UITBLAZEN
Economische terugval plaatst kabinet voor dilemm
Bezoek Gorbatsjov aan Roemenië
weerspiegelt de koele betrekkingen
IlaiH
Minister Deetman staat sterk tegenover bondei:"™--"^
even.
NATIONAL]
QEStemcomiv
Over
de brug
BIJ ALTERNATIEF VOOR VERVANGERSREGELING ZIEKE LEERKRACHTEN
Centraal akkoorc
DE STEM ACHTERGROND WOENSDAG 27 ME11987
-DE STEM.
nESTEM BINNENU
Nieuwe haring
voor Boude wijn
VAN de week liepen er
achthonderdduizend
mensen over de be
roemde Golden Gate
Bridge bij San Francisco.
Het gevaarte begon er
even van te schommelen.
De hangbrug was vijftig
jaar geworden. Vandaar.
Eigenaardig was het wel dat de
verjaardag werd gevierd met
het afsluiten van de brug voor
autoverkeer. Voor wat anders
dan de auto werd die brug vijf
tig jaar geleden gebouwd?
Voetgangers - of misschien
moeten we spreken van wande
laars want Amerikanen zijn per
definitie geen voetgangers;
zelfs vóór de auto zaten ze lie
ver op een paard dan dat ze een
halve kilometer liepen - had
den zo'n dure brug niet nodig.
Die bedienden zich van ponten
voor de oversteek van de Gol
den Gate, de waterpoort tussen
de Pacific en de Baai van San
Francisco. Dat was zeker zo
aangenaam als een wandeling
van anderhalve kilometer over
de 67 meter hoog hangende
brug.
In mijn schooljaren was de
Golden Gate-brug een wereld
wonder van de tweede catego
rie. Dus van een iets minder ka
liber dan de hangende tuinen
van Babyion en de piramiden
van Giseh, maar toch een
triomf der techniek van klasse.
Het kan ook zijn, bedenk ik
achteraf, dat mijn leraar aard
rijkskunde was beïnvloed door
de Amerikaanse krachtsinspan
ning ter bevrijding van West-
Europa. Amerikanisme was
troef in die dagen. Een Deense
zakenman, fabrikant van werk
kleding, vertelde me onlangs
dat zijn bedrijf in het begin van
de jaren '50 bewust had gepro
fiteerd van dat Amerikanisme
door de nieuw ontworpen kle
ding naar een Amerikaanse
staat te noemen. Het bedrijf
vestigde er in één klap een re
putatie mee waarvan het 35
jaar later nóg profiteert.
Vandaag de dag is het sil
houet van de Golden Gate-
brug niets bijzonders. Grote
hangbruggen zijn niet langer
exclusief-Amerikaans. Er zijn
tegenwoordig op de wereld wel
langere hangbruggen dan de
Golden Gate-brug. De Engel
sen bouwden indrukwekkende
exemplaren ter overspanning
van de Severn en de Humber
en een heel opvallend silhouet
vertoont de hangbrug bij het
Franse St.-Nazaire.
Beroemder dan de Golden
Gate-brug zou de Menai-brug
moeten zijn want dat was de
eerste ijzeren hangbrug ter we
reld, in de vorige eeuw gecon
strueerd door Thomas Telford
een grote naam uit de indu
striële revolutie die tot mijn
verbazing niet voorkomt in de
drie encyclopedieën waarover
we hier ter redactie beschikken.
De Menai-brug hangt aan ket
tingen in plaats van stalen ka
bels. Zij overspant Menai
Strait, de zeestraat tussen het
vasteland van Wales en het
eiland Anglesey en werd ge
bouwd tussen 1819 en 1825 en
in 1940 geheel gerenoveerd.
Telfords naam leeft op vele
plekken voort. De snel
groeiende stad Telford in het
WIM KOCK
west-Engelse graafschap Salop
is naar hem genoemd. Telford
ligt vlakbij Ironbridge in het
diepe dal van de Severn, de Se
vern Gorge, de bakermat van
de stoommachine en de indu
striële revolutie. Hier ontdekte
Abraham Darby dat je van
steenkool cokes kon maken en
dat je daarmee net zo goed ijzer
kon smelten als op houtskool,
wat tot dan toe de praktijk was.
Terugkijkend vanuit een
meer milieubewust tijdperk,
schuilt in die ontdekking van
Darby een geweldige ironie.
Zijn vondst redde wat er nog
over was van Brittannië's bos
sen en dat was rampzalig wei
nig geworden na de eeuwen
lange race tussen scheepsbou
wers en ijzersmelters om de
mooiste boomstammen van het
land. Aan de andere kant zette
hij de schaalvergroting in van
wat later de industriële vervui
ling zou gaan heten.
De afgelegen vallei bij Iron
bridge (hout werd alleen nog
op zeer afgelegen plekken aan
getroffen, vandaar dat je daar
ook de ijzersmelters kon vin
den) werd spoedig verlaten om
dat elders grotere voorraden
steenkool en ijzererts werden
gevonden. De natuur hernam
haar rechten en gaf het dal
weer een lieflijk aanzien waarin
de vele overblijfselen rusten
van de industriële kraamkamer
die de Severn Gorge eens was.
Hier werden de eerste grote
stoomcylinders gebouwd; hier
ging het eerste ijzeren schip te
water; hier werd 's werelds eer
ste spoorweg(je) in eigen ge
bruik genomen door Darby's
Coalbrookdale Company. Ook
werd hier het skelet gegoten
voor het eerste gebouw ter we
reld dat door een gietijzeren
constructie werd gedragen en
dat nog altijd overeind staat in
Shrewsbury, de hoofdstad van
Salop.
De Severn Gorge, waar nog
altijd Darby's eerste met cokes
gestookte smeltoven is te zien,
is nu 's werelds grootste open
luchtmuseum voor Industriële
Archeologie. Klapstuk is de
constructie waaraan het dorp
Ironbridge zijn naam ontleent:
de in 1779 gebouwde gietijze
ren boogbrug over de Severn.
Hoe kan het nog anders na bo
venstaande opsomming van in
dustriële primeurs: de eerste ij
zeren brug ter wereld.
Hoe ben ik trouwens van de
Golden Gate-brug in San Fran
cisco in de Severn Gorge te
rechtgekomen? Via bruggen ja,
maar ik heb nooit eerder ge
merkt dat ik het zo op bruggen
had. Waar het hart vol van
is. Dat zal het zijn. Als u
dit leest ben ik weer onderweg.
Dat is de reden dat deze ru
briek niet verschijnt tot de
woensdag na Pinksteren.
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllfB
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans-hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, ©01140-13751
Postadres: Postbus 62,4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, ©01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, ©01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
24,20 per maand; 69,75 per kwartaal of 271,00 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, f 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje ©076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Pieter-Jan Dekkers
MENIGE kiezer zal zich
-dezer dagen afvragen of
hij vorig jaar mei er wel zo
verstandig aan heeft ge
daan om Lubbers z'n kar
wei te laten afmaken.
Want terwijl de in het regeer
akkoord nog heilig ver
klaarde doelstellingen van
Lubbers-II stuk voor stuk
omver vallen, maskeert de
premier dat met diepzinnige
oraties over de verloederende
burgerzin en twijfelt hij
hardop over het democratisch
gehalte van de Nederlandse
samenleving.
Of dat wordt ingegeven
door crimineel gedrag jegens
de premier persoonlijk, is een
vraag die hij beter zelf kan
beantwoorden. Maar het leidt
wel de aandacht af van de ris
kante positie waarin zijn re
gering zich bevindt.
'Riskant optimisme', zo be
commentarieerde deze krant
op Prinsjesdag de Miljoenen
nota. Het optimisme van Lub-
bers-II betreft de veronder
stelde economische groei die
tegen 1990 een eind zal maken
aan de financiële problemen
van de overheid en bovendien
het aantal werklozen tot een
half miljoen zal terugbren
gen. Bovendien garandeert
het kabinet de koopkracht en
wordt zelfs enige lastenver
lichting in het vooruitzicht
gesteld.
Riskant is dat Lubbers zich
voor het realiseren van die
ambitieuze plannen geheel
afhankelijk maakt van bui
tenlandse ontwikkelingen. Zo
moet de wereldhandel met 5,5
procent groeien, een percen
tage dat in de jaren daarvoor
nimmer is gehaald. De econo
mische groei van Nederland
moet minstens 2 procent be
dragen en de dollar mag niet
verder dalen. Allemaal facto
ren waarop Lubbers geen in
vloed heeft.
Niettemin geeft de meer
derheid van de Tweede Ka
mer hem het voordeel van de
twijfel, al voorspellen be
faamde economen op Prins
jesdag al dat nu de 'pechvolle'
jaren voor Lubbers aanbre
ken.
Die pech wordt vooraleerst
door bewindslieden van het
kabinet zelf veroorzaakt in de
vorm van een onafzienbare rij
onaangename incidenten: een
minister die zijn ambtenaren
als 'lui' kwalificeert. Een mi
nister die erkent dat hij op de
hoogte was van (vis)fraude en
tegelijkertijd zegt daar niets
tegen te hebben ondernomen.
Een staatssecretaris die zo
nauw bij vermeende onregel
matigheden bij subsidiëring
van woningbouw lijkt te zijn
betrokken dat slechts het gat
van de deur rest. Een minister
die bij de uitreiking van de
Erasmusprijs de winnaar
verbiedt bepaalde uitspraken
te doen. En een vice-premier
die het staatsbezoek aan een
verguisd keizer buiten het ka
binet om wil voorkomen en
daardoor het staatshoofd
bruskeert.
Deze opsomming is verre
van volledig, maar wel vol
doende om te constateren dat
Lubbers-II inderdaad geen
gelukkige start heeft. Inci
denten-politiek die de aan
dacht van echt belangrijke
zaken afleidt.
Een financiële meevaller
een halfjaar na het aantreden
van het kabinet wordt niet
gebruikt om de overheidsfi
nanciën verder te saneren
maar bestemd voor aller
hande partijpolitieke stok
paardjes. Overigens staat nu
nog steeds niet vast of die
meevaller wel doorwerkt
naar volgend jaar. De huid is
dus al verkocht voordat de
beer is geschoten.
Iedereen komt weer met
beide beentjes op de vloer als
het Centraal Economisch Plan
de kille cijfers op de rege
ringstafel deponeert: geen
Minister De Korte van Eco
nomische Zaken. - foto sanp
economische groei van 2 pro
cent - hooguit de helft - en een
niet noemenswaardige daling
van het aantal werklozen. De
door het kabinet gegaran
deerde koopkracht lijkt een
loze belofte.
In eerste instantie reageert
Lubbers vrij koel: er zou
sprake zijn van een tijdelijke
inzinking. In 1989 zouden we -
terugkijkend op deze jaren -
met z'n allen constateren hoe
pessimistisch we dat voorjaar
van 1987 wel waren.
De premier gaat daarbij
volledig voorbij aan andere
tegenvallers: de slecht wer
kende jeugdbanen-plannen
bij overheid en bedrijfsleven,
het fiasco van de afslanking
van het overheidsapparaat,
het inzakken van de export en
de dreigende loonexplosie.
Volgende week zal de pre
mier echter uit een ander
vaatje moeten tappen. Dan
belegt het kabinet met werk
gevers en vakcentrales een
centraal beraad in een laatste
poging de sociale partners
voor de hortende regerings-
kar te spannen.
Het kabinet staat daarbij
voor een dilemma. De inzak-
Minister-president Ruud
Lubbers.
kende export, de trage econo
mische groei en de goedkope
dollar zorgen voor een extra
tekort van 2,5 miljard dollar
op de rijksbegroting.
Om dat weg te werken kan
het kabinet opnieuw naar het
bezuinigingswapen grijpen.
Dat is tot nu toe met wisse
lende succes gehanteerd en
vooral minister Ruding is er
warm voorstander van. Zijn
collega-ministers hebben er
echter de buik vol van en bo
vendien valt er op de departe
mentale uitgaven nauwelijks
meer te bezuinigen.
Resten de ambtenarensala
rissen, de sociale uitkeringen
en de subsidiepot. Maar elke
ingreep daar stuit op fel
maatschappelijk verzet. Met
de ambtenaren ligt het kabi
net al overhoop, die pikken
een nieuwe aanslag op hun
toch al achtergebleven inko
men niet. Lubbers eigen CDA
heeft de kiezer beloofd dat
nieuwe kortingen in de sociale
uitkeringen onaanvaardbaar
zijn.
Dan de subsidiepot, 's lands
nationale grabbelton. De el
lende daarmee is dat achter
eenvolgende regeringen sub
sidiemogelijkheden hebben
gecreëerd zonder dat iemand
zich ooit heeft afgevraagd
hoevéél mensen uiteindelijk
een greep in die grabbelton
zouden doen. Dat wreekt zich
in een situatie waarin de
overheid elk dubbeltje drie
keer omdraait voor het uitge
geven wordt.
Er zijn natuurlijk altijd
mogelijkheden om in subsi
dies te snijden. Zo ziet staats-
secrtaris Heerma wel wat in
lagere huursubsidies terwijl
zijn collega de Graaf het be
roep op de bijstandswet wil
verminderen.
Het dilemma hier is dat
dergelijke ingrepen vooral de
laagstbetaalden treffen en dat
heeft weer tot gevolg dat de
overheid nieuwe subsidie
mogelijkheden moet creëren
om de koopkracht van die
groepen enigzins op peil te
houden (belofte regeerak
koord). Zo wordt met de ene
hand weggeven wat met de
andere is afgepakt en dat is
niet erg efficiënt.
Er is nog wel wat te halen
uit de miljarden verslindende
WIR-subsidiepot maar dan
schreeuwen de ondernemers
weer moord en brand. Boven
dien pikt de WD dat niet
want, oreert vice-premier De
Korte, het is niet verstandig
in een periode waarin de eco
nomie inzakt de geldstroom
richting ondernemers in te
dammen.
Niet extra bezuinigen dus.
Belastingverhoging dan? In
sommige regerings- en oppo
sitiekringen (CDA en PvdA)
een niet op voorhand verwor
pen mogelijkheid. Maar zowel
het extra bezuinigen op over
heidsuitgaven als het extra
belasten van burgers en on
dernemers zal de inzakkende
economie verder het moeras
in drukken.
Er is een andere mogelijk
heid om de moeilijkheden te
lijf te gaan. Of liever gezegd
uit de weg te gaan: het tijde
lijk loslaten van de doelstel
lingen uit het regeerakkoo,
Dus geen daling van de we,
loosheid tot een half mi;,
geen handhaving van
koopkracht, geen gea
overheidsfinanciën. Kort®
het Karwei even laten Ij»,
tot het economisch klinj
internationaal weer wat
klaart.
Tenslotte is er nog de i
gelijkheid om de tegeni
lende economie op te pep
via lastenverlichting. VV
minister De Korte is t
voorstander van. Lagere,
lastingen en premies verbei
ren het rendement van
drijven, die dan weer n
winst maken en dus v
gaan investeren en dat levé
weer meer banen en extra b
lastinginkomsten op. Lagf
premies en belastingen
ken het ook mogelijk
werknemers hun
matigen, omdat de
kracht toch op peil blijft.
i»ai
ging;
Hoe je dat moet betalt
vertelt De Korte er niet b
Trouwens ook niet wat erg
daan moet worden als i
korte-termijn-beleid mis],
en het saneren van de ova
heidsuitgaven nog vera
wordt opgeschoven.
Het is de vraag of het kat
net uit dit dilemma komt
het met werkgevers en
centrales aan de tafel
zitten. Erg waarschijnlijk
dat niet omdat de standp»
ten binnen het kabinet nogi
ver uiteen liggen.
Het ziet er derhalve
uit dat het kabinet volgi
week met lege handen
sociale partners aankomt,
tuurlijk, Lubbers zal
weer indringend nieuwe lm
matiging aanprijzen. Hij
zelfs met het plannetje kor
om de werkloosheidsuitkeri
te vervangen door 'scholing 'ig<
loon', omdat hij er van ovs
tuigd is dat slechts
scholing iedere werkloze
een baan helpt. Maar
helpt?.
OP DE EERSTE DAG van
zijn bezoek aan Roemenië
heeft Sovjetpartijleider
Michail Gorbatsjov tegen
president Nicolai Ceau-
sescu gezegd: „Zelfs als u
zegt dat alles goed gaat in
uw land en bij u thuis, zou
ik u niet geloven. Er zijn
problemen."
Gorbatsjov deed deze uitda
gende uitspraak afgelopen
maandag tijdens een krans-
legging in de Roemeense
hoofdstad. De Roemeense
kranten zwegen er in alle ta
len over, maar het Sovjet
persbureau Tass doorbrak de
censuur waarmee Ceausescu
het bezoek van Gorbatsjov
omringt.
Tijdens het officiële diner is
Ceausescu niet ingegaan op
zijn bezwaren tegen de so
ciaal-economische en poli
tieke hervormingsideeën van
Gorbatsjov, die op zijn beurt
slechts op één punt duidelijke
kritiek aan het adres van de
Roemeense regering liet ho
ren: de kwaliteit van de pro-
dukten die het land naar de
Sovjetunie exporteert. Ver
wijzend naar het vijfjaren
plan dat voorziet in een groei
van 80 procent van de handel
tussen beide landen, waar
schuwde Gorbatsjov: „Het
gaat niet alleen om het uit
wisselen van goederen. De
handel moet steeds meer wor
den beoordeeld aan de hand
van de vraag of het leidt tot
produktie van hogere kwali
teit."
Warschaupact-troepen
zij n grondgebied toe te latei
Ondanks de gesel
blijft Roemenië in groten:
afhankelijk van de Sovje
Unie vanwege de stevigehi
delsbetrekkingen. De haii
tussen beide landen
gelopen jaar met 25 pro»
tot een hoogte van 16 miljai
gulden. Olie-importen vb
drievoudigden tot 6,3 miljs
ton. Een deel van import:
wordt betaald met voeding,
middelen wat er vaak gen»
toe leidt dat Roemenië
kampen heeft met
pen in de winkels.
De Roemenen word
slechts op beperkte
over de hervormingen in
Sovjet-Unie geïnformee
Sovjet-kranten zijn 'in
menië niet te krijgen,
Hongaarse verslaggever
vanuit Moskou aankwam
Boekarest om de reis
Gorbatsjov te verslaan,»
een Hongaars econoiffl
weekblad bij de douane ié
terlaten.
Gorbatsjov (rechts) bij zijn aankomst in Boedapest.
Roemenië is het enige Co-
mecon-land dat tegen joint
ventures met andere lidstaten
is. De handel is bepérkt en er
staan geen nieuwe handels
contracten op het programma.
Roemenië streeft vooral naar
meer handelsbetrekkingen
met het westen en ontwikke
lingslanden. De afgelopen ja
ren heeft de regering flink het
mes in de import gezet om een
buitenlandse schuld van
twintig miljard dollar terug te
betalen.
Buitenlands kapitaal is
bijna uitsluitend in de zware
industrie geïnvesteerd en am
per in de produktie van con
sumptiegoederen. De gemid
delde Roemeen heeft de laag
ste levensstandaard van alle
communistische landen in
Europa. Brood, vlees en an
dere etenswaren zijn op de
bon. De afgelopen jaren wa
ren er 's winters geen brand
stoffen om de huizen te ver
warmen.
Gorbatsjov legde er bij zijn
recente bezoek aan Praag de
nadruk op dat het Kremlin de
bondgenoten niet zal dwingen
tot navolging van de Sovjet
hervormingen. Roemeense
functionarissen voerden de
afgelopen weken aan dat zij
de Sovjet-hervormingen een
warm hart toedragen en ele
menten ervan zelf reeds jaren
geleden invoerden. Zij onder
streepten dat beide landen de
zelfde socialistische idealen
nastreven.
Roemenië is en blijft de
einzelganger in het Oostblok.
Het buitenlands beleid is on
afhankelijk, wat onder an
dere tot uiting komt in de re
laties met Israël. Roemenië
kreeg ook lof vanuit het Wes
ten omdat het land weigert
Bewoners in
kunnen wat opvangen over!
ontwikkelingen in de So#
Unie door af te stemmen opi
Bulgaarse televisie. In fe
noorden van het land woa
intensief naar de Russisi
televisie gekeken.
Voorzichtig kan worden:-
steld dat vele Roemenen:
hervormingen van GorbaS
jov toejuichen. Onder Ce:
sescu zijn evenwel nauwe)1
radicale veranderingen
verwachten. (UPI/AP)
UTRECHT (ANP) - Het T
Landelijk Patiënten/Con- X
surnenten Platform, dat or
ganisaties met in totaal ric(
350.000 leden vertegenwoor- jp
jjigt, eist dat de Landelijke var
Specialisten Vereniging de W01
voor de eerste week van
iuni aangekondigde acties den
ifblaast. te
mei
In het kort geding dat vandaag kon
in utrecht dient vraagt het de tot
rechter te bepalen dat de LSV led<
je specialisten binnen zes uur hee
na de uitspraak via een persbe- stre
den HAAG (ANP) - De Na
de gezamenlijke woningcor
daag in een gesprek met sta?
van Volkshuisvesting alteri
plannen voor de volkshuisve
De NWR vindt dat bij de extra
huisvestingsuitgaven in 1988 ook
moet brengen en de lasten niet
lage inkomens mogen treffen.
De woningraad vindt een extra
huurverhoging en een verla-
van de individuele huur
subsidie, waar Heerma aan
denkt, bijzonder schadelijk
voor de volkshuisvesting. De
NWR vindt de laatste bezuini
gingsmaatregel - die de laagste
inkomensgroepen het zwaarst
ia! treffen - ook allerminst
loodzakelijk.
De NWR heeft de staatsse-
iretaris gevraagd om overleg
>ver andere bezuinigingsmoge-
ij kheden binnen de VROM-
legroting, maar stelt zich ove-
igens op het standpunt dat er
DEN HAAG (ANP) -
Het eerste emmertje
Hollandse nieuwe, dat
gistermiddag door de
trawler Zeeland (Sche-
veningen 24) de Sche-
veningse haven werd
binnengebracht, is een
cadeautje voor de Bel
gische koninklijke fa
milie.
Dat maakte de koper van
het emmertje, de Brus
selse hofleverancier Jac
ques de Bacquer, bekend.
Deze vishandelaar, die de
emmer met ongeveer 35
haringen zo spoedig mo
gelijk op het paleis in La
ken zal afleveren, had
even tevoren 22.000 gulden
voor de eerste maatjes
neergeteld.
In de mijnzaal van de
Scheveningse visafslag
vroeg een enkeling zich
bezorgd af of de Belg wel
wist dat het om guldens
ging en niet om Belgische
franken. Hij wist het.
Toch viel de opbrengst
tegen: vorig jaar bracht
de eerste emmer 41.000
gulden op.
De opbrengst van de
eerste emmer is niet voor
de reder zelf, de firma
Jaczon, maar zoals ge
bruikelijk voor een goed
doel. Dit keer is het We
reld Natuur Fonds uitge
kozen.
void
rug
geer
ken
Vooi
schr
van
die
tege
wikl
taaie
loosl
De
strel
gen
huis-
verh
allee
waai
huui
den
laste
paal<
valt
NWI
even
ligge
eiger
den
Te
gerir
huur
ruwx
De
op de
lijk
voor
die w
ter I
Heer
alter:
gelijl
Het a
de vi
Afsci
hoeve
joen)
sieJies
joen);
subsi
De
nadei
mindi
voori
Zoals
rijksc
gen a
nanci
mark
gen b
sparii
lopen
"ln9 is niet afkomstig van een cabare
o Lubbers
Door Ad Burger
HET BESLUIT VAN het
kabinet om een einde te
maken aan de zo bekriti
seerde vervangersmaatre
gel in het basis- en spe
ciaal onderwijs lijkt in
eerste instantie een over
winning voor de politici
van de oppositie, ouders,
leerlingen en onderwijzers.
Zij hebben het laatste half
jaar zo fel van leer getrokken
tegen het plan van minister
Deetman (Onderwijs) om
leerkrachten gedurende de
eerste dag of eerste twee da
gen van hun ziekte niet te la
ten vervangen.
Wie échter Deetmans alter
natief goed bestudeert, kan
niet anders dan tot de conclu
sie komen dat de minister de
verantwoordelijkheid voor de
vervangersproblematiek van
zich heeft afgeschoven. Door
te snoeien op de salarissen
van vervangers (van honderd
naar negentig procent) heeft
Deetman de onderwijzers,
verenigd in de vakorganisa
ties, de bal toegespeeld. Zij
staan voor de keus: óf het
nieuwe plan, inclusief salaris
verlaging voor invallers,
goedkeuren óf het nieuwe
plan in zijn geheel afwijzen.
De positie van Deetman is
in ieder geval sterk. Hij heeft
nu een plan gepresenteerd
waarin de kwaliteit van het
ondertvijs in eerste instantie
geen geweld wordt aange
daan. En handhaving van de
kwaliteit hadden alle critici,
inclusief de onderwijsvak-
bonden, geëist. Die vakbonden
worden nu door Deetman nu
eenvoudig voor het blok gezet.
'Zijn jullie echt zulke voor
standers van kwaliteitshand
having, dan moeten jullie ook
bereid zijn enkele veren te la
ten', zo luidt impliciet de
boodschap van de minister.
De onderwijsvakbonden
hebben inmiddels laten weten
salarisverlaging van de inval
lers resoluut af te wijzen. De
vraag is echter of de bonden
in deze houding, zonder meer
ook ingegeven door de ge
dachte dat je in onderhande
lingen met de minister altijd
moet 'overvragen', kunnen
volharden. Ook de bonden
weten namelijk, deels uit er
varing, dat een botte weige
ring van hun kant weinig zo
den aan de dijk zet. De minis
ter houdt waarschijnlijk toch
star vast aan zijn plan, zeker
omdat dat politiek een kans
van slagen maakt.
Bovendien sterkt afwijzing
van het plan door de bonden
Deetman in zijn veronderstel
ling dat met de onderwijsvak
organisaties maar zelden een
rechte voor te ploegen valt.
Hij heeft zich in het verleden,
onder meer in een interview
met deze krant, al eens laten
ontvallen dat de bonden zijns
inziens zich te veel voor de sa
larissen van de leerkrachten
en te weinig voor de kwaliteit
van het onderwijs interesse
ren.
Ook kan Deetman op zo'n
manier een wig drijven tussen
leraren enerzijds en ouders
anderzijds. De afgelopen
maanden hebben zij zich als
één blok verzet tegen de poli
tiek van de minister. Als de
minister de ouders echter kan
overtuigen van het zijns in
ziens aanwezige gebrek aan
medewerking van de onder
wijsbonden, is het niet on
denkbaar dat het blok dat ooit
fel tegen de vervangersmaat
regel protesteerde in twee
helften uiteenvalt. De kans
dat ouders massaal steun
gaan verlenen aan eventueel
protest tegen het nieuwe plan
- ingegeven door de verslech
terde salarispositie van een
groep leerkrachten - lijkt niet
al te groot.
De minister heeft zijn ant
woord op de kritiek uit krin
gen van onderwijsbonden
naar alle waarschijnlijkheid
al klaar. Geconfronteerd met
oppositie tegen de salarisver
laging voor invallers, zal hij
er op wijzen dat hij met de
nieuwe regeling teruggrijpt
naar de situatie van voor de
bekritiseerde vervangers
maatregel. Ook toen kregen
invallers slechts een negen
tiende-dienstverband.
Er is louter iets met de duur
van dat dienstverband veran
derd: in de oude situatie ont
vingen invallers al na dertig
dagen een normaal salaris, nu
moeten ze acht weken wach
ten voordat ze de volle mep
uitbetaald krijgen. Boven
dien, zo verdedigde een amb
tenaar van het departement
zich al bij voorbaat, staat ner
gens geschreven dat invallers
op een school een negen-tien-
de-dienstverband hoeven aan
te gaan: ze kunnen ook op
twee scholen voor vijf-tiende
in dienst gaan, zodat ze toch
aan een volle betrekking ko
men.
Wat minder makkelijk zal
Deetman zich waarschijnlijk
kunnen verweren tegen de
kritiek die hij binnenkort uit
de Tweede Kamer te verwer
ken krijgt. Ofschoon zowel
voor- en tegenstanders zeer
tevreden zijn over het af
schaffen van de vervangers
maatregel, zal hij met name
vanuit de oppositie behoorlijk
wat verwijten naar zijn hoofd
geslingerd krijgen. PvdA-on-
derwijsspecialist De Cloe
vindt bijvoorbeeld dat Deet
man rijkelijk laat komt met
zijn alternatief.
„Al meteen na het invoeren
van de vervangersregeling
waren volop protesten te ho
ren. De minister heeft daar
niet naar geluisterd. Nu er
echter een vernietigend rap
port van de Onderwijsinspec
tie is, blijkt de regeling ineens
maar van een geleerd ge
wel op de helling te kun» lusheid geroemd wordt, de Wetenscl
aldus De Cloe. De sociaal'5 igeringsbeleid.
mocraat vraagt zich verder Deze WRR, waarvoor prof dr W All
of scholen wel in staat zul int de overheid gevraagd en ongevra;
zijn om de nieuwe verva hande maatschappelijke problemen
gersregeling nog voor i oit heel praktische oplossingen aan 1
nieuwe schooljaar kunnen: mene uitgangspunten voor beleid aan
voeren. Hij wijst er daarë Zo ook gisteren met het advies ove
dat het tamelijk ingew» onomische groei. Die mogelijkheden
geconstrueerde banenplan WRR, mits werkgevers, vakbonden ei
eerste instantie ook bed» a zijn goede afspraken te maken over
om (honderd-procent t*W irnie. Een stijging van de investeringen
de) vervangers voor zieke peda's WRR durft de stelling aan c
raren aan te leveren, ook; doende kwaliteit zijn de economie
augustus 1987 in praW leien. Die groei is voldoende om de
moet worden gebracht. 9eveer 100.000 terug te dringen Vol
Bovenal zal Deetman 5n iS bij dat getal de werkloosheid veri
ter van de partijen van de Je WRR ste|t als absolute voorwaard
positie te horen krijgen da t het kabinet afspraken maken over
zich alleen heeft laten is» udt een pleidooi voor het herleven vai
door de centen. De Cloe:»WPraken. Dat is een opmerkelijk uitgan
vangersregeling. De m# l taboe rust. Vakbonden en werkgevel
wisselde met het grootste? eau met elkaar in de Stichting van d<
mak de ene in voor de an* eurt dat weer), maar akkoorden mc
zolang het maar evenvee 8 pstakken worden gemaakt, zo wordei
opbracht. Daaruit blijk''e uit te leggen
dat hij meer oog heeft êf Je WRR breekt in feite met deze overt
voor de centen dan voor der het zo hard te schrijven - dat a
onderwijs. De boekW 'is voor meer investeringen en meer c
heeft het ook nu weer ge*" e over de kansen op groei van de WR
nen van de onderwijzer genomen dat het centraal sluiten v
Dat laatste zal Dee® angrier plaats moet krijgen. Het za
trouwens als bekende t0> wel moeite kosten aan dit nieuwe
in de oren klinken. Tr,Week zal andermaal blijken hoe i
akkoorden is.
