even..i
UITBLAZEN
Ontdekken van tuberculose duurt te lang
Verkiezingen maken einde aan
socialistisch bewind od Malta
ÏEDEKLANI
K
Indonesische partij zit met Soekarno's dochter in de maad éHës==H&S
Voor het eerst maatschappijleer
examens
Veiligheids
oefening
)e Jong wijzigt
lombardement I
yESTEMCOMMï
'hatcher
DE STEM
DE STEM ACHTERGROND WOENSDAG 13 ME11987
pttftTEM BINNENLAND
BI<
ien
DORDRECHT/AMSTERDAM
?roep Van Wijnen en de Car
lesource Services te Calgary
gezamenlijke ondernemi
ient Systems, opgericht.
Examen-uil
maandag 11 mei
HET toeval wil dat op
dezelfde dag waarop
ik schreef over het
uitvlaggen van het cruise
schip Black Prince, onze
minister van Verkeer en
Waterstaat een bezorgd
beroep deed op Neder
landse reders hun schepen
niet 'uit te vlaggen'. Met het
uitvlaggen van een schip be
doelt men het onder een ande
re, goedkope vlag te laten va
ren. In plaats van Oslo, Sou
thampton of Rotterdam wor
den dan Manila, Monrovia of
Nassau de 'thuishavens'. Onder
goedkope vlag gelden soepeler
voorschriften en zijn vooral de
exploitatiekosten van de sche
pen aanzienlijk lager.
De Black Prince vaart sinds
kort onder Filippijnse vlag, met
een grotendeels uit Filippijnen
bestaande bemanning. Ook de
gezagvoerder, kapitein Angelo
Ancheta is een Filippijn. De
vroegere gezagvoerder, de bij
de passagiers populaire Noor
Thor Fletenheeft zijn post op
de brug moeten afstaan. Hij
fungeert nu op 'zijn eigen' schip
en met zijn oude rang van kapi
tein, als cruise commodore, de
man die het hotelbedrijf van
een cruise-schip voor zijn reke
ning neemt, een soort hotel
manager dus. Fleten - tegen de
vijftig - is een self-made man,
opgeklommen van matroos tot
kapitein. Hij is momenteel met
verlof zodat we hem niet kun
nen vragen of hij de gang van
zaken niet als een pijnlijke de
gradatie heeft ervaren. Een col
lega-officier verzekert echter
dat dit niet het geval kan zijn.
„Immers een man als Fleten
had van zijn baas gemakkelijk
een ander schip kunnen krij
gen", luidt het argument.
Sloepenrol. Op veerschepen
maak je die oefening nooit mee.
Op de Black Prince klinkt het
alarm ongeveer een half uur na
het vertrek, terwijl we nog op
het Noordzeekanaal varen. In
elke hut hangt duidelijk zicht
baar een bord met veiligheids
voorschriften. Hoe je het
zwemvest moet omdoen, naar
welke verzamelplaats je je dient
te spoeden en hoe de pijlen er
uit zien die je de weg wijzen.
Niettemin ontstaat er bij veel
passagiers verwarring. Groep
jes versperren de nauwe gan
gen.
„Waar moeten we heen?"
„Dat kun je lezen in je hut!"
O ja, waar dan?"
Leesbrillen worden tevoor
schijn gehaald. „De Neptune
Lounge, staat er. Weet jij waar
dat is?"
Er lopen ook al mensen te
gen de stroom in om hun
zwemvesten op te halen; on
handige, grote, stijve dingen
met hun vulling van kurk. Met
maar honderd passagiers aan
boord, voor het merendeel 65-
plussers, valt het met de ver
warring uiteindelijk mee. Nie
mand moppert. De oefening
wordt serieus genomen. Na een
minuut of tien is iedereen wel
op zijn verzamelplek aangeko
men.
In de Neptune Lounge
scharen we ons rond de dans
vloer. Een officier (zonder
zwemvest) pakt de microfoon.
WIMKOCK
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilir
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst S 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41, 236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 1©01100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62,4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, S 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
24,20 per maand; 69,75 per kwartaal of 271,00 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Rfinlfrotfltioc
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Twee stewardessen die wel een
oranje zwemvest over hun
groene tunieken hebben aange- EE
trokken doen voor hoe we het
moeten sluiten. We blijken alle-
maal de bovenste lintjes over p
het hoofd te hebben gezien. e
Terwijl een steward rondgaat S
met de presentielijst, geeft de
officier uitgebreide veiligheids-
instructies. „U blijft hiér wach-
ten tot bemanningsleden u ko-
men halen om naar de sloepen E
te gaan." Het wordt met veel
nadruk enkele malen herhaald, g
Ook het roken in bed wordt e
met klem verboden en "denk
erom géén peuken over the side,
want dan kan het gebeuren dat 3
er eentje op een lager dek weer
naar binnen waait en daar
brand veroorzaakt."
De man spreekt Engels. Of
we hem allemaal goed verstaan
hebben. Er wordt geknikt maar
voor alle zekerheid grijpt dan
Bill Spekman de microfoon, p
Spekman is de entertainment E
manager van het schip, de man
die het vertier organiseert. Hij p
is hier op zijn eigen stek want e
de Neptune Lounge is nacht- e
club, disco en theater tegelijk, p
„Ik ben Belg, dus u kunt mij e
hoop ik wel verstaan", zo
wendt hij zich tot de Nederlan- p
ders. De Duitse passagiers e
moeten het zonder vertaling e
stellen. p
Na ongeveer een half uur e
wordt de oefening afgeblazen. e
Van deelname-dwang is niets te p
merken geweest. De praktijk e
leert dat de meeste passagiers e
aan de oefeningen deelnemen, e
zegt Joost Alsemgeest, die op
deze reis Thor Fleten vervangt e
als cruise commodore. De pre- e
sentielijsten worden later op de
dag door de kapitein persoon- E
lijk met de veiligheidsofficier e
doorgenomen. Is de deelname j§
naar zijn oordeel onvoldoende p
geweest, dan kan de kapitein e
altijd nog een nieuwe oefening e
laten houden.
1
De 'opmars' naar Sou-
thampton, zoals de marine dat
zou noemen, over de Solent en e
Southampton Water, is op deze e
prachtige meimorgen een feest e
voor het oog. We ontmoeten E
een veerschip van Townsend
Thoresen. Het TT-logo op de e
schoorsteen is vervangen door e
de vierkleurige P&O-vlag. Een e
kleiner veerschip van de Red g
Funnel-lijn, op weg naar het e
Isle of Wight, tuft voorbij. Op E
een van die scheepjes ben ik in j=
de hete zomer van '76 door een e
wesp gestoken. Gek hoe die S
dingen je bijblijven. Verderop
wemelt het van de zeiljachten E
en het lijkt een wonder dat de E
Black Prince gewoon een rechte
koers kan blijven varen. In de e
verte blinkt de stad in de och- e
tendzon. Southampton, dat in e
het verleden zoveel majes- 1
tueuze zeekastelen heeft gezien e
en nu blij lijkt een klein cruise-
schip te mogen ontvangen. e
(Slot). e
BIJ 25 procent van de
nieuwe gevallen van be
smettelijke longtubercu-
lose duurt het meer dan
vier maanden voordat de
diagnose wordt gesteld. In
deze periode kunnen de
patiënten anderen besmet
ten.
De oorzaak van de vertraging
ligt zowel bij de patiënt - die
bij voorbeeld aanneemt dat
het hoesten wel over zal gaan
en een bezoek aan de dokter
uitstelt - als bij de arts, die
vaak laat aan de mogelijkheid
van tuberculose denkt omdat
hij ten onrechte meent dat tbc
in Nederland nauwelijks
meer voorkomt.
De hoofdinspecteur van de
volksgezondheid, W. van Ge
stel, laat deze waarschuwing
horen in een voor alle artsen
bestemde brochure over long-
tuberculose.
Groepen bij wie speciaal op
een eventuele besmetting
moet worden gelet zijn be
jaarden, jongeren en buiten
landers. Patiënten die voor
1950 tuberculose doormaakten
konden toen niet goed met
medicijnen worden behan
deld. Het gaat hier om een
groep van ongeveer 45.000
mensen boven de 60 jaar. Bij
hen kan de ziekte terugko
men. Verder is er volgens Van
Gestel een reservoir van 2,5
miljoen gezonde mensen -
meest ouderen - die vroeger
met tuberkelbacteriën zijn
besmet zonder daardoor ziek
te worden. Door reactivering
van de bacterie komen in deze
groep jaarlijks ongeveer 800
gevallen van actieve tubercu
lose voor.
Voor jongeren geldt dat ze
tegenwoordig vaak naar gé-
bieden reizen waar nog veel
tuberculose voorkomt. Waar
schijnlijk speelt ook het leven
in grote groepen en dicht op
elkaar (discotheken, jonge-
rencafé's, studentenflats), een
rol.
Eerste infecties kunnen
bij jongeren snel tot actieve
longtuberculose leiden.
Immigranten uit landen
rond de Middellandse Zee,
Afrika, Azië en delen van La
tijns-Amerika komen uit ge
bieden waar tbc veel voor
komt. De meeste buitenlan
ders worden de eerste jaren
na binnenkomst gecontro
leerd door de consultatiebu
reaus voor tuberculosebestrij
ding, maar extra waakzaam
heid blijft volgens Van Gestel
geboden.
Mensen die vroeger zijn be
smet hebben een verhoogde
kans op re-activering van de
ziekte in periodes van span
ning, verdriet, tegenslag en
schop
lëêrss
alccfc
een
bij chronische ziekten
patiënten die geneesmidi
gebruiken die hun afwi
teem onderdrukken,
listen en druggebruiken
pen een verhoogd risico.
Patiënten met tbc h<_
tegenwoordig als regel niet
worden opgenomen Ze
den behandeld met me,
nen en doorgaans leverej
dan na drie weken al geen;
smettingsgevaar meer op,
Tuberculeuze infecties 1
men naar schatting bij m aten
der dan 2 procent van di
25-jarigen voor, bij ongevej
procent van de 25-35-j
en bij minder dan 20 pr<
van de 35-45-jarigen. (ANP]
DE verkiezingen op Malta
hebben een einde gemaakt
aan zestien jaar socialis
tisch bewind. De pro-wes
terse Nationalistische Par
tij (PN) won de algemene
verkiezingen met een
kleine voorsprong op de
Labourpartij. Na het be
kend worden van de offi
ciële verkiezingsuitslagen
heeft de socialistische pre
mier Karmenu Mifsud
Bonnici zijn ontslag inge
diend. De nationalistische
leider Eddie Fenech Adami
is al beedigd als zijn opvol
ger.
De centrum-rechtse PN
kreeg 50,57 procent van de
stemmen, de Labourpartij
met 48,87 procent op geringe
afstand achter zich latend. De
partij die meer dan de helft
van de stemmen krijgt, heeft
het recht de regering te vor
men. Hoe de verdeling van de
65 parlementszetels er precies
uit gaat zien is nog niet be
kend.
De verkiezingsuitslag bete
kent een ommekeer in de poli
tiek van het strategisch gele
gen eiland in de Middellandse
Zee. De socialisten, die in 1971
aan de macht kwamen, heb
ben het land aan de westerse
invloedsfeer onttrokken. On
der premier Dom Mintoffdie
een niet-gebonden beleid
volgde, werd de NAVO bui
tengesloten, een Britse mari
nebasis opgeheven en zijn de
banden met de Sovjet-Unie en
andere communistische lan
den aangehaald. Ook zijn op
volger Mifsud Bonnici onder
hield goede betrekkingen met
het Oostblok en arabische
landen als het nabijgelegen
Libië.
De nieuwe premier Fenech
Adami, die een pro-westerse
koers voorstaat, heeft al aan
gekondigd het lidmaatschap
van de Europese Gemeen
schap aan te vragen. Hij wil
de banden met West-Europa
aanhalen, maar zal het ver
bod op de vestiging van bui
tenlandse militaire bases op
het eiland handhaven. De
nieuwe regeringsleider accep
teert de grondwetsartikelen,
die Malta tot een niet-gebon
den en neutraal land verkla
ren en daarom zal Malta zich
niet bij de NAVO aansluiten.
De nationalisten willen het
particulier initiatief in de
zwakke economie stimuleren.
De socialisten vrezen dat toe
nadering tot het Westen Oost-
europese investeerders af
schrikt. De Sovjet-Unie
stuurt haar handelsschepen
vaak naar Malta voor onder
houd en reparatie. De PN
meent echter dat de economi
sche banden die de socialisten
de afgelopen jaren hebben
aangeknoopt, niet rendabel
zijn.
De nationalisten vierden in
de nacht van maandag op
dinsdag hun overwinning op
UTRECHT (ANP) - De bis-
choppenconferentie is
ieenszins van plan terug te
'omen op haar uitspraak
an het einde van de jaren
zeventig dat de keuze voor
.n bepaalde vakbeweging
_aan ieders eigen inzicht
moet worden overgelaten,
nat heeft de bisschoppelijke
•ontactcommissie Kerk en Sa
menleving van de bisschoppen-
,nferentie dinsdag in Utrecht
n weten aan een delegatie
„.de FNV.
De vertegenwoordigers van
c FNV hadden gewezen op de
■ècente uitspraak van mgr. H.
jomers van Haarlem dat ka-
holieken niet moeten stemmen
>p de PvdA of de WD, omdat
van
•-jarig
revc
3on
ze da
aanta
land.
Bome
denkt
mand
het k;
op str
lid te
NW
den
PvdA
men.
De
geen
Mifsud Bonnici - fotoap
uitbundige wijze. Auto's met
aanhangers van de winnende
partij reden tot in de ochtend
luid toeterend over het eiland.
De vertrekkende regerings
leider Mifsud Bonnici hield
zijn aanhang voor geweld te
vermijden en niet in te gaan
uea»,
op provocaties. Bij incident
tijdens de felle verkil
campange zijn twee persori
om het leven gekomen
mensen gewond. Mifsud B#
nici kondigde vijf jaar
constructieve oppositie
(UPI/AFP)
jeze maatschappij heeft voor
Suropa de licentierechten verwor
nisch aantrekkelijke verwerking
sn zuiveringsslib.
jemaakt.
Verwacht wordt dat in het ko-
nende najaar ergens in Mid-
gratie gevallen, maar bb 'en_ Oost-Nederland een
niettemin bij het volk pop iroeffabriek voor de verwer-
ping van varkensdrijfmest
vordt gebouwd.
Deze fabriek zal een investe-
KOMT Megawati Soekar-
noputri, dochter van wij
len president Soekarno
van Indonesië, in het par
lement? Eigenlijk moet zij
in aanmerking komen voor
één van de acht zetels, die
de Christen-nationalisti
sche Democratische Partij
(PDI) op Midden-Java
kreeg bij de verkiezingen
van 23 april.
De 38-jarige dochter van de
plotseling weer zeer populaire
ex-president staat immers als
derde op de kandidatenlijst
van de partij in de provincie.
Maar afgezien daarvan kan
de PDI ook om andere rede
nen niet om haar heen. Het
staat voor iedereen als een
paal boven water dat Mega
wati de partij aan veel stem
men heeft geholpen.
Toch is het nog onduidelijk
welke status Megawati in de
PDI zal krijgen. Volgens
waarnemers zit de partij een
beetje met de dochter van
Soekarno in de maag. Als de
PDI haar passeert, zal dat
veel kwaad bloed zetten bij de
kiezers. Toch lijken de partij
bonzen niet erg geneigd Me
gawati zonder meer een zetel
te gunnen. PDI-functionaris-
sen die afgelopen weekeinde
Megawati Soekarnoputri, dochter van wijlen president Soekarno van Indonesië
spreekt een menigte van haar partij toe. foto ai
in Jakarta bij elkaar waren
gekomen wilden niet zeggen
of zij voor een parlementsze
tel wordt voorgedragen.
„Megawati krijgt geen an
dere behandeling dan welke
andere partij kandidaat. Een
kandidaat wordt pas volledig
parlementslid nadat hij of zij
bij presidentieel decreet is be
noemd", zei PDI-voorzitter
Soeryadi. Hij voegde hieraan
toe dat de uitvoerende raad
van de partij nog geen besluit
heeft genomen welke kandi
daten voor een zetel in aan
merking komen. Het feit dat
Megawati hoog op de partij
lijst op Midden-Java staat be
tekent volgens hem nog niet
dat zij automatisch wordt
voorgedragen.
Vorige week werd in Ja
karta druk gespeculeerd over
een zetel voor Megawati, na
dat verscheidene regerings
functionarissen en politici
hun bezorgdheid hadden geuit
over de onverwachte stijging
in populariteit van wijlen
Soekarno, voor velen de ver
zetsheld die in 1945 de onaf
hankelijkheid van Indonesië
afkondigde. Met portretten
van Soekarno en leuzen als
Lang leve Bung Karno - broe
der Karno, zoals hij algemeen
werd genoemd - voerde de
PDI haar verkiezingscam
pagne en trok daarmee vooral
de jongeren aan.
De kleinste partij van Indo-
nesië behaalde in de verkie
zingen van 1982 slechts acht
procent. Dit jaar kreeg zij
aanzienlijk meer stemmen in
nagenoeg alle 27 provincies.
Soekarno en zijn dochter lij
ken de partij bepaald geen
windeieren te hebben gelegd.
Critici beschuldigen de PDI
ervan het Soekarno-image te
hebben uitgebuit, hoewel de
partij in wezen niets gemeen
heeft met de politiek van de
flamboyante ex-president
Soekarno stierf in 1970, vier
jaar nadat hij de macht had
overgedragen aan de toenma
lige luitenant-generaal Soe-
harto. Hij was officieel uil
lair.
PDI-voorzitter Soeiy
meent evenwel dat er ji ing vergen van circa ƒ40 mil
sprake van is dat Soeki
werd misbruikt om stem apaciteit hebben van 350.000
binnen te halea Dat
de campagne portretten
n3 mest per jaar. Na de proef-
jeriode kan de fabriek eenvou-
de ex-president werden r« ÜS worden vergroot naar een
gedragen, moest men nietz
als een verkiezingstruc
PDI, maar als blijk van
spontaniteit van het volk.
De parlementsvoorzili
Amirmachmud verwees i
langs naar het Soekarno)
wind in een rede die pi
aandacht in de pers kis
geva
Amirmachmud zei dat
Oude Orde en haar ai
gers, oftewel degenen dies
verzetten tegen de ideoli
van de staat, geen kans mi
krijgen de Nieuwe Orde te
filtreren. De parlementsva
zitter had het over
lijke extreme doctrines,
zijn voortgekomen uit de-
verboden - communist»
partij (PKI) en de National
tische partij van Indom
(PNI). De PNI ging in
men met de christelijke
tijen om de PDI te vorm
(AFP)
Door Frits Stommels
OP veertig leao- en mavo-
scholen in ons land is gis
teren als experiment het
examen maatschappijleer
afgenomen. Het volgend
jaar zal dat ook op het Ito
het geval zijn. De onder
werpen waren massame
dia en politieke besluitvor
ming.
Een openbaring. Dat was de
spontane reactie van Jeroen
na het examen beeldende
vakken voor het vwo. Het on
derwerp van dit examen was
licht in al zijn facetten, in ar
chitectuur, schilderkunst, en
materialen als textiel en een
lichtbron zoals een tl-buis.
Natalja, Marieke, Anneke,
Jeroen en Patrick gaven alge
meen als commentaar dat het
goed te doen was. Ook het bij
geleverde illustratiemateriaal
vonden zij aardig, ofschoon
het wel even zoeken was naar
het Mariabeeld in de kapel
van Le Corbusier in het
Franse plaatsje Ronchamp.
Volgens docent L. v.d. Ak
ker van het Elshofcollege in
Nijmegen zaten er een paar
pittige en lastige vragen bij.
Het was zeker geen examen
dat iedereen zomaar zou kun
nen maken. Wel was het, naar
zijn mening, een evenwichti
ger examen dan het vorig
jaar. Toen was er nogal dis
cussie over een in de natuur
gespannen plastic draad.
Patrick vond wel dat het bij
één onderwerp - nu dus licht -
net is alsof alles hetzelfde is,
alsof je overal dezelfde ant
woorden moet geven. Terwijl
Jeroen van mening was dat je
met open vragen over kunst
beschouwing/ kunstgeschie
denis zoveel kanten op kunt.
Naast Caravaggio en Rem
brandt kwamen onder andere
schilderijen van Leonardo da
Vinei en de impressionist
Claude Monet aan de orde. Bij
textiele werkvormen werd
gevraagd naar overeenkom
sten tussen het werk van Ma
deleine Bosscher en dat van
Jan Schoonhoven. Bij kunst
licht als beeldend middel was
werk van Dan Flavin en Hans
Hollein aan de orde.
Fries opstel voor vwo had
onder andere de actuele titel:
Radio Friesland, eindstation
of tussenstation op weg naar
Friese televisie? Een andere
typisch Friese titel was een
tekst van de Friese dichter en
schrijver Obe Postma. Deze
luidde 'Te Harns' ('Te Harlin-
gen'). Maar ook was er een al
gemenere titel als: 'Wat doet
de koningin thuis?'
Bij filosofie voor vwo stond
de tekst 'wetenschap en ratio
naliteit' van de Nijmeegse
hoogleraar Van Melsen cen
traal. De vraag was wat er in
de natuurwetenschappen on
der rationaliteit moet worden
verstaan. De leerlingen von
den het vrij pittig en de do
cent had de tekst wat minder
toegespitst willen zien op de
natuurwetenschappen.
Muziek voor havo was een
prima examen. Dat vonden de
leerlingen, maar ook docent
Van Renen uit Ede. Volgens
hem waren de muziekvoor
beelden op de goede manier in
het examen verwerkt.
'Behandeld' werden de
Moonlight Serenade van
Glenn Miller; een chanson
van Josquin des Prez; een
stukje uit een symfonie van
de Russische componist Sjos-
takowitz; een vioolsonate van
J.S. Bach en een compositie
van Pink Floyd.
Bij Fries opstel voor havo
waren geen typisch Friese on
derwerpen aan de orde. Een
van de onderwerpen was 'Een
derde televisienet'. Andere ti
tels waren 'Voor- en nadelen
van Olympische Spelen in
Amsterdam', 'Sport en drank'
én 'Vluchtelingenhulp: deur
wijd open of op een kier of
dicht of alleen zo nu en dan
eens open als de vluchtelingen
ons bevallen'.
Mavo St. Anna in Geleen
was een van de veertig scho
len, waar het examen maat
schappijleer aan de orde was.
Daar werd dit experimentele
examen zowel op c- als d-ni-
veau gedaan. Bij 'c' ging hel
met name om de parate ken
nis, bij 'd' meer om inzicht.
Ook de formulering was hier
vaak moeilijker.
Docent Van Muiken vond
het examen goed aansluiten
bij de in de klas behandelde
stof. De meeste leerlingen
hadden ruim een half uur
voor het verstrijken van de
tijd (er stond twee uur voor)
het examenlokaal verlaten.
Bij het onderwerp massa
media was vrij recent mate
riaal aanwezig, zoals over de
commercie binnen de omroe
pen. Ook was er een aardige
afwisseling tussen teksten en
fotomateriaal. Zo werd er aan
de hand van een pagina-af
druk uit Telegraaf en Volks
krant gevraagd naar inhoud
en opmaak van een krant en
hoe een krant tot stand komt.
Zowel leerlingen als docent
hebben dit experimentele
examen als positief ervaren.
In de middaguren was er
Fries opstel. De helft van de
mavo-leerlingen heeft geko
zen voor de titel Panyk op
Schiphol.
Als tweede werd een tekst
in een verhaal gekozen. Die
tekst (van Doete Stienstra)
luidde in het Fries: Op wei nei
hüs krong it stadich ta my
troch: wat ha ik dien!? Ik ha
stellen, STELLEN, ik bin in
dief! In het Nederlands: Op
weg naar huis drong het tot
me door: wat heb ik gedaan!?
Ik heb gestolen, GESTOLEN,
ik ben een dief.
De eerste indruk van de
leerlingen van de Leao-scho-
lengemeenschap Wadeliende
in Tiel op maatschappijleer
was dat het examen best was
te doen. Bij wat nauwkeuri
ger beschouwing vonden ze
het echter niet zo gemakkelijk
meer. En dat was ook de in
druk van docent Euwema.
Hij vroeg zich af het vak
maatschappijleer voor leac
wel deze kant op moet gaan
Terwijl de leerlingen (prakti
sche) vaardigheden en hou
ding hebben geleerd werden
er nu vooral cognitieve vra
gen gesteld
Net als bij mavo waren de
onderwerpen massamedia en
politieke besluitvorming aan
de orde. Wat de NOS betref)
werd gevraagd of deze ook
programma's verzorgt vooi
minderheden en voor scholen
en of de NOS reclame ver
zorgt. Ook was er een vraag
over het doel van de omroep
wet en het verschil tussen de
Nederlandse en de Belgische
omroep.
Bij politieke besluitvor
ming werd onder andere ge
vraagd wie er beslist over
wetsvoorstellen. Ook moesten
verschillende politieke stro
mingen in 'samenspraak'
worden gebracht met poli
tieke partijen. Bijvoorbeeld
de liberale stroming met de
WD.
Het lmo had gisteren recla
metheorie en tekenen. Het
examen bevatte aardige op-
gaven en de leerlingen waren
ruim op tijd klaar. Kaas stond
centraal en er werd onder an
dere gevraagd naar een ad
vertentie daarvoor in de
krant.
Bij het llo werd voor het
tweede jaar het (proef)exa-
men scheikunde gehouden. De
leerlingen vonden het moei
lijk tot niet te maken. Dat
kwam vooral omdat er maar
één onderwerp (zuur-base-
reactie) was waarover werd
gevraagd. Leerlingen die
hierin niet thuis zijn hebben
dan geen enkele kans meer.
LBO-C/MAVO-C fW
1.c; 2.c; 3.a; 4.b; 5.a; 6.a; 7.d;l|
9.d; lO.c; ll.b; 12.c; 13.b;
15.c; 16.b; 17.a; 18.c; 19.b;
21.d; 22.b; 23.b; 24.c; 25.c;
27.b; 28.c; 29.b; 30.c; 31.b;
33.b; 34.c; 35.c; 36.d; 37.c;
39,a; 40.d; 41.c; 42.c; 43.b;
45.b; 46.a; 47.b; 48.c; 49.a;5(
LBO-D/MAVO-D Fraiu j
2.c; 3.a;4.a;5.c;6.a; 7.a;8.c;|
10.d; ll.b; 12.b; 13.c; 14.c;
16.b; 17.c; 18.b; 19.c; 20.a; 1
22.a; 23.c; 24.a; 25.c; 26.b;
28.b; 29.c; 30.b; 31.a; 32.d;;
34.d; 35.a36.a; 37.c; 38.c;>
40.c; 41.a; 42.a; 43.a; 44.aJ
46.c; 47.c; 48.b; 49.c; 50.d
oen en in eerste instantie een
aarlij kse capaciteit tot 2 mil-
oenm3.
Het
oversi
degel
veeho
bant,
Overi,
miljot
milje
zware
een fi
vanm
lometi
Het
het ai
rioolzi
mende
sing
vernie
m3 zui
aail» ilLVERSUM (ANP) - Dr.
4. de Jong wijzigt in zijn
'oninkrijk der Nederlan-
len in de Tweede Wereld-
wrlog' de passage over het
imbardement op Rotter-
Centraal staat de
loedwil van de Duitsers.
teJongl
am.
had oorspronkelijk de
'uitse versie overgenomen die
dat de beruchte door de
Juitsers afgeschoten rode
chtkogels waren bedoeld om
et bombardement te voorko-
nen.
Inmidcteis is hij van mening
nat die kogels geen ander doel
hadde
de hoe
sitie
pen, zi
KRO-
Aan
verani
ment
toricui
den.
meldir
vakke
ren li
troepe
met al
de Li
handel
bestok
MAVO-C
3.c; 4.c; 5.
lO.d; ll.a;
16.d; 17.c;
22.d; 2.3.a
28.c; 29.c;
34.b; 35.b;
40.a; 41.b;
46.a; 47.b;
52.c; 53.c;
58.b; 59.C;
64,c; 65.c
Biologie Ui
b; 6.a; 7.c; 8.c;
12.a; 13.a; 14.4,
18.c; 19.c; 20.d;
24.b; 25.c; 26.CI;
30.b; 31.c; 32,c;
36.c; 37.a; 38.c;
42.b; 43.c; 44.c:
48.c; 49.b; 50.Ci;
54,c; 55.a; 56.a;
60.b; 61.a; C
LBO-D/MAVO-D Biolu
1.c; 2.a; 3.a; 4.c; 5.b; 6.c; 7.0,1
9.a; lO.c; ll.a; 12.c; 13.fi"
15.c; 16.d; 17.b; 18.b; 19.4;
21.d; 22.b; 23.d; 24.d; 25.fi
27.a; 28.c; 29.c; 30.a; 314
33.a; 34.c; 35.b; 36.a; 37.fi
39.b; 40.b; 41.b; 42.b; 43.fi
45.a; 46.a; 47.a; 48.a; 49.4
51.c; 52.b; 53.c; 54.c; 55.a;
57.a; 58.c; 59.a; 60.a; 61.31
63.c; 64.c; 65.c
HAVO/VHBO Biologie
2.b; 3.d; 4.b; 5.c; 6.d; 7.b; 8.
10.b; ll.a; 12.a; 13.c; 144
16.c; 17.d; 18.c; 19.a; 294
22.c; 23.b; 24.d; 25.a; 264l'
28.a; 29.c; 30.c; 31.b; 324
34.d; 35.d; 36.c; 37.a; 38.4'
40.a
VWO Biologie l.d; 2<!
4.a; 5.c; 6.b; 7.d; 8.a; 1
11.d; 12.b; 13.d; 14.d; 154]
17.a; 18.c; 19.d; 20.d; 21.41
23.b; 24.b; 25.c; 26.c; 27.24
29.a; 30.d; 31.b; 32.a; 334]
35.b;36.d;37.c;38.b;39.4*
JOOIT EERDER in de geschiedenis is he
ier gelukt om voor de derde achtereenvc
Bp worden gekozen. Die eer van een dei
■etste te zijn weggelegd voor Margaret
-gemeenteraadsverkiezingen van vorig
de IJzeren Dame' op donderdag 11
m r?er tot het hoogste politieke ambt
ageiijkse opiniepeilingen wijzen uit dat
'inning mag rekenen.
pn,?!,z'^ deze gunstige voorwaarden d
fvinnIQeSdeverkiezingen hebben doen bi
hpii,!®0 de komende verkiezingen plaats
F \LVa,st9e|e9de regeringstermijn van vi
hp, t de ln 19/9 begonnen reg
nt,„r aualyseren, komt tot opmerkeliji
L ™°°rdellJk voor een vergaande social
prk„ '®vin3; De kloof tussen arm en ri
JrL? etnIS. tijdens haar bewind not
ai mp,°s is gestegen tot ver boven d
in ril'?9, Y.an de gtote steden zet zich
imn™vakbonden voor een deel aan b;
lie fi ZIC>1 als de voorvechtster v;
Ie nitwf i driiven werden door haar
°°P gedaan.
Bek lewo11 der9elijk beleid is weinig reger
fen dl beschoren. De populariteit var
anken of pUkking in te groeien. Zij h
indnan~?n ar zelfbewuste optreden. 2
feterri ile? h°ewel de economische s
en wereiri8i9eu0el te 9even dat ze no9 s
bor vnu! at-Vooral op internationar
inaar rB^fatn9ezien- De Britten spreken nc
nig verhaal h re!s naar de Sovjet-Unie, tijd
aal duel met partijleider Gorbatsjc
larna r^?L's niet. aüeen de kracht van
ie js ri=l atoher overeind houdt. De or
Kitse Lifr minstens zo debet aan. Lab<
restPraaZ2rs er niet van weten te overtu
Bn lihfrai de Conservatieven van Th
a rnakan Tp en SDP niet in s1aat orr
jèn dat 7i': Thatcher zelf heeft geen enke
rider hSp ar ambtswoning aan Downii
termijn °Xer te doen- Zij houdt zelfs r
Sdsen' q Cioot-Brittannië veilig de tv
bescheidenheid is noojt haar gr
