DE STEM
W E E K E
m
DEST.
SOEHAI
VE
NIEUWE MERKEN
VERDRINGEN
SUPERMARKTPILS
UöiniiiHscl) lïirr
NIET TEI
n de schappen van slijterijen en super
markten verschijnen steeds meer verschillende bier
merken. Werd tot voor enkele jaren het beeld van de
biermarkt bepaald door de grote jongens zoals Heine-
ken, Amstel, Skol en Grolsch, nu staan daarnaast
merken als Brand, Bavaria, Leeuw, Gulpen en Dom
melsch. Laatstgenoemde kleinschalige brouwerij in
het Oostbrabantse Dommelen gaat ruim 20 miljoen in
vesteren om de toenemende afzet aan te kunnen. Het
werknemersbestand is de laatste jaren van 180 naar
210 gegroeid. Onze verslaggever ging in Dommelen
kijken om achter het geheim van het succes te komen.
„De mensen willen zich onderscheiden", verklaart
hoofd marketing Pernot de opmars van zijn bier.
Stella
ZATERDAG
11 APRIL 1987
Kleinschaligheid
Beperkte regio
Investeren
Weinig groei
Eenvoud
vijfde keer sinds d
parlementsverkiezini
joen kiezers kunnet
kiezen van 400 kam
vertegenwoordiging,
de kandidaten voor
parlement. Van vrije
ke. Slechts drie, doe
tijen mogen meedo
staan dat Soeharto
den houdt. Verkiezi
dictatuur in het vrije
een schijn van der
Toch groeit het verz
eindelijk dezelfde we
neZanweZPart'J(PDI)POr
Dommelsch heelt momenteel vier
biersoorten op lies: pils, oud-bruin,
bokbler en domlnator.
Door Willem ReIJn
Dommelen is een lieflijk Oostbrabants
plaatsje, waar de eenheid van kerk en
kroeg zorgvuldig in het dorpsbeeld is be
waard. De moderne tijd heeft ook hier toe
geslagen met nieuwbouwwijken, waardoor
het dorp onder de rook van Valkenswaard
snel is uitgebreid. Maar de slingerende
dorpsstraat heeft nog de sfeer van werk
mensen, die na een dag van harde arbeid
op een stoel van het café uitrusten, een
pint in de ene en een sigaar in de andere
hand. Het is een beetje het Brabant dat
oud-Commissaris van de Koningin Dries
van Agt zo graag zag in de Bavaria-Ster-
spotjes, voordat hij naar Japan solliciteer
de.
De uithangborden aan de cafeetjes zijn
crème met rood. Met enige trots wordt
verkondigd dat hier Dommelsch Bier
wordt getapt, een bier van eigen bodem,
een bier gebrouwen door de eigen mensen
van het dorp, een bier met een historie
ruim tweehonderdveertig jaar, waarvoor
het water wordt gepompt uit de gronden
van de Kempen.
Ook de Dommelsche Bierbrouwerij
heeft de veranderingen van de tijd gevoeld.
Tot 1968 was het een famUiebrouwerij. In
1744 vestigt Willem Snieders zich als
'landbouwer ende bierbrouwer' in het toen
amper driehonderd zielen tellende plaats
je. Pas in 1895 doet de familie Snieders af
stand van de boerderij om zich helemaal
op het bierbrouwen te werpen. Directeur
Willem Snieders past nieuwe technieken
toe bij het brouwproces. Hij wekt elektrici
teit op voor zijn brouwerij en heeft zo als
enige in het dorp de beschikking over elek
trisch licht. De plaatselijke kerk mag daar
ook van profiteren en de volksmond zegt:
„Bij het licht van den Brouwer lezen de ge
lovigen hun gebeden".
In 1968 verkoopt de familie Snieders haar
brouwerij aan de Belgische biergigant De
Brouwerijen Artois. De brouwerij moet
voor de Belgen trachten Stella Artois op de
markt te brengen. In 1983 komt men tot
de slotsom dat de Nederlander geen Stella
wil. De introductie van het 'blondje' is niet
het verwachte succes. Er wordt een nieuwe
strategie gekozen. Stella Artois wordt door
een aparte dochter geïmporteerd en Dom
melsch wil als zelfstandig merk de markt
veroveren.
Aan de Artois-tijd wordt men bij Dom
melsch niet graag herinnerd. In de docu
mentatie staat nergens vermeld dat Artois
nog steeds honderd procent eigenaar is
van de Dommelsche Bierbrouwerij. Stella
Artois heeft in Nederland geen geweldige
naam, daarvan lijkt men zich bewust. Bo
vendien is Stella Artois een groot merk en
Dommelsch wil zich juist onderscheiden
als een klein bier, dat aan traditie hangt.
In het kantoor van hoofd marketing drs.
J.A. Pernot worden de flesjes Dommelsch
opengetrokken. Voorzichtig klokt het
blonde brouwsel in de glazen. De smaak is
zacht, maar fris. Pernot is een man van het
type 'yuppie' en je hoort aan zijn praten
dat hij vroeger bij Pepsi gewerkt heeft.
Niet het type van de traditionele brouwer,
dat Dommelsch zo graag uitdraagt. Voor
zichtig is hij wel: over omzet en marktaan-
Kwaliteitscontrole In de brouwerij.
D
W2
fNB IMIplMi mm iRRgPMP Wfó Üi IfÖSiüsm
De uithangborden aan de cafeetjes zijn crème met roodMet enige trots wordt verkondigd dat hier Dommelsch Bier wordt getapt, een bier van eigen bodem, een
bier gebrouwen door de eigen mensen van het dorp- foto s de stem/johan van gurp
Een klein bier met traditie
Het wapen van Dommelsch Bier.
deel wil hij geen enkel gegeven verstrek
ken, omdat hij zijn 'huiswerk niet voor de
concurrentie maait'.
Globaler wil hij over het veranderde be
leid bij Dommelsch wel uitweiden. „Eind
1983 hebben we de groep Artois Neder
land in twee werkmaatschappijen geschei
den. Een maatschappij houdt zich bezig
met de verkoop van Stella Artois op de
Nederlandse markt en de andere dochter is
de Dommelsche Bierbrouwerij. Stella had
eigen specifieke problemen. Artois wilde
een groot Europees merk worden dat op
elke nationale markt aanwezig was. Maar
in 1983 constateerden we stagnatie in de
verkoop en dat we niet meer verder kon
den komen. Stella paste niet in de drinkge
woonten van de Nederlander. Het is iets
zwaarder dan Nederlandse pilseners. We
merkten dat we met Stella Artois een be
paalde weerstand ontmoetten, behalve in
de grensstreek dan".
„Tegelijkertijd zagen we bij de consument
een toenemende behoefte aan kleinschalig
heid. Hij wilde iets anders dan massapro-
dukten en sprak in marktonderzoeken een
voorkeur uit voor produkten van kleine,
ambachtelijke bedrijven. Je ziet die trend
op verschillend gebied terugkomen. De
consument zoekt onderscheid. Daar is de
laatste twee jaar het kwaliteitselement aan
toegevoegd. Dat zorgt voor een verschui
ving binnen de biermarkt. Met het econo
misch herstel staan de B-merken (goed
kope bieren, die vaak onder de naam van
een slijters- of supermarktenketen worden
verkocht, WR) onder druk".
Het zijn dan ook vooral die bieren die
moeten inleveren voor de opkomst van de
'kleinschalige' brouwerijen, als Dom
melsch, Brand, Leeuw en Gulpen. Met
name de eerste twee en Bavaria - dat als
merk klein maar als brouwerij door de B-
bieren-produktie ongeveer even groot is als
Grolsch - timmeren hard aan de weg. Een
grote brouwer als Skol probeert in deze
stroom mee te zwemmen door Oranje
boombier op de markt te brengen.
„Vanaf januari 1984 zijn we met Dom
melsch Bier een heel duidelijke merkpoli-
tiek gaan voeren", zegt Pernot. „We heb
ben Dommelsch met een aparte campagne
naar voren geschoven. Als thematiek in de
campagne hebben we gekozen voor de tra
ditie van ons bier." Daarbij maakte Dom
melsch slagzinnen als 'zoals de ouden
klonken, dnnken de jongen' en heette het
dat 'Dommelsch 't gulle bier uit gouden
tijden' is. „De markt heeft behoefte aan
een bier dat kwaliteit en traditie in het
vaandel voert", onderstreept Pernot.
De marktpositie van Dommelsch Bier
moest vanuit een regionale positie worden
uitgebouwd. Dommelsch had tot die tijd
alleen fust-bier voor de horeca gebrouwen.
De fles-markt was nihil. „We hebben toen
al het reclamegeld gestoken in een be
perkte regio, die Noord-Limburg, Brabant
en een stukje Utrecht besloeg. De distribu
tie in dit gebied was het makkelijkste, om
dat we in dat gebied al fustbier verkoch
ten. Oost-Brabant is basis van onze brou
werij".
Dommelsch had op de 'thuismarkt', zo
als de verkoop van flessebier aan gezins
huishoudens wordt aangeduid, een geheel
schone lei met een verkoop van 0. „Nu
heeft 35 procent van de detailhandel in
ons gebipd het Dommelsch Bier in hun as
sortiment", zegt Pernot. „In heel Neder
land is dat percentage ongeveer twintig
procent".
Dommelsch is inmiddels de vijfde bier
producent van Nederland. Daarbij is ook
het bier gerekend, dat Dommelsch voor
een slijtersgroothandel De Kikvors onder
de naam 'Hertog Jan' brouwt. Dat is overi
gens in prijsstelling eveneens een A-merk.
De lijst van bierbrouwers ziet er nu als
volgt uit: 1. Heineken/Amstel, 2. de Ver
enigde Bierbrouwerijen (Skol en Oranje
boom), 3. Grolsch, 4. Bavaria, 5. Dom
melsch en 6. Brand.
Met bier in 30-centiliter-flessen is men
in het eigen gebied inmiddels tot een
vierde plaats opgeklommen, zo zegt Per
not. De promotionele activiteiten worden
nu ook op de Randstad gericht. Stap voor
stap wil Dommelsch zo Nederland verove
ren.
Ondertussen moet de kleinschalige brou
werij fors investeren om de toenemende af
zet aan te kunnen. Dommelsch is bezig
met een investering van ruim twintig mil
joen gulden om de capaciteit aan te pas
sen. Het werknemersbestand is de laatste
jaren van 180 naar 210 gegroeid. Vroeger
was Dommelsch echt de brouwerij van de
bevolking van Dommelen. De boerenzoon
die niet terecht kon bij zijn vader, ging
naar de brouwerij voor werk. Die tijd is
echter voorbij. Dommelsch heeft werkne
mers die uit de zeer wijde omtrek komen.
De sfeer van de dorpsbrouwerij herleeft
wel tijdens de reünies en talloze perso-
neelsavonden.
Het aantal werknemers zal overigens in
de komende tijd niet verder groeien, zegt
Pernot. „Aan de ene kant komen er werk
nemers bij voor de produktie en de ver
kooporganisatie, maar anderzijds gaan er
arbeidsplaatsen verloren bij de automati
sering".
Voorlopig richt Dommelsch zich alleen
op de Nederlandse markt. Exporteren is er
nog niet bij. Wel wordt in Italië al in licen
tie Dommelsch Bier gebrouwen. Het suc
ces op de thuismarkt heeft Dommelsch een
omzetstijging van 'enkele tientallen pro
centen' bezorgd. Pernot wil om concurren-
tie-overwegingen niet zeggen hoe groot de
precieze omzet in geld en volume is. Een
wat merkwaardige houding, die overigens
door vrijwel alle brouwers wordt ingeno
men.
De thuismarkt wordt steeds belangrijker
voor Dommelsch, maar de verhouding
fust-fles is nog altijd in het voordeel van de
verkoop per vat. In de hele biermarkt
wordt de grootste slok (66 procent) via de
fles verkocht. Ruim dertig procent gaat per
vat en een marginale 2,2 procent in blik.
De Nederlandse brouwers verkochten in
1985 12 miljoen hectoliter bier. Over 1986
zijn de exacte cijfers nog niet beschikbaar,
maar verwacht wordt dat de verkopen
slechts met een enkele procent zijn geste
gen en ook dit jaar zal niet meer dan een
procent groei brengen. De verschuivingen
moeten dus binnen de bestaande omzet tot
stand komen. De export wordt weliswat
steeds belangrijker (1986 ongeveer 5,9 mi'
joen hectoliter tegen 5,67 hectoliter
1985), maar de ingezakte dollar- en poi
koersen hebben de winstmarges scherp i
der druk gezet.
Met de opmars van de bieren als Don:
melsch, Brand, Bavaria en kleinere merkci
als Gulpen en Leeuw zal de concurrente
de komende jaren stevig toenemen. Wam
ook aan de rek in de B-bieren komt ee:
eind. Als de wankele economische grot;
eventueel weer omslaat in stagnatie of
recessie, zal het hard vechten worden or,
het veroverde marktaandeel. Pernot is tt
niet bang voor.
„Ik denk dat de leefcultuur van de men
sen op kwaliteit gericht blijft", zegt
„De bierdrinker zal üever wat mind»
maar goed, dan meer maar van minde::
kwaliteit willen".
De Dommelsch-Blerfabrlek In Dof
melen.
Ik lees dat de yuppies alreeds als ver
geelde bladeren van de bomen vallen,
ook al is het lente. De jonge, gladde,
cosmo 'iete ridders van het rijke leven ge
dijen s.~~ht in het laagland. Ze geven aan
stoot door de enige zonde tegen het fat
soen, die we hier te lande nog kennen, tot
deugd te verheffen: het publiekelijk de lof
bezingen van het grote geld. Het is nog
steeds zo dat openbare vrouwenknijperij
- toch een zeer ernstig vergrijp - u minder
zwaar zal worden aangerekend als het uit
melken van levenloze effecten. Want geld is
De yuppies dromen een Amerikaanse
droom van Wall Street behangen met
schatkistpapier. Ze zijn gouden kafitypetjes
met een 'lifestyle' die niet lang meer als
roos van goudstof op kraag en schouders
van de donkere overjas van ons nationale
imago zal liggen. Het is opmerkelijk dat de
flowerchildren van weleer zulk een merk
waardig nageslacht van skinheads, punkers
en yuppies hebben gekregen.
Bij het afsterven van wederom een 'li
festyle' stel ik vast dat ik zelf nooit erg mo
debewust ben geweest. Ik sta buiten mode.
Ik was een miserabele yup in de lieve, wat
melancholieke dagen van de flowerpower.
Onder de kroonluchters van de Waldorf
Astoria en de St Regis nipte ik droge cham
pagne en ik vond die satijnen oorden des
verderfs heel wat aangenamer dan de duis
tere rookholen in Greenwich Village, waar
ik nog even als beatnik heb gebivakkeerd.
Als voortijdse yup het ik mijn schoenen
poetsen bij de ingang van grote financiële
instellingen, in de hoop daar de inside info
op te vangen die de grondslag zou vormen
voor mijn eerste miljoen. Aan diners en
banketten ontmantelden we Lockheed,
analyseerden we Hughes Tool en besloten
we soja of rijst op termijn te kopen. Het
was een leeg, maar heerlijk bestaan.
Nu, vele jaren later, staat mijn leven in
het teken van een welhaast karige eenvoud.
Zoals sommige heden er bij tijd en wijle op
uit trekken om in Antwerpen breedschahg
te gaan drinken, in Brugge bourgondisch te
eten of wat bij de bruinen aan de Cóte d'A-
zur, zo heb ik mij gevoegd bij een kleine
schare nieuwlichters, die af en toe de
weelde van huis en haard verlaten om een
weekeind primitief te leven op het platte
land, als het even kan van de vruchten des
velds. Wij staan bekend als de ASIEL
groep. De naam is opgetrokken uit de be
ginletters van woorden als arcadisch, sim
pel, eenvoudig en lamaarwaaien.
Twee dozijn asielzoekers arriveerden het
afgelopen weekeinde in een kampeerboer
derij, waarin ijzersterke trampohnebedjes
stonden opgesteld voor maximaal 120 wel
pen. Per persoon konden wij dus over vijf
legersteden beschikken. Over de omlig
gende velden was, kort voor onze aan
komst, een ragfijn sluier van varkensmest
gehangen, die de longen prikkelde en die
de al te zeer verwende stadstypen brakend
naar binnen joeg. Slechts een onzer, een
wat agrarisch bevlogen man, snoof alsof hij
boven een kruidige stoofpot stond en zei,
beneveld van genot: „Hurluk, hurluk; dit is
de hjfgeur van het land".
Later ontstonden er bekommerde ge
sprekken over de vraag of grote delen van
Brabant, bij aanhoudende noordwestelijke
wind, niet op meren van varkensmest zul
len afdrijven naar midden-België. Lang
hebben we daarvan wakker gelegen op de
ijzeren welpenbedjes waarin een volwassen
mens niet keren kan, noch woelen. Ik heb
er bittere pijnen in geleden alvorens, bij het
aanbreken van de dag, rigor mortis intrad.
Mogelijk door de breeduithangende gierne-
vels ontstond de situatie dat een kudde van
meer dan honderd geiten (die toch ook niet
wekehjks met water en schuim worden ge
wassen) aangenamer rook dan de ASIEL
groep. Door de hardheid van het buitenle
ven begonnen de welstandsgebondenen al
snel tekenen van verval te vertonen. Zei*
gonnen er hulpeloos uit te zien, als
treden monniken, op zoek naar een nieu'
lifestyle. De bedoeling is dat wij als ASIfl
groep zodanig aan de eenvoud gaan w»
nen, dat we na 2000 slechts lichtjes zullf
drukken op ons sociale bolwerk.
O
Door Mathleu Kothuls
'Lief zijn voor Indonesië en presii
harto' lijkt het devies van de Net
regering. Het economisch belang
reusachtige archipel in het Verre
immers groot en het Nederlands
hoopt niets anders dan dat ons b
ven daarvan een graantje kan me
De officiële banden tussen beid
zijn hecht, al was het alleen mat
Nederland voorzitter is van de I
groep van donorlanden die Indon
üjks met miljarden financieel bijsr
Toch komen van tijd tot tijd k
die kabel van vriendschapsban
moest het kabinet in '85 even slikk
executies van vakbondsleider Mo
Munir en Rustomo, Gatot Les
Djoko Untung. De executies van
tal dat een rol had gespeeld bij de
in Zuid-Blitar in '68, werden gevo
een nieuwe reeks terechtstellmgei
tember en oktober van het vorig j
gens het Komitee Indonesië in An
werden in die maanden 10 teger
van Soeharto vermoord. Soeharto:
lijst' vermeldt nog zeker 15 namen
doodveroordeelden.
Minister Van den Broek spra
executies zijn 'verontrusting' uit
gevolgde rechtsgang in Indonesië
drukte de onmenselijke kant van
Er was immers, zo zei de ministei
lange tijd verstreken tussen gev.
ming en veroordeling van de ex-
nisten en de uiteindelijke executii
de Tweede Kamer trok, anders d;
geval Suriname, geen consequenti
gang van zaken en de ontwikk
kl t'
LI*» recente politieke bijeenk
