KAMTEKENMGEN RAAD JEUGDBELEID BIJ BASISVORMING
'Artsen maken geen fouten'
'Tandartsen knoeien met kunstgebitten'
T echnologie-advies
Dekker verwelkomd
BINNENLAND
TANDPROTHETICI: 800.000 MENSEN HEBBEN KLACHTEN
Uitgifte
hinderwet
vergunning
versoepeld
Bosbouwprojecten kregen
te gemakkelijk subsidie
PROF. SMALHOUT HEKELT OPLEIDING MEDICI
DE STEM COMMENTAAR
De weg terug
I )erelFd
DE STEM BINNENLAND DINSDAG 28 APRIL 1987
DEN HAAG - Scholieren in het voortgezet onder
wij s moeten slechts van een
ren les krijgen.
beperkt aantal lera - Verzetsstrijder geëerd
Combi-variant
Een privézwembad
is vakantie thuis
NIEUWSOVERZICHT
Belgisch paar slachtoffer koolmonoxide
MS-afdeling Nijmegen toch dicht
Apeldoorn wil van hondenbelasting af
Bredero-concern wordt opgesplitst
Zon en maan
f Hoogwater
Scheepsberichten
T28
UTRECHT (ANP) - Wat de
gemiddelde tandarts aan
kunstgebitten levert, is zo
slecht dat inmiddels 800.000
mensen met zeer ernstige
klachten rondlopen. Dat zei
maandag J. van der Linden,
voorzitter van de organisa
tie van Nederlandse Tand-
prothetici (ONT).
Er zijn tandprothetici die bijna
al hun tijd bezig zijn de proble
men op te vangen die zijn ver
oorzaakt door het knoeiwerk
van tandartsen, aldus Van der
Linden.
Staatssecretaris Dees (volksge
zondheid) stuurde vorige week
een wetsontwerp naar de
Tweede Kamer waarin tand
prothetici wettelijk de ruimte
krijgen bij volkomen tandeloze
mensen kunstgebitten te ver
zorgen. De tandartsen reageer
den woedend op dit voorstel.
Hoofdbestuurder A. Heyboer
van de tandartsenorganisatie
NMT verklaarde dat de patiën
ten de dupe dreigen te worden
en dat Dees uitsluitend de pro-
thetici een dienst bewijst. Hij
sloot niet uit dat de NMT via de
rechter gaat proberen een
stokje voor Dees' plannen te
steken.
Volgens Van der Linden is de
NMT bang voor concurrentie.
Nu al behandelen de tandpro
thetici 25 procent van het aan
tal patiënten dat een volledige
prothese nodig heeft, aldus de
ONT-voorzitter. „Het gebrek
aan kennis en ervaring bij
tandartsen wordt dagelijks
zichtbaar in de stroom van pa
tiënten die ten einde raad bij
een protheticus aankloppen".
Dat de tandprothetici geen
goede opleiding voor het aan
passen van kunstgebitten heb
ben, zoals de tandartsen zeg
gen, is volgens Van der Linden
niet waar. Tandprothetici wor
den er zelfs speciaal voor opge
leid. Als tandartsen vijf gebit
ten gemaakt hebben voor ze in
hun eigen praktijk starten is
dat veel. Sommige tandprothe
tici hebben er al enkele duizen
den gemaakt voordat ze voor
zichzelf beginnen, aldus Van
der Linden. Hij benadrukte dat
de tarieven van tandprothetici
ongeveer 25 procent lager lig
gen dan een tandarts zijn par
ticuliere patiënten berekent.
Minder docenten per klas'
Van onze Haagse redactie
Die leraren dienen, ondergebracht in teams, gezamenlijk
verantwoordelijk te zijn voor het onderwijs- en het so
ciale proces in een klas.
Aldus de Raad voor het Jeugd
beleid, een adviescollege van de
regering, in haar kanttekenin
gen bij de plannen van minis
ter Deetman voor de basisvor
ming in het voortgezet onder
wijs.
Basisvorming houdt in dat alle
scholieren in de leeftijd van 12
tot en met 15 eenzelfde vakken
pakket met 14 vakken op twee
leerniveaus volgen.
Volgens de Raad biedt dat
nieuwe vakkenpakket een goed
aanknopingspunt om het aan
tal leraren per klas te vermin
deren. Onderzocht moet wor
den hoe die 14 vakken kunnen
worden samengevoegd tot 4 of 5
pakketten, met voor ieder pak
ket één docent.
De Raad voor het Jeugdbe
leid acht dat nodig omdat zo
meer aandacht kan worden ge
schonken aan de problemen
van de individuele leerling. En
dat is, aldus de Raad, weer
hoognodig omdat leerlingen in
de leeftijd van 12 tot en met 15
puberteits- en adolescentiepro-
blemen kampen.
Ook over de combi-variant
(waarbij een aantal basisvak
ken na twee jaar wordt ver
vangen door beroepsvoorberei
dende, technische vakken)
heeft de Raad grote twijfels.
„De combi-variant dreigt voor
de leerlingen neer te komen op
een vorm van rest-onderwijs".
Die angst is vooral gebaseerd
op het feit dat in de combi-va-
riant op een individueel en zeer
eenvoudig niveau onderwijs
wordt gegeven.
VERVOLG VAN PAG. 1
van onze Haagse redactie
DEN HAAG - Werkgevers en vakbonden en de grote poli
tieke partijen zijn redelijk tevreden met het rapport van de
commissie-Dekker over het technologiebeleid dat de ko
mendejaren gevoerd moet worden.
Werkgevers en vakbonden
stemmen in met de vaststelling
dat er meer aan scholing moet
worden gedaan.
De werkgevers vinden even
eens dat de scholing van
nieuwe mensen en de om,- her
en bijscholing van werknemers
in de bedrijven een hoeksteen
voor het technologiebeleid is.
Beide vinden dat praten over
meer scholing thuis hoort bij de
onderhandelingen over ar
beidsvoorwaarden. Een oproep
aan de bonden om eventuele
looneisen in te ruilen voor con
tracten over meer scholing is
echter niet gewenst, vinden de
werkgevers. Dat is een zaak
van de onderhandelaars, zeg
gen de werkgevers.
De commissie-Dekker wil op
onderwijsgebied de volgende
zaken:
De scholing van bestaand
personeel snel verbeteren. Re
gionaal moet daar geld voor
worden vrijgemaakt. De com
missie denkt tot 1990 20 mil
joen per jaar nodig te hebben.
Een versterking van de on
derwijsinstellingen. Het hoger
onderwijs moet op een aantal
terreinen meer naar de vraag
van de bedrijven kijken, om te
voorkomen dat bedrijven
straks niet aan goedgeschoold
personeel kunnen komen. Het
onderwijs moet meer op tech
nologie worden ingericht. Ge
durende een aantal jaren moe
ten hoger- en middelbaar on
derwijs hun opleidingen verbe
teren. Dat kost 75 miljoen per
jaar.
Onderwijsinstellingen moe
ten zelfstandiger worden, on
der meer door sponsoring door
het bedrijfsleven. Daarvoor is
een betere organisatie nodig
van de instellingen voor onder
zoek. Kost 60 miljoen per jaar.
Meer samenwerking tussen
universiteiten, laboratoria en
technologische instituten.
Daarnaast wil Dekker ook
extra inspanningen voor het
algemene technologiebeleid.
Daarvoor moet de overheid
ƒ300 miljoen extra inzetten.
Dat extra geld moet in hoofd
zaak gaan naar technologische
stimulansen in het midden- en
kleinbedrijf. Het versterken
van de zogeheten 'basistechno
logie' (nieuwe technieken, bio
technologie en informatietech
nologie) mag de komende jaren
70 miljoen extra kosten, vindt
Dekker. De deelneming van
Nederlandse bedrijven aan
Europese projekten (Eureka)
moet nog eens met 50 miljoen
aangezet worden.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG - Veel gemeen
ten zijn gedeeltelijk gestopt
met het uitgeven van hin
derwetvergunningen aan
bedrijven.
Het gaat hierbij om bedrijven
die de omgeving weinig over
last kunnen bezorgen.
In deze gevallen willen de ge
meenten wachten op de nieuwe
richtlijnen van het ministerie
van Milieu, die het oude stelsel
van hinderwetvergunningen
moeten gaan vervangen.
Volgens deze richtlijnen, die
zijn vervat in zogenaamde al
gemene maatregelen van be
stuur (AMvB's), hoeven bedrij
ven in de toekomst geen ver
gunning meer aan te vragen.
Als ze aan de in de richtlijnen
omschreven voorwaarden vol
doen, volstaat een melding bij
de gemeente.
Prins Bernhard heeft
gisteren in het gemeen
tehuis van 's Graveland
(bij Hilversum) een
borstbeeld onthuld van
de vorig jaar overleden
verzetsstrijder Jhr. P. J.
Six. De zuster van Jhr.
Six, Jonkvrouwe H. M.
A. F. Six, was bij de
plechtigheid aanwezig.
- FOTO ANP
(ADVERTENTIE,
Bel 077-820642
gom mans van de vlnne b.v.
Da zwembadspecialist
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG - Enkele regionale ambtenaren van Staats
bosbeheer hebben al te makkelijk subsidie verleend voor
bosbouwprojecten, maar er zijn vooralsnog geen aanwij
zingen dat die ambtenaren daar persoonlijk gewin mee op
het oog hadden.
Niettemin zijn disciplinaire
maatregelen tegen de betrok
ken ambtenaren niet uitgeslo
ten. Het is ook nog niet duide
lijk of bedrijven die onterecht
subsidie ontvingen strafbaar
gesteld kunnen worden en of
terugvordering kan plaatsheb
ben.
Dat deelde minister Braks
(Landbouw) gisteren mee bij
een toelichting op het departe
mentaal rapport over de gesig
naleerde onnauwkeurigheden
bij de toewijzing van subsidie
in het kader van werkgelegen
heidsprojecten. Uit de cijfers
blijkt dat bij de meeste van de
113 projecten (opgesplitst in
meerdere objecten over het
hele land) administratie man
kementen vertoonde, zodat
achteraf bijvoorbeeld niet te
achterhalen was hoeveel werk
lozen - het doel van de projec
ten - er bij betrokken werden.
Bij enkele projecten werden
werkzaamheden verricht die
niet onder de regeling hoorden
te vallen, zoals herbebossing,
snoei van laanbomen op land
goederen en de aanleg van
fiets- en wandelpaden. Uit het
overzicht van het ministerie is
niet te achterhalen waar de
'foute' projecten precies wer
den uitgevoerd, wel is duidelijk
dat in Noord-Brabant veel on
terecht gesubsidieerde werk
zaamheden werden verricht.
SCHAALVERGROTING en bestuurlijke efficiency. Die twee gela
den politieke termen, overleefde restanten uit het tijdperk waarin
de bomen nog tot aan de hemel konden groeien, hebben niet al
leen honderden kleine gemeenten in Nederland van de landkaart
gevaagd, maar ook het bestaan van evenzovele overgebleven
kleine gemeenten bedreigd.
Het ziet ernaar uit, dat de burgers in de bestaande kleine ge
meenten iets opgeluchter adem kunnen halen, nu de staatssecre
taris van Binnenlandse Zaken, mevrouw De Graaff-Nauta, heeft
aangekondigd met minder starre criteria herindelingsplannen te
zullen gaan beoordelen. In de eerste plaats laat zij de tot nu toe
onbespreekbare inwonertal-norm los. Dat is winst. In de tweede
plaats laat zij bij haar oordeelsvorming ruimte voor 'specifieke
provinciale inkleuring'. Ook dat is een belangrijke stap vooruit.
Het is echter nog te vroeg voor kleine gemeenten om rustig te
gaan slapen. De staatssecretaris zegt namelijk nadrukkelijk 'op
de ingeslagen en genuanceerde weg voort te gaan' en maakt al
lerminst duidelijk hoe en of zij bij haar nieuwe beleid iets gelegen
zal laten liggen aan twee rapporten, een van wetenschappelijke
huize en een afkomstig van organisatiedeskundigen. Deze rap
porten zijn vol lof over de kwaliteit van de lokale, kleinschalige
democratie en zetten nogal wat vraagtekens bij de radicale herin-
delingspolitiek uit het verleden. Een heroverweging van die poli
tiek lijkt ons zinnig. De stap terug vereist enige politieke moed,
maar hij zou geïnterpreteerd worden als een stap vooruit, als me
vrouw De Graaff-Nauta de democratie, althans op lokaal niveau,
een blijvend vriendelijk en menselijk aanzien wil geven.
NIJMEGEN (ANP) - 'Art
sen moeten tijdens hun op
leiding leren hoe ze zich
moeten gedragen als zij
fouten maken. Terwijl een
verkeersvlieger continu ge
traind wordt voor allerlei
noodsituaties, wordt er bij
de medische opleiding ten
onrechte van uitgegaan dat
fouten en ongelukken niet
voorkomen'.
De Utrechtse hoogleraar in de
anaesthesiologie, dr. B. Smal-
hout, is een van de sprekers op
eencongres over medische fou
ten dat deze week in Nijmegen
wordt gehouden. Het congres is
een idee van De Medische Fa
culteitsvereniging, een club
van medicijnenstudenten. Zij
vinden dat ze tijdens hun oplei
ding te weinig horen over fou
ten en ongelukken in de artsen
praktijk.
Het overkomt volgens Smal-
hout iedere arts wel eens dat er
bij de behandeling van een pa
tiënt iets mis gaat: „Meestal
gaat om onbenulligheden.
Stommiteiten, makkelijk te
voorkomen fouten. De 'medi
sche bananeschillen', die soms
ernstige kunnen hebben".
Smalhout zal op het congres
dia's laten zien uit zijn archief
van medische mislukkingen.
Voor zover bekend is dat het
enige Nederlandse bestand met
foto's van medische blunders.
Gedurende zijn loopbaan heeft
Smalhout enkele honderden fo
to's verzameld van patiënten
die zijn pad kruisten en die het
slachtoffer waren van een fou
tieve behandeling. „Die foto's
gebruik ik bij het onderwijs,
omdat vrijwel niemand enig
idee heeft hoe een 'mislukte pa
tiënt' eruit ziet. Dat kan heel
erg zijn. Artsen zijn weinig ge
neigd dat onder ogen te zien.
Als ze er al over praten gaat
dat meestal in abstracte zin,
vanuit juridisch of statistisch
oogpunt".
Mede door de ontoereikend
heid van het medisch onder
wijs op het gebied van fouten,
proberen artsen vaak de boot
af te houden als patiënten kla
gen over hun behandeling. Die
krijgen dan te horen dat er een
'complicatie' is opgetreden, wat
betekent dat de dokter er niets
aan kan doen. Fouten worden
vaak domweg ontkend. Het
komt volgens Smalhout zelfs
voor dat medische gegevens
'verdwijnen' en getuigen onder
druk worden gezet om niets te
zeggen. Als getuige-deskun-
dige in rechtszaken, aange
spannen door patiënten die
koste wat het kost hun gelijk
wilden halen, is hij meermalen
op zulke praktijken gestuit.
Smalhout meent dat artsen
die na een gemaakte fout on
juist en oneerlijk handelen, dat
doen uit angst voor de gevol
gen. Ook ziekenhuisdirecties
willen fouten en ongevallen
meestal het liefst wegmoffelen
uit vrees voor hun goede naam.
Die angst is volgens de
Utrechtse hoogleraar niet te
recht: „Als je je fatsoenlijk ge
draagt heb je niets te vrezen.
Patiënten raken juist geïrri
teerd en gefrusteerd wanneer
fouten niet worden toegegeven.
Wanneer dat wel gebeurt zul
len zij zich er vaak bij neerleg
gen omdat zij weten dat ieder
een weieens iets fout kan
doen"-.
Mr. W. Vroom-Kastelein, se
cretaris van de artsenorganisa
tie KNMG, heeft de ervaring
dat patiënten meestal pas
klachten indienen als de relatie
met hun behandelaar helemaal
verziekt is. Jaarlijks adviseert
de juridische afdeling van de
KNMG zo'n honderd artsen te
gen wie een geding is aange
spannen. Inventarisatie van die
gevallen leert, aldus Vroom op
het Nijmeegse congres, dat het
daarbij veelal om patiënten
gaat die het gevoel hebben dat
hun klacht niet serieus geno
men wordt.
Een belangrijke grond voor
klachten bij het medisch tucht
college is dat artsen medische
fouten lang ontkennen. Com
municatiefouten in het alge
meen, tussen arts en patiënt of
tussen medische hulpverleners
onderling, leiden ook nogal
eens tot een gang naar het
tuchtcollege.
Binnen het KNMG werkt een
commissie aan een plan voor
het opzetten van regionale ge
schillencommissies die bij pro
blemen tussen artsen en pa
tiënten informatie kunnen ge
ven en kunnen bemiddelen. In
zulke commissies zouden zowel
artsen als patiëntenvertegen
woordigers zitting moeten heb
ben.
IJsland wordt het eerste vrouwvriendelijke land ter wereld. De
Vrouwenpartij heeft zich verdubbeld en krijgt waarschijnlijk
een plaatsje in de regering.
De kinderen zitten goed, daar op IJsland. Een van de eerste
punten die de Vrouwenpartij gaat regelen is de kinderop
vang. Ja, IJsland gaat een ernstige crèche tegemoet.
Wat drijft de vrouwen van IJsland? Het land heeft het grootste
aantal geysers en het hoogste percentage alleenstaande moe
ders van Europa. In dat laatste ligt wellicht de verklaring.
Misschien kunnen wij binnenkort de oprichting verwachten
van de Mannenpartij, want er moeten toch ongeveer even
veel alleenstaande mannen rondlopen.
De bestaande partijen staan te dringen om met de alleen
staande vrouwen samen te werken. Ze zijn bereid de kinderen
op de koop toe te nemen.
Dat zouden de vrouwen van IJsland moeten weigeren. In
zo'n kabinet zouden de vrouwen ingepakt worden door de
machtige heren. Ze zouden de koffie en de kastanjes uit het
vuur moeten halen.
Heeft Nederland behoefte aan een vrouwenpartij? Dat kan
Dekker wel even uitzoeken met zijn commissie. Hij is klaar
met de ziekenhuizen en de technologie en heeft nu weer tijd
over voor een nieuw rapport.
Onderhandelen is moeilijk op IJsland. Dat hebben Gorba
en Reagan ook ondervonden. De vrouwen hebben een sleu
telpositie, wordt gezegd. Of het slot volgt, moeten we maar
afwachten.
MERIJN
DRIMMELEN - Het Belgische echtpaar Vernimmen, dat zater
dagochtend levenloos werd aangetroffen in hun jacht in de ha
ven van Drimmelen, is overleden aan koolmonoxidevergifti
ging. De oorzaak van het ongeval werd gisteren tijdens de sec
tie op de stoffelijke overschotten vastgesteld. De boot van het
echtpaar is in beslag genomen. Naar technische sporen wordt
nog gezocht. Daarin zal met name de kachel een centrale plaats
innemen. Volgens de zegsman van de rijkspolitie te water wor
den jaarlijk vijf tot zes pleziervaarders in Nederland overval
len door koolmonoxidevergiftiging of zuurstofgebrek. Veel
mensen zouden niet exact op de hoogte zijn van de richtlijnen
die in dit kader door de ANWB zijn uitgevaardigd. Met name
tijdens de koudere nachten worden kachels volop gestookt, ter
wijl er in de kajuit niet voldoende ventilatie is.
NIJMEGEN - De afdeling 'experimentele neurologie' van het
Nijmeegse Radboud-ziekenhuis, waar onderzoek wordt ge
daan naar de behandeling van Multiple Sclerose-patiënten,
gaat definitief dicht. Nadat in november eenzelfde besluit tot
opheffing werd opgeschort naar aanleiding van heftige protes
ten van MS-patiënten, is de Radboud-directie na een bezinning
van vier maanden toch niet tot een andere conclusie gekomen.
De belangenverenigingen van MS-patiënten, die maandenlang
tegen de voorgenomen sluiting actie hebben gevoerd, hebben
gistermiddag verbijsterd op het besluit gereageerd. De vereni
ging overweegt juridische stappen tegen het ziekenhuis. Ook
prof. Hommes, hoofd van de te sluiten afdeling, reageerde woe
dend op het besluit. De sluiting van de afdeling levert het Rad
boud een gewenste besparing van ongeveer vier ton.
APELDOORN (ANP) - Ondanks de toename van het honden
poep-probleem overweegt de gemeente Apeldoorn de honden
belasting af te schaffen. B en W van de grootste Gelderse ge
meente willen de belasting afschaffen omdat deze sterk verou
derd is. Apeldoorn telt momenteel ruim 11.000 honden waar
voor de eigenaren jaarlijks 500.000 gulden belasting moeten be
talen. Volgens de gemeente roept de hondenbelasting perma
nent emoties bij de burgers op omdat de oorsprong allang ver
loren is. „De belasting werd in 1851 ingevoerd omdat de over
heid het aantal honden wilde beperken. Het verkeer nam in die
tijd toe en men vond het veiliger als het aantal honden zou af
nemen", aldus een woordvoerder van de gemeente. De ge
meente wijst erop dat de belasting oorspronkelijk was bedoeld
om de aanschaf van honden met een andere functie dan waak
hond tegen te gaan. Het argument dat de belasting wordt ge
bruikt om het hondenpoep-probleem te bestrijden is volgens de
gemeente onterecht. „Er is geen relatie tussen de opbrengst en
de milieu-overlast", aldus het voorstel van B en W.
UTRECHT (ANP) - Het in ernstige moeilijkheden verkerende
bouwconcern Bredero Verenigde Bedrijven wordt opgesplitst.
Vijftien bedrijven waarvan de levensvatbaarheid vaststaat,
worden in een aparte groep geplaatst. De financiering van deze
bedrijven is rond. Bij deze ondernemingen werken in totaal
2000 mensen, die samen goed zijn voor 450 miljoen gulden om
zet. Een aantal werkmaatschappijen is niet in de nieuwge
vormde groep opgenomen. Op hun plaats in het geheel wordt
nog gestudeerd, maar intussen wordt hun financiering voort
gezet. Bredero zal zich, gezien de draagkracht van het concern
en de grote risico's, geleidelijk uit het buitenland terugtrekken.
De projecten van Bredero International worden afgebouwd,
waardoor aan de lopende verplichtingen wordt voldaan. Over
de voortzetting van de financiering van de internationale pijp-
bekledingswerken van Bredero Price is overeenstemming be
reikt met een groep Amerikaanse banken. De werkzaamheden
kunnen hierdoor onverminderd worden voortgezet.
VANDAAG/ Zon op: 06.16. Zon onder: 21.00. Maan op: 06.10. Maan onder:
21.59. MORGEN/ Zon op: 06.14. Zon onder: 21.02. Maan op: 06.27. Maan on
der: 23.18.
VANDAAG/ Bath: 04.17-16.40. Hansweert: 03.51-16.17. Terneuzen: 03.14-
15.38. Vlissingen: 02.55-15.18. Wemeldinge: 0500-17.30. MORGEN/ Bath
04.52-17.14. Hansweert: 04.26-16.50. Terneuzen: 03.51-16.14. Vlissingen:
03.32-15.54. Wemeldinge: 05.35-18.05.
GROTE VAART/ BLACK SEA 28 te Ronnskar vera, BREDA 25 te Genua verw,
BROERE AQUAMARINE 25 v Stade nr Blaye. BROERE EMERALD 26 te Antwer
pen, CLARENCE 27 te Norfolk verw, DOCKEXPRESS 11 26 v Kp Flattery nr Mo-
ji, FELANIA 30 te Montreal verw. FICUS 26 120 o Hakodate nr San Francisco,
HONOLULU 26 285 nw Guayaquil nr Longbeach, INCA 26 240 n Azoren nr La-
guaira, LARGSBAY 27 v Hamburg nr Bremerhaven, NEDLLOYD AMSTERDAM
26 te Hamburg, NEDLLOYD BAHREIN 26 v Singapore nr Port Kelang, NED
LLOYD DEJIMA 26 te Shimizu, NEDLLOYD HOLLANDIA 26 v Kingston nr Beli
ze, NEDLLOYD HOORN 26 te Southampton, NEDLLOYD KATWIJK 26 te Coos-
bay, NEDLLOYD KYOTO 26 te La Guaira, NEDLLOYD LEUVE 26 te Yokohama,
NEDLLOYD LINGE 26 v Fortaleza nr Port of Spain, NEDLLOYD NAGOYA 28 te
Buenos Aires verw, NEDLLOYD NIGER 27 te Rotterdam verw, NISO 26 200 o
Srilanka nr Rastanura, PRINS MAURITS 26 150 zw Ouessant nr Stade, RO
CHESTER 26 360 o Key West nr Savannah, WATERGEUS 26 v Santos nr Para-
nagua.
KLEINE VAART/ AMANDA SMITS 27 600 wzw Panama nr Port Alma, BAKEN
GRACHT 25 rede Takoradi, DUTCH MASTER 26 te Rotterdam, ENGELINA
BROERE 25 v Rotterdam nr Teesport, JUMBO CHALLENGER 25 v Ceuta nr Port
Harcourt, KEIZERSGRACHT 26 180 zw Kp Verde nr Londen, MAGDALENA 26
380 w Ouessant nr Rotterdam, MARE IRATUM 267 v Rotterdam nr Barry, MARE
NOVUM 25 te Rotterdam, NORTHERN EXPRESS 25 v Southampton nr Turbo,
PACIFIC COUNTESS 27 te Taboga, PACIFIC DUCHESS 27 v Mayaguez nr Man-
ta, PIETERSGRACHT 26 te Barcelona, SINGELGRACHT 25 50 o v Gavle nr
Orrskar, SNOEKGRACHT 26 te Totte, STELLA NOVA 26 330 w Miami nr Toron
to, UNDEN 28 te Karlstad verw, VIKINGBANK 26 te Rotterdam.
