ZWARTGELD-PROCES SLAVENBURG BEGINT MORGEN
\s§Ér-
Nep-paus maakt sho<
[OGELIJK
eel bezo*
►pen dag
lostersche!
Pöpar
777
DE STEM
'Zwarte kunstgrepen'
Contact
lenzen
MAANDAG 18 ME11987
Argwaan
Laag pitje
Hoge Raad
Onschuld
Goede raad
MEDISCHE
RUBRIEK
PAPIER
VOOR UW PEN
Koffiebranders
Bomers-3
PAPIER
VOOR UW PEN
COKS
VAN EYSDEN
V2 =7
LOSSE
Fl OPPERS
HADZAND-BAD - Een pi
bij Cadzand-Bad een zout
en. Bij het oord moeten zc
gen komen.
?ware schade
loor botsing
ESTERDAM EN BATI
T48
De heren wisten van niets
MORGEN start in de Rotterdam het proces tegen drie
topfunktionarissen van de inmiddels in Credit Lyonnais
omgedoopte Slavenburgs Bank. Onder hen is het 63-ja-
rige ex-lid van de Raad van Bestuur, Ruud Slavenburg.
Verder staan terecht de voormalige direkteur van de af
deling binnenland, de 65-jarige M. Veltena, en de 57-ja-
rige drs. H. Gronggrijp, indertijd ook lid van de Raad van
Bestuur.
De aanklacht luidt het feitelijk leiding geven aan vals
heid in geschrifte, gepleegd door medewerkers van de
bank. Vrij vertaald: de heren staan terecht vanwege hun
aandeel in zwart-geld-praktijken bij Slavenburgs Bank.
Fraude die volgens een voorzichtige schatting een om
vang had van meer dan 170 miljoen gulden. De witte-
boorden-criminaliteit dus. Een terugblik.
Door Pieter-Jan Dekkers
DE Nederlandse bankiers
trekken wit weg als op 18
februari 1983 politie, justitie
en Fiscale Inlichtingen en
Opsporingsdienst (Fiod) een
grootscheepse inval doen bij
het deftige hoofdkantoor
van Slavenburgs Bank aan
de Rotterdamse Coolsingel.
Het is het sein voor het uitmes
ten van de bank omdat justitie
na jaren speuren eindelijk vol
doende aanwijzingen heeft dat
Slavenburgs Bank zich op
grote schaal bedient van
zwart-geld-praktijken.
De politie neemt grote hoe
veelheden administratie in be
slag, directeuren van de bank
moeten bij het verlaten van het
pand als heuse verdachten hun
koffertjes binnenstebuiten ha
len en ook bij enkele bijkanto
ren elders in het land valt de
politie binnen. Kluizen van
klanten worden geopend en als
de justitiële storm is geluwd
zitten er 21 bankfunktionaris-
sen in de cel.
De bankwereld reageert ver
rast en geschokt. Ten onrechte
want al op 30 maart 1982 begint
de zaak te rollen. Dan wordt er
ingebroken in het Amster
damse filiaal van Slavenburgs
Bank en gaan de dieven er met
safeloketten vandoor. Een rijke
buit, blijkt later als de dieven
gepakt worden. Twintig mil
joen gulden aan geld, sieraden
en waardepapieren.
Justitie wordt argwanend als
blijkt dat de sleutels van de
kluizen in het bureau van de
directeur liggen in plaats bij de
klanten thuis. En als later veel
klanten hun eigendommen niet
komen ophalen denkt justitie
op het goede spoor te zijn:
zwart geld.
In het najaar van 1982 wordt
dat vermoeden versterkt als
het Amsterdamse onroerend
goed-imperium van de heren
Fagel en Van der Sluis tenon-
der gaat. Justitie komt er ach
ter dat Slavenburgs Bank beide
heren kredieten heeft verstrekt
met als onderpand zwart geld,
in een kluis bij de bank gede
poneerd.
Justitie gaat overigens niet
over een nacht ijs. De regering
en De Nederlandsche Bank
hechten er nu eenmaal aan dat
het vertrouwen in het bankwe
zen, de peiler waarop de finan
ciële wereld rust, ongeschon
den blijft
Bovendien is de bankwereld
al geruime tijd in rep en roer
vanwege het ineenstorten van
de onroerend goedmarkt. Een
aantal (hypotheek)banken, ook
Slavenburgs Bank, verkeert
aan de rand van de financiële
afgrond. Bij Slavenburg is de
werkgelegenheid van 2.800
mensen in gevaar en zelfs jus
titie kan daar niet aan voorbij
gaan.
Als de Franse staatsbank Cre
dit Lyonnais de meerderheid
van de aandelen overneemt en
De Nederlandsche Bank zich
garant stelt is de kou van de
lucht. Justitie gaat stug door
met het onderzoek naar ver-
Zelfs directeuren moesten op de dag van de inval hun
koffertje door de politie laten onderzoeken. - fotoanp
Tijdens het Slavenburg-proces staan drie manieren om
zwart geld veilig te stellen centraal:
■de enveloppentruc. De klant deponeert zwart geld bij Sla
venburg. De Zwitserse vestiging van de bank stuurt een
blanco enveloppe naar het hoofdkantoor en daar wordt dan
de indruk gewekt dat het geld vanuit Zwitserland is over
gemaakt. Gewit dus.
■tussenrekeningen. De klant leent geld met waardepapie
ren, sieraden of zwart geld als onderpand. De kluizen van
Slavenburg zaten er vol van.
■valse namen. De klant opent een rekening onder een valse
naam om de fiscus op een dwaalspoor te brengen. Uiteraard
met volle medewerking van Slavenburgs Bank.
meende zwart-geld-praktij-
ken, begeleid door talloze arti
kelen in de pers waarin die
praktijken breed worden uit
gemeten.
Na de inval kost het justitie
veel moeite de beschuldigingen
hard te maken, vooral ook om
dat justitieminister Korthals
Altes ingrijpt: het onderzoek
wordt op een laag pitje gezet.
De bewindsman ontkent tege
lijkertijd in alle toonaarden dat
hij, als huisadvocaat van
hoofdverdachte mr. Piet, bij
strafbare zaken betrokken zou
zijn geweest.
Bij de vervolging van deze
eerste grote zwart-geld-affaire
concentreert justitie zich van
het begin af op vier hoofdver
dachten, waaronder mr. Piet,
tot 1982 voorzitter van de Raad
van Bestuur. Eind 1984 komt
justitie met een aantal ver
dachte 'lagere' directeuren
overeen dat ze niet vervolgd
zullen worden maar de zaak
met een schikking kunnen af
doen. Onder hen is de Roosen-
daalse regio-directeur Bartels.
Die stap ondervindt bij het pu
bliek heftige kritiek ('de hoge
heren gaan natuurlijk weer
vrij uit'), evenals trouwens de
vrijspraak van hoofdverdachte
mr. Piet in april 1986 door de
Rotterdamse rechtbank.
Twee van de andere hoofd
verdachten, mr. Ruud Slaven
burg en mr. C. Veltena, hebben
zich tot de Hoge Raad toe ver
zet tegen een strafrechtelijke
vervolging. Die ingewikkelde
juridische strijd draait om de
formulering 'het feitelijk lei
ding geven aan verboden ge
dragingen'. Dat is strafbaar,
maar beide heren hebben te
genover justitie steeds volge
houden dat ze zwart-geld-
praktijken bij de bank nadruk
kelijk hebben verboden.
De Hoge Raad heeft de weg
voor het proces tegen de hoofd
verdachten vrijgemaakt door
uit te spreken dat iemand zich
schuldig maakt aan het 'leiding
geven aan verboden gedragin
gen' als hij maatregelen ach
terwege laat om die gedragin
gen te voorkomen.
Beide andere hoofdverdach
ten, mr. Piet en Gronggrijp, ha
ken eerder af. De laatste laat
geen gelegenheid onbenut om
te verkondigen dat hij justitie
niet uit de weg gaat. 'Ik had een
eigen verantwoordelijkheid, ik
werd daar goed voor betaald en
zal die nemen ook'.
Mr. Piet is in april vorig jaar
door de Rotterdamse rechter
vrijgesproken. De hoofdver
dachten hebben steeds beweerd
dat ze zwart-geld-prijktijken
bij de bank nadrukkelijk heb
ben verboden, mr. Piet dus ook.
In tegenstelling tot de Officier
van Justitie, die de Raad van
Bestuur collectief verantwoor
delijk stelt, gaat de rechtbank
uit van een duidelijke taakver
deling binnen die raad. En op
grond daarvan kon mr. Piet,
toen voorzitter van de raad,
niet op de hoogte zijn van de
naleving van het verbod voor
'zwarte kunstgrepen'.
Hij gaat dus vrij uit, al volgt
het Haagse Gerechtshof met
meer dan normale belangstel
ling het proces dat morgen in
Mr. Piet Slavenburg
..naar België 'gevlucht'..
foto anp
Rotterdam begint, omdat daar
later het hoger beroep dient dat
de Officier van Justitie tegen
de vrijspraak heeft ingesteld.
De afgelopen jaren hebben
veel bij dit financieel schan
daal betrokken mensen in het
openbaar van hun onschuld ge
tuigd. Zoals mr. Piet zelf, na
zijn aftreden als president-di
recteur naar het fiscaal vrien
delijker België verhuisd. Vol
gens hem waren de richtlijnen
over zwartgeld jaren te libe
raal. Als de bankiersvereniging
zich duidelijke tegen het
zwart-geld-eircuit had opge
steld, had het nooit zover geko
men, meent hij.
Na de inval van 18 februari
1983 verontschuldigt hij zich
met de opmerking dat er 3.000
mensen bij de bank werken. 'Of
er ergens mensen zijn die iets
verkeerd hebben gedaan kan ik
allemaal niet zo beoordelen'.
Het komende proces zal dat
wel duidelijk maken. Want an
dere betrokkenen zeggen dat
mr. Piet wel degelijk op de
hoogte is geweest van de
'zwarte kunstgrepen'. En al in
een vroeg stadium. Anders is
niet te verklaren waarom de
Raad van Bestuur onder zijn
leiding al in januari 1980 over
het zwart-geld-circuit binnen
de bank vergadert.
'Mijn vader (oprichter Thijs
Slavenburg, red.) zei altijd: de
mooiste bloemen groeien aan
de rand van de afgrond', is een
andere gevleugelde uitspraak
van mr Piet. 'Maar je mag ze
niet plukken'. Een goede raad
in de wind geslagen?.
Door Jan Paalman
EEN JAAR of vijf gele
den, om precies te zijn van
16 tot 18 oktober 1982, or
ganiseerde de contactlen-
zenfabrikant Bausch en
Lomb een 'Europees Sym
posium over contactlen
zen'.
Het congresboekje ligt naast
me, en is voornamelijk ge
vuld met levensbeschrijvin
gen van de dertien deskun
dige dames en heren die het
congres toespraken, met
daarbij een pasfoto van de
betreffende dame of heer.
Opmerkelijke foto's. Van de
dertien deskundigen dragen,
anders dan je in dit gezel
schap zou verwachten, vijf
een fikse bril.
Eigenlijk niet zo verwon
derlijk, want naast de vele
voordelen, hebben contact
lenzen ook hun nadelen. Het
dragen ervan is tamelijk be
werkelijk, je moet er aan
wennen, niet zelden proteste
ren de ogen met allerlei ver
schijnselen, en dat alles komt
omdat contactlenzen in prin
cipe 'onfysiologisch' zijn, me
disch sjiek voor onnatuurlijk.
Eerst maar de voordelen.
Wanneer we met het licht
mee het oog inreizen dan ko
men we eerst het hoornvlies
tegen, de gebolde doorzich
tige voorkant van het oog.
Vervolgens passeren we de
pupil, en daarna de lens, die
het licht haarscherp op de
gevoelige plaat van het oog,
het netvlies, werpt. Bijna de
helft van de Nederlanders
krijgt dat laatste niet goed
voor elkaar, omdat hun len-
zensysteem van hoornvlies
en lens samen of te zwak, of
te sterk is. Dat wordt dus
brillen, maar brillen hebben
ook hun nadelen. Omdat de-
lens van de bril tamelijk ver
van de ooglens staat, moet hij
extra sterk zijn om het oog te
corrigeren. Hij wordt dan al
gauw erg zwaar en maakt
het gezichtveld kleiner. Ver
der helpen ze niet bij alle af
wijkingen van het oog, en
laatste, maar niet minste be
zwaar: veel mensen vinden
een bril niet staan, want
„men do not make passes to
girls who wear glasses", of
wel „mannen willen geen
meisjes met brillen" en an-
dersom natuurlijk. Aan al
die brilbezwaren komen con
tactlenzen voortreffelijk te
gemoet. Voor oogafwijkingen
met tongbrekende namen als
anisometropia of irregulair
astigmatisme zijn contact
lenzen een uitkomst. Mar
zo'n medische reden is zeld
zaam. Nogal eens draagt men
contactlenzen voor de han
digheid (sporters, dansers,
acteurs, fotografen, chirur
gen en koks) en meestal voor
de mooi.
Nu de bezwaren. Het
hoornvlies, de doorzichtige
kant van het oog, is een
buitngewoon gevoelig en
kwetsbaar weefsel. Bloedva
ten komen er niet in voor,
want dan zou het niet langer
doorzichtig zijn. Het hoorn
vlies haalt zijn zuurstof en
voeding uit het alsmaar stro
mende traanvocht, dat tus
sendoor ook voor de reiniging
zorgt.
Goed, laten we nu nu eens
op dat hoornvlies een ouder
wetse, zogeheten 'harde' con
tactlens zetten. Zo'n lens is
tamelijk zwaar, zodat het
zwaardrijvend op de tranen
stroom de toevoer van voed
sel en zuurstof belemmert.
Bovendien laten ze zelf geen
zuurstof door. Het uiterst ge
voelige hoornvlies reageert
op dit zuurstofgebrek door
een oedeem - een water
zuchtige zwelling - en niet
zelden door een soms blij
vende vervorming van het
hoornvlies.
Een kleine beschadiging
van de lens krast onherroe
pelijk het hoornvlies stuk.
Gevolg: pijn, krasjes op het
hoornvlies, en als het echt te
genzit de gevaarlijkste com
plicatie: een hoornvlies ver
woestende ontsteking. Deze
'harde' contactlens wordt
nauwelijks meer gedragen.
De nieuwe contactlenzen zijn
stukken lichter, laten zuur
stof door en zijn vaak zacht
doordat ze zich (tot 40 procent
van hun gewicht) vullen met
traanvocht.
Een paar maanden geleden
schreven de oogartsen dr. B.
Polak en prof.dr. C. Kok van
Alphen in het Nederlands
Tijdschrift voor Genees
kunde een verhaal over de
complicaties van het dragen
van contactlenzen. Een
bloemlezing. Reinigings- en
opbergvloeistoffen kunnen
irritaties en allergische reac
ties van het oog veroorzaken.
Bij vooral zachte lenzen kun
nen bloedvaatjes in het
hoornvlies gaan groeien,
wardoor het het gezichtsver
mogen ernstig aantast. Pijn,
een betrouwbare waarschu
wing dat er iets mis is met
het hoornvlies, wordt door de
lenzen onderdrukt.
Dit is een belangrijk gege
ven, want via die beschadi
gingen kunnen ziektekiemen
gemakkelijk het hoornvlies
binnenklimmen en soms on
herstelbaar verwoesten.
„Met name zachte contact
lenzen zijn in dit opzicht be
rucht." Die lenzen slijten na
melijk snel en gaan niet lan
ger dan anderhalf jaar mee.
„Vele patiënten zijn geneigd
om oude lenzen door te blij
ven dragen uit gemakzucht
of om financiële redenen met
alle risico's vandien". Die ri
sico's vallen wel mee, want
bij de miljoenen dragers van
zachte contactlenzen komen
die infecties betrekkelijk
weinig voor, maar toch vindt
het geleerde tweetal het
noodzakelijk dat die dragers
zich elk half jaar laten con
troleren door oogarts of con
tactlensspecialist.
Oogartsen hebben het niet
zo op die contactlensspecia
list. De Gezondheidsraad
rept in 1985 van een „niet op
timale contactuele situatie
tussen oogarts en contact
lensspecialist", een wattige
omschrijving voor pure
broodnijd. Diezelfde Raad
vindt wel dat de contactlens
specialist (een opticiën die
door heeft geleerd) zelfstan
dig contactlenzen aan mag
meten en controles mag doen.
Van dit advies is tot op heden
niets terecht gekomen.
Sterker nog, het beroep
van contactlensspecialist is
nog steeds niet beschermd,
iedereen die wil kan zo een
zaakje beginnen. Contact
lensspecialisten zijn te her
kennen aan een vignet met
de tekst Algemene Neder
landse Vereniging voor Con
tactlensspecialisten. Daar
mee beschermen ze de klant,
en ook zichzelf, tegen beun
hazerij.
De koffiebranders weten
hun boosheid op de Derde
Wereldbeweging niet te ba
seren op zekerheden. De
koffiebranders trachten in
een reactie, zoals is weerge
geven in dagblad De Stem,
hun koffie een bijna even
zuiver karakter te geven als
de koffie in de wereldwin
kel. In het artikel stellen zij
'Verwacht mag worden dat
alle schakels in de produk-
tielanden en dus ook de
kleine boeren daarvan pro
fiteren'.
Zijzelf geven hiermee aan
dat ze het niet weten of de
kleine boer er wel van pro
fiteert. De kleine koffieboer
weet vaak niet eens van
koffieprijzen op de wereld
markt. Die informatie be
reikt hen veel later. Zelfs als
ze wel op de hoogte zijn van
de wereldmarktprijs is het
vaak nog uitermate moeilijk
een goede prijs voor hun
koffie te krijgen. Daarnaast
zijn kleine boeren niet altijd
in staat voor de distributie
van de geplukte koffie te
zorgen.
Zelfs het bepalen van de
hoeveelheid levert regelma
tig moeilijkheden op. Dit
komt door het feit dat zij
niet over de benodigde mid
delen beschikken. Hierdoor
is de kleine koffieboer af
hankelijk van opkopers.
Hoeveel schakels tussen de
kleine koffieboer en de kof-
fiebrander aanwezig zijn
varieert. Daarmee varieert
ook de prijs die kleine kof
fieboeren krijgen voor hun
produkt.
Handel is een middel om
het produkt van de produ
cent bij de consument te
krijgen. Hoe groter het aan
tal schakels in die handel,
hoe groter de kans is dat de
kleine koffieboer te weinig
geld krijgt. Elke tussen
schakel wil verdienen. In
economische termen heet dit
de toegevoegde waarde. Wat
de koffiebranders niet kun
nen aangeven kan de We
reldwinkel wel. De Wereld
winkel is wel in staat met
behulp van de importeurs
aan te geven hoeveel de coö
peratie aan geld ontvangt.
Door de werkwijze van de
Wereldwinkel gaat een sti
mulans uit om de tussen
handel in eigen beheer te
gaan nemen, in beheer van
de coöperaties. Dit schakelt
de afhankelijkheid van op
kopers en grootgrondbezit
ters uit. De koffie van de
Wereldwinkel wordt op een
selectieve wijze ingekocht
naar kwaliteit en naar
menswaardige maatstaven.
Laat de koffiebranders
maar eens exact aangeven
hoeveel geld 'José' of 'Car
los' in hun hand krijgen.
Ook willen we nog aange
ven, dat de koffie die bij ons
in de Wereldwinkel staat
niet is ingekocht onder de
prijs van de Internationale
Koffieovereenkomst (IKO).
Bovendien hun verhaal
over de commerciële marge
klopt niet. En ook mag niet
vergeten worden dat in die
marge een prijs is begrepen
voor voorlichting over de
koffiehandel. Een service
die uit het oogpunt van con
sumentisme van waardevol
belang is. Het handelen van
de koffiebranders getuigt
niet van medeleven met het
lot van de kleine koffieboer.
Uit hun optreden blijkt dat
zij dit niet tot hun verant
woordelijkheid rekenen. De
Wereldwinkel rekent dit nu
juist wel tot haar verant
woordelijkheid en wel zoda
nig dat de kleine koffieboer
de zekerheid moet hebben
over een goede prijs voor
zijn produkt. Dit is geen
manier van inefficiënt wer
ken, maar van ontwikke
lingssamenwerking.
Breda,
H. van Leent
namens de Wereldwinkel
Dat de relatie tussen kerk
en De Stem echt van karak
ter en toon veranderd is, is
op 11 mei weer gebleken.
Met groot verbaal geweld
over twee pagina's moet er
weer een bisschop over de
hekel gehaald worden.
Schreeuwende kop 'Politiek
laakt Bomers'.
Wat de bisschop nu let
terlijk heeft gezegd komt de
lezer niet te weten, wèl
vroegere uitspraken in ex-
tenso; wèl uitvoerige reac
ties van poltici, waarbij ik
die van voorzitter Van Vel-
zen van het CDA citeer:
'Bisschoppen moeten hun
eigen opvattingen naar bui
ten brengen', hetgeen blijk
baar is geschied. U schrijft
in uw Stem Commentaar:
'Mgr. Bomers' uitsprak was
zowel door zijn woordkeuze
als door zijn inhoud zwaar
geladen'. Hadden uw lezers
dan niet beter geïnformeerd
kunnen worden over be
woordingen en argumenta
tie van de bisschop?
U constateert 'dat hij een
beetje in de tijd verdwaald
lijkt als hij de normen van
wat zich op basis van partij-
denken en -doen als een
minderheid beschouwd
moet worden, wettelijk wil
opleggen aan een meerder
heid'. Met de teksten van
mgr. Bomers erbij hadden
wij zulk een wartaal zelf
nog wel kunnen rechtzetten.
U vervolgt: 'Macht over
tuigde zelfs al niet meer in
1954 bij het verschijnen van
het befaamde mandement
enz.' PvdA-leider Kok zegt
daarentegen dat de uitspra
ken van bisschop Bomers
hemelsbreed verschillen
met het bisschoppeleijk
mandement van 1954.
Zonder de uitzending be
luisterd te hebben meen ik,
dat de bisschop gewoon
heeft geappelleerd aan de
welgevormde gewetens van
oprechte gelovigen. Overi
gens waardeer ik in het al
gemeen zeer wel de gede
genheid van uw redactio
nele commentaren, meer in
ieder geval dan de vaak ten
dentieuze en misleidende
koppen op de voorpagina.
Prinsenbeek,
G. Verpalen
Terwijl hooggezeten
mannen in de rooms-
katholieke kerk keer
op keer erin slagen hun aanpak
van geloof en toebehoren tot
een lachertje te maken, zijn vele
ambtloze vrouwen weloverwo
gen en diepdoordacht bezig
haar geloof levend te houden.
En zo begrijpelijk en tastbaar,
dat ook niet-kerkelijken een
beetje zicht krijgen op wat gelo
ven in wezen kan betenenen en
welke consequenties daaruit ge
trokken kunnen worden.
Bezoekers van het 8-meige-
beuren in Zwolle hebben weer
eens aan den lijve kunnen erva
ren, dat geloof rijk en ruim kan
zijn, met een openheid die re
gelrecht geënt is op Christus
voorbeeld zoals het uit de bij
belverhalen spreekt: een weg
dwars door alle maatschappe
lijke en politieke gekonkel
heen. Zo ook was de Zwolse
ontmoeting verademend en
hartverwarmend. De daar bij
eengekomen vrouwen en man
nen waren onnadrukkelijk
maar duidelijk van één soort:
mensen aan elkaar gelijk. Even
vanzelfsprekend stonden daar
vrouwen op het podium, terwijl
vele andere vrouwen betrokken
waren bij voorbereiding, orga
nisatie en - vooral - bij het
denkwerk vooraf.
Over die vrouwen achter de
microfoon in de barstensvolle
immens grote IJsselhal moet
vooral dit gezegd worden: zij
spraken bewogen, inspirerende
woorden in heldere taal. Wies
Stael-Merkx en zr. Antoinette
van Pinxteren, - om maar even
met een paar bekende namen te
wapperen-, presenteerden zich
bovendien met een uitstekende
spreekstem. Het kan niet uit
blijven, bij zulke toespraken
komt er ongewild een tikkeltje
trots naar boven borrelen. Plus
een wat kinderachtig 'zie je
wel', de bekende uitroep die
vrouwen als moeder en als
echtgenote haar leven lang on
telbare keren inslikken. „Doe
een das om, het is koud, zeg
gen ze 's morgens vroeg, maar
dat hóeft niet, hoewel s avonds
dat kind steunt en kreunt: „lk
ben zó verkouden"
„Misschien ligt je hamer wel op
zolder," maar dat kan beslist
niet, hoewel die man na twee
uitnodigend, voor wie weiM
wil zien, hoezeer vrouiM
geloof en kerk zijn uit»,
tot serieuze gesprekspai
anders èn gelijkwaardig.
Verkoop, leasing, verhuur, se
onze verslaggever
uur zoeken roept: „Zes
ligt m'n hamer, op zolder L
bene." Een triomf
lijk „Zie je wel" wordt j, j
soort situaties vaak bit
houden, het zou zo
klinken. Daarom maakte!
kreten hier in dit stukje
zichtbaar, even onzichtb®
officiële kerken de eeuwen j
vrouwen hielden.
Nu echter vrouwen uit j
verdomhoekje zijn g
en een volwaardige p!
- niet langer op het
of op het achterbalkon dl
een halfgeld-kaartje en bij
ander op schoot, als er gt
ruimte genoeg is- nuisj
hartgrondig zie-je-wel
en dwars op z'n plaats. Aji|
eind van onze jaren
heeft deze uitroep besta
recht, vooral ook in z'n li
lijke betekenis: zie watJ
beurt, zie wat gar
vrouwen, zie hoe goed heu|
hoe het steeds beter zal w«
Zo'n tien, vijftien
den kon nog gedacht wij
„Och vrouwen bezig melg
en kerk, dat is een voortvict
van de emancipatiegolf.raj
gevaarlijke oprisping,
wel over." Het liep an
achtergehouden helft van ij
gelovige (kerk)volk gin
Volop lezen en studeren, J
diepen en bezinnen, thuisrl
op tot dan toe onbetreden^
rein. „Zie je wel" is niet It
een beschaafd „Lekker,
Het is een constatering»
666 is het getal van het
beest uit het Oude Testa
ment, 777 is het getal van de
geest uit Vlaanderenland.
U vindt dit getal in de on
dertitel van een bundel li
mericks van de hand van
Mark Saver, oud-docent
germaanse talen aan het
Koninklijk Atheneum te
Antwerpen. De titel 'In een
midzomerplensregenbuitje'
ontleent de bundel aan de
eerste regel der 777 lime
ricks: „In een midzomer
plensregenbuitje/ werd ge
speeld zonder broekje of
truitje./ En waar liep de ar
biter? Wel, dat was norma
liter/ heel mak'lijk te zien
aan z'n fluitje."
De ondertitel van de col
lectie luidt: 777 luimige li
mericks en houdt voor de
goede verstaanders een
waarschuwing in: lees dit
boekje niet in een ruk uit.
Tegen 777 limericks achter
elkaar is geen luim be
stand; 77 is nog te veel. De
bedoeling is: lees er af en
toe een zevental. Wie deze
raad opvolgt kan er plezier
aan beleven, als ook het
antwoord op de vraag: hoe
ver zijn ze met de limerick
in Vlaanderen? Het Angel
saksisch taalgebied waar
het 5-regelig schertsrijmpje
is geboren en getogen kent
ze al lang: bundels van 777
en meer. Nederland, het
eerste land buiten het An
gelsaksisch taalgebied
waar de limerick wortel-
schoot en bloeide, kent ook
al jaren vele bundels.
Voor Vlaanderen is een
bundel van deze omvang
een novum, zo ver ik weet.
Dat Mark Saver ze schreef
verbaast me niet. Deze Ger
manist dook jaren geleden
al op hier in De Stem in een
Losse Flodder gewijd aan
De Andere Limerick.
Daarin werd de lezers ge
vraagd ook eens te experi
menteren met een alterna
tieve limerick als bijv. de
rebus-crypto- of woord
breuklimerick. Onder de
inzenders was één buiten
lander, die meteen maar de
hoogste ogen gooide: de mij
onbekende Vlaming Mark
Saver. Niet de eerste t
beste amateur rijmer, w»
hij was al als winnaar li
voorschijn gekomen uit se
limerickwedstrijd, georgi'
niseerd door de Duitse t
zender ZDF en wel meti
over een Vlaams matei
meke uit Knokke dat i|
slapeloosheid verdreeli
wat anders dan
tellen. Zij werkte met t
chen', welk woord de^
mag vertalen met w
zowel als bokbiertjes:
altere Jungfrau aus Kn
chen/ liegt wach bis
Mitternachtglöckchea IJ
hilft zwar zum Schla»
das Zahlen von Schaft
sie ersetzt aber Schafd
durch Böckchen."
Voor een germanistj
een tweetalig land als»]
gië is ook het Frans
barrière. Toen hij ontde
dat de Fransen amper
ten wat hij bedoelde
een limerick schreef h
een dozijntje in hun
ter kennismaking, waan
hier een voorbeeld: 1»jeL
nais une trés belle
qui n'est pas dutoutett
de vice,/ maïs hier
dansant/ une valse ties»
tement/ elle montrait
p'tit bout de ses cuises-
Wie er meer wil
van deze Vlaamse kn*;]
eist hoeft niet bang te
dat er onder de 777 Vlaa
voorkomen, zo Vlaairs
hij er als Nederlander
bij kan, bijv/„Nu kl®
weunt an de Kheppe
entwodde stief goet®M
keppe./ 'tWossoete®
en un bitje te glets,/
'snags wier ie bruunai»!
Sl Het is A.B.N. met'n«J
dwaald korrelden
en verschenen bij u"ge
en Gulden Engel,
melgem.
JOHN O7
LOS ANGELES (KNA-AFP) - Een gepensioneerde make"
Los Angeles heeft onlangs ontdekt dat hij erg veel lijkt wj
Johannes Paulus II. Sindsdien verzorgt hij voor ruim
derd gulden een avondvullend programma, waarin hijc
met wit gewaad en mijter de gebaren van de paus imiteert®!
lige' toespraken houdt, zoals hij zelf zegt.
De 61-jarige Gene Greytak, rooms-katholiek, heeft'
idee dat hij zich 'respectloos' gedraagt tegenover de pri®
de RK Kerk. „Ik besteed het geld bovendien aan een goed
Een kerkelijk woordvoerder verklaarde dat de kerk
antwoordelijk voor de acties van de dubbelganger afwf
Greytak heeft opgeroepen zijn 'talent' niet te gebruiken.
[Van
3RESKENS - Als de jacht
haven van Breskens wordt
vergroot, komt oostelijk van
je haven een zeventig me
ter hoge torenflat te staan.
pe flat maakt onderdeel uit
van het uitbreidingsplan n
van de Breskense Jachtha-
|Ven Ontwikkelings Maat-
appij (BJOM). ko
jpie maatschappij, gevormd de|
Poor de West-Zeeuws-Vlaamse re
ndernemers Vroon en Ver- he
•aeten, wil de vergroting van inL
Ide haven uitvoeren. Uitbrei- mc]
Ivuu
jet voltallig college van B en
plannen. Als alle instanties md
ihet najaar van '88 en kan h|
bruik worden genomen.
Vethouder J. de Vries (PvdA) -
.„laakte zaterdag het plan van d
Ide projectontwikkelaar bekend S
|in Cadzand-Bad. di
Het oord moet naast de k
sporthal komen. De gemeente x
heeft daar nog vijf hectare V
jond liggen. Om het plan te k
ealiseren is er nog drie hectare
sxtra nodig.
De ontwikkelaar onderzoekt
aomenteel in opdracht van rd
luitse financiers aan welke n|
foorwaarden het oord moet
roldoen om in aanmerking te
tomen voor steun van de
luitse ziekenfondsen en verze- s4
eringsmaatschappijen. dj
)ie steun is belangrijk, omdat sj
en bezoek aan een kuuroord in
iele gevallen wordt vergoed
foor de Duitse ziekenfondsen
sn verzekeraars. Als die hun
goedkeuring geven is het kuur-
'ord verzekerd van een con-
ante stroom Duitse bezoe
kers. Ook anderen zijn welkom
i het oord. Het is nog niet be-
snd hoe duur een bezoekje
rordt.
De beleidsafspraken, na de
emeenteraadsverkiezingen
pgesteld door de fracties van
7D, CDA en PvdA, staan de
ilisering van het kuuroord
og in de weg. De fracties kwa-
>T - Bij een verkeers-
igeval op de kruising Abs-
talseweg-Hoogeweg werd
stermiddag een personen-
foto geheel vernield en
wee andere zwaar bescha-
%d. Niemand liep letsel op.
[et ongeval gebeurde doordat
T automobilist H. B. uit Hulst,
Kiende vanuit de richting
sdale, een voor de verkeers-
iten wachtende file via de
Brm aan de rechterzijde van
1 weg passeerde. Vanuit de
"ting Hulst naderde op dat
'ment een personenauto, be-
'urd door R. van H. uit Hei-
tot, die linksaf richting Sint-
tosteen wilde gaan. Hij kwam
irbij in botsing met B. Bij
8 aanrijding werd ook een
toto, bestuurd door M. de
■betrokken.
tGEN OP ZOOM - De op
-ïrdag op de Oesterdam er
d' hok ongeveer 3000 bezo
Oesterdam en het Spuika-
zijn onderdelen van de
^rscheldewerken en samen
6 Philipsdam, die eind vo-
week door minister Smit-
it vj? Verkeer en Water-
officieel werd gesloten,
■en zij (je compartimente-
'Werken.
'was een vijftig kilometer
"Voute langs diverse in-
atiepunten uitgezet en on-
het slechte weer werd
1 deze
route een zeer druk
net infocentrum
'Het