Hhttr dkdtur1
hElN/6
Ot/£X±/JD£VS -
4üvse TE KT!ES
MrMbAAcS
-fiH:
