4 DE STEM VOLKSSCHRIJVER MAAKT REEKS DOCUMENTAIRES Reve looft Maria en Pinochet TV als koopwaar B TERUGSPOELEN IH II Up with People in Etten-Leur Jazz-prijzen voor Noordijk, Carter en Pedersen NEDERLANDSE HAPJES IN CANNES De Chriet Titulaer Show ZATERDAG APRIL 1987 •ewust Blauw en wit Broer Op toeren Sterren ZATERDAG 25 APRIL 1987 I Snuivend Wiener Kammerorchester naar Bergen op Zoom fit.-1 #1 k« Tr>k» Eire FOTO JAN VAN LEEUWEN en DNA-strengen uit a n elkaar zouden inen er tientallen ie aarde naar de van worden ge dicht zou, met z'n driehondarddui- \ter per seconde week nodig heb- het ene uiteinde re te komen. el. Maar moet je alles wat I Jerkeerd zijn om te zeggen: je |t verder zoeken", vindt Ro- nen de ogen er niet voor de katholieke kerk dat bij I gedaan. Maar er zijn drin- normen nodig, die bepalen Se nieuwe inzichten omgaan. I kunnen niet uit de weten- I wereld alleen komen. De moet die bepalen. De hele moet erover meedenken, en er atie over krijgen. Als de poli- In beseffen, zijn we al een heel laspoort bij bijvoorbeeld sol- ir verzekeraars moet worden dt hij. „Wat sollicitaties be- :lf wel willen weten waarvoor ien. Maar dit soort gegevens handen te komen van de an werkgevers. Daar ligt dui- En een genenkaart ter be- erzekeringsrisico's mag even aagt een beetje mee aan de de ander, en aan z'n eigen ri- hij zich nog niet bewust is. rincipe loslaat, ondergraaf je sel van gezondheidszorg. Om spreken van genetische selec- lde wenselijke eigenschappen orte. Dan is absoluut het hek ysici ruim veertig jaar geleden litici en militairen aanrichtten nis van kernsplitsing, riep een uit: waren we er maar nooit Is Ropers niet bang dat ge net zo zullen reageren? elijking gaat niet op. We zijn :r bewust wat er op erfelijk ge it. Wij beseffen dat de weten- as staat van de maatschappij, chappij houdt de wetenschap I in de gaten. Kijk maar naar jver het DNA-onderzoek. Ten- die discussie is dat onderzoek 1 landen zelfs jaren stilgelegd. bben we hier nog steeds alle ergunningen nodig om in het n te doen wat in de sloot ge- rt." chappij en de wetenschap krij- tans om het beter te doen dan le atoombom. Ik heb tot op de dag van vandaag alles wat ik schrijf louter voor mezelfge schreven. Jan Wolkers DEN HAAG (ANP) - De internationale Jazzprijs 'Bird' van het North See Jazz Festival is voor dit jaar toegekend aan altsa xofonist en clarinettist Piet Noordijk in de cate gorie Nederland, voor Europa aan de Deense bassist Niels Henning Or- sted Pedersen en in de groep Amerika aan altsa xofonist en trompettist Benny Carter. De trofeeën, ontworpen door Thea IJdens, worden op het komende festival uitgereikt. De gelauwerden treden bo venden op 10 juli, de eerste dag van het festival in Den Haag, op in een concert met eerdere winnaars van een Bird. Voor de toekenning van de onderscheidingen waren er twee jury's, een Nederlandse van vijf radiomedewerkers en een zeer uitgebreide inter nationale van befaamde jazzkenners. Piet Noordijk werd voor gedragen omdat hij een alt saxofonist en clarinettist is zonder weerga in de Neder landse jazz van na de tweede wereldoorlog en een all round musicus die een schit terend evenwicht heeft we ten te vinden tussen 'orde' en 'loos gaan', aldus het jury rapport. De internationale jury oordeelde dat Niels Pedersen een Bird heeft verdiend om dat zijn bijdrage aan groepen en musici wordt ingekleurd door zijn europees-muzikale afkomt, omdat hij als bege leider moet worden gerekend tot de beste ensemble-bassis ten en omdat hij een onover troffen solist is. Benny Carter soleert con stant op hoog niveau in een elegante stijl en met een groot uitdrukkingsvermo gen, stelt de jury. Hij is de beste coach die de jazz kent, wat blijkt uit onder andere zijn platen en optredens met europese groepen in de jaren dertig. De veteraan speelt nog steeds goed en leverde een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van de jazz muziek, ook als componist en arrangeur, naar de jury heeft vastgesteld. Door Jan Koesen De volksschrijver en Maria-kenner is wat laat. Maar dan verschijnt hij toch, zet zich neder achter een tafel en breekt, daar een mens niet van het Woord alleen leeft, een belegd broodje. „Mag ik even mijn bek leegvreten?", vraagt hij als fotografen rond de Meester cirkelen als nijdige Migs. Gerard Kornelis van het Reve, sedert geruime tijd Gerard Reve, is even neergedaald om de Moeder Gods te promoten. Viermaal verschijnt er in de maand mei een documentaire over de Maagd, uitgebracht door de NOS en gemaakt door Jef Rademakers, een cineast bepaald niet gekend om zijn spirituele benadering van De Vrouw. Hemelvrezenden, stel u gerust: het is echt niet Maria als Playmate geworden en het enige kruis in de documentaire hangt aan de muur, maar daarover (die serie dus) Al ik later verhalen, (zo voor 5 mei). Op het scherm dwaalt Reve godsvruchtig rond in een kostuum, uitgevoerd in de Maria-kleuren blauw en wit. Hij steekt her en der een kaarsje op, slaat vroom de ogen ten hemel en geeft zijn unieke belijdenis ten beste. Gerard Reve: een groot talent, een groot raadsel. Warm met de kroontjespen, apostel van de Griekse Liefde, helaas al enige tijd op de fascistoïde toer. Vol verwachting sla ik met nog twintig colle ga's de bloknoot open, gereed om de uitspraken van de Welbespraakte te noteren. Twee afleve ringen van de serie heb ik die ochtend geziea En de Revistische theologie heeft al tot opmer kelijke uitspraken geleid. Het kan best zijn dat de Maagd niet heeft bestaan, maar so what? „Ik ben toch niet verplicht om daar over na te den ken. Vragen naar het zogeheten waarheidsge halte zijn niet van belang. Voor duizend miljoen mensen is Zij de eerste hoop in leven en sterven. Zij heeft Haar kind voor de marteldood opge voed. Dat is voor geen enkele moeder een geintje." En: „God zonder Moeder? wat koop je daar voor! Dan kun je net zo goed geen God hebben". Met blauwe en witte bloempjes in Kevelaer: „Ach, ik heb wel eens bonbons voor de Heilige Maagd meegenomen. Ik denk, daar zal Ze best van houden, al moet Ze zich van de dokter een beetje matigen in zoetigheid". Hij schuwt het debat niet. Jezus heeft een broer gehad, Jacobus genaamd, aldus het Evangelie van de Auteur. Een maal heeft hij live contact met de Troosteres der Zieken gezocht. „Ik vroeg haar waarom ze mij met zoveel gunsten over laadde, daar ik toch een zondig en slecht mens was. Maar toen zeide Zij: 'Gerard, ik verbied je om zo over jezelf te praten'." Dit belooft dus een opmerkelijke persconfe rentie te worden. Reve heeft het broodje op en staart somber naar de menigte. Hij ziet er ge zond uit, de stem klinkt warm, af en toe kruipt er een glimlach langs de kraaiepootjes. Eerste vraag: heeft zijn geloof wel het Nihil Obstat van Rome? Loom gaat de hand naar de gekerfde wangen. Op zijn revers steekt een van Soestdijk verstrekt lintje. „Ik geloof niet dat mijn standpunt zo erg veel verschilt van dat van de Belgische kardinaal. De Openbaring is iets anders dan een historisch feit. Napoleon werd definitief bij Waterloo ver slagen Dat is een historisch feit. Maar 'God is Mens geworden', ja dat is een Waarheid, dat is eeuwig, dat is tijdloos en dat onttrekt zich aan een onderzoek omdat het niet van dezelfde orde is." Gelooft de schrijver in verschijningen? „Jung heeft gezegd: 'Een ideaal is waar omdat hij be staat.' Als iemand het waanidee heeft dat ik hem naar het leven sta, dan kan die iemand mij dood maken op grond van een idee dat niet be staat. Ik streef niet naar een conflict met de ka tholieke kerk. Het Woord moet toch gestalte krijgen." Popie Jopie, aldus Reve, is anti-papistische smeerlapperij. Geloof is grenzeloos, want „Bij God en Zijn Moeder is alles mogelijk." De brui ne, trage stem gaat galmen. „Een collega zei mij 'eens, 'Ik geef de Kerk nog geen 100 jaar meer,' En ik antwoordde: „Ik jou ook niet." De schrij ver is op toeren gekomen. Hij stelt zijn wereld visie aan de orde. Een lel richting feminisme en het Sataanse socialisme. „Ik weet niet of de pro gressieven zoveel respect voor de vrouw heb ben. Met name in de socialistische landen mag de vrouw die overdag stenen metselt 's avonds Jef Rademakers (links) en Gerard Reve hebben een televisie-vierluik over Maria ge maakt. Naast zijn theologische visie gaf de volksschrijver ook een opmerkelijke poli tieke filosofie ten beste. nog gauw het eten koken als haar man thuis komt om zich te bezatten." De houding van Rome ten opzichte van de vrouw doet hem bedaard ontvlammen over het onbegrip van de vragensteller. De religie is nu eenmaal tot stand gekomen in de Mediterrane wereld, „waar je werk niet door een ezel laat doen zolang je nog een vrouw hebt." Mijn collega's schrijven alles op. Ik voel een zekere onrust opkomen. Alles wijst erop dat Reve zich klaarmaakt voor een fascistische ti rade zoals al vaker in het verleden. En daar gaat hij al door de bocht „In een anti-papistische wereld wordt alles aan de Kerk verweten. De Bevrijdingsbeweging denkt dat alles opgelost is als je die paar welva renden het bezit ontneemt, en dat verdeelt over die miljoenen. Maar dan vergeten zij dat die paar welvarenden hun geld investeren in zaken waar iedereen voordeel van heeft. Chili was voor de machtsgreep van Allende - ook maar een huisarts - het welvarendste land van Zuid Door Tom Smeets CANNES - Hoe breng je je waar aan de man? Dat is het probleem waarvoor elke koopman staat. Ook een televisie-koopman. Zeker als hij met honder den anderen staat te drin gen de gunst van enige duizenden potentiële ko pers te winnen. Dat is de situatie op de MIP-tv, de grootste televisie-beurs ter wereld die tot en met morgen in Cannes plaats vindt. Hoe breng je je televisie waar aan de MIP-klant? Een enkeling hoeft daar helemaal geen extra moeite Voor te doen. De BBC bijvoorbeeld. Die gerenommeerde club kan volstaan met goed folderma teriaal. Kwaliteit verkoopt vanzelf. Zo'n reputatie heb ben ook enkele Amerikaanse firma's, die bewezen hebben commerciële kwaliteiten in huis te hebben. Maar het overgrote deel van de beurs- deelnemers moet iets extra's doen om de aandacht op zich te vestigen. Het toeval wil dat de BBC als naaste buurman het eer ste en als overbuurman het tweede Duitse net heeft. Voor de Duitsers is dat een verre van comfortabele situatie. Maar ze hebben er wat op ge vonden. In de beurshal is een compleet houten Schwar- zwaldhuis nagebouwd. En zo wordt meteen ook de aan dacht gevestigd op een van de Duitse toppers, 'Die Schwarwald Klinik', een doktersroman van Duitse snit. Niet iedereen heeft zoveel geld te verteren. En dus be staan de reclamemiddelen doorgaans uit heel wat be scheidener zaken. Stickers, buttons, snoepjes, kleine spelletjes, sleutelhangers, paraplu's, kortom alles wat de aandacht kan trekken. Vooral buttons, waarbij de Amerikaanse firma die de successerie 'Alfin huis heeft, de hoofdrol speelt. In alle denkbare talen zegt Alf per button „geen probleem", het geen vooral in de japanse versie een aardig effect ople vert. Extra aandacht kun je ook krijgen door de stand opval lend in te kleden, de een laat een zogenaamde Londense Bobby opdraven, de andere een heuse cowboy. De Frans talige Belgen lopen te koop met enorme posters van Ma rilyn Monroe, de Vlamingen zijn wat betreft heel wat be scheidener. Die pronken al leen maar met hun succes volle kleuterprogramma 'Tiktak'. Een beproefd middel is het laten overkomen van be kende sterren. Met name de Amerikanen grijpen naar dat middel. Op de eerste dag liep hier al Raymond Burr rond, de man die ooit furore maakte als 'Ironside' en 'Perry Mason'. En omdat die laatste creatie opnieuw van stal is gehaald, loopt de om vangrijke Raymond in Can nes reclame te maken. Media-deskundige Rupert Murdoch praat per satelliet vanuit New York met'de in Cannes aanwezige journalis ten, maar het kan ook min der serieus. Een andere Ame rikaanse firma heeft de Poolse wereldkampioen wor stelen Ivan Putsci laten over komen en weer een ander miss Universe '86, de Venezo laanse Barbara Palacios Teyde. En zo is er in de meest letterlijke zin voor elk wat wils. Over vrouwelijk schoon gesproken: Een firma die een De Duitse programma-makers willen hun succes 'Schwarzwaldklinik' graag verkopen. Daartoe is in Can nes is een compleet houten Schwarzwaldhuis nage bouwd. modespecial in de aanbieding heeft, liet enkele oogverblin dende mannequins opdraven, in even strakke als korte mo decreaties delen zij informa tie-materiaal uit. Ik heb zel den eerder folders zo snel van de hand zien gaaa Een hoofdstuk apart vor men eten en drinken. Vooral veel drinken. Dat is van oudsher een klantenbinder van jewelste. Mar er wordt niet uitsluitend gedronken, er worden bijvoorbeeld ook. ontbijten georganiseerd. Door de Japanners zelfs in FOTO AP het onbetaalbaar luxe Carl ton hotel, wat iedereen kent van de Journaal-opnamen uit de dagen van het filmfes tival in Cannes. Dat is tradi tiegetrouw de plaats waar de supersterren naar binnen schrijden. Voor iets aparts zorgen de Nederlanders. Uitgaande van de gedachte dat de cham pagne al overvloedig vloeit, is er een Nederlandse ont vangst waarop niets Frans is te krijgen. Nederlandse jene ver, Nederlands bier, Neder landse hapjes. En dat alles schijnt erin te gaan als koek. Amerika. Toen kwamen er verkiezingen. Me neer Allende won met een meerderheid van nog geen 1 procent. Met slechts 20.000 stemmen meer kwam hij aan de macht. En meteen galoppeerde de inflatie omhoog, moesten de huisvrouwen voor vreten in de rij staan. Toen werd Meneer Allende democratisch afgestemd Maar hij trad niet af. Hij wilde wel de democratie gebruiken om aan de macht te komen en hij werd kwaad toen de marxistische elementen gedwarsboomd werden. Ik heb erg véél waardering voor de rol van de Kerk daar. Op dit ogenblik gaan in Chili de kinderen weer naar school, is de inflatie re delijk tot stilstand gebracht, is daar een begin van welvaart te constateren". Ik steek mijn hand omhoog. „Meneer Reve, versta ik u goed, valt u de vermoorde Allende aan en praat u het regime van Pinochet goed?" Ik heb de aandacht van de schrijver. In enkele seconden is de persconferentie van karakter veranderd. Een journalist moet niet gauw zijn gevoelens uiten, dat staat de objectiviteit in de weg. Maar een woede gaat me overspoelen. Ik heb immens respect voor Reve als schrijver, zijn gevoel voor humor is mij een weldaad, zijn ori ginele opvattingen maken de maatschappij boeiender. Dat Nederland nu iets minder discri- merend staat ten opzichte van andere liefdes- vormen, is voor een niet gering deel het werk van Gerard Reve. Een taalkunstenaar, een mens die als geen ander over wanhoop, zonde, ongeluk en boos aardige vreugde kan schrijven. Uniek, con troversieel, het is zo goed dat hij bestaat. Waarom moet een man met zoveel talenten, met zoveel zwartgallige blijheid, waarom moet zo'n voorganger zich verlagen tot een obsceniteit als fascisme? Reve gaat snuivend tot de aanval over. Progres sieven noemen een democratie een dictatuur als dat geen socialistische democratie is. De tegen stander wordt hierbij nooit als een fatsoenlijk mens geziea Mensen willen niet erkennen dat een regime als in Chili goed is. Bevrijdingstheo logie is Bevrijding noch Theologie. Ik schreeuw terug dat zijn kerk een moorde naarsbewind steunt. Hij brult terug dat som mige mensen iets niet willen begrijpen of daar te stom voor zija Mijn collega's zijn versteend. Waarom vallen ze me niet bij?, denk ik verbe ten. Jef Rademakers roept klaaglijk dat deze bijeenkomst toch om zijn Maria-documentaire gaat, de NOS roept iets sussends, een collega zegt dat ons onderwerp ongetwijfeld diepzinnig en belangwekkend is, maar gelooft Reve zelf in verschijningen? We zijn weer terug bij het uitgangspunt. Maar ik kan niet meer noteren. Er komen prachtige zinnen uit Reve's mond. Hij vermeldt zelfs even zijn nieuwe boek waarvan de werk titel luidt 'Bezorgde Ouders' „en dat weer zal handelen om liefde, dood, dronkenschap en geil heid. „Ik ben niet voor niets de katholieke lief desschrijver genoemd, iemand die zoveel liefde door zijn boeken doet." Liefde, denk ik. Voor Pinochet. Ik kan mijn walging niet verbergen. Maar schreef Gerard zelf niet, heel lang geleden 'Wat men niet kan verbergen, kan men beter met trots tonen.' En ik sta op. Hij schenkt me een gulle knipoog. „Gods Genade" lispelt hij. En als ik naar buiten loop, hoor ik achter mijn rug voor het laatst zijn stem, „Die gaat een lekker stuk schrijven." Een heel wonderlijk pro gramma was donderdag 'Win de Wondere Wereld', een massale kwis met Chriet Titulaer als Jos Brink. Nu hebben we van Chriet Titualer al heel wat wonderen gezien. Hij begon als gids in het heelal, maar zocht het later dichter bij huis. De moderne techniek ging hem bezighouden, de populaire wetenschap. In zijn programma 'Wondere wereld' toont hij nu al enige jaren nieuwe uitvindingen. Hij laat zijn gebit inspecte ren door de kleinste camera ter wereld en demonstreert borrelend de eerste onder- water-walkman. De kwis 'Win de wondere wereld' had 200 eindkani- daten en dat doet al direct denken aan de felicitatie campagnes van Otto en Keurkoop. De gezichten van al die kandidaten wa ren afgedrukt op affiches, die in de postkantoren van Nederland werden opge hangen, want de PTT werkte mee aan de wed strijd van Titulaer. De bedoeling van de poster was dat 'het publiek' mee kon doen aan het spel: gok op een kandidaat als prijs winnaar. Wie op de juiste persoon had gegokt, won een reis met Singapore Air lines naar Tokio, een Blau- punkt satellietontvangstin stallatie of een Sony 8 mm Camcorder. De commercie beloont de kijker die een gokje waagt. Daarbij ver bleekte zelfs Bransteders 'Moordspel'. Titulaer was ooit de eerste die in problemen kwam toen Brinkman besloot de commercie op de buis aan te pakken. Hij moest onder werpen schrappen die van links naar rechts en van onder tot boven vol zaten met reclame. Maar hij is daarna op de oude voet ver der gegaan. „Ik weet best dat mijn uitzendingen de consumptie bevorderen", zei hij eens. „Maar dat is niet mijn doel". Hij Iaat zien wat de fabrikanten op zijn bureau leggen: „In mijn programma maak ik geen onderscheid tussen wat zinvol is en wat zin loos". Wat is het doel van 'Won dere wereld' dan wel? Ken- nelij k niet bruikbare voor lichting. Titulaer zat eens bij Teleac, maar: „Teleac is me eigenlijk te elitair. Via de TROS bereik ik veel meer mensen". Het is heel duidelijk dat Chriet zijn werk ziet als show, een soort Boven Mijn Pet-show, waarin hij zelf zowel Ted de Braak als David Berg- lass speelt. Niet de pri meurs uit Japan en de grappige robots uit Ame rika zijn belangrijk, maar de aanwezigheid van de elektronische predikant Ti tualer zelf. Hij is het We- reldwonderl De TROS stelt de kranten .wekelijks via persberichten op de hoogte van uit te zen den programma's. Daarin wordt ook 'Wondere we reld' genoemd, maar dat vindt Titulaer niet vol doende. Hij verstuurt zelf ook nog eens wervende tek sten voor zijn show met een leuke fotootje erbij. Op de enveloppe staat als afzen der 'Chriet Titulaer Pro- dukties BV' te Houten'. Ja, dat is andere koek dan Te- leac. Sinds donderdag weten wel zeker dat Chriet alle com merciële middelen aan grijpt om zo lang mogelijk het beeld te vullen, zoals de hinderlijke Simon van Col- lem dat al j aren doet op filmgebied. Ook de su blieme parodie van Wim de Bie ('Wondere Bovenwe reld') heeft de geslepen Limburger niet kunnen stuiten. Hij is een bekende Nederlander en mocht al eens opdraven in de schoolklas van Koos Poste- ma, temidden van minder begaafde klasgenoten. Chriet wil een hele tv- avond vullen met kunstjes, kwisjes en grapjes en met behulp van de PTT en de grote geldschieters gaat dat nog gebeuren ook. Nog even en de bebaarde wonderboy bereikt dezelfde hooogte als Ep Oorklep en Arie Boks beugel. Een fragment uit 'Beat of the future' van Up with People. Van onze verslaggever ETTEN-LEUR - Up with People, een internationaal jeug dig gezelschap dat de hele wereld rond reist, treedt op 5 mei op in sporthal De Lage Banken in Etten-Leur. De groep bestaat uit 120 jongen mensen uit 20 landen, die onder professionele leiding een show met muziek, zang, dans en prach tige kostuums ten tonele voert. De show, 'Beat of the future', is een kijk op het leven in de 21ste eeuw. De groep neemt het publiek mee op een reis rond de wereld. Zo wordt er een Chinese lintdans, een Russische Gopak en een Deense Polka gebracht. Het publiek krijgt de gelegenheid te zingen met een computer en te dansen met een Japanse tijger. De doelstelling van Up with People is het bevorderen van be grip tussen verschillende mensen en heeft geen religieuze of poli tieke bijbedoelingen of winstoogmerk. De leden van de groep zijn studenten die een jaar met de groep meetrekken en zo overal in contact met anderen komen. De toernee van Up with People is in de Verenigde Staten begonnen. Na diverse optredens in Neder land gaat de groep verder naar Duitsland, Oostenrijk en Italië. Het optreden in Etten-Leur op 5 mei begint om 20.00 uur. Kaar ten zijn te bestellen bij de vestigingen van de Rabo-Bak in Etten- Leur. Van onze kunstredactie Op 30 april (koninginnedag) wordt het theaterseizoen in Bergen op Zoom afgesloten met een concert door het Wiener Kammerorchester onder leiding van Philippe Entremont. Tijdens een kleine Nederlandse toernee speelt het orkest uit sluitend in Eindhoven, Utrecht, Groningen en Bergen op Zoom. In deze laatste plaats wordt ge concerteerd in De Stoelemat (20.15pur). Het programma bestaat uit 'Eine kleine Nachtmusik' en het pianoconcert Es-Dur KV 449 van Mozart en de Serenade voor strijkorkest van Tsjai- kovski. Het internationaal ver maarde ensemble bestaat uit 21 musici met acht verschillende nationaliteiten. Het maakte vele plaatopnamen waaronder van alle pianoconcerten van Haydn. Dirigent Entremont werd voor zijn directie van plaatop namen meermalen onderschei den. Hij is sinds 1980 ook chef dirigent van het New Orleans Symphonie Orchestra.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1987 | | pagina 29