UITBLAZEN
Shultz gaat moeilijke week tegemoet
4
even
Raad Luchtvaart vliegt nieuw tijdperk binnen
Overleg ambtenaren en De Koning muurvast
CORPORATE
ie janboel in
Hoe ouder
hoe gekker
AMERIKAANSE MINISTER GAAT PRATEN IN MOSKOU OVER ONTWAPENINGSAKKOORD
DERTEMCOIV
GANG NAAR COMMISSIE-ALBEDA IS DE ENIGE UITWEG
DE STEM ACHTERGROND ZATERDAG 11 APRIL 1987
-DESTEM-
pESTEM BINNENL
DE BILT (ANP) - De wc
lebben vrijdag furieus ge
tran minister Ruding van
erden miljoenen gulden^
e volkshuisvesting.
KRIJG de tering!" Ik
schrok echt toen ik
die verwensing voor
het eerst hoorde. Waar ik
vandaan kwam had ik
haar nooit horen bezigen.
Daar had men weer an
dere soorten rampspoed
op het oog voor iemand
die woede had gewekt. Omdat
de verwensing nieuw was voor
mij, nam ik haar toen vermoe
delijk te letterlijk. „Krijg de te
ring" was in mijn nog onwen
nige oren andere koek dan
„Krijg de kelére." De kelére, de
cholera, was voor Nederland
een ziekte uit de geschiedenis.
Zoals de pest. De tering echter
was toen nog een realiteit van
alledag.
De tering, zo werd de tuber
culose of tbc genoemd. Ik had
mensen gekend van wie ik wist
dat ze aan tbc waren gestorven.
De weg naar school voerde ons
elke dag tweemaal langs een sa
natorium. We konden de pa
tiënten in hun bedden zien lig
gen, achter grote ramen die
meestal geopend waren. De ge
bouwen lagen tientallen meters
van het fietspad vandaan. Toch
probeerden we niet te diep te
ademen als we er langs fietsten.
Onzin natuurlijk. Dat dachten
we toen trouwens zelf ook al,
maar je kon nooit weten. Ik wil
maar zeggen dat de schrik voor
de tbc er diep inzat.
„Krijg de aids!" Wordt dat
straks ook weer een zonder na
denken uitgespuugde verwen
sing? Terwijl ik het neerschrijf
voel ik er dezelfde weerzin te
gen als die welke in me op
kwam toen ik de tering-verwen-
sing voor het eerst hoorde.
Zelfs als niet letterlijk bedoelde
woede-uitbarsting lijkt me
„Krijg de aids!" te grof om
over te praten.
Die aardige, tolerante en
progressieve liberaal, mollige
Molly Geertsema echter gaat
nog veel verder dan een wel
hartgrondig maar niet naar de
letter gemeende verwensing.
Hij roept zijn verwensing ook
niet uit in drift. Nee, hij legt
haar, blijkbaar weloverwogen,
vast op papier, zwart op wit en
'van harte'. De Goerees, wier
beweringen mij niets zeggen,
laat staan dat ze mijn woede
wekken, lijken mij geen aardige
mensen. Ze zullen ook heus
geen aids krijgen omdat Geert
sema ze die schriftelijk en 'van
harte' toewenst. Waar maak ik
me dan druk over? Nou, bij
voorbeeld óver de vraag of er
toch waarheid schuilt in het ge
zegde Hoe ouder hoe gekker.
Want hoe anders zou een man
als Geertsema op het idee ko
men zijn niet geringe reputatie
te beschadigen met zo'n wan
smakelijke en tegelijk kinder
achtige verwensing op papier?
WIM KOCK
van de Antwerpse afdeling. De 3
tweetaligheid blijkt de sfeer in
de Brusselse afdeling niet te
kunnen bevorderen en verfran-
sen willen ze ook niet.
„Een ellende, die tweetalig-
heid," zuchtte Johan, die overi-
gens ook vertelde dat tegen- 3
woordig steeds meer Brusse-
laars van Vlaamse komaf terug- 1
vallen op hun moeders taal, als
een soort contra-beweging - E
bewust of onbewust, dat kon E
hij niet zeggen - tegen het
Frans. E
Terwijl we over de autosnel-
weg van Luik naar Brussel
raasden zag ik een voorbeeld
van de soms bizarre sympto- E
men van de strikte taaischei-
ding. Tussen Waremme en Tie- 3
nen steekt de weg enkele keren e
de provinciale grens tussen de E
Province de Liège en de Provin- 5
cie Brabant over. Op de weg-
wijzers wordt Tirlemont dan E
Tienen, vervolgens weer Tirle-
mont en ten slotte opnieuw |j
Tienen. En zo gaat het ook met E
St.-Truiden/St.-Trond en nog E
wat kleinere plaatsen. Het üjkt 3
me wat verwarrend voor bui-
tenlanders die niet goed thuis E
zijn in de tweetalige topografie 3
van België. In de omgeving van E
het drielandenpunt is het nog E
moeilijker. Daar voeren de we- E
gen naar Liittich, Liège en Luik e
allemaal naar dezelfde stad, e
maar leg dat een Engelsman e
eens uit.
Koninkrijk
Nog voor de eminente histori-
cus de allerlaatste hand aan
zijn levenswerk heeft gelegd, E
ligt het al in de uitverkoop, e
Trouwe kopers van dr. L. de e
Jongs 'Koninkrijk' kunnen zich e
nu de haren uit het hoofd trek- e
ken. Laatkomers en zij die e
vooral graag hun boeken per E
meter kopen, krijgen van de
Staatsuitgeverij een voordeeltje e
in de schoot geworpen van E
338,20. Ze betalen 40 gulden
per deel, ongeacht of dit uit een e
of twee banden bestaat. E
De advertentie spreekt van
elf delen, maar als het op beta- e
len aankomt zijn het er vijftien e
want de delen 10 en 11 zijn op-
gesplitst in 10a; 10b eerste helft;
10b tweede helft. Deel 11 is wat e
simpeler gesplitst in 11a; lib;
11c. Nogmaals - waarom mak-
kelijk als het moeilijk kan, zal 3
De Jong gedacht hebben - de
twee delen 10 en 11 tellen dus e
in de uitverkoop voor zes en e
bestaan uit negen banden.
Voor 600 kan men nu de e
hele serie op de kop tikken. e
Wie dat nog wat veel vindt kan
een afbetalingsregeling treffen.
Hij kan ook nog wat langer E
wachten tot het hele zaakje in e
de ramsj ügt.
Taalgrens
DEZE week kwam ik in België
Johan Staes tegen, een vroegere
kompaan in roeriger tijden. Ik
had hem in jaren niet gezien.
Hij bleek, net als ik, door het
leven aanmerkelijk te zijn ge- 3
kalmeerd. Hij was zelfs waardig E
bevonden het voorzitterschap
uit te oefenen over de Vlaamse
journalisten, verenigd te Ant- E
werpen. Hij vertelde dat ook E
veel Vlaamse collega's, die hun 3
werk in Brussel hebben, lid zijn
iimiiiiiiiiiiiiiiiiiiNiiiiiiiiiiiiiüiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, ©01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Kiokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5. 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
24,20 per maand; 69,75 per kwartaal of 271,00 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje® 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Jo Wijnen
DE AMERIKAANSE mi
nister van Buitenlandse
Zaken George Shultz gaat
een moeilijke week tege
moet. Komende maandag
begint hij in Moskou be
sprekingen met de Sovjet-
top over de mogelijkheid
van een ontwapeningsak
koord.
Maar andermaal heeft
Shultz moeten ervaren dat de
verhoudingen tussen de VS en
de Sovjet-Unie uiterst grillig
zijn. Hij heeft van president
Reagan de opdracht gekregen
zijn agenda voor de Moskouse
besprekingen te wijzigen en
de hoogste prioriteit te geven
aan de problemen rond de
Amerikaanse ambassade in
Sovjet-hoofdstad. Die ambas
sade is door de Russische
KGB volgestouwd met allerlei
uiterst gevoelige afluisterap
paratuur. Daarbij hebben de
Russen hulp gehad van een
paar VS-mariniers die met de
bewaking van het ambassa
degebouw waren belast. Bo
vendien zouden KGB-agenten
ook al druk doende zijn met
aanbrengen van afluisterap
paratuur in de in aanbouw
zijnde nieuwe Amerikaanse
ambassade in de Russische
hoofdstad.
President Reagan heeft ge
zegd dat hij de Russen zal
verbieden ook meer één stap
te zetten in de nieuwe ambas
sade zij op hun beurt in de
Amerikaanse hoofdstad
Washington aan het bouwen
zijn, zolang de Sovjet-Unie 'de
Amerikaanse soevereiniteit in
Moskou niet absoluut garan
deert'. De sfeer waarin Shultz
zijn besprekingen moeten
voeren is dus alles behalve
aangenaam.
De Amerikaanse minister
worstelt bovendien met het
probleem dat topfunctionaris
sen in de boezem van de Rea-
gan-regering het zeer oneens
zijn over wat er op het stuk
van de ontwapening moet ge
beuren. Er bestaat een rede
lijke bereidheid om met de
Russen tot een akkoord over
de middellange afstandswa
pens in Europa te komen.
Maar dat akkoord moet dan
wel meteen de aanzet geven
tot besprekingen over nu
cleaire korte afstandswapens
en de conventionele strijd
krachten in Europa.
Maar wat de Reagan-advi-
seurs verdeelt is het Strate
gisch Defensie Initiatief
(SDI). En samenhangend
daarmee bestaat er grote in
terne verdeeldheid in de Rea-
gan-top over de bredere in
terpretatie van het ABM-ak-
koord. Die bredere interpre
tatie moet het de Amerikanen
mogelijk maken SDI-syste-
men niet alleen de ontwikke
len en te testen, maar ook
voor 'praktisch gebruik' in de
Minister Shultz naar Moskou: Worden de
ontwapeningsbesprekingen nu weer doorkruist door de
spionagezaak rondom de ambassadegebouwen van de
VS? - FOTO AP
ruimte te brengen. Twee par
tijen staan lijnrecht tegenover
elkaar.
De eerste partij wordt aan
gevoerd door defensieminis
ter Caspar Weinberger die
vindt dat de VS zo'n beetje al
les met het ABM-verdrag
(verdrag dat afweersystemen
tegen raketten limiteert) moe
ten kunnen doen. Deze groep
vindt dat het verdrag, hoe dan
ook, het voortzetten van het
gehele SDI-programma niet
mag verhinderen. Weinberger
wil de eerste bij het SDI beho
rende systemen al in 1994 in
de ruimte hebben. Hij wordt
in die opvatting gesteund door
zijn rechterhand Richard
Perle, die dan ook aan Shultz'
delegatie is toegevoegd.
Tegenover die groep staat
Reagans speciale ontwape
ningsadviseur Paul Nitze. Die
zegt dat met een beslissing
over het plaatsen van SDI-
systemen moet worden ge
wacht totdat zekerheid be
staat dat het systeem ook echt
werkt. Bovendien steunt
Nitze allerlei informele con
tacten die op dit ogenblik tus
sen de Sovjet-Unie en de VS
bestaan. Russische en Ameri
kaanse deskundigen voeren
namelijk niet-officiële ge
sprekken, waarin de moge
lijkheid wordt afgetast elkaar
op de hoogte te houden van de
vorderingen die beide landen
maken met hun defensiesys
temen in de ruimte.
De Russen zouden bereid
zijn Amerikaanse onder
zoeken en testprogramma's
toe te staan, mits ze maar glo
baal weten wat er in de VS-
laboratoria gebeurt. Intussen
zou dan langs officiële weg
over andere ontwapenings
vraagstukken kunnen worden
gesproken. Het Amerikaanse
ministerie van Defensie voelt
niets voor die benadering.
Maar de ontwapeningsdes
kundigen, met Paul Nitze
voorop, zien de informele con
tacten als een mogelijkheid te
ontsnappen aan een welles-
nietes spelletje over de inter
pretatie van het ABM-ver-
drag. Daarmee kan de Rea-
gan-regering dan ook einde
loze ruzies over het ABM-ver.
drag met het Amerikaan^
Congres en met de bondgen>
ten in Europa voorkomen.
Volgens de Amerikaans
wapenbeheersings-deskun-
dige Adelman, die Shultz y
begeleiden op zijn reis naa;
Moskou, willen de VS de Sov!
jet-Unie een tijdschema vet.
strekken van hun proeven
het kader van het SDI-ptj.
ject. In ruil daarvoor moei
Moskou opening van zaker,
geven over de vordering»
van het Russische onderzoek
inzake ruimtedefensie.
Volgens Adelman zal he;
aanbod geen verandering
brengen in de fundamentele
meningsverschillen tuss®
beide grootmachten over de-
fensiesystemen in de ruimte
„Maar er zijn enkele zaken
die hen toch zullen interesse
ren," aldus Adelmaa
In de Amerikaanse hoofd-
stad lopen de verwachtingen
over Shultz' gesprekken
Moskou dan ook zeer uiteen
Sommige functionarisset
zeggen dat slechts een com
plete mislukking van het ge-
sprek in het verschiet ligt
Anderen beweren dat Shultz
over ruim een week naar
Washington terugkeert me;
concrete voorstellen voor eet
topontmoeting tussen Got-
batsjov en president Reagat
op zak. De Russen zelf zei
intussen dat Amerika
doet om de sfeer voor het ge
sprek zoveel mogelijk te be
derven.
Door Peter Vierenhalm
DE RAAD voor de Lucht
vaart en daarmee de
Luchtvaartrampenwet be
staan vijftig jaar. Feest
dus voor de rijksinstelling
die zich vanaf 1937 bezig
houdt met de bevordering
van de vliegveiligheid in
de burgerluchtvaart.
Maar voor sommigen wordt
het een jubileum met kantte
keningen. Sinds eind januari
ligt er een voorstel voor een
nieuwe Luchtvaartongeval
lenwet in de Tweede Kamer,
dat dit najaar behandeld gaat
worden. Rolt het voorstel door
de Kamer dan verandert er
nogal wat voor de Raad voor
de Luchtvaart.
Tot nog toe heeft de Raad
tuchtrechterlij ke bevoegdhe
den voor het straffen van
vliegers die grove fouten heb
ben gemaakt. Als de wet er
komt dan worden vliegers
strafrechtelijk vervolgd.
Tegenstanders van het
wetsvoorstel vrezen dat het
handelen en de nalatigheid
van vliegers niet meer ge
toetst kan worden aan het be
grip goed vliegerschap. Dit te
kort zou de strafrechter niet
of nauwelijks kunnen opvul
len.
Mr. R. van Dam, het hoofd
van de afdeling juridische en
bestuurlijke zaken van de
luchtvaartdienst, denkt daar
anders over: „De huidige
Luchtvaartrampenwet sluit
niet meer aan bij de normen
en aanbevelingen van de In
ternationale Organisatie voor
de Burgerluchtvaart (ICAO).
Nederland neemt deel aan
deze luchtvaartwetgeving".
„De ICAO stelt dat de
Luchtvaartongevallenwet on
afhankelijk en kleurloos moet
zijn bij de beantwoording van
de schuldvraag. De tuchtrech
telij ke maatregelen van de
Raad zijn dus in strijd met de
richtlijnen van de ICAO".
Volgens Van Dam passen
de 'tuchtmaatregelen' ook niet
meer in de luchtvaart van nu,
omdat zij alleen opgelegd
kunnen worden aan de be
manning van vliegtuigen. In
de moderne luchtvaart zijn de
handelingen van veel ande
ren, zoals luchtverkeerslei
ders, grondwerktuigkundigen
en luchthavenpersoneel even
eens van directe invloed op
het verloop van een vlucht,
stelt Van Dam.
De nieuwe wet wil nog
meer wijzigen. Van ieder on
derzoek moet een uitgebreid
eindrapport gepubliceerd
worden. Vooralsnog maakt de
Raad alleen nog de uitspraak
en het overzicht van een ge
houden onderzoek bekend.
Van Dam zegt dat de nieuwe
wet beter bij een maatschap
pij van meer openheid past.
De Luchtvaartrampenwet
kwam tot stand na een serie
gehouden. In 106 gevallen
werd er een openbare zittinj
gehouden. Vier keer trok hel
college het vliegbewijs voor
een periode van een tot
jaar in, zeventien keer voot
zes maanden of minder. In 31
gevallen kwamen vliegers ei
met een uitbrander van af.
Behalve onderzoek naar dt
schuldvraag is een van de be-
langrijkste taken van de com
missie kennis krijgen overdi
oorzaak van ongevallen. Uil
die kennis kunnen andem
dan weer lering trekken.
„Behalve onderzoek naar de schuldvraag is één van de belangrijkste taken van de
commissie kennis te vergaren over de oorzaken van ongevallen".
ernstige ongelukken in het
midden van de jaren dertig.
In juli 1935 waren zelfs drie
KLM-passagierstoestellen in
één week bij een ongeluk be
trokken. In Zwitserland ver
ongelukte de 'Gaai', op de
thuisbasis Schiphol de 'Kwik
staart' en in het toenmalige
Perzië de 'Maraboe'.
Deze reeks van ongevallen
volgde op het verongelukken
van de 'Leeuwerik' in april
dat jaar in Duitsland. Het Ne
derlandse volk was toen nog
maar nauwelijks bekomen
van de klap die het ongeval
met de legendarische DC-2
'Uiver' teweeg had gebracht.
Al deze rampen eisten veel
slachtoffers en de roep om
meer veiligheid en een betere
voorlichting over de oorzaak
van vliegtuigongelukken nam
toe. Er moest een college voor
dat soort zaken komen die in
het openbaar vliegtuigram
pen zou behandelen.
- FOTO BEN STEFFEN
De toenmalige Minister van
Verkeer en Waterstaat jonk
heer Lidt de Jeude, stelde in
1935 de commissie Kooien in,
die de mogelijkheden na
moest gaan. In vliegende
vaart werd een eindverslag
ingediend en op 1 januari 1937
werd de Luchtvaartrampen
wet van kracht. De instelling
van de Raad voor de Lucht
vaart was een feit.
In de laatste 25 jaar heeft
de Raad 447 vooronderzoeken
Zo adviseerde de Raad ut
het ongeluk van een DC-8
Martinair in 1973 bij Colomto
dat in alle Nederlandse vlieg
tuigen apparatuur moest
worden aangebracht die dt
vlieger waarschuwt wanna:
het toestel ongewild te dicht
bij de grond komt. Nederlani
liep toen met deze maatregt
voorop in de wereld. Bij he:
vliegtuigongeval in Colomte
kwamen de 180 inzittenden
om het leven.
Het jubileum van de Raai
staat in het teken van hel
wetsvoorstel. Volgens secre-B
taris R. Mazel blijft zijn in
stelling, ondanks de komendt
beperkingen, goed werk ver
richten; „We hebben nog ge
noeg bevoegdheden om
oorzaak van een vliegramp!
vast te stellen. Ik vertrouw ei
dan ook op dat we in de toe
komst de veiligheid van
luchtvaart kunnen blijvenbe-J
vorderen".
Xjor onze Haagse redactie
jgN HAAG - Er moet op
[orte termijn paal en perk
gorden gesteld aan het uit-
ekken van vertrouwelijke
pformatie over de moge
nde vestiging van buiten-
andse bedrijven in Neder-
and.
"emeenten en regio's waar
,aak in een vroegtijdig sta-
lium zulke informatie uitlekt,
open de kans dat het ministe-
ie van Economische zaken ze
Hu
Volgens de christelijke centra
ties het NCIV, zijn Rudings
rap onaanvaardbaar' en vorr
ip de essentie van het rijksb
wakkeren op de woningmark
Het NCIV wijst erop dat de mi-
lister van financiën wil dat
jjn collega Nijpels volgend
aar de huren extra verhoogt,
Ie sociale woningbouw extra
ermindert, de stadsvernieu-
iring op een lager pitje zet en
beginhuren van nieuwe wo-
ïingen verder verhoogt ten op-
ichte van dit jaar. De minis-
erraad moet nog over Rudings
jezuinigingsvoorstellen oorde
en.
Volgens het regeerakkoord
/an 1986 moet Volkshuisves-
ing dit jaar 700 miljoen gulden
tezuinigen oplopend tot 1,7
niljard gulden in 1990, het
aatste regeringsjaar van het
abinet Lubbers 2. Ruding
indt nu dat Nijpels veel meer
noet bezuinigen omdat de wo-
lingbouwverenigingen bouw-
eningen bij Nijpels versneld
lebben afgelost, waardoor het
•ijk rente-inkomsten derft.
Vorig jaar hebben de corpo
raties voor 13 miljard gulden
tan leningen versneld afgelost,
/olgens NCIV en Nationale
Voningraad, de grootste cen-
rale van corporaties, levert
ten dat ongeveer 450 miljoen
pilden rentevoordeel op. Het
ninisterie van volkshuisves-
Door Pieter Eggen
ER WAS nog wel gebak
geserveerd. De sfeer was
niet echt onhartelijk, in te
gendeel zelfs. De vele
schorsingen gaven aan dat
een akkoord niet langer
onmogelijk zou zijn.
Op 18 maart, de dag van de
statenverkiezingen, zaten
ambtenarenbonden en minis
ter De Koning (Binnenlandse
Zaken) tegenover elkaar in
het complex van het departe
ment aan de Schedeldoeksha-
ven in Den Haag.
Het gebak was er ter gele
genheid van het zeshonderd
ste overleg over de arbeids
voorwaarden van de ambte
naren; een typische De Ko
ning-grap om dat wat feeste
lijk te onderstrepen. De
bondsbestuurders konden de
grap uitstekend waarderen, al
was het maar omdat iets der
gelijks bij de (bijna van een
hartoperatie herstelde) minis
ter Van Dijk volstrekt on
denkbaar zou zijn geweest.
Op 18 maart kwam er nog
geen akkoord, maar gingen de
partijen uit elkaar met de
vage hoop dat overeenstem
ming wel mogelijk zou kun
nen zijn. Nauwelijks drie we
ken later ligt het overleg weer
op zijn rug en is een harde
confrontatie tussen bonden en
minister onvermijdelijk. De
ambtenarenbonden maken op
woensdag 15 april de rituele
gang naar de overlegtafel nog
één keer om daar te conclude
ren dat een akkoord onmoge
lijk is. Het overleg is weer te
rug bij af.
Minister Van Dijk ver
speelde eind verleden jaar
zijn laatste krediet bij de bon
den met zijn bod van ƒ270
miljoen voor de arbeidsvoor
waarden 1987. Van Dijk wilde
het bedrag uitgeven aan drie
zaken: een eenmalige verla
ging van de VUT naar 60 jaar;
vakantiegeld van 7,5% naar 8%
én een verlaging van de pre-
mies voor beter betaalde
ambtenaren, om hun 'vlucht'
naar het bedrijfsleven te
voorkomen.
Dat bod werd door de bon
den volstrekt van de hand ge
wezen. Het kwam niet tege
moet aan de belangrijke eis
dat de loonontwikkeling in de
marktsector moet worden ge
volgd.
Eerdere studies hebben uit
gewezen dat de ambtenaren
de laatste jaren flink hebben
ingeleverd. Om daarvan iets
goed te maken eisten de amb
tenaren 1,3 miljard in één
jaar.
Daar had Van Dijk in het
geheel geen oren naar. Met
het argument 'geen geld' ver-"*
wees hij ieder geuite verlan
gen naar de prullenmand. De
bonden waren woest. Deze
stugge minister ontnam ieder
mogelijkheid voor het voeren
van 'open en eerlijk overleg'.
Het feit dat hij tevoren de be
stemming van het geld bijna
geheel had vastgelegd onder
streepte de nutteloosheid van
onderhandelen nog eens.
Formeel noch informeel
viel er met Van Dijk te pra
ten. Er werd niet eens infor
meel gesproken, wat bij on
derhandelingen toch de nor
maalste zaak van- de wereld
is.
Van Dijk werd ziek en
moest een hartoperatie onder
gaan en De Koning verruilde
tijdelijk het ministerie van
Sociale Zaken voor dat van
Binnenlandse Zaken. De Ko
ning, die de kunst van het on
derhandelen wél kent, zette
na zijn aantreden de toon ge
lijk anders.
Hoe anders bleek wel op 18
maart toen hij een compleet
nieuw voorstel deed. Als de
bonden afspraken voor twee
„Minister De Koning heeft zijn jasje uitgetrokken voor
de ambtenaren, maar hij is nu door zijn collega's in de
kou gezet". - fotoanp
jaar ('87 en '88) wilden maken,
was hij bereid bijna 800 mil
joen vrij te maken. Uit die
ruimte moesten overigens wel
VUT, vakantietoeslag en pre
mievermindering betaald
worden (kosten 250 miljoen).
De Koning bood in wezen dus
een vrije loonruimte aan van
ƒ550 miljoen voor twee jaar.
De bonden bleken bereid dit
'cadeautje' van een passend
antwoord te voorzien. Ze lie
ten hun eis van 1,3 miljard
zakken tot 900 miljoen voor
één jaar, zodat er nog een
bijna onoverbrugbare kloof
van bijna een half miljard
tussen vraag en aanbod gaap
te.
De Koning stapte met die
wetenschap naar het kabinet.
In zijn achterhoofd speelde de
gedachte mee nog wat extra's
te kunnen loskrijgen van zijn
collega's om het 'gat' nog wat
verder te verkleinen. Maar in
plaats van steun en wat meer
loonruimte, haalde De Koning
in het kabinet een enorme ze
perd. Minister Ruding (Fi
nanciën) - met in zijn voet
spoor het grootste deel van
het kabinet - floot De Koning
terug. Het overleg in het kabi
net is formeel nog niet afge
rond. Dat gebeurt later, maar
dat De Koning zelfs maar ge
deeltelijk zijn zin krijgt is uit
gesloten.
Deze week nodigde de mi
nister de voorzitters van de
vier ambtenarenbonden uit
voor een onderhoud op het de
partement. In een bijeen
komst die nauwelijks een half
uur duurde, legde hij uit dat
het kabinet hem niet toestond
zijn bod gestand te doen. Hij
moest terugvallen op Van
Dijks eerste en laatste bod
van 270 miljoen.
„Het is triest om te zien dat
minister De Koning, die zijn
jasje heeft uitgetrokken voor
de ambtenaren, nu door zijn
collega's in de kou wordt ge
zet", zegt een woordvoerder
van de CNV-ambtenarenbond
CFO meelevend. Het imago
van de minister, die bekend
staat als de grootste vertrou
weling van premier Lubbers
en zeer invloedrij k heet te zij n
in het kabinet, kreeg door
deze afgang ook een knauw.
Woensdag praten De Ko
ning en de bonden verder. De
minister zal daar zijn bod in
trekken en het oude bod op
tafel leggen. De bonden zullen
dan constateren dat verder
overleg geen nut heeft.
Daarna volgt een hele proce
dure die ertoe moet leiden dat
het geschil aan de Arbitrage-
en Adviescommissie, kortweg
de Commissie-Albeda ge
noemd, kan worden voorge
legd. Albeda zal waarschijn
lijk niet vóór juni een advies
uitbrengen.
De commissie-Albeda zal
nu voor de tweede keer
scheidsrechter moeten spelen
in het geschil tussen bonden
en overheid. Verleden jaar le
verde Albeda ongezouten kri
tiek op Van Dijk, toen die een
zijdig de arbeidsvoorwaarden
1986 had vastgesteld. De bon
den kregen toen gelijk van
Albeda dat er 'geen eerlijk en
reeël overleg' had plaatsge
had. Het gelijk werd echte:!
niet in klinkende munt ver-r
taald, want het kabinet trof
zich van het advies niets aan T
De Tweede Kamer droef
Van Dijk op 'open en reeel
overleg' te voeren en vooril
niet in herhaling van zijn fou l
ten te vervallen. De Konirf
bleek gevoelig voor die tóf
tiek, want met zijn voorsïl
probeerde hij de bonden w|
degelijk mee te laten
Die weg is nu afgesneden doc:|
Ruding.
Opnieuw dreigt een
stelling en dat nauwelijks eel
half jaar né het eerste advie>|
van Albeda. Dus lijkt er rede!
voor de Tweede Kamer if
eerder geuite zorg om te
ten in een aansporing aan 1*1
kabinet de portemonnee t l
maal wel open te trekke'J
CDA en WD zij n nog niet bel
reid zich met het geschil bi
bemoeien. Eerst de uitkom!
van het overleg afwachten, f
hun devies.
Eer het zover is, is het iff
middels wel augustus of
tember. Er vanuit gaande d»J
Albeda kort voor de
zijn - stellig opnieuw verniel
tigende - advies uitbrengt,»!
het overleg tussen bonden «I
minister immers niet voof
eind augustus voortga
kunnen worden. Eén voord»
is er dan wel; het
heeft dan de begroting voo
volgend jaar bijna klaar
weet dus beter of er wat ef'l
tra's voor de ambtenaren f
het vat zit. De kans d
overigens niet groot, al 'f
het maar omdat Ruding fff
tegenvallers voor het
mende jaar heeft aangek®!
digd. I
Als het zover is zal De Kf
ning overigens wel weer zï!
afgelost zijn door Van Diljj
die naar verluidt staat
trappelen van ongeduld
zijn job weer aan te pakken I
Alles is dan weer bij
'oude'; geen extra ruimte v®
de ambtenaren, een stv""
minister en géén gebak.
E BELGEN hebben de lessen va
'echt begrepen. De ramp in het I
iaar geleden, leverde het 'bewijs'
ran een grootschalig gebruik van
lijke dan in technische factoren sc
lenselijke blunders, flagrante set
:hriften en het afschakelen van
'oorzieningen op kritieke momenk
sjernobyl.
menselijke factoren zouden wei
sr dezer dagen in het kernenergie
vorpafstand van West-Brabant en 1
onmiddellijk rampen van apoc;
svolg van een grimmig sociaal co
skiaar, dat de ongerustheid in d<
sidsmakers in Den Haag met de c
"sdje: geruststellende verklaringe
srncentrales in Doel en de Belgis
Je lichte paniek van Nederlandse
(ran kernergie. 'Gaat u maar rustig
sel in Doel'.
inPDZ'chze|f ma9 bet juist zijn als de
F Brussel beweren, dat er nu mei
personeel in de kerncentrales a,
H stakende bedieningspersoneel,
liet de doorslag als het aankomt of
rrn£entrale. Een vergelijking: V
ik k1twa9en 9een technische geh<
1 op r'iden aankomt, beter r
ran de chauffeur. Dat is de I
Personeel heeft de kerncentra
centrales nooit echt routinematic
Jienselijke moordende en vermoei
fysteem.
■h er zijn meer griezelige dingen in
l hes9ebeurt niet of nauwelijks en
pneidsscenario's verplicht gesteld
tinl s ook' dat het kaderperso
iaat outen hëeft gemaakt die he
Lr) ervaren. Het is niet onverant'
^^under het werkwillige person
Belgische regering kan een pa<
3r, ,e beperken. Zij kan (stake
er van een noodregeling. Dat kc
®'®en dat twee of drie van de
tëderiand da° moeten de Be'9en s
EJ«*t wederom extra geld, maa
v der onder druk komen. En dat
.«elgiache regering kiest kenne
iarwrSln9' maar °°k voor het allerg
>ort ®s'tuatie niet zoveel verande
F oe Belgische regering kunnen v<
ichar! deze weken een slech
«kaar ed nabuurschap veronde
/pb Lniet 'n 'evensbedreigende
lonna a,stat'9e woorden, zo gen
fioptia evenzovele plechtige
cha Hoi6n' bliiken 'ege hulzen en h
'angen in het geding zijn.
