Een wereld van feesten
Het zwakke hart
m
Terug
in stru:
Fa mi
Mensen en
OPMERKELIJKE JUBILEUM-EXPOSITIE IN MUSEUM VOOR VOLKENKUNDE
Dubieuze dialogen (129)
jVOLKSVERHUIZII
DE STEM EXTRA OP DINSDAG_ 21 APRIL 1987
LEIDEN - Wie drinkt
er nog 'Hansje in de
kelder' of 'kandeel', als
er een kind geboren is?
Bestaat elke bruids
taart uit vijf verdiepin
gen en mogen bruid en
bruidegom ook samen
het bovenste stukje
opeten?
Jaargetijden
Deksels
MEDISCHE
RUBRIEK
Grafmonumenten
Geertsema
Hess
Tsjernobyl
en Doel
Werk
gelegenheid
TlË STEM EXTRAI
COKS
VAN EYSDEN
Leven en dood
Rome verdient aan Trevi-fontein
MANILA - Zeker twaalf
dent Aquiio en vice-presiJ
kandidaatvoor de in mei I
verkiezingen. Dat is inj
nieuwe Fiippijnse grond\
nen met pjlitieke familie- j
Nieuwe grondwet f
T48
Door La ur Crouzen
Kan de ontgroening van
studenten en het afleggen
van het eindexamen MA
VO/HAVO/VWO vergele
ken worden met de inwij
dingsrites op Nieuw-Gui-
nea?
In onze westerse tijd van chips,
computers telecommunicatie,
kortom van snelheid slijten
feestelijke gebruiken steeds
rapper weg. Die culturele ero
sie bestaat elders op de wereld
ook. Toch vieren de Hindoes in B'il
India nog steeds feest als een
baby van zes maanden voor het
eerst een hapje bruine rijst,
suiker en boter mag nemen.
In" Korea is de eerste ver
jaardag van een kind ook een
grote happening. Dan mag de
uitgedoste peuter van een tafel
voorwerpen als geld, schrijfpa
pier, garen, een penseel en een
pijl kiezen om daarmee zijn
eigen toekomst en aanleg te
voorspellen.
Een van de proeven van de
zogeheten initiatie-riten,
waarbij de opgroeiende jeugd
van de Surinaamse Wajana-
Indianen feestelijk de volwas
senheid ingaat, is het omhan
gen van gevlochten matjes,
waarin enkele tientallen mie
ren of wespen zijn vastge
klemd. En de slachtoffers mo
gen geen spier vertrekken bij
de steken of het mierezuur.
Op foto's, in de vorm van tafe
relen van levensgrote poppen
of kostuums en langs beelden
kan er sinds kort een wereld
reis van feesten, gebruiken en
gewoontes gemaakt worden in
het Rijksmuseum voor Volken
kunde in Leiden. Daar loopt
Een Javaans bruidspaar in vol ornaat.
namelijk tot en met 27 septem
ber de tenstoonstelling 'De
jaargetijden van de mens'.
Met deze expositie viert het
museum het honderdvijftigja-
rig bestaan. Een is tegelijker
tijd na een sluiting van enkele
maanden weer voor het pu
bliek toegankelijk met een ge
heel vernieuwde entree, de eer
ste fase van een reeks verbou
wingen.
'Feesten over de hele wereld'
of 'Vieringen door de eeuwen
heen' zou ook een goede titel
geweest zijn, want het woord
jaargetijden is nauwelijk kli
matologisch bedoeld, maar
meer biologisch. De tentoon
stelling geeft een beeld van de
verschillende aanknopings
punten voor feesten in het
menselijk leven, waar ook ter
wereld
Geboorte, inwijding of initiatie,
huwelijk, kloosterleven en
dood zijn de vijf centrale the
ma's. Een van de meest frap
pante voorbeelden van hoe in
een huwelijk conflicten tussen
man en vrouw aan de orde ge
steld worden, zijn de kookpot
deksels van de Woyo-stam-
vrouwen int de Cabinda-pro-
vincie in Angola aan de west
kust van Centraal Afrika. Als
er iets broeit tussen de echte
lieden dan kan mevrouw het
eten van manlief, die dagelijks
in het centrum van het dorp
met zijn mannelijk verwanten
apart soupeert op een speciale
manier opdienen.
In plaats van een bananen
blad kan de echtgenote een
deksel met speciaal houtsnij
werk op de dagelijkse prak van
maniok doen om daarmee haar
problemen onder de aandacht
van de man en zijn broers en
ooms te brengen. Een deksel,
bijvoorbeeld met een mand er
op, had een duidelijke bood
schap voor vader: „Als je je le
ven niet betert, pak ik mijn
biezen."
Een deksel met een hanen-
staart verwijst naar het
spreekwoord 'Bij het begin is
hij recht, maar verderop wordt
hij krom' en bevatte de bood
schap: „Vroeger vond ik je een
aardige man, maar nu zijn er
dingen die mij steeds meer
gaan irriteren". Aan het plaat
sen van zo'n houtsnijdeksel
gaan vaak huiselijke twisten
en ruzies vooraf. Van de kant
Een paringsbeeld van de Asmat-stam uit Zuidwest-
Nieuw- Guinea, een vruchtbaarheidssymbool
FOTO'S RIJKSMUSEUM VOOR VOUBWUNK
van de vrouw is dit symboli
sche gebaar een middel om
Door Jan Paalman
MET DE bekendheid van
ziekten is het raar gesteld.
Iedereen kan zo zeggen
wat een hartinfarct is, an
gina pectoris of hyperten-
sie, maar waar de naam
decompensatio cordis op
slaat, weet waarschijnlijk
niemand te vertellen.
Komt decompensatie dan
weinig voor? Nee, integen
deel. Ongevaarlijk dan Ook
niet. Waarom dan zo onbe
kend? Omdat, denk ik, de
kwaal erg moeilijk is uit te
leggen
Goed, we doen ons best.
Voor decompensatio cordis
bestaat eigenlijk geen hand
zame lekenterm. Patiënten
noemen het wel eens Vocht
achter de longen' of ook wel
'een zwak hart'. De verschijn
selen heeft iedereen ofwel bij
zichzelf, of bij een ouder fa
milielid of bekende mee kun
nen maken Een op het oog bi
zarre reeks.
De meestal oudere patiënt
klaagt over kortademigheid
bij inspanning, hij moet er
's nachts vaak uit om te plas
sen, slapen gaat het best met
een stapel kussens in de rug,
aan de enkels kan oedeem
ontstaan zodat je na een lange
dag moelijk in je schoenen
kunt, een een beetje inspan
ning maakt hem (of haar na
tuurlijk) gauw moe. De ge
neesmiddelen tegen deze toe
stand zijn tamelijk beroemd:
digitalis en plaspillen, vooral
deze twee worden in de prak
tijk met redelijk succes aan
gewend.
Een bizarre reeks klachten
die ene grootste gemene deler
KAN hebben: een te zwak
hart. Hoe dat precies in zijn
werk gaat is een van de be
langrijkste ontdekkingen van
de medische wetenschap. Elk
schoolkind weet dat het hart
het bloed in cirkels rond
pompt Laten we eens als het
startpunt het linker punt van
het hart nemen, en vervol
gens mot het bloed meereizen.
.Het linkerhart pompt met
elke harteklop het bloed de
grote lichaamsslagader ofwel
aorta in.
De aorta vertakt zich in
steeds kleinere haarvaatjes
en die voorzien weer iedere
lichaamscel van voedsel en
zuurstof. De cellen deponeren
als dank hun afvalstoffen in
de haarvaatjes. Al die haar
vaatjes komen uit op de grote
holle ader, die vervolgens het
afgewerkte bloed naar het
rechter hart stuurt Maar
dan. Voordat het bloed naar
het linkerhart gaat, maakt
het nog even een omweg
langs de longen om nieuwe
zuurstof op te doen en komt
dan pas in het linkerhart te
recht Dan is de cirkel geslo
ten.
Heel logisch, maar toch
was er een geniaal man voor
nodig om dit te ontdekken. De
moeilijkheid was dat de
haarvaatjes - de verbindings
stukken tussen slagaderen en
aderen- niet met het blote
oog te zien zijn. Het leek tot
1628 net als of het bloed van
uit het linkérhart spoorloos in
de organen verdween. In dat
jaar schreef William Harvey
op grond van briljant onder
zoek in zijn boek 'De motu
cordis et sanguinis': „Het
bloed beweegt zich bij le
vende wezens in een kring; de
beweging van het hart en de
hartslag zijn de enige oorza
ken". Vanaf toen is het hart
in medische ogen niets anders
dan een ordinaire pomp, dat
het bloed door een gesloten
buizennet (de bloedvaten)
stuwt
Fysiologen, medische inge
nieurs, konden nu bij wijze
van spreken zo uitrekenen
wat er gebeurt als de pomp-
kracht van het hart achter
uitgaat Stel: het hart gaat in
kracht achteruit, wat dan?
Zeker bij inspanning krijgt
het hart het niet voor elkaar
om voldoende bloed de slaga
deren in te pompen. Het ge
volg ligt voor de hand: bij in
spanning word je al gauw
moe. De nieren, de aftapkra
nen van de bloédbaan die nu
ook minder bloed krijgen, ko
men op de verkeerde idee dat
er te weinig vocht in de
bloedvaten zit en gaan min
der water en zout uitplassen
Verkeerd idee of niet, in het
begin geeft een beetje over-
vulling van de bloedvaten het
hart meer kracht
Er gebeurt nog iets belang
rijks. Als het hart te weinig
boed de slagaderen IN kan
pompen, dan kan het ook te
weinig bloed uit de aderen
WEGpompen. Gevolg: het
bloed hoopt zich vooral bij in-
spanning vóór het hart in
longen of andere plaatsen op.
Wat dan gebeurt is ook lo
gisch. Het file-geparkeerde
bloed in de longen kan nu te
weinig zuurstof opnemen zo
dat je bij inspanning al gauw
kort van adem wordt In het
uiterste geval loopt de over
maat aan vocht de longblaas
jes in: longoedeem
In ieder geval verklaart
deze toestand waarom pa
tiënten liefst zo rechtop mo
gelijk willen slapen, op die
manier blijft de overmaat
aan vocht zoveel mogelijk in
de benen hangen. De over
maat aan vocht geeft in de
aderen nog meer problemen,
het pompt de weefsels op met
vocht: de lever kan opzwellen
of anders wel lage delen,
meestal de enkels, van het li
chaam. Dan dat 's nachts
plassen 's Nachts, in rust
heeft de bloedsomloop dat ex
tra door de nieren vastgehou
den vocht niet meer nodig.
Het overdag opgebouwde
oedeem wordt dan uitgeplast,
vandaar dat decompensatie-
patiënten er 's nachts vaker
uitmoeten.
Wat er aan te doen De
-logische- therapie bestaat
uit het uitdrijven van de
overmaat aan vocht door
zoutloos dieet en plaspillen,
en het oppeppen van de hart-
kracht door bedrust en digi
talis. Tamelijk nieuw is het
ontlasten van het hart met
bloedvatverwijdende midde
len. Helpt dat? Jawel. De
compensatio cordis kan bij
elke overbelasting van het
hart optreden, maar komt in
zijn chronische vorm het
meest voor bij oudere mensen
met een min of meer 'versle
ten' hart. Die kunnen met
deze therapie aardig op weg
worden geholpen. Dat de
kwaal toch zo weinig bekend
is -bedenk ik al typend-
komt doordat de behandeling
zo weinig spectaculair is:
geen heroïsche operaties,
geen hartrenwagens (meest
al), geen luchtbruggen, en een
gemiddelde huisarts kan de
was doen.
Dit is een 'nausang', een schrikaanjagend mythisch toezen
bij de bevolking van het eiland Nieuw-Brittannië voor de
oostkust van Nieuw-Guinea.
langslepende huwelij kaconflic-
ten naar buiten te brengen.
Maar wel op een bedektef!) ma
nier en in de beperkte familie
kring.
Vaak wordt het speciale dek
sel in de familie-sooa met ver
bazing ontvangen en moet de
man die het betreft met zijn
problemen voor de draad ko
men. Maar de alarmboodachap
was ook een aanbod van ver
zoening, want onder de duide
lijke deksel bevindt zich vaak
een extra lekkere hap. Dit beel
dende manier van conflict be
handeling is nog tot ongeveer
1960 in zwang geweest bij de
Woyo-vrouwen.
Aan het eind van de tentoon
stelling is er ruimte voor over
denking bij grafmonumenten
uit alle windstreken. Het stel
lage-graf van de Noord-Ame
rikaanse laagvlakte-indianen
met zijn typerende uitge
droogde paardeschedels en -
staarten. Het strakke klassiek
Chinese graf en het uitbundige
en kleurige Mexicaanse graf.
Rouw en begrafenis-ritueel is
het laatste jaargetijde van de
mens: hij is er het middelpunt
van, maar maakt het niet zelf
meer mee. Dat doen anderen
wel voor hem en vaak opnieuw
met een uitbundig feest
Met enige verbazing heb ik
uw berichtgeving over de
heer Geertsema gelezen en
het neuws hierover op de tv
gevolgd. De door de heer
Geertsema geuite kritiek
vind ik misplaatst en niet in
overeenstemming met zijn
persoonlijkheid en maat
schappelijk niveau. Wan
neer er geloofsfanaten zijn,
die tot bizarre uitspraken
komen, moet je niet in eer
ste instantie deze ménsen
door het slijk halen en hun
de doodstraf toewezen.
Men zou beter bij de bron
moeten gaan en de jaren
lange indoctrinatie van de
geestelijkheid aan de kaak
moeten stellen en hen ver
antwoordelijk stellen voor
de bizarre uitwassen. Onze
denk- en zienswijze is toch
wel wat moderner gewor
den hedentendage. Thans
worden geesteszieken toch
ook niet meer gecentrifu
geerd om hun hersens weer
op een rijtje te krijgen.
Breda,
V. v.d. Wijgaart
Mij trof op uw voorpagina
van 13 april een artikel over
de vrijlating van Rudolf
Hess, waar ik toch wel
moeite mee heb. Om reden
dat ik de oorlog bewust heb
meegemaakt en door dit
toedoen veel dierbaren heb
verloren; en mijn slechte
gezondheid in eerste instan
tie hieraan heb te danken.
En meerderen met mij.
Want de nasleep van dat
alles toen is ook niet niks.
Alleen de Sovjet-Unie ver
zet zich tegen vrijlating en
daar heb ik grote bewonde
ring en waardering voor!
Die zijn tenminste nog prin
cipieel en eerlijk, van wat
deze nazi-beulen destijds
aan hun mannen en vrou
wen hebben toegebracht.
Dat zijn ook mensen, hoe
dan ook, al is hun politieke
overtuiging anders dan de
onze." Maar waar het om
gaat is dit.
Komt de rechtspraak die
uitgesproken is destijds niet
in het geding? Want levens
lang is levenslang! Kijk, ik
gun best iemand zijn vrij
heid weer na een uitgezeten
straf zonder meer, om in de
maatschappij weer opnieuw
te beginnen. Maar ik denk
dat er maar weinigen zijn,
die nu in gevangenschap
verkeren die zulke misda
den hebben gedaan als Hess,
de twee van Breda en con
sorten! Ga je daar als recht
spraak op in, nou dan vind
ik dat je die andere mensen
hoe dan ook ook moet vrij
laten!
Want die hebben bij lange
na niet op hun geweten wat
de vorigen uit de Tweede
Wereldoorlog hebben uitge
vreten! Iedereen kan fouten
maken, maar wat er is ge
beurd in 1940-1945, laat dat
een les zijn. Laat daarom, al
is het nog zo erg voor de 'na
zi-gevangenen', het geen
nieuwe symbolen worden
voor vrijlating voor het fas
cisme. Want dan is het eind
weer zoek (en dat komt toch
wel, dat hoef je niet te zoe
ken).
Oosterhout,
A. Mlchielse
Zit iedereen nog steeds met
z'n vingers in z'n oren? Haal
ze er dan maar uit. Niks aan
de hand joh! Die Belgen zijn
veel slimmer dan wij den
ken hoor. Waar normaal 800
man personeel voor nodig is,
doen zij net zo makkelijk
met 25 van die bolleboosjes.
Die grote knal kont heus
niet
Laten we weer gauw ver
der gaan met onze urgente
acties als tegen hondepoep-
op-de-stoep, enzo. Daar kun
je pas écht van wakker lig
gen Tsjernobyl is weer zo
lang geleden. Op 25 april al
één jaar! Bovendien kan
zoiete alleen bij die stomme
Russen gebeurea In België
is zoiets onmogelijk. Zelfs
met 3% van het normaal
benodigde personeel, hou
den ze die 4 kerncentrales in
Doel makkelijk in de hand.
Maak je maar niet onge
rust Kom nou, die honde-
poep is véél belangrijker.
Oosterhout
Jac Gorten
De FNV wil in plaats van
premieheffing over de loon
som een heffing over de to
tale toegevoegde waarde,
zodat niet alleen arbeid
wordt belast Maar wat is
het geval? Als de overheid
de werkgeverspremies ver
laagt, hebben die vakbonden
meer ruimte voor hogere
looneisen. Ook arbeidstijds
verkorting geeft per ar
beidsuur hogere loonkosten
waardoor werkgelegenheid
verdwijnt
PvdA-leider Kok beseft
niet, dat bij een verlaging
van de werkgeverspremies
het 'snoepje' voor de werk
gevers voor 43* via de ven
nootschapsbelasting weer in
de schatkist komt, terwijl
door het herstel van de
werkgelegenheid werkloos
heidsuitkeringen worden
bespaard en ook zwart werk
minder aantrekkelijk is.
Een verlaging van de
bruto-loonkosten is dus al
leen effectief én betaalbaar
als de verlaging van de
werkgeverspremies alleen
wordt gegund aan bedrijven
waar de lonen niet worden
verhoogd.
Kruisland,
L. Neten
Er gaat een mens dood.
De toegemeten tijd is
vol, een leven is af.
Terwijl begrippen als rustig en
vredig in hoornen en in gespre
kken steeds persoon liiker in
houd krijgen, kookt daarom
heen de "heksenketel over. Er
moet snel dit en nog vlugger
dit. Die en die mogen voor al
niet vergeten, en of iemand
maar gauw déérheen wil voor
datnme en déérom.
Via voordeur en PTT-lijnen
stroomt het huis vol met men
sen. Dat belt en rinkelt maar
afschuwelijk, houdt het dan
niet op.Opgewonden geroep
heen en weer „Doe toch open
er wordt al een hele tijd ge
beld. Maar dat is de telefoon:
„En daar zit jij naast, neem
hem dan op". Rustig nu maar
hoofd koel houden, het blijken
voordeur bel en telefoon tege
lijk. Haha, wat een mop, span-
rung breekt even los in zenuw
achtig gegiechel. Niet lang. Pra
ten weer. „Ja, dank je". „Nee,
geen lijden, van het ene mo
ment op het andere", „Zeker,
heel mooi zo". Mooi? Meer
niet Voorlopig geen tijd voor
verder en diep er door denken.
Nu eerst moet het gebeurde
vorm krijgen op waar dig pa
pier met een randje dat duide
lijk herkenbaar is - voor ieder
een, voor al ook voor de post:
„Kijk, dit is een envelop met
voorrang, er is haast bij". Toch
staan rustig en vredig in alle
denken en praten centraal.
Rond die kern woor den wor
den ook zinnen geboetseerd
voor een bericht in de krant, bij
uitstek het medium voor actua
liteit, voor flitsend nieuws.
Tussen alle cons terenatie en
geregel heen baant het begrafe
niswezen zich piëteitvol een
weg, op fluwelen voeten maar
niettemin met vastberaden
tred. Dat kén natuurlijk hele
maal niet, zomaar eventjes
vaststellen: „Om zo en zo laat",
dat is lekenpraat. De praktijk is
zó, dat over al - in kerk en ka
pel en op het kerkhof - de be
trokken vakmensen alles ver-
antwoor dop elkaar moeten af
stem men. Het tijdstip zal zorg
vuldig overlegd moeten wor
den, „u hoort er wel van"Nee,
geen angst dat de druk ker niet
op tijd zal kunnen afleveren,
snelle bericht geving staat ook
bij de begrafenisonderneming
hoog in 't vaandel gescW
Het verlossende telcfo-
komt snel, en correct, „o
en zo laat, inderdaad dal k
Het rennen, vliegen en 4
gaat na.die gedwongen
out met vernieuwde
door, als gold het een record.
oortsachtige
toontjes. „Weet jij waar
voont?" „Zijn Piet en»
niet gescheiden
aan die vrienden van de vt),
tiereizen gedacht En
- goddank -, het is gehéél d:
buslichting van zes uur m
als de sluitingstijd voor
krant.
Het blijft maar druk alsv
een bruiloft of jubileumH
laat is het precies te
Waar en hoe? Wat trekkenji
lie aan Welke bloemen rat
zorgt daarvoor Zijn er m
sen die niet met de auto kon
en is ergens een plaats
om ze bij te stoppen?
daarna Sommigen komen v
zo ver en die hebben vasti
honger.Allemaal praktij
zaken en volop liefhebbers,
zich er in vastbijten, gedm
bijna in een onbewuste vindt
Ook na dat verstilde mom
rond een open graf 'wees ja
dig, Heer, geef rust en vrede'
de roes met meteen vont
Maar de
langzaam weg en
aan een milae loom beid, 1
schaamteloos weldadig u
Het doenerige denken woé
Ier, tegelijk helder. En heti
hopige gevecht met de
komt opeens in schril contr
te staan met de rust vaat
nooit eindigende
Waarom die race tegen heli
werk Klokken, wekkers, k
loges winnen altijd. Zij gi
onverstoord door het leven
te tikken, tot de tijd vol is
v.d. M.: Weet jij wat een
ruis is/ Ober, meneer een
pilsjet
O'Mill: Ja, een diffuus ge
luid waarin geen bepaald
klankelement met eigen be
tekenis te onderscheiden
valt
v.d. M.: Allemachtig! Jij
bent berepoepgoed in defi
nities, maar zo'n ruis bedoel
ik niet Ik bedoel een beest
O'Mill: O, dan is 't een riet
voorn.
v.d. M.: Je stuurt me toch
niet het bavianenboe in, hé,
met een van je duimzuig-
•els!
O'Mill: Niks hoor. Kijk
maar in de dikke Vandaal.
Rietvoorns oftewel bitter-
voorn.
v.d. M.: O.K. Ik geloof je,
maar als 't nou geen vis -
wat is een ruis dan voor een
beest?
O'Mill: Het zal je genoegen
doen dat ik dat niet weet
v.d. M.: Ja, maar dan is het
een muis zo groot als een
rat: een ratmuis.
O'Mill: Hoe fok je zulke
reusmuizen?
v.d. M: Door ze in te spui
ten met ratsomatropine of
tewel het groeihormoon
van 'n rat
O'Mill: Och ja, ligt voor de
hand. Zo zou je ook reuzen
kunnen fokken door kinde
ren in te spuiten met 'groei
hormoon van reuzen',
v.d. M.: Ja, als reuzen be
stonden. Nou spuiten ze al
leen kippen, varkens en
koeien vol groeihormonen.
O'Mill: Smakelijk eten. Nog
meer vraagjes?
v.d. M.: Ja, maar dan moet
je goed kunnen rekenen. Ik
vraag me namelijk af of wij
het nog zullen beleven dat
de aarde verziekt tot een
onbewoonde planeet
O'Mill: Dan moeten wij
tweeën de enige overleven
den zijn van een kosmische
ramp.
v.d. M.: Niks kosmische
ramp. Ik bedoel dit Op het
ogenblik verdubbelt de we
reldbevolking nog elke
veertig jaar maar het aan
tal aidspatiënten verdub
belt ieder jaar. Als we nou
niks vinden om dat aidsvv
rus te bestrijden, dan zii
dat verdubbelen van de we
reldbevolking omslaan
een halvering en die in w
verdwijning. Reken jij ra»
eens uit in welk jaar Moe
der Aarde verlost zal zij:
van haar verkrachters
verziekers.
O'Mill: Vind ik een interes
sant en sympathiek denk
beeld. Ik zal eens nagas:
hoe groot de wereldbevol
king op dit ogenblik is, dai
heb ik het zo uitgerekend
Ik vertel het je morgen
Ober, meneer een vi<
Je bent er nu zeker wel mei
je vraagjes?
v.d. M.: Nou, nee, ik zit nog
met de vraag of Adam eet
jood was net als god.
O'Mill: Net als god? Wil
haal je je nou in je bolle
hoofd?
v.d. M.: Nou, ik hoorde Ge
rard Reve op tv verklaret
dat kardinaal Simonis eer,
liefdeloze psychopaat wis
die een voorbeeld moest ne
men aan de Moeder Gods
door Gerard zo vereerd om
dat ze niks tegen homofie
len had.
O'Mill: Ja, Maria was
jodinnetje en joodse m*
ders laten hun zoontjes be
snijden. Jezus was das
een jood. Gods zoon was eet
jood, maar jij zei god
v.d M.: Vader en zoon
één. God schiep de «K®
naar zijn beeld en gelijk*
nis. Adam was dus een be
sneden jood
O'Mill: Lijkt mij bitterts;
feltheologie. Ik zou
maar eens voorleggen see
kardinaal Simonis. j
heeft daarin doorgeleerd
JohnO'MÜ
ROME (DPA) - Gemeentefinanciën van Rome heeft in
pen acht maanden voor afgerond 60 miljoen lire aan Ito®*
munten en 300.000 geldstukken uit andere landen uit de Fora"
dl Trevi gevist
De zes ton aan munten waren voornamelijk afkomstig vat'j
risten, die naar de overlevering wil een munt over de scW
heen in de fontein moeten gooien en zo garanderen dat ze nog
keer in de Eeuwige Stad terugkeren.
De munten zijn in 489 zakken aan het gemeentebestuur
dragen, dat nu zal beslissen wat ermee te doen.
BRAZILIË ZOEKT
RIO DE JANEIRO - De
Braziliaanse president José
Sarney heeft aangekondigd
dat zijn regering van plan is
onteigend land collectief uit
te delen Bovendien wil hij
nieuw leven inblazen in de
discussie over bezetting en
verdeling vin land in Bra
zilië.
Tot nog toe (eed de president
niet veel voor de landlozen.
Maar nu denrt Sarney dat al
leen landhervormingen de pro
blemen kan oriossen van over
bevolking en jeweld in de grote
steden. Hij zegt dat er al maat
regelen getrofen zijn om twee
miljoen gezimen van de steden
naar het plateland over te 'he
velen'.
In de krottenwijken, favela's,
leven miljoeien mensen die de
armoede vsn het platteland
zijn ontvlucit. Alleen al in Rio
de Janeiro vonen twee miljoen
mensen in sihamele hutjes.
Het plan om de arme sloe
bers uit de itad naar het platte
land over te brengen is al oud.
Maar grote landeigenaren zet
ten presicter.t Sarney (die zelf
ook veel laid bezit) zodanig on
der druk dat hij afzag van
landhervormingen. De toen-
Professor José Nolledo, die als|
missie hei voorstel van een
tieën heef ingebracht, betwijf
bod inderiaad tot wet maakt.
Hij zegt dt het nu eenmaal ge
bruik is dt familieleden de po
litiek ingan.
Familkleden van Aquino en s]
Laurel jroberen niet alleen in
het pariinent te komen Ande- g]
ren, evkials die van oudge-
diende politici, doen een gooi
naar ed openbaar ambt als in
augustG verkiezingen worden
gehoudn voor gouverneurs en
burgeneesters. Weinig mensen
klagendaarover. In de Filippij - j i]
nen ispolitiek vaak een fami-
lieaargelegenheid. De macht
gaat tin vader of moeder over
op zon, broer, zuster of een vl
ande) familielid.
Tdac, de provincie waar ra
mevouw Aquino vandaan d<
kon}, wordt als vanouds gedo- A
mireerd door haar familie, de fa
Cojtangcos. Dat is vergelijk- d(
baar met de Laurels die de ai
touytjes in handen hebben in
de trovincie Batanqas.
p(
Vtig jaar vond een commissie H
hi nodig om de familiepolitiek m
teug te dringen. Er werd ar
diarom een nieuwe grondwet g(
opgesteld, maar de commissie
Vaagde zich toch niet aan de vc
folitieke term: 'politieke dy- w
iastie'. „Er waren teveel me- re
ringen, dus hebben we besloten h«
PENANG (MALEISIË) -
Krijgen enkele grote ont- 8°
wikkelingsorganisaties en
Derde Wereld-regeringen
hun zin, dan verhuizen tien- ga
tellen miljoenen mensen in do
het Zuiden naar dunbe- eet
volkte gebieden. Een viertal ge_
anden is él enkele j aren ge- 19!
leden begonnen met volks- ko
verhuizingen. sei
Uit econonische-, sociale- of W
aiiJieu-oveiwegingen moesten ka
de mensen met hun schamele (II
bezittingen op pad: op weg ne
laar vruchlbaardere gebieden vo
Maar er komen steeds meer wt
bewijzen dat de massale ver- de
buizingen, soms onder dwang, Br
een spoor van menselijke el- zei
lende en schade aan het milieu
achterlaten. Indonesië heeft in
het
zogenaamde Transmigra-
me
gr*
he-plan al drie tot vier miljoen
biensen overgebracht naar koi
dunbevolkte en afgelegen grq
«landen om
Het project noet de overbe- tre
volking op Java verminderen in
?b banen schepen in de land- vol
b°UwMet forsl financiële hulp sne
*an de Wereldlank en de Azia- C
dswie Onwikkelingsbank wil
tetiJB) zijn mij oenen hectaren reli
vhgerept tropsch regenwoud sto;
Sloopt. wel
