DUISEN Dekke REGELS IVOORJACHT SPELEN STROPERS IN DE KAART Sombere toekomst voor olifant In de vriezer op weg naar onsterfelijkheid Zelfdoding in zwang bij Japanse jongeren PRESTATIEDWANG OP SCHOLEN VAAK OORZAAK DE STEM FIN Met de lonen gaat h zuinigt niet genoeg, schap, verpakt in ee sident dr. W. Duise Bank zij n j aarlij kse Onze loonkosten die van anderen TECHNOLOGIE DE STEM EXTRA WOENSDAG 29 APRIL 1987 DE internationale afspraken voor beperking van de jacht op ivoor die een jaar geleden van kracht werden, spelen vooral de stroper in de kaart en bieden nauwelijks bescherming aan het slachtof fer: de olifant. Quota Oude mannetjes Grote druk Kikkers 50 cent per dag Uitweg Verwerking AMSTERDAM (ANP) winstgevendheid van de gemene banken en de F banken is vorig jaar ve terd. Tegenover een van de totale lasten m~ procent stond een toen van de totale baten me procent, waardoor de n baten voor belasting ruim 50 procent toena zo staat in het jaarver, van De Nederlan Bank. De opgaande lijn van de Bel Door Louis van de Geijn Ruimte voor lastenver andere stimulerende mi economie ziet hij nog s" termijn. Duisenberg is somber, meer dan in voorgaande ja Het meest nog over de op van de regering om het fin cieringstekort in 1990 tot van het nationale inkomen rug te dringen. Om dat te 1 moet het kabinet volgens president van de Bank bo op de overeengekomen miljard de komende jaren eens 5 tot 10 miljard be nigen. Want het begrotingsbeleid Lubbers rust op drijfzand, laat Duisenberg de lezer zijn verslag concluderen, van de uitgangspunten van kabinet kan op zichzelf uitkomen, maar dat ze a maal tegelijk werkelijkh worden, is toch wat aan de timistische kant, aldus de p sident van De Nederland Bank. Hij wijst er dan op dat Ontwikkeling van da loonkosten In Nederland t.o.v. het buitenland. (Nederland ven 1977 tel 1997 - 1 Belgis Duittland Frankrijk VS e De scherpe daling van loonkosten per eenheid p dukt in de afgelopen jaren in de loop van 1985 omgesl gen in een stijging. Dat ge het sterkst voor de verhc ding gulden-dollar. De c gaande lijn is zowel het f volg van gestegen lonen Nederland als van de hogq koers van de gulden, n name tegenover de dollar. Door Pieter Eggen DEN HAAG - „Het bel dat de commissie voorst, is geen radicale breuk r het verleden. Er is niet zeer sprake van dat er voldoende technologist kennis beschikbaar is, wel dat het omzetten v die kennis in produkl niet snel genoeg gebeurt Dr. Wisse Dekker, voorma president-directeur van P lips, zette deze week in aanbiedingstoespraakje toon van het rapport over 1 technologie-beleid 'Wis tussen kennis en markt'. Het vooroordeel dat Nedi land hopeloos achter loopt het buitenland als het t technologie gaat, is deze we andermaal ontzenuwd. Er in Nederland voldoende ke nis van nieuwe technologie op de universiteiten, onde zoeksinstellingen en laborat ria van grote bedrijven. Maar het grote manco is c veel bedrijven niet beschi ken over de middelen om kennis te vergaren, die noc is om de nieuwe produkten maken. Dat komt omdat bedrijven te klein zijn, of onbekend met de mogelijkh den van subsidie, of simp< weg niet weten wat er in i De stalen cilinders van de American Cryonics So ciety, waarin de lichamen of lichaamsdelen bewaard worden. - fotoap Door Mort Rosenblum, Associated Press Zowel natuurbeschermers als handelaren in het kostbare materiaal hebben dat, los van elkaar, gemeld. Zij menen dat de nieuwe be perkingen de ivoorprijs sterk hebben doen stijgen waardoor stropers zijn aangezet om op grote schaal mannelijke en vrouwelijke olifanten te slach ten, de karkassen rottend ach terlatend. Een aantal stropers zou open lijk oorlog voeren tegen de nauwelijks bewapende bewa kers van de bedreigde dier soort. Een algemeen toegezegde amnestie, om vast te kunnen stellen hoe groot de voorraden legaal en vooral ook illegaal verkregen ivoor waren, bood grote voordelen voor stropers, corrupte ambtenaren en hun duistere netwerken. Eerlijke handelaren, zo zeggen zij zelf, werden de dupe. „Stropers zijn in recordtijd miljonair geworden en het stropen gaat nog altijd door", verklaarde Craig van Note van het Monitor Consortium, een samenwerkingsverband voor controle op de internationale afspraken. Tom Freidlein, de secretaris van de vereniging van Europese ivoorhandelaren, stelt: „Als ze ons uit de handel willen krijgen is dit de manier. Wat levert eerlijkheid eigenlijk op?" De beperking van de ivoorjacht is geregeld via een systeem van quota dat werd opgesteld door CITES, de conventie voor han del in bedreigde diersoorten. De conventie werkt onder aus piciën van de VN-commissie voor milieu. De quota werden in januari 1986 van kracht. Aan het eind van dat jaar ontstond echter grote onenigheid toen CITES 700 ton ivoor van du bieuze herkomst, ofwel de slag tanden van 60.000 olifanten, le galiseerde. Het opgeslagen ivoor dat plotseling legaal was, steeg in waarde omdat toekom stige voorraden beperkt zouden zijn. Zonder enig risico konden stropers enorme winsten boe ken. In Burundi, waar al jaren bijna geen olifant meer voor komt, legaliseerde CITES 89,5 ton ivoor, een hoeveelheid die 7.500 dode olifanten vertegen woordigt. Bijna de hele voor raad was uit buurlanden ge smokkeld. Nog eens 300 ton werd in Singapore, een tradi tionele haven voor doorver koop, 'gewit'. De secretaris-generaal van de CITES, Eugene Lapointe, verdedigt het besluit als volgt: „Het gaat niet om wat het beste is, maar om het minst slechte. We namen het besluit voor deze eenmalige registratie om de markt te kunnen controle ren". Volgens Lapointe is ille gaal verkregen ivoor onder de nieuwe regels moeilijk te ver kopen omdat importeurs voor iedere slagtand papieren willen zien. De exporterende landen zouden de olifantstanden aan een nauwkeurig onderzoek on derwerpen alvorens goedkeu ring voor uitvoer te verlenen. Nu de quota per slagtand zijn berekend en niet per gewicht, zullen exporteurs zich naar verwachting bepalen tot de tanden van bejaarde man netjesolifanten die zich niet meer voortplanten. Stropers zullen ervan worden overtuigd dat zij legaal te werk moeten gaan en geen vrouwtjes en jonge mannetjes moeten doden, aldus Lapointe. Hij voegde daar aan toe dat volledige in voering van het systeem enige jaren in beslag zal nemen. „In de praktijk trachten we Afrikaanse regeringen over te halen om hun rente in plaats van hun kapitaal te besteden, wat betreft olifanten althans", merkt Lapointe op. Deskundi gen hebben verklaard dat Afri kaanse overheidsfunctionaris sen in het verleden steekpen ningen kregen voor het verle nen van exportvergunningen voor ivoor. Volgens de quota mogen over de hele wereld nu 90.000 slag tanden per jaar worden uitge voerd. In 1985, toen Afrikaanse landen nog toestemming kon den geven voor export van on beperkte aantallen slagtanden, werden zo'n 100.000 exemplaren verhandeld. Dat was ook al minder dan in voorgaande ja ren. Lapointe wijst er op dat ivoor in een aantal Afrikaanse landen meer dan 120 miljoen gulden per jaar oplevert voor de staatskas en dat in sommige van die landen zoveel olifanten leven, dat hun aantal toch uit gedund zou moeten worden. Natuurbeschermers voeren aan dat stropers nog net zo ac tief zijn als voorheen. Als de prijs van legale ivoor stijgt, zo menen zij, volgt de illegale prijs vrijwel zeker. Ook als de handel moeilijker wordt. „Zo Door Kathleen Maclay, Associated Press PAKT .AND - Voor Art Quaife en andere leden van de American Cryonics Society is het invriezen van lichamen en hersenen een logische en aantrekkelijke stap naar onsterfelijkheid. De olifant is een indrukwekkend dier. De voortdurende jacht op zijn slagtanden bedreigt hem met uitsterving. - foto archief de stem Door Monika Jain, Associated Press TOKIO - Eeuwenlang was zelfdoding een zaak van eer en verantwoordelijkheids besef in de Japanse maat schappij maar nu lijkt het er op dat het de laatste vlucht is van jongeren voor de veranderende eisen van de samenleving. Een feno meen bovendien dat steeds vaker navolging krijgt. Uit een overheidsrapport dat begin dit jaar werd gepubli ceerd blijkt dat vorig jaar het aantal zelfdodingen van men sen jonger dan 19 jaar 802 be droeg. In 1985 was dat nog 557. Vele jongeren sprongen van daken of gebouwen en volgden daarmee de 18-jarige popster Yukiko Okada die dezelfde me thode hanteerde na een onge lukkige liefdesaffaire. Akio Kanazawa, een advi seur voor jeugdzaken op het departement van premier Yasuhiro Nakasone, is er van overtuigd dat Okada als voor beeld heeft gediend. Hij zei dat het aantal jongeren dat van da ken is gesprongen in 1986 is verdubbeld. In april van dat jaar, de maand waarin ook Okada zichzelf doodde, bedroeg het aantal zelfmoorden op die manier 114. Kanazawa zegt dat het aan tal zelfdodingen tot oktober 1986 is gestegen in vergelijking met voorgaande jaren maar dat er daarna een stabilisatie optrad. „Sommige mensen had den medelijden met Okada en wilden bij haar in de hemel zijn", aldus de raadsman. In „Japanse jongeren staan onder grote druk op school en hebben de behoefte om op de een of andere manier hun energie kwijt te raken. Als er geen uitlaatklep is dan kan een van de gerx>lgen zelfdoding zijn", aldus De Japanse onderzoekER Ta- motsu Seng oku. - fotoap sommige afscheidsbrieven die werden gevonden werd de zan geres genoemd. Uit officiële cijfers blijkt dat er 6,8 zelfdodingen zijn per 100.000 mannen in de leeftijds categorie van 15 tot en met 19 jaar, en 19,9 in de categorie 20- 24 jaar. Bij de vrouwen be draagt het aantal 3,3 per 100.000 in de leeftijd van 15 tot en met 19 jaar en 8,7 in de groep 20- tot en met 24-jarigen. De directeur van het Japanse Instituut voor Jongerenonder- zoek, Tamotsu Sengoku meent dat veel te maken heeft met het feit dat Japanse kinderen ge neigd zijn hun emoties en frus traties voor zich te houden. „Ze staan onder grote druk op school en hebben de behoefte om op de een of andere manier hun energie kwijt te raken. Als er geen uitlaatklep is dan kan een van de gevolgen zelfdoding zijn", aldus Sengoku. Het Japanse schoolsysteem is zwaar competitief. Voor alle schooltypes, soms zelfs voor kleuterscholen, moeten toela tingsexamens worden afgelegd. Dit systeem, zo blijkt uit poli tieverslagen, is voor velen een aanleiding om zelfmoord te plegen. De statistieken wijzen uit dat in maart en april het aantal zelfdodingen hoger ligt dan in de rest van het jaar. Dat is dan ook de periode waarin de stu denten en scholieren de resul taten terugkrijgen van hun toelatingsexamens. „Het onderwijs speelt een belangrijke rol bij zelfmoord", aldus dr. Horoshi Inamura, so ciaal-psychiater aan de Tsu- kuba Universiteit. Volgens hem kunnen veel studenten slecht tegen frustraties en wordt de druk hen te groot als de dingen verkeerd gaan. Inamura meent ook dat Ja panse kinderen, met name middelbare scholieren, een „ro mantische kijk op de dood" hebben. „Vele jongeren geloven dat als iemand sterft, hij of zij ergens anders verder leeft of herboren wordt als een dier of een ander mens", aldus de psy chiater. Deze denkwijze vat steeds duidelijker post, vooral bij meisjes, waar nog bijkomt dat de jongeren de wereld van de volwassenen veelal als 'boos aardig' zien. „Daarmee geven zij zichzelf een argument om naar de hemel te gaan en een mooi leven kunnen leiden", meent Inamura. „Vroeger was de zelfmoord, hara-kiri, een uiting van ver antwoordelijkheidsbesef", al dus Sengoku. „Nu is het juist een manier om dat besef te ont vluchten." Sommige autoriteiten menen dat het allemaal te wijten is aan de steeds welvarender wordende maatschappij. De meeste kinderen wordt niet langer respect bijgebracht voor het leven en ze ontberen de noodzakelijke sociale vaardig heden om met dat leven om te gaan. Kanazawa zegt dat in het verleden mensen met de dood in aanraking kwamen, omdat hun grootouders vaak inwoon den. „Men was zich bewust hoe drastisch de dood is", zegt Ka nazawa. „Doordat het steeds minder voorkomt dat drie ge neraties in een huis leven zien de kinderen hun grootouders niet meer sterven en beseffen ze dus ook niet hoe angstaanja gend en ernstig de dood is." „Onze mensen gaan niet dood", stelt Quaife tijdens een vraaggesprek in het door hem beheerde Trans-Time pakhuis in Oakland, waar twee menselijke lichamen, twee hoofden, een stel herse nen, een hond en een kat 'op ijs' staan in glimmende roestvrij stalen containers die eruit zien als gigantische thermosflessen. Ze zijn diep gevroren in de hoop ooit in de komende eeuwen weer tot le ven te worden gebracht. Cryonics (van het Griekse woord Kryoon, bevriezen) is het onder zeer lage tempera turen bewaren van mense lijke lichamen die dood zijn verklaard. De in San Fran cisco gevestigde vereniging telt 150 leden met een gemid delde leeftijd van 39 jaar. Voor de uitvoering van de morbide wensen van haar le den heeft de vereniging een contract met Trans-Time (Over de Tijd Heen). Ongeveer 70 leden hebben een regeling getroffen om na hun dood te worden ingevro ren. Onder hen dr. Paul Se- gall, een fysiologisch en bio logisch onderzoeker van de universiteit van Californie en secretaris-penningmees ter van Trans-Time. Voor Segall biedt de cryobiologie opwindende mogelijkheden voor chirurgie, kankerthera pie en orgaantransplantatie. Als voorbeeld noemde hij de situatie dat voor een kind dat een levertransplantatie no dig zou hebben geen donor beschikbaar zou zijn. Het kind kan dan worden inge vroren, zei hij, tot een lever wordt gevonden. Een ander gebied waar hij mogelijkheden ziet voor de diepvriesbiologie was in de ruimte. „Als een ruimtekolo nist iets oploopt zit hij ver van een medisch centrum", zei hij, „hij kan dan desnoods maanden worden ingevroren tot hij door een ruimteschip naar een ziekenhuis kan worden gebracht". Onlangs is gebleken dat be paalde soorten kikkers vier tot vijf maanden bevriezing kunnen overleven, deels door de produktie van glycerine en andere stoffen die hun li chaam tegen gevolgen van bevriezing beschermen. Se gall zei zelf proeven te heb ben gedaan met hamsters, die hij na het aftappen van hun bloed twee uur bevroor en vervolgens weer tot leven wekte. thonloper, gelooft dat hij via 'cryonie' ooit weer in een jon gere versie tot leven gebracht kan worden. Argumenten dat leven na de dood onna tuurlijk en immoreel zou zijn wijst hij van de hand. „Na tuurlijk spelen wij voor God. Dat doen we ook als we een harttransplantatie verrich ten, of als we onze tanden poetsen", zegt hij. In het vrieshuis van Trans-Time liggen de herse nen van de 15-jarige Patricia Wilson, die in 1968 werd ver moord. Haar vader, science fiction schrijver Robert Wil son, vertelt dat de familie tot de stap had besloten „om ons geloof in het leven tot uit drukking te brengen en onze afwijzing van de noncha lante manier waarop moord en dood in onze maatschappij worden geaccepteerd". Quaife zegt dat Patricias hersenen en hun herinnerin gen werden bewaard in de hoop dat de wetenschap ooit een manier zou vinden om een mens te creëren „die we zenlijk overeenkomt met Pa tricia Wilson". Jackson Zinn, de voorzitter van de vereniging, is een van de weinigen die alleen zijn hersenen wil laten invriezen. Vooral omdat dat goedkoper is: hersenen kosten 50.000 dollar, terwijl voor het hele lichaam 125.000 dollar moet worden neergeteld. Quaife heeft zijn 'voortbestaan' ge regeld via zijn levensverze kering. „Vijftig (dollar)cent per dag voor onsterfelijk heid, ik vind het geen gekke deal". Als een van de klanten sterft worden hart en longen kunstmatig op gang gehou den. Om de temperatuur te verlagen wordt ijs rond het lichaam gelegd, terwijl di verse chemicaliën worden ingespoten.In een laborato rium van Trans-Time wordt het bloed vervangen door een zoutoplossing, en daarna door een oplossing met glyce rine om weefselbeschadiging zoveel mogelijk te voorko men. Dan gaat het op naar het onopvallende kleine pak huis in Oakland, waar het li chaam met droog ijs (bevro ren kooldioxide) wordt be dekt tot het een temperatuur van -196 graden celsius heeft bereikt. Daarna wordt het in een soort folie gewikkeld en in een zak verpakt. Het ge heel wordt op vloeibare stik stof gezet in een stalen cylin der. Ook merkt hij op: „We vech ten tegen drie soorten terroris ten: de illegale handelaren, de corrupte ambtenaren en de na tuurbeschermers die geen oog hebben voor de realiteit. We weten niet welke soort het ge vaarlijkst is". Van Note laat weten dat de zaak op de volgende bijeen komst van CITES, in juli, aan de orde zou komen. Hij voegt daar aan toe: „Als de Afrika nen hun landen willen ver woesten, waarom zouden wij ze dan helpen? Dit is net als het vraagstuk van de slavernij. Sommige Afrikanen vonden het heerlijk, omdat ze een hoop geld verdienden. Als wij blij ven houden van vrouwen die al dat mooie ivoor dragen, dan zullen we deze prachtige dieren uitroeien". Veel natuurbeschermers me nen dat westerse regeringen moeten proberen de vraag af te remmen om de marktprijs om laag te brengen. Een dergelijke druk tegen jassen van lui paardbont, zo zeggen zij, heeft een enorme invloed gehad op de eens bedreigde Afrikaanse soort. Nu leven alleen in Zaïre al zo'n 500.000 luipaarden. Lapointe erkent dat druk op de marktprijs de Afrikaanse katachtigen heeft gered. „De redding van de luipaard was een van de grootste verwor venheden van CITES". Maar", zo vervolgt hij, „de ivoormarkt is te groot en te uiteenlopend om te beheersen en in Afrika behoort ivoor tot de natuurlijke rijkdommen". De 74-jarige Richard Marsh, oud-professor Engels van de universiteit van Cali fornie en een fervent mara- Een neergeschoten olifant wordt ontdaan van zijn slag tanden. - foto upi lang er commerciële handel is, blijft ook de vraag bestaan", aldus Van Note. Legale handelaren willen ivoor aankopen, maar ook zij geven toe dat de vraag slechts een aansporing voor stropers is. „Het is net zoals de handel in drugs", zegt Freidlein. „Als je 1000 procent winst maakt, vind je altijd een uitweg. In Afrika vinden stropers ook altijd een uitweg". Deskundigen op het gebied van wilde dieren zijn verdeeld over de kwestie. Esmond Brad ley Martin, een Amerikaanse deskundige die in Kenya werkt, legt uit: „De hele zaak is in ieder van de afzonderlijke landen afhankelijk van één re geringsfunctionaris. Als die functionarissen allemaal eer lijk zijn, werkt het systeem. Als er één corrupt is, haalt het niets uit". David Western, een Ke- nyaanse medewerker van de Zoölogische Vereniging in New York, sluit zich aan bij Martins opmerking dat de Afrikaanse De bedrijven die slagtanden verwerken tot armbanden, beeldjes, biljartballen, piano- toetsen, oorstokers, souvenirs en briefzegels, zijn vooral te vinden in Hongkong en Japan. De eens florerende Europese industrie voor het bewerken van ivoor moet langzamerhand het onderspit delven. Lapointe houdt vol dat oli fanten ook afgeschoten zouden worden als ivoor geen handels waar was, omdat de landbouw zo in opmars is. Als olifanten geen economisch belang heb ben, zullen ze totaal uitsterven, zei hij. Volgens Quaife is bij een dergelijke lage temperatuur de eerste eeuwen geen meet bare beschadiging mogelijk. olifanten ondanks hun talrijk heid snel verdwijnen. De des kundigen schatten dat ieder jaar 70.000 olifanten sterven en dat aantal zou het voortbestaan van de soort bedreigen. Olifanten zijn vooral zeld zaam geworden in Oeganda, Soedan, Tsjaad, Somalië en in de Centraalafrikaanse Repu bliek. Maar over heel Afrika bezien, worden olifanten be halve door stropers ook be dreigd door hun snel slinkende territoria. De groeiende mense lijke bevolking slokt steeds meer grond op voor landbouw. Het gemiddelde exportge wicht van slagtanden neemt sterk af, zo menen Western en Martin, beiden concluderend dat ondoordachte slachtingen worden aangericht, ook onder jonge mannetjes en vrouwtjes die kleine slagtanden hebben.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1987 | | pagina 6