UITBLAZEN
Twijfel over inval Bluf! blijft
w
F
Nagelscharen zaaien werkloosheid in Nepal
[INISTER
Groenen in Italië zijn in opmars
mancien s<
lantal WIR-i
Spaans super-moeilijk
examens
even..L
Stem com iv
te klad in de kw
Spontaan
interview
DE STEM
DE STEM ACHTERGROND DONDERDAG 14 ME11987
jfffiTEM BINNENLAN
HOE GEHEIM ZIJN GEHEIME STUKKEN?
)EN HAAG - Het kabinet hd
inden nooit gezegd dat er
Jaarligt voor verbetering
aarden van het overheidsi
indere geluiden
Or
FACTOR VAN BELANG BIJ VERKIEZINGEN
fotulen
Examen-uitslagen I
dinsdag 12 mei
WIMKOCK
EVEN was het 't
sprek van de dag.
koffie- en theekrans
jes en zelfs aan de bitterta
fel. De meest geciteerde
zin: „Vertel jij nou'es hoe
je op het idiote idee kwam
om met mij te trouwen."
Prins Bernhard tot wie die
zin gericht was, speelde de wij
ste en hield daarover zijn
mond. Het was vooral het op
treden van prinses Juliana dat
de indruk versterkte dat we te
maken hadden met een spon
taan /ive-interview. Die diepe
zucht aan het begin van de uit
zending, direct na de koningin-
nedagkermis voor het bordes
van Soestdijk, alsof ze zeggen
wilde: „hè hè, eindelijk effe zit-
te". Dat was mooi geregisseerd.
Mooi gespeeld trouwens ook.
Het prinselijk paar begon
met een dankbaar commentaar
op de zojuist beëindigde huldi
ging. „Overweldigend" was het
geweest, zei de oude koningin.
„Is dit live?", vroeg mijn vrouw
toen het interview al even aan
de gang was, „dan kunnen we
nog wat meemaken met haar."
Met tegenzin raakte ik er ook
van overtuigd dat het om een
live-uitzending ging, al zou het
dan een unicum zijn. Het wa
ren de kleren die voor mij de
deur dichtdeden. Dezelfde jurk,
hetzelfde pak als op het bordes.
Leden van het koninklijk
huis laten zich nooit, never,
nimmer live interviewen. Een
onschuldige verspreking kan al
tot een politieke storm leiden.
Vandaar mijn tegenzin om te
geloven dat het live was. Aan
de andere kant: zouden prinses
Juliana en prins Bernhard zich
laten verleiden tot het spelen
van extra komedie, met als enig
doel de kijkers het idee te geven
dat ze naar een spontaan live
interview zaten te kijken?. Dat
kon ik me ook moeilijk voor
stellen. De macht van de televi
sie is groot. Veel van wat er ge
beurt, gebeurt enkel bij de gra
tie van de televisie, die niet zal
rusten voordat het hele maat
schappelijk leven in Nederland
tv-amusement is geworden.
Wat niet op de televisie te zien
is bestaat niet en alles gebeurt
zoals de televisie het wil laten
zien.
'Soestdijk' had ik echter nog
niet in de greep van die
groeiende macht gewaand.
Maar toch! Wat lees ik van
morgen in de krant? Het inter
view is zes dagen voor konin
ginnedag al opgenomen. De
zucht van Juliana en het ont-
roerd-dankbare commentaar
op de huldiging waren kome
die, op aanwijzingen van de re
gie. Ook had de regie gewild
dat het prinselijk paar voor het
interview dezelfde kleren aan
trok die het later op koningin
nedag op het bordes zou dra
gen. Het 'spontane' interview
was zorgvuldig gescreend door
de Rijksvoorlichtingsdienst
(RVD), die de wat merkwaar
dige en nogal buiten de orde
van het gesprek vallende vraag
van Juliana naar Bernards
drijfveren om met haar te trou
wen, waarschijnlijk heeft laten
zitten terwille van de 'spontani
teit'.
Nu we dit weten komt ook
de uitgebreide en enigszins
overtrokken filippica van de
prinses tegen de pulppers in
een wat ander daglicht te staan.
De RVD moet haar kans
schoon hebben gezien om eens
flink uit te halen naar de rod
delbladen. De oude prinses, de
'Moeder des Vaderlands' voor
velen, die onder het uitroepen
van een driewerf 'gemeen!' met
de hand op de tafel slaat, daar
bij gadegeslagen door miljoe
nen tv-kijkers, is nogal wat an
dere koek dan de zoveelste ver
klaring van de RVD 'dat het
niet waar is' en dat Story, Privé
of Weekend er weer een potje
van hebben gemaakt.
Waarom eigenlijk dit boe
renbedrog? En wie heeft er be
lang bij? Welk belang had het
prinselijk paar erbij het spel
mee te spelen? Welk belang
had de RVD erbij het paar te
adviseren gehoor te geven aan
het verzoek van de televisie om
net te doen alsof het gesprek
direct na de huldiging plaats
had? Wat was het belang dat
interviewster Maartje van Wee
gen erbij had? Dat ze ten on
rechte de reputatie verwierf dat
ze een gesprek, naar het mij
voorkwam voor minstens één
van de deelnemers enigszins
riskant, live in goede banen
wist te leiden en te houden, wat
inderdaad heel moeilijk is?
Alleen het belang dat de te
levisie erbij had is duidelijk.
Die wil nu eenmaal professio
nele hoogstandjes op een koop
je. Die wil de werkelijkheid mo
nopoliseren, vervalst en ver
wrongen naar eigen, kijkcijfers
opleverende maatstaven. Het
medium is de boodschap.
De kijker is de bedrogene.
Die dacht dat hij zat te kijken
naar een spontaan gesprek,
maar het blijkt nu een vertoning
te zijn geweest, zorgvuldig gere
gisseerd en gecensureerd. De
kijker die geamuseerd, verte
derd, verwonderd en misschien
ook wel wat onthutst heeft zit
ten kijken en luisteren naar een
voor hem/h^ar volstrekt
nieuwe Juliana, mag zich nu af
vragen wat de RVD misschien
uit de opname van het gesprek
heeft laten knippen.
Een live-interview met het
prinselijk paar zou iets bijzon
ders zijn geweest en door zijn
spontaniteit iets van waarde
hebben toegevoegd aan de in
houd van het gesprek, maar die
toegevoegde waarde is nu ook
weer niet van zo'n groot belang
dat zij erbij gelogen moet wor
den. De kijker, wie het ten
slotte om de inhoud ging, zou
het wel begrepen hebben. Voor
hem/haar hoeft de televisie
zich niet voor te doen als de
electronische opvolger van het
vlooientheater en andere ker-
miskijkwerken.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
©076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, ©01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41©236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, ©01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62.4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, ©01650-37150.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, ©01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
24,20 per maand; 69,75 per kwartaal of 271,00 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Ad Burger
MINISTER Korthals Altes
(Justitie) heeft, in een de
bat met de Tweede Kamer,
niet kunnen overtuigen bij
zijn pogingen om de poli-
tie-inval eind april bij het
Amsterdamse actieblad
Bluf! te rechtvaardigen.
De twijfel over de bedoelin
gen van de inval bleef. De mi
nister verdedigde met verve
dat het hier ging om het ver
volgen van lieden die staats
geheimen geschonden had
den.
Een flink deel van de Ka
mer hield er toch de indruk
aan over dat de politie-actie
werd ingegeven door de ge
dachte dat nu eindelijk eens
de gelegenheid bestond om de
makers van het in politie- en
justitiekringen zo verfoeide
blad Bluf! aan te pakken.
„Het is niet uitgesloten dat er
met een zekere gretigheid is
opgetreden", aldus PvdA'er
Kosto.
De feiten: eind april valt de
Amsterdamse politie het red
actielokaal van de actiekrant
Bluf! binnen en neemt onder
meer exemplaren in beslag
van een speciale editie
waarin een vertrouwelijk
BVD-kwartaalverslag uit
1981 openbaar wordt ge
maakt. Een dag later, op Ko
ninginnedag, ligt de extra
editie letterlijk op straat; be
zoekers van de festiviteiten in
de hoofdstad kunnen de spe
ciale Blufl-uitgave, met
daarin de gedateerde staats-
Minister Korthals Al
tes: .waarheidsvin
ding
geheimen van de Binnen
landse Veiligheidsdienst, bij
een marktkraampje kopen.
De inval bij Bluf! is dus
zijn doel voorbijgeschoten,
zou je denken. Immers, de po
litie heeft niet kunnen voor
komen dat de gewraakte uit
gave van Bluf! werd ver
spreid. Een flink deel van het
Nederlandse publiek en de
media dacht er zo over; veel
Kamerleden, zeker die van
links, bleken in het korte in
terpellatiedebat met de mi
nisters Korthals Altes (Justi
tie) en de onlangs weer op zijn
post teruggekeerde Van Dijk
(Binnenlandse Zaken) die
mening eveneens toegedaan.
„Gelet op het resultaat is de
actie ongelooflijk dom", sprak
PPR-woordvoerder Lank-
horst Wolffensperger (D66)
oordeelde dat door de inval en
het daarna toch verschijnen
van Bluf! de geloofwaardig
heid van het justitieel appa
raat danig was aangetast.
„Justitie is de risée van een
gedeelte van de pers en het
publiek geworden", heette het
in de woorden van Wolffen
sperger. Kosto twijfelde er
aan of het Openbaar Ministe
rie met de inval wel zorgvul
dig is opgetreden. En hoewel
de coalitiepartijen op zich
geen kwaad woord wilden
horen over de inval (Het moet
maar eens afgelopen zijn,
klonk het in de woorden van
WD'er Dijkstal door), vroe
gen ook zij zich af waarom op
Koninginnedag niet is opge
treden toen het omstreden
BVD-materiaal alsnog gepu
bliceerd werd.
Niks doel voorbijgeschoten,
reageerde de minister van
Justitie. Het doel was juist
niet het voorkomen van het
publiceren van BVD-gehei-
men, het doel van de inval
was 'waarheidsvinding': het
vinden van bewijzen aan de
hand waarvan tegen de ma
kers van Bluf! een proces we
gens schending van staatsge
heimen kan worden aange-
Van Es (PSP):..weinig
onthullend
spannen. En daarin, aldus
Korthals Altes, lijkt het
Openbaar Ministerie ge
slaagd te zijn; momenteel
wordt hard gewerkt aan de
vervolging van de Bluf !-pro-
ducenten.
Maar zou het dan niet aar
dig geweest zijn als, in het
kader van die 'waarheidsvin
ding', ook een tweede ver
schijning van Bluf! voorko
men was. Daarmee was de
minister het volstrekt eens,
maar de praktijk van alledag
stond dat in de weg. Toen op
Koninginnedag alsnog een
editie van Bluf! werd uitge
geven, stond vast dat de re
dactie van dit blad voorzorgs
maatregelen had getroffen
om, in geval van een inval en
inbeslagname van de oplage,
op een andere plaats een
tweede oplage te kunnen
drukkea Stel dat de politie op
Koninginnedag in Amster
dam was overgegaan tot con
fiscatie van de daar ver
spreide exemplaren van
Bluf!, dan hadden de makers
zeker en met succes gepro
beerd een derde keer hun
krantje te slijten. Bovendien,
aldus Korthals Altes, de inbe
slagname van Bluf! op de
drukke Koninginnedag in een
'licht ontvlambaar' Amster
dam, had wel eens tot ern
stige ongeregeldheden kun
nen leiden. Een derde argu
ment - Korthals Altes
noemde het slechts terzijde -
was dat veel mensen al van
de inhoud van het bewuste
Blufl-nummer hadden ken
nisgenomen, omdat een aan
tal dagbladen de inhoud had
openbaar gemaakt in het ka
der van de berichtgeving over
de Bluf 1-inval.
Dus viel het wel mee met
het geheime karakter van de
BVD-informatie, is de vol
gende conclusie. Ze werd in
het debat onder meer getrok
ken door PSP-Kamerlid Van
Es. Die sprak in haar betoog
van een 'licht beschimmeld
stuk uit 1981', dat weinig ont
hult. Alweer fout, reageerde
nu minister Van Dijk (Bin
nenlandse Zaken), verant-
van x
'.heel»
woordelijk bewindsman vt
het reilen en zeilen
BVD. Kwaadwilligen
nen, door middel van
en combinatie van i
uit het door Bluf!
ceerde BVD-verslag,
te weten komen over or;
satie, werkwijze en i
tieniveau van de veilig
dienst Daarover wilde de
nister, tot spijt van Van
niet uitwijden; dan
hij die kwaadwilligen i
alleen maar een extra dienst]
Van Dijk is wel bereid
formatie te verschaffen o;
het 'geheime' karakter
BVD-stukken, maar wil
alleen maar doen in de
ten Kamercommissie
veiligheids- en inlichl
diensten. Daarin
slechts de voorzitters
vier grootste Kamerfra:
PSP-eenlinge Van Es is
persona non grata. „Ik
alleen via publicaties
die in Bluf! op de hoogte
houden van de werkwijze
de BVD", aldus Van Es.
De hele discussie in de
mer overziende, blijft de
fel rond de politie-inval
recht overeind Diegenen
de geheimen hebben onthi
worden om die reden
volgd, maar er worden
pogingen ondernomen om"
blicatie in tweede insta
van die geheimen tegen
gaan. Het is zo iets ais
dealer vervolgen omdat
heroïne in omloop heeft
bracht zonder na te gaa
hij nog van dat spul in
pakhuis heeft liggen.
V4n onze Haagse redactie
nEN HAAG - Foutparkeer-
ders moeten harder worden
PLgepakt. De wegsleepre-
Eeling moet worden aange-
dierpt- Ook moeten ge-
centen overgaan tot het
'ebruik van wielklemmen.
bat staat in het rapport van
ambtelijk werkgroep, dat
leren is aangeboden aan de
«misters Korthals Altes (Jus-
fcje) en Smit-Kroes (Verkeer).
werkgroep had tot taak te
lerzoeken of de huidige
maa
over
De
volga
uitge
moet
voor
pen
laad-
voord
i vad
I
LAXMI Devi, een jonge
vrouw in de Nepalese
hoofdstad Kathmandu,
haat nagelschaartjes.
Voordat dit gereedschap zijn
weg vond in Nepalese huis
houdens trokken Laxmi Devi
en de andere vrouwen van
haar kaste van deur tot deur
om de nagels van de hogere
kasten te verzorgen. In ruil
kregen ze voedsel, kleren en
geld.
Maar de Nagini's, zoals
deze pedicures wordeq ge
noemd, kunnen steeds moei
lijker de eindjes aan elkaar
knopen. „Het werk betaalt
helemaal niet", zegt Nani«
Chhori, een Nagini die nu als
verkoopster werkt in een
staatswinkel. Elke morgen
gaat ze nog een paar klanten
langs om haar pedicure te
doen voor de winkel open
gaat
„De enige reden dat ik nog
nagels knip is om een beetje
extra te verdienen", legt Nani
uit Haar man stierf negen
jaar geleden en liet haar ach
ter met vier kleine kinderen
en een berg schulden.
Laxmi Devi bevestigt dat
nagelknippen geen geld op
brengt „De meeste Nagini's
van mijn generatie doen het
werk nog steeds, omdat zij zo
nen hebben die hen onder
houden", meent ze. Laxmi
heeft het vak van haar moe
der en schoonmoeder geleerd,
van wie ze ook de klanten
heeft overgenomen.
„Er is heel wat ervaring
nodig voor je nagels kunt
knippen zonder de klant pijn
te doen of in je eigen vinger te
snijden", aldus Laxmi Devi.
Zij gebruikt een scherp ont
leedmes om de nagels te knip
pen. De botte kant van het
mes is handig om de nagelrie
men terug te duwen. Verder
heeft ze een fijn poeder van
baksteen om de nagels te po
lijsten en tenslotte beschil
dert ze de voeten met de tra
ditionele rode verf, 'mahur'
genaamd.
Voor elke< klant trekt ze
minstens twintig minuten uit,
zodat Laxmi niet meer dan
twee of drie gezinnen per dag
kan behandelen. Hiermee
verdient ze 15 Nepalese rupies
(1,40 gulden). „Soms krijg ik
nog minder", vertelt Laxmi.
„Of ik krijg in plaats van geld
een kilo rijst of groente."
Een aantrekkelijk vooruit
zicht voor de Nagini's zijn
bruiloften of andere reli
gieuze riten van de Hindoes.
Daar krijgen ze cadeautjes,
zoals kleren, voedsel en geld.
Het Hindoeisme overheerst in
Nepal en het nagelknippen
hoort daarbij als zuiverings
rite. Het Swasthani-boek
schrijft voor dat de teenna
gels geknipt moeten zijn voor
elke religieuze handeling.
Daarom is de Nagini on
misbaar bij alle rites, van ge
boorte tot dood, samen met
haar man, van oudsher de
barbier in de Hindoe-maat
schappij. Ook als koppelaar
ster is de Nagini van belang.
Door haar werk staat ze op
vertrouwelijke voet met al
lerlei gezinnen.
Maar tegenwoordig scha
men de meeste Nagini's zich
voor hun beroep. Nani Chhori
heeft niemand in de winkel
verteld dat ze een Nagini is.
„Waarom zou ik het hun ver
tellen om daarna vernederd
te worden?" vraagt ze. Af en
toe wanneer ze direct uit het
werk naar een bruiloft moet
verstopt ze haar gereed
schapsdoosje in een grote tas.
„Als ik vroeg weg moet zejl
dat ik thuis nog werk ij"
aldus Nani.
Haar dochters houdi
evenmin van het werk.J
zijn allebei getrouwd meUl
pits, maar doen alles lieij
dan nagels knippen"
zonen van Laxmi Devi i
steeds dat ze op moet hoi
met aan andermans voetecl
zitten. Laxmi wil ermee di
gaan „tot ik blind word",!
ze. „Zo verdien ik ten
wat zakgeld"
Nani kan er zelfs i
merries van krijgen
word ik wakker en ve
mezelf dat ik geboren ben|
Napit", vertelt ze, „maariï
dan denk ik er niet
het bezoek aan mijn i
klanten af te zeggen
een soort verraad zijn. 1
slotte ben ik het aan hen\»
plicht". (IPS)
aani
Data
an
ir onze Haagse redactie
is slechts een mogelijke cijfer
bonden een indruk te geven vi
ver beide jaren waaraan gedacht
Jat schrijft minister Van Dijk
onlangs teruggekeerde mi-
ter van Binnenlandse Za-
in een brief aan de
reede Kamer. Van Dijk is de
'de bewindsman die de Ka-
:r om het hardst verzekert
it er nooit iets is geboden:
irder deden dat al premier
ibbers en minister De Koning
tijdelijke bewindsman op
ienlandse Zaken).
verzekeringen van de rege-
zijn nodig omdat de cen-
s van overheidspersoneel
el andere geluiden laten ho-
i Ze beroepen zich daarbij
de notulen van het overleg
It ze met De Koning hebben
oerd Daarin melden de
iden dat ze begrepen hebben
t de minister 800 miljoen gul-
biedt voor 1987 en 1988 sa-
De minister weerspreekt
op dat moment niet, zo
kt uit de notulen.
jaar^
dat
opnij
voor;
duid
Door Gerard Kessels
DE milieubeweging die in
veel andere landen al een
respectabele geschiedenis
achter de rug heeft, staat
in Italië nog in de kinder
schoenen.
Het land dat zo rijk is aan na
tuurschoon en historische ste
den is net bezig het milieu te
ontdekken. Aan de verkiezin
gen volgende maand doen
voor het eerst 'De Groenen'
mee. Het is goed mogelijk dat
de milieu-activisten voor een
daverende verrassing zorgen.
Niet uitgesloten wordt dat
de Groenen 4 a 5 procent van
de stemmen behalen. Dat lijkt
niet veel, maar is het wel in
een land waar de kiezers een
traditioneel stemgedrag heb
ben en niet snel veranderen.
De andere partijen nemen de
groene dreiging serieus.
Christen-democraten, socia
listen en vooral ook commu
nisten, hebben alle moeite ge
daan om vooraanstaande mi
lieu-activisten op hun lijsten
te krijgen. Op die manier ho
pen ze de groene beweging de
wind uit de zeilen te nemen.
Aangenomen wordt echter
dat de opmars van de Groe
nen daardoor nauwelijks af
geremd zal worden.
Niet alleen de vervuiling
van het water van zeeën en
rivieren en het verstikkende
stadsverkeer hebben de Ita
lianen bewust gemaakt van
de bedreigingen waaraan hun
omgeving blootstaat Aan de
opkomst van de Groenen
heeft vooral de discussie over
de kernenergie na de ramp
van Tsjernobyl bijgedragen.
Italië moet verreweg het
grootste deel van zijn energie
importeren. De dure olie-im
port is een van de hoofdoorza
ken van het steeds verder op
lopen van de toch al giganti
sche staatsschuld De cata
strofe van Tsjernobyl heeft de
discussie over de kernenergie
die al jaren in Italië gevoerd
wordt, in een stroomversnel
ling gebracht
Terwijl de christen-demo
craten voorstander blijven
van voorzichtige uitbreiding
van het aantal centrales, heb
ben de linkse partijen, die
vóór Tsjernobyl nog verdeeld
waren, zich nu massaal tegen
de kernenergie gekeerd. De
consequente houding van de
Groenen tegen kernenergie
zal bij de verkiezingen echter
vruchten afwerpen. Zeker nu
kernenergie een van de be
langrijkste thema's van de
verkiezingsstrijd is geworden.
Door de regeringscrisis is im
mers het geplande referen
dum over de toekomst van de
kernenergie komen te verval-
lea Het conflict tussen chris
ten-democraten en socialisten
spitste zich met name toe op
het al dan niet houden van het
referendum.
De organisatie van de
Groenen stelt nog niet veel
voor. De partij is tot nu toe
niet veel meer dan een sa
menraapsel van actiegroepen
die ter gelegenheid van de
verkiezingen de krachten ge
bundeld hebben. De samen
stelling varieert van comité's
tegen de jacht tot groepen die
in het geweer komen tegen
dierproeven.
Geen wonder dat de Ita
liaanse Groenen dezelfde ver
schijnselen van interne ver
deeldheid vertonen als hun
Duitse vrienden. Zelfs de
deelname aan de verkiezingen
is omstreden. Een grote groep
vindt het zinloos om vie
het parlement te proberetij
te veranderen en pleit t
meer buitenparlementair^
ties. Verder zijn er de p
eerder wat conservatj
Groenen, die grote
hebben met de voori
van de milieuorganisaties I
een politieke voorkeur vm|
communisten hebben.
De opzet van de ven
zingscampagne vertoont il
kenmerken van het amail
risme dat de beweging tot|
toe eigen is. Het hoofd'
tier van de Groenen in I
is vrijwel onbereikbaar (j
dat er slechts drie telefa
nen zijn. Zegge en
twee betaalde krachten 1»
de verkiezingscampagne
ruggegraat van de bewef
zijn de duizenden vrij®
gers die in het hele land
de partij in touw zijn.
s notulen van het overleg zul-
een grote rol gaan spelen in
it advies dat de commissie
Ibeda nog deze maand uit-
■engt over het conflict Al-
moet zich nameljjk uit-
eken over de vraag of het
wieg over 1987 op een fat-
prat
daai
kabfl
aan
800
Maa
(die
hetl
zijn
twij|
men
te vd
Door Frits Stommels
Moeilijk tot super moeilijk
was de spontane reactie
van vwo- en havo-kandi
daten wat betreft het exa-,
men Spaans op de laatste
examendag. Hier was de
uitdrukking 'de laatste
loodjes wegen het zwaarst'
wel zeerop zijn plaats.
Voor vwo Spaans was met
name de tekst 'La voz a ti ro-
bada' over het nasynchronise
ren van films voor de televisie
erg moeilijk. Een van de op
merkingen was dat dit exa
men in vergelijking met dat
van vorig jaar moeilijker was.
Dè tekst 'Negocio en la
tumba' over het leeghalen van
graven van oude Peru-cultu-
ren werd als leuk en interes
sant ervaren. Ook de korte
tekst 'La piedra de la locura'
over een 'gek' die eigenlijk
niet zo gek is ging wel.
Docente mevrouw Timmer
mans van de dag/avondscho
lengemeenschap Craneveldt
vond de teksten zeker niet ge
makkelijk, maar ook weer
niet extreem moeilijk. Zij
vond wel dat het examen niet
zo is toegespitst op jeugdigen,
maar meer op volwassenen.
Wel opgewekte vwo-leer-
lingen waren er gisteren na
het muziek-examen. Dat was,
aldus docent Van Rossum uit
Ede, al jaren niet meer voor
gekomen. Het was volgens
hem een aardig examen dat
goed getimed naar een einde
liep. Het laatste half uur was
de spanning van de ketel.
Met kennis alleen waren de
leerlingen er echter niet. Ze
dienden ook over veel vaar-
digheid te beschikken. Aan de
orde was naast orgelwerk van
J.S. Bach en een romantisch
kunstlied ook een nummer
van de popmusicus Bruce
Springsteen.
Bij Russisch voor vwo was
het hard werken geblazen.
Slechts één leerling was een
kwartier voor tijd klaar. Vol
gens docente mevrouw drs. M.
van Brink van de Alexander
Hegiusscholengemeenschap
in Deventer zijn er onvol
doendes gevallen.
De eerste tekst ging over
iemand die op het punt staat
een bundeltje interviews met
Tolstoj uit te geven. De
tweede leuke en niet zo moei
lijke tekst ging over een we
tenschappelijk Poolstation
gevestigd op een stuk drij
vend ijs. Een volgende tekst
betrof een ingezonden brief
over de in Rusland enorm po
pulaire dichter en zanger Vy-
sotski. Het is een knorrig
stukje van een Russische
dame die vindt dat de dich
ter/zanger wordt overge
waardeerd.
De vierde tekst was een
niet zo leuke over het verband
tussen klimaat en gezondheid
en de laatste tekst ging over
Dal, die een leven lang heeft
gewerkt aan een verldarend
woordenboek van het Rus
sisch. Hij had geen tijd om
daarnaast nog andere dingen
te doen behalve dan het in
elkaar timmeren van kistjes
om zijn materiaal kwijt te
kunnen.
De eerste reactië van de
kandidaten Spaans bij havo
was: heel moeilijk. Ook de
lange teksten hadden niet zo
mee gezeten. De eerste tekst
'La vuelta al mundo en una
goleta' over een reis rond de
wereld in een schoener was
nog wel aardig gevonden.
Helemaal niet gemakkelijk
waren de teksten 'Cruzada
contra los desnudistas en Ga-
licia' over een kruistocht te
gen bloteriken én een inter
view met filmregisseur José
Luis Garci. Bij dit laatste ver
haal was met name de vraag
stelling vervelend
Ook havo had de tekst over
het leeghalen van graven van
oude Peru-culturen. De havo-
kandidaten vonden dit lange
verhaal heel moeilijk om te
doem
Het Russisch voor havo be
stond uit vijf teksten, oplo
pend in moeilijkheidsgraad
De eerste ging over de scha
ker Kasparov en de leerlingen
vonden het een aardig lees
bare en goed te maken tekst
Dat vond ook de docente me
vrouw Vos uit Amsterdam.
Andere teksten betroffen
het fietsverkeer in de Sovjet-
Unie, waar bijna geen fietsen
rijden en een tekst over inter
views met bijzondere perso
nen. Deze tekst had ook vwo.
Daar werd hij aangemerkt als
moeilijk, terwijl de havo
leerlingen deze tekst goed
hebben gemaakt.
Naast een aardige tekst
over vrouwenproblematiek
was er een ingezonden brief
aan een krant over het gebrek
aan voorzieningen binnen
Russische dorpen. Een vrij
pittige maar aardige tekst, al
dus docente en leerlingen.
Het examen Spaans voor
lbo en mavo c/d bestond uit
een communicatief gedeelte
met korte teksten, vaak ver
gezeld van een plaatje, en en
kele langere verhalen. Vol
gens de c-leerlingen was het
communicatieve gedeelte wel
te doen.
Bij de teksten hielpen de
vragen soms goed op weg en
soms werkten ze, aldus do
cente L. Willems van de Ser-
viam-mavo in het Zuidlim
burgse Eijsden, alleen maar
verwarrend. Op zich waren
het wel aardige teksten.
De eerste ging over de
dochter van Julio Iglesias die
naar een kostschool in Enge
land gaat en de tweede over
de vrijgezel van Burgos, die
op zoek is naar een vrouw om
zo een leeglopend dorp van de
ondergang te redden.
Ook een vierde tekst lag in
die sfeer en handelde over de
bliksemhuwelijken van Til-
lon, op dit gebied een concur
rent van Las Vegas. Hier wa
ren de vragen moeilijk. In te
genstelling tot een tekst over
een hond die zijn meester
heeft gered. Daar waren de
vragen weer een steun voor
de leerlingen.
Spaans op d-niveau had
ook de tekst over de vrijgezel
van Burgos. Verder was er
onder andere een moeilijke
tekst over Middeleeuwse pel
grims en een tekst over een
succesvolle jonge basketbal-
speelster. De laatste tekst
was, aldus de docente, wel te
maken.
Een groot aantal leerlingen
van het lmo was bij het exa
men verkoopbevordering bin
nen de helft van de tijd klaar.
De meeste vragen waren dan
ook niet moeilijk voor een
goed voorbereide leerling. Het
ging vooral om kennis en veel
minder om inzicht in de exa
menstof.
De laatste twaalf van de
zestig meerkeuzevragen wer
den gesteld aan de hand van
een praktijksituatie in een su
permarkt, waarbij onder an
dere de beste verkoopzone in
de winkel aan de orde was.
LMO-C Reclame:
l.d; 2.d; 3.b; 4.c; 5.a;
7.b; 8.d; 9.a; lO.b; ll.d;l
13.c; 14.a; 15.b; 16.c;i
18.a; 19.c; 20.d; 21.b;
23.d; 24.a; 25.a; 26.b;
28.c; 29.d; 30.d; 31.c;
33.c; 34.c; 35.c; 36.c;
38.a; 39.b; 40.b; 41.c;
43.c; 44.a; 45.d
LBO-C/MAVO-C
schappijleer l.c 2.d;
4.b; 5.c; 6.c; 7.d; 8.b;
lO.a; ll.c; 12.b; 13.c;
15.b; 16.b; 17.d; 18.c;
20.c; 21.c; 22.b; 23.c;
25.d; 26.b; 27.f; 28.b;
30.a; 31.c; 32.C; 33.c;
35.d
LBO-D/MAVO-D
schappijleer l.b; 2.b;
4.d; 5.b; 6.c; 7.c; 8.c,
lO.b; ll.d; 12.d; 13.c;
15.c; 16.d; 17.c; 18.d;
20.c; 21.d; 22.b; 23.e;
25.d; 26.b; 27.d; 28.c;
30.d; 31.b; 32.b; 33.f;
35.d
KV-JV Kinderver»!
en -opvoedingl.a;
4.d; 5.d; 6.c; 7.d; 8.a
lO.c; ll.a; 12.d; 13.c|
15.d; 16.b; 17.a; 18.di
20.d; 21.c; 22.b; 23.b;
25.a26.c; 27.c; 28.c;
30.b; 31.b; 32.a; 33.CI
35.d; 36.d; 37.c; 38.c;
40.d; 41.a; 42.b; 43.a;
45.d; 46.c; 47.b; 48.c;
50.a
HAAG (ANP) - Vis-
schepen, vangstquota
E vee zijn met ingang van
'dag uitgesloten van
t-premie. Dat heeft
itssecretaris Koning van
ancien woensdag be-
idgemaakt.
maatregel is onmiddellijk
1 kracht om te voorkomen
/issers of boeren op de val-
tot investeringen over-
i. Vorig jaar gebeurde dat
irote schaal toen was aan-
indigd dat de WIR voor
lesgevende bedrijven zou
i verdwijnen.
e WlR-beperking geldt
J en kustvisserssche-
tee voor 30% of meer wor-
om
seri
en i
een]
in
bou]
gen
van
n rn.ond belijden en in de prak
i. maar in de politiek zijn die niet gi
itiÈÉfl®0 lo9'ca- Dat blijkt weer een;
punaigen over de twee-tasenstruct'
pa specialisatie of proefschrift - 01
r^°nclusie is vernietigend: we t|
'E1 ,de laatste plaats veroorzc
van minister Deetman. i
JT!an kan met zo'n conclusie ei
^at houden of de hele zaak te
JSL?'n' als we ons tenminste iel
fan'Lvan he1 Wetenschappelijk d
En hooggestemde verwachting!
E" nT de econoom Pais, is vl
lL. vo°rnaamste doelstellingen vl
"w Kwaliteit, meer studierendem
Piahrlh verre van gehaald. Alleen
limilf maar dat is nogal wiedt
"mieten invoert. 1
r ZOr9eliik is dat de kwalite:
de jL?'n _de geluiden daarovei
en knm? appe''ike vaardigheq
Zónder r?mp op ons af-
,nest is het gesteld m>
in in??' De minister heeft destijc
feten L t.w'^d geslagen. Gevolg: 1
i. Hiur ,s fe mager om aan
èar ,„Wre®kt zich het bezuinigin
lankm vertrouwen heeft ge
janismen van de markt.
'lanoer2rterw®9in9 van de twee-f
hoekt* m' et ''I'd echter nog 11
'°eksteen van de toekomstigesa j
