GESLAAGD! Bij de Rabobank ligt een gratis Diplomap voor Je klaar! RabÉuk S T7 START WERELDTOERNEE Neonatologie: ethisch mijnenveld ZEEUWS Go Riete DE STEM EXTRA MAANDAG 1 JUN11987 David Bowie weet als geen ander dat popmuziek ook een kwestie van uiterlijk is. Door de jaren heen is hij als een kameleon steeds van uiterlijk en imago veranderd. Bowie zorgde er steeds voor dat het uiterlijk vertoon in zijn verschijning als popartiest een even grote plaats innam als het muzikale aspect. Zwak MEDISCHE RUBRIEK Ben je geslaagd? Proficiat. Bij de Rabobank in je eigen woonplaats ligt dan ook nog gratis een Diplomap voor je klaar. Je moet natuurlijk wél je diploma meenemen. En bij de Diplomap krijg je ook nog eens drie waardebonnen voor een gratis kopie van je diploma. Voor als je gaat solliciteren of wanneer je om andere redenen je diploma op moet sturen of tonen. Kom naar de Rabobank en we leggen je graag uit wat we je nog meer te bieden hebben. geld en goede raad Wie weet waar 'DcdUectfe cUa£oye*t /3f) Papegaai-examen TERNEUZEN-D( willen met hun ac inkomens, die van zij patiënten duj Stege zegt dat de 'milde acties'. T48 Bowie maakt muziek om naar te kijken De toeschouwers op voorste rijen worden met behulp van een plantenspuit nat gehouden. Door Wim van Leest Op die manier wist hij al die jaren de aandacht vast te houden. David Bowie gold als dè figuur in de popmuziek, waaraan je je kon vergapen. Zijn zorgvuldig opge bouwde imago boezemde bij voorbaat ontzag in en Bowie kon daardoor uitgroeien tot een schier onaantastbare su perster. De twee concerten of liever shows in Rotterdam lieten zien dat David Bowie nog immer die oogverblindende verschij ning wil zijn. Zijn wereldtoer- nee gaat de aardbol over onder de noemer 'The Glass Spider Tour'. Om die 'glazen spin' ge stalte te geven was het podium herschapen in een gigantische spinneweb met boven in dat web een kollosale spin. Die enorme en vooral in het donker door lichteffecten im posante constructie was er niet voor niets. Het spinneweb bleek het vertrekpunt te zijn voor een fantastische, ruim twee uur durende voorstelling die vooral de nadruk legde op het visuele aspect. Daartoe wa ren naast de gebruikelijke mu zikanten een viertal dansers aangetrokken. Hun aanwezig heid leidde ertoe dat het geheel vaak meer weg had van een musical c.q. popopera dan van een popconcert. Het Feyen- oord-stadion was omgetoverd tot een immens theater met David Bowie als onontkoom baar middelpunt. Wat Bowie ziin kijkers voor schotelde was zonder meer in drukwekkend. Om ook de ach terste plaatsen in het voetbal stadion zicht te geven op wat er zich precies op het podium vol trok, waren er naast de bühne twee grote video-schermen ge ïnstalleerd waarop voortdu rend en vanuit allerlei hoeken de podium-show in beeld werd gebracht. Zodoende kon de toeschouwer bijna verward zich afvragen of hij een een live-concert bij woonde of een al opgenomen video-voorstelling zat te bekij ken. Vooral op de verst van het podium verwijderde plaatsen waren de toeschouwers nauwe lijks meer betrokken bij het optreden. Dat euvel doet zich altijd voor bij concerten die zich op een dergelijke schaal voltrek ken en het hangt van de artiest in kwestie af of hij er in slaagt het publiek toch met een gevoel van betrokkenheid naar huis te sturen. Bruce Springsteen lukte het een paar jaar geleden in 'de Kuip' moeiteloos. Hij wist een gevoel van saamhorigheid tot stand te brengen dat zich Voorjaar en zomer 1987 brengen voor de popmu ziek een aantal grootse evenementen. Op Hemel- vaartdag waren al zo'n 45.000 mensen op een pop festival in Nijmegen bijeen om daar onder anderen Tina Turner en UB 40 aan het werk te zien. Vol gende week maandag zal het Pinkpop-festival een zeker even groot bezoekersaantal trekken. En 4 en 5 juli is er ook nog het befaamde Belgische dubbele popfestival Torhout Werchter dat jaarlijks tien duizenden Nederlanders mag verwelkomen. Nu de voetbalcompetitie vrijwel ten einde is, vor men de voetbalstadions eveneens het decor voor drukbezochte popconcerten. In het Feyenoord-sta- dion zal Genesis met als 'special guest' Paul Young te zien zijn en het Ierse U2 geeft er minstens twee uitverkochte concerten. Het Amerikaanse feno meen Prince heeft stadion Galgewaard in Utrecht gekozen als lokatie voor vier concerten. Zaterdag ging de reeks stadion-concerten van start met David Bowie. Twee uitverkochte shows in 'de Kuip' met in totaal 110.000 bezoekers waren voor hem het begin van een wereldtoernee. uitte in uit volle borst meege zongen nummers. David Bowie slaagde er niet in een dergelijke massale bijval los te maken. Zijn contact met het publiek bleef beperkt tot het voorstellen van zijn bege leiders en een paar bedankjes. Voor het overige stond er een schitterende, maar niettemin onoverkoombare barrière tus sen hem en het publiek. De Bowie-liefhebber ervaart die barrière echter niet als hin derlijk. Voor hem is Bowie im mers een soort halfgod, die per definitie onaantastbaar is. De fan koestert zich in de enorme uitstraling van vooral sex-ap- peal die David Bowie heeft. Die aantrekkingskracht zorgt voor een ademloos toekijken en dankbaar applaudiseren voor zoveel schoonheid. Toch is Bowie's aanpak van het fenomeen 'stadion-concert' er een waar wel iets voor te zeggen valt. Zodra er meer dan 50.000 mensen bijeen zijn om een concert te zien, zul je er voor moeten zorgen dat er ook inderdaad gekeken kan wor den. Een poppetje in de verte met een gitaar om of een mi crofoon in de hand is dan alleen nog maar leuk voor zover de muziek herkenbaar is. David Bowie koos voor een schitte rend kijkspel, waarin de mu ziek haast een ondergeschikte rol speelde. Die muziek kwam het afgelo pen weekeinde bij vlagen zwak over. De geluidskwaliteit was lang niet altijd optimaal en het repertoire bevatte wellicht iets David Bowie - fotoanp te veel nummers van de recente elpee 'Never let me down'. Dat had tot gevolg dat de aandacht zo nu en dan noodgedwongen afdwaalde naar wat zich op het podium aan andere zaken dan muziek voltrok. Mogelijk brachten de druk om het uiter lijk allemaal perfect te willen doen èn de nervositeit die bij een wereldpremière hoort een muzikale krampachtigheid met zich mee. De keren dat David Bowie een greep deed in zijn rijke hit-verleden, zoals in 'He- roes', 'Let's dance', 'Fame', 'Fashion', 'China girl' en 'Mo dern love', werd de entourage overbodig en veerde het pu bliek zichtbaar op. De sfeer tijdens dergelijke pop-evenementen is er als ge volg van het toenemende alco hol-gebruik niet op vooruit ge gaan. Er moesten nogal wat door drank verhitte vechters bazen worden afgevoerd en bij sommige jongelui vraag je je af waarom ze eigenlijk dertig gul den of meer betalen voor een kaartje, want ze komen alleen maar voor slecht bier uit plas tic bekers en niet voor de mu ziek. Dat wij Nederlanders en dus ook de jongeren minder roken, werd duidelijk toen een paar keer geprobeerd werd met aan stekers een feerieke atmosfeer te creeren. Zag je vroeger op zulke momenten een zee van vlammetjes, nu bleven er vele tientallen vierkante meters on verlicht en bleef het beoogde effect dus uit. Dat gebrek aan sfeer ten spijt is The Glass Spider Tour' van David Bowie een opmerke lijk spektakel. Het is een dap pere en voor het overgrote deel geslaagde poging om van het massale stadion-concert méér te maken dan het klakkeloos ten gehore brengen van de hits en meezingers. De komst van de video-filmpjes heeft voor een ander soort popmuziek ge zorgd. Dat is popmuziek die een beroep doet op het beeldend vermogen van de betreffende artiest of groep. David Bowie heeft fantasie en verbeelding in overvloed. Er zullen weinig groepen of artiesten zijn die een dergelijke pretentieuze show tot een goed einde kun nen brengen zonder in clichés te vervallen. Als popmuziek in een stadion er tegenwoordig vooral is om naar te kijken dan maakt nie mand die muziek beter zicht baar dan David Bowie. Door Jan Paalman In haar boekje 'Mag de dokter doden?' schreef de Nijmeegse criminoloog prof. dr. C.I. Dessauer, dat vrijwillige euthanasie de deuren voor onvrijwillige euthanasie wagenwijd openzet. Als demente be jaarde zou je binnenkort je leven niet meer zeker zijn. De verontwaardiging bij de voorstanders van eutha nasie was groot, want in al lerlei rapporten en wetsvoor stellen, en dat zijn er intussen een stuk of zeven, kom je voortdurend tegen dat eutha nasie alleen mag na toestem ming van de patiënt. Dat boekje kwam ander half jaar geleden uit, en een paar maanden later, nu een jaar geleden, kreeg Dessauer op onverwachte wijze in ieder geval een beetje gelijk. In Den Haag werden toe drie gynecologen opgepakt op verdenking van moord. Na een abortus bij een meisje van 16 kwam tot schrik van de artsen een levend kind ter wereld van minstens 24 en misschien wel 27 weken. Door de kunstmatig opge wekte weeèn had het kind geen levenskansen meer en de artsen legden het zonder verzorging weg. De voorma lige hoogleraar en kinderarts prof. C. Versluis sprong voor zijn collega's op de bres: „Desnoods had men medica menten moeten toedienen om de dood te bespoedigen, maar daarom zijn het nog geen moordenaars." Voor het eerst hoorde het Nederlands pu bliek over euthanasie op pas geborenen. Waar Dessauer zo bang voor was, onvrijwillige euthanasie, wordt aan de an dere kant van de levensboog al jaren lang in de praktijk gebracht. Niemand weet hoe vaak dat gebeurt, en ook weet nie mand welke normen er wor den aangelegd bij de 'levens beëindiging van pasgebore nen'. Al jaar en dag schrijven neonatologen, kinderartsen die zich bezighouden met pasgeboren kinderen, deme- dische tijdschriften vol over de ethische problemen die ze bij hun werk tegenkomen. Die problemen hebben ze vooral aan zichzelf te danken, vindt de zeer invloedrijke deskundige op het gebied van het gezondheidsrecht, prof. dr. H. Leenen. Door kinderen in leven te houden, waarvan iedereen al eeuwenlang heeft geaccepteerd dat ze niet le vensvatbaar zijn, schept de neonatologie meer problemen dan dat ze oplost. Dit verwijt is zo oud als het vak zelf. Wat is het geval? Van de 100 kinderen wor den 95 op tijd geboren. Wie in 1950 tussen de 28 en 32 weken ter wereld kwam, had maar een kleine kans (1 op 10) om de bevalling te overleven. Door de wonderen van de neonatologische techniek (couveuses, slangetjes en buisjes en wat al niet) zijn de kansen op overleving geste gen tot 50 procent. Neonatologen zijn nu in staat om steeds jongere (tot 25 weken) en lichtere kinderen er doorheen te slepen. Maar daarmee komen ze onherroe pelijk in de problemen. Een vroegtijdige bevalling ge beurt niet voor niets: of er is iets met de moeder aan de hand, of met het kind, of bei den. Bijvoorbeeld. Van de kinderen die op de 26e week geboren worden, overlijdt driekwart en van het reste rende kwart moet 1 op de 4 met een ernstige handicap door het leven. Wat gebeurt er als een kind met een zwaar lichame lijk- en geestelijk letsel ter wereld komt, en naar het zich laat aanzien niet lang te le ven heeft? In theorie het vol gende. Men ziet dan af van 'zinloze' therapie en bepaalt zich tot het verzorgen van het kind totdat het op natuurlijke wijze overlijdt. Maar stel nou, en dat gebeurt in de praktijk nogal eens, dat het zwaar gehandicapte kind het toch overleeft, wat dan? Dat hangt van het ziekenhuis af. In het Radboud in Nijmegen wordt dan niet actief inge grepen, in andere zieken- huize kan 'levensbeëindiging' worden overwogen, een duis ter begrip vol ethische voet angels en klemmen. Levensbeëindiging is geen euthanasie, want euthanasie kan per definitie alleen met toestemming van de patiënt. De pasgeborene kan die toe stemming niet geven. De ouders misschien? Ook niet. Dat recht komt, aldus prof. Leenen en de juridische ge meente, de ouders niet toe. Het komt er op neer dat de dokter, meestal in overleg met de ouders, het initiatief tot beëindiging van het leven neemt. Met welk recht? Een onaanvaardbare kwa liteit van het leven (mag je een kind een zwaar gehandi capt leven aandoen?) mag volgens juristen geen argu ment zijn bij de beslissing om het leven te beëindigen. Nie mand, ook de dokter niet, mag oordelen over de kwali teit van andermans leven. Fetz, een andere deskundige, redde zich als volgt uit dit di lemma. Elke pasgeborene, hoe gehandicapt ook, heeft recht op leven. Maar, aldus Fetz, dat wil niet zeggen dat een zwaar defect kind ook een plicht tot leven heeft. Als —bij een pasgeborene ieder uit zicht op 'kwaliteit van leven' ontbreekt, dan kan actieve levensbeëindiging overwogen worden. Een kunstige redenering, dat wel, maar toch komt de kinderarts/ neonatoloog er dan nog niet onderuit om een oordeel te vellen over de kwaliteit van het leven. In ieder geval ziet Leenen - zo als gezegd een uiterst in vloedrijke deskundige op dit gebied, en overigens voor stander van euthanasie - niets in dergelijke redenerin gen. Vorig jaar liet hij de Volkskrant-lezers weten dat de neonatologen het pro bleem zelf hadden gemaakt, „dus lossen jullie dat zelf maar op. Van mij mogen neonatologen kinderen niet dood maken ook als ze krom zijn, spastisch of weet ik wat." (ADVERTENTIE) M n dat voor een I 1 .vrouw,' zegt mijn man -M—rf nadrukkelijk wanneer in het Belgische tv-programma IQ een vrouwelijke kandidaat prettig zelfverzekerd keer op keer een goed antwoord geeft. Hij plaagt me, laat dat merken door z'n hoofd tussen de schou ders te trekken en één hand vast werend omhoog te steken. Wil ik hem iets naar zijn hoofd gooien? Een koffiekop - nog halfvol? Ik drink dat kopje leeg, zwijg, en doe niets. Het hoofd komt weer omhoog, draait schuin naar mij, kijkt spottend-lachend, en wacht. „Jammer voor je, ik heb niets bij de hand om te gooi en". Zo, het jengelende kind heeft zijn snoepje, de bedelende hond z'n brokje. Ik kan weer rustig verder kijken. En mee doen. Drie vingers hou ik om hoog als een kind dat tellen leert: „Drie heb ik er al goed." Hij heeft zijn score niet bijge houden, weet niet meer hoeveel raak of fout. Hij zegt dat met wat spijt, maar voegt er groot moedig aan toe: „Misschien win jij wel." Hoe harmonieus we ook samen zitten te kijken en gelijktijdig onze hersens la ten werken, weer zijn we anders afgestemd. Ik hoef helemaal niet van hem te winnen (zou wel leuk zijn natuurlijk) en leg dat uit. Vorige keer, toen ik al leen zat te kijken, had ik vijf antwoorden goed voordat er in de BRT-studio eentje op de knop had gemept. Nu test ik mijn eigen iq en probeer dat re cord te verbeteren. Het is leuk werk, en span nend -dat vooral. Even span nend als wanneer ik mijn yaht zee-puntental tracht te over treffen. 's Avonds laat, te moe om nog te lezen en niets boeiends (meer) op tv - dan is het ontspannend om wat met de stenen te gooien: vier dezelf de, drie tweeén of drie zessen, en die lastige grote straat met z'n vijf opeenvolgende num mers. Dan een tweede keer het totaal hoger proberen te krijgen door scherpere keuzes: mikken op full house of doorgaan voor yahtzee? Cryptogrammen - ook een sport zonder tegenstanders. „Maar daar is toch niets aan, in je eentje kun je nooit winnen." O nee? Waarom heet die denk sportleverancier dan WIN-pro- dukties? Alle spelletjes waarbij geen strategie vereist is, kun je alleen doen, al dan niet met een denkbeeldige maat. Ik heb vroeger wat afge-Mens-erger- je-niet met fictieve Marietjes, Pietjes, Sofietjes, die met wel lust mijn pionnetjes van hei bord zwiepten als ze op het zelfde rondje belandden. Alleen dat spel met die verschrikke lijke regel eerst zes te moeten gooien voor je opnieuw in hel veld mag, staat mij nu voor ogen. Er bestaan natuurlijk veel meer spellen, die reuze boeiend kunnen zijn ook al ben je de enige deelnemer. Suggestie: zijn welkom. Maar het leven verandert en ook de mens en zijn vermaak Kortgeleden is een nieuwe ver sie van de voetbalpool ont staan. Het gaat niet langer om het raden van de uitslag. Voor belangrijke voetbalwedstrijden worden in fabriek en werk plaats, op kantoor en in fami liekring verwoed gewed op de plaats waar het duel zich zal af spelen. Zo ken ik mensen die failliet zijn gegaan aan Excel sior-PSV. Zij zetten grof geld in op Utrecht, maar de enkelen die gokten op Venlo haalden de vette buit binnen. De wedstrijd Ajax-Den Haag, bekerfinale, hangt nog als een loodzware dreiging bo ven Nederland. Alleen een kronkelige geest zal kunnen voorspellen waar dit treffen na veel geleur zal landen, met of zonder grote Boem. Hieruit blijkt dat spelletjes nooit verou deren. Dank zij het voetbalvan dalisme is Mens-erger-je-niet actueler dan ooit. O'Mill: Is 't ooit bij jou op gekomen dat God alle reden heeft om er spijt van te hebben dat Hij ons gescha pen heeft? v.d. M.: O ja, en ook dat Hij 's nachts wakker ligt van de Holocaust. O'Mill: Hij heeft wel meer meegemaakt om een trauma aan over te houden. Vijf en twintig mislukkin gen. Wist jij dat wij Zijn 26e poging zijn? v.d. M.: Nee, en hoe ben jij daar achter gekmen? O'Mill: Gelezen in The Lis tener van 26-3-'87. Volgens de joodse mythologie riep Hij uit bij de 26e poging: 'Halwee sjee ar mod', ofte wel, vrij naar het He breeuws van De Talmoed 'Laat ons hopen dat het deze keer werkt', v.d. M.: Vind jij dat wij zijn hoop vervuld hebben? O'Mill: Nee, en God zelf ook niet. Volgens onze mytholo gie had Hij er al meteen spijt van. Genesis 6;5-9 zegt: 'Het berouwde De Heer dat Hij de mens op aarde had gezet, want uit der mensen harten kwam enkele boosheid voort. Het smartte hem en Hij sprak: Ik zal de mensheid uit roeien' en Hij heeft het ge daan ook. v.d. M.: Ja, de opmars van het kwaad in de geschiede nis van de mensheid lijkt niet te stuiten. O'Mill: De geschiedenis van de mensheid is het verslag van 6.000 oorlogen en het mag ons niet verbazen als De Schepper Zijn geduld verliest. We hebben het er naar gemaakt en ik ben het eens met wat Gerard van 't Reve de NCRV-interviewer vertelde, zondag 29-3-'87. v.d. M.: Wat was dat? O'Mill: Nou, Gerard zei dattie in Engeland 'God ca res for you' had gelezen op Anglicaanse kerkdeuren, maar dat wij Gods zorg voor ons niet beantwoorden door ook wat om Hem te geven. v.d. M.: Gelijk heeft ie en van mij mag God de hele horde atoomsplitsende hei lige oorlogvoerders weer uitroeien. Opgeruimd staat nebjes. v.d. M.: Zou Hij het weer met een zondvloed doen, denk je. Ik bedoel aardbe vingen zet geen zoden aan de dijk bij een wereldbevol king die elke veertig jaar verdubbelt. v.d. M.: Nee, maar het aids- virus verdubbelt z'n slacht offers ieder jaar en dat is dus veertig maal zo snel. Als we geen vaccin vinden tegen het virus zal het gauw afgelopen zijn met ons. O'Mill: Zou het onze tijd nog duren, denk jij? v.d. M.: Ja wel, hoe zo. O'Mill: Nou, anders kunnen we beter een dubbele be stellen.... Ober! 0023 De heer Van Berkel van de Nederlandse Bond van Vo gelliefhebbers heeft naar mijn inziens groot gelijk dat onze gevederde kromsna vels Braks aan zouden moe ten vliegen, doch dat doen ze uit eigen beweging niet, als ze goed opgevoed zijn. Ik ben namelijk zelf al zo'n ruim 25 jaar bond-loze papegaai-fan en ik zie dan ook het nut niet in van het verplicht lid zijn van zo'n vereniging (wat niet wil zeggen dat ik tegen een bond ben). Voor ons zijn het net kinderen die bij een huisgezin horen net als een hond of een poes en liefde vol behandeld worden. Een examen in het verzorgen of onderhouden van een pape gaai etc. lijkt me volstrekt overbodig voor deze liefheb bers daar zij bij deze over tuiging zelf de benodigde informatie inwinnen. In en rond mijn huis le ven momenteel in volle vrij heid (tam) een witte kakatoe (sinds 13 jaar), een rood blauwe Ara (15 jaar), een dwerg-papegaai, 12 konij nen, 1 cavia, 1 geitenhok (in de zomer werkzaam in een kindercircus), 1 sierduifje, diverse kippen, 2 honden en 7 goudvissen. Stelt u zich eens voor dat ik voor elk apart een examen af moet leggen en lid moet zijn van een verenigingNog niet meegerekend onze koolmees met 7 jongen in de brieven bus. Rijen, A Dreijer Van onze verslaggever TERNEUZEN - De V leiding Maatschappij West-Nederland kan achter komen waar smetting van het drir ter in Zeeuwsch-Vla ren vandaan komt. Hoewel Midden-Zeelar 'baeterievrij' is en de schuwingen aan de vei en ziekenhuizen zaterdi ingetrokken, komen er Zeeuwsch-Vlaamse wat steeds wisselende concen 4 Re De patiënten met wie daag of morgen, war henzelf opgebeld en moeten maken. Voor mensen met vra klachten is er een landel formatie-lijn. Wie het nummer 06-4149' draait een vrijwilligersteam v: cialisten in Utrecht aan waaraan mensen hun pr kunnen voorleggen. Ook kenhuizen zelf zijn van staan van deze info-lij i hoogte gesteld. Afgelopen woensdag 1 afvaardiging van de Z Vlaamse specialisten e sprek met de directeur tenzorg van de Zieki groep Zeeuwsch-Vlaai B. van Oudenniel. Tijdi gesprek is afgesproken directie het personeel lichten, aldus Ter Stege. „Bovendien zijn wij ge\ de ziekenhuizen aanwe; kunnen mensen die n: ziekenhuis komen zelf hoogte stellen van de sta zaken. En bovendien: er gewoon spreekuur ge voor mensen bij wie de deling geen uitstel duli voorbeeld bij de nabehai na een operatie of bij pa die ernstig ziek zijn. H met name om mensen n we een afspraak hebb best even uitgesteld ka den; daar richten de act op". Co Rieteco wordt ge Van onze correspondent I OOSTBURG - Co (75) uit Oostburg we[ terdag in de bloemet zet. Hij vierde zijn 81 boilersjubileum, samiB zijn familie en de led I bolclub Het Grote Ge rijke Blaauw overha I hem namens het bl van de bolclub een lL stuk en een cadeauboi I Eugène Rijckaert uit i I burg, al vele jaren sarr I Rieteco op de bolbanen K den, sprak de jubilaris t waren veel van huis we I hebben ook veel lol geh I dus Rijckaert, terwijl P

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1987 | | pagina 4