UITBLAZEN
Leerlingen in internaten doen het uitstekend
IV dl
Jack Kemp: kansloos maar vooruitziend
KGB brengt steeds meer hoofden op hol
Daniël;
even
Lucky
Strike
RESULTATEN EINDEXAMEN VER BOVEN LANDELIJK GEMIDDELDE
CDA EN Pv
QE Stem co]
3 n ver kwikkei
Van India
Kaukasus h<
mooiste tapi
DE STEM ACHTERGROND DONDERDAG 9 APRIL 1987
-DESTEM-
röSTEM BINNEN!
EEN NIEUWE PRESIDENTSKANDIDAAT BIJ DE REPUBLIKEINEN
ZOVEELSTE AFFAIRE IN LANGE REEKS SCHOKT AMERIKANEN
Hoek Ginnekenstraat
WIM KOCK
TET was vijf minuten
II voor half twee. In de
"klacht. Ik vouwde
het avondblad dicht,
waarbij mijn oog viel op
een niet te missen, pagina
grote advertentie. Lucky
Strike. Herkenning. Lucky
Strike was dertig jaar gele
den mijn eerste vaste merk. Dat
bleef het jarenlang; zolang ik
aan de Amerikaanse kon ko
men, die beter - minder scherp
- smaakten dan de latere,
Europese Lucky Strikes. Je
hebt dat ook met Camel. Tot
voor kort kon je in de belas
tingvrije winkels van veersche
pen Camels kopen, made in
USA. Echte Amerikaanse zijn
lekkerder - smeuïger - dan de
in Europa in licensie gefabri
ceerde Camels. De Neder
landse zijn te zoet en de Duitse,
die blijkbaar vooral naar Enge
land worden geëxporteerd, heb
ben een bittere nasmaak.
Maar op een dag bleek dat
ze op de veerschepen geen
Amerikaanse Camels meer
hadden. Bij de eerste sigaret de
beste uit de pas gekochte slof
merkte ik het: dit zijn geen
Amerikaanse! Ik bekeek de slof
nogmaals en wat stond er in
plaats van het gebruikelijke
Made in USAin dezelfde gou
den lettertjes? Blend of USA.
Een poging tot boerenbedrog.
Hoe kwam ik destijds op
Lucky Strike? Ik vond het
pakje mooi. Die helderrode bol
op een hagelwit vlak. De kloeke
letters van de merknaam. LS/
MFT stond er ook altijd op.
Lucky Strike Means Finer Tob
acco betekende dat, maar bij de
marine maakten ze daar iets
anders van: Look Sailors Mari
nes Fuck Too. Niet erg netjes
dus, maar wel een voor de hand
liggende soort van waarheid.
Gek dat je de mooiste dichtre
gels in de loop van je leven
kunt vergeten, maar dat zo'n
idioterietje dertig jaar lang in je
hoofd blijft zitten zodat het je
meteen te binnen schiet bij het
zien van een advertentie.
Er was nog een reden, denk
ik, waarom uitgerekend bij
Lucky Strike terechtkwam.
Lucky Strike was destijds het
enige Amerikaanse sigaretten
merk dat ik kende omdat de
held van een aantal detective
verhalen, die ik ooit gelezen
had, Lucky Strikes had ge
rookt. De naam van de schrij
ver ben ik vergeten, maar die
van de held niet: Geoffrey Gill.
Een pakje Lucky Strike
kostte op Curasao in de winkel
45 cent. Wij hadden ze belas
tingvrij uit de scheepstoko voor
een Cura?aos kwartje. Direct
na het ontvangen van het
maandelijkse kadje kocht ik
een slof, met de bedoeling daar
een maand van te doen. Dat
lukte niet helemaal. Ik heb uit
die tijd nog notitieboekjes
waarin ik kan zien dat ik op be
paalde data, altijd tegen het
einde van de maand, van een
maat vijftig cent of een gulden
leende voor de aankoop van
twee of vier 'pakjes LS'.
Dit alles schoot me te bin
nen in die paar seconden van
herkenning, bij het zien van het
merkbeeld in de advertentie.
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllfllllllllllllr;
Toen begon ik te lezen. „Proef S
de sensatie van de nieuwe favo-
riet." Nou ja, dit soort taal,
daar trappen wij mooi niet in
nietwaar? „Bel voor twee gratis
pakjes", stond er vervolgens, s
met het telefoonnummer erbij. =j
Het ging om de introduktie van
een 'nieuwe' filtersigaret in
hardbox. Ik ben al een eeuwig-
heid op zoek naar een filtersi- E
garet die net zoveel voldoening
geeft als een sigaret zonder fil-
ter. Daarom hield de adverten-
tie mijn aandacht gevangen tot 2
ik aan het onderste regeltje
kwam: „Bel meteen. Voordat e
onze voorraad van 140.000
pakjes op is."
„Bel meteen Het was
zomaar een opwelling. Als ik
het eens deed? Het was half
twee in de nacht. Juist daarom.
Kijken wat er gebeurt. Er zal E
niet worden opgenomen of,
waarschijnlijker, je wordt ver- e
bonden met een automatische e
telefoonbeantwoorder. De kans
dat je iemand uit z'n bed belt is
in elk geval nul komma nul.
Ik draaide het opgegeven g
nummer. Vrijwel onmiddellijk e
kwam de verbinding tot stand.
Tot m'n verrassing werd ik niet g
begroet door een antwoord-
automaat die me vriendelijk e
verzocht de volgende morgen E
om negen uur terug te bellen, S
maar door een mens van vlees e
en bloed. De stem klonk jong E
en hulpvaardig. „Ja, als je iets
doet moet je het goed doen. We 5
zitten hier de hele nacht", zei ef
de stem nadat ik er m'n verba- e
zing over had uitgesproken dat
de telefoon op dit late uur nog
bezet was.
Opeens wist ik niet goed e
meer wat ik zeggen moest. Zo- E
maar vragen om twee gratis E
pakjes sigaretten leek me ge- e
nant. Dus vertelde ik hem maar E
het verhaal dat ik mezelf altijd
probeer wijs te maken, name
lijk dat ik op zoek ben naar een
geschikte filtersigaret, in de
hoop dat ik daarmee het roken
wat gemakkelijker kan matigen
en uiteindelijk ermee kan op
houden. Iedereen zegt dat dit
een onzinnige illusie is, maar ik
houd haar liever in stand dan
dat ik radicaal met roken stop.
Te laat besefte ik dat Lucky
Strike niet verlegen zou zitten
om nieuwe klanten die rondlo
pen met het plan geleidelijk het
roken te verminderen en ver
volgens ermee te stoppen. Maar
de stem deed net of ze dat niet
gehoord had. M'n naam, leef
tijd, adres, telefoonnummer en
huidige sigarettenmerk werden
genoteerd, alsmede de naam
van de krant waarin ik de ad
vertentie had gelezen. Ik had
m'n twee pakjes verdiend.
Nu ben ik benieuwd of ze
door de brievenbus kunnen of
dat ik er ook nog voor naar het
postkantoor moet.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen-adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
«076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62,4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, «01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, «01650-37150.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
24,20 per maand; f 69,75 per kwartaal of 271,00 per jaar
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1.80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Frans van Mourik
DE gedachten-associaties
bij het woord 'kostschool'
zijn talrijk. Ze variëren
van 'school waar ze moei
lijke kinderen mores leren'
tot een 'school voor kinde
ren van rijkelui'. En daar
tussen is zo ongeveer alles
mogelijk. De beeldvorming
is in Nederland tamelijk
negatief en dat staat in
schrille tegenstelling tot
die in bijvoorbeeld de An
gelsaksische landen. Daar
is de opvoeding in een in
ternaat vaak een synoniem
voor het krijgen van gede
gen culturele en inhouds
volle opleiding.
Hoe die beeldvorming tot
stand is gekomen is moeilijk
te achterhalen. Dat internaten
"verblijfplaatsen voor rijke
luiskinderen' worden ge
noemd, is nog het meest dui
delijk. Vroeger gingen er
vooral uit de beter gesi
tueerde gezinnen hele genera
ties naar kostschool. En ook
nu zijn de internaten bepaald
niet goedkoop. Ouders die hun
kind er vrijwillig naar toe
sturen moeten 10.000 tot 28.000
gulden op tafel leggen. Alleen
bij een gedwongen plaatsing
draait de overheid er geheel
of gedeeltelijk voor op.
Bovendien is er het misver
stand, dat de internaten 'scho
len' zouden zijn. Een logische
gedachte als je uitgaat van
het verouderd begrip 'kost
school'. In een gezamenlijke
brochure van de Nederlandse
internaten wordt daarmee af
gerekend. 'De naam staat
voor een huis, groter of klei
ner van omvang, waar meis
jes en jongens samen ge
vormd en opgeleid worden.
Een schoolinternaat is dus
geen school. Het is een huis
om te wonen, te leven en te
werken. aldus de uitleg.
Kinderen gaan dus vanuit het
internaat naar school, meestal
in de buurt, soms ook ver weg.
Die internaatskinderen
doen het uitstekend op school.
Dat blijkt uit een onderzoek
dat de Stichting Schoolinter
naten heeft laten houden on
der 21 internaten, 100 school-
dekanen en 50 kinderpsycho
logen. De resultaten ervan ge
ven een goede aanduiding van
hoe de internaatsvork wel in
de steel zit
Het onderzoek betrof uit
sluitend schoolinternaten,
waaronder Ste. Marie in
Huij bergen, Dr. Edward
Poppe in Etten-Leur en Saint
Louis in Oudenbosch.
Zeeuwse internaten zitten er
niet bij om de eenvoudige re
den dat die er niet zijn. Maar
Saint Louis in Oudenbosch.
op de Brabantse internaten
zitten ook Zeeuwse kinderen.
De internaten met leerlingen,
die om medische of justitiële
redenen geplaatst werden
bleven buiten beschouwing.
Waarom sturen ouders hun
kind naar een internaat? Voor
85 procent van de ouders blij
ken 'goede studieresultaten'
de drijfveer te zijn. Driekwart
van hen zegt in het onderzoek
dat ze zelf niet in staat zijn
om de studie van hun kind
voldoende te begeleiden. An
dere redenen die worden ge-
- foto de stem/ben steffen
noemd zijn drukke werk
zaamheden en spanningen
thuis, waardoor het niet klikt
tussen ouders en kind. En ten
slotte is voor veel ouders, die
tijdelijk in het buitenland
verblijven een internaat de
favoriete oplossing voor de
verzorging van de kinderen.
Dat geldt ook voor jonge kin
deren van de basisschool.
Met name de categorie
ouders in het buitenland zorgt
voor een lichte stijging (7 pro
cent) van het aantal inter
naatskinderen. En ook het
aantal kinderen dat door tus
senkomst van een hulpverle
ner geplaatst wordt omdat
'thuis de noodzakelijke stu
diesfeer ontbreekt' stijgt iets.
De indruk bestaat, dat die
lichte stijging de komende ja
ren zal doorgaan.
Aan de verwachting van
'goede studieresultaten' blijkt
volledig te worden voldaaa
De percentages geslaagden
met tussen haakjes de lande
lijke cijfers zijn als volgt: vwo
98 (86), havo 98 (98) mavo 99
(91). Dat zijn bijzonder hoge
scores. Maar op de internaten
wordt dan ook twee tot vier
uur per dag op vaste tijdstip
pen. Discpline en regelmaat
staan hoog aangeschreven.
Alle internaten gaan er van
uit, dat vorming hand in hand
gaat met de studie. Sport
wordt daarbj gebruikt als
hulpmiddel. Internaatskinde
ren doen over het algemeen
meer aan sport dan kinderen
die thuis wonen. Druggebruik
komt op internaten niet voor,
maar dat is dan ook een reden
voor onmiddellijke verwijde
ring. Over de motivatie zijn
geen gegevens voorhanden.
Maar uit de studieresultaten
en het feit dat 98 procent van
de leerlingen het internaat
hogelijk waardeert, mag je
afleiden dat het met de moti
vatie wel goed zit.
De dekanen van de scholen,
posit iei
wilk
vï
>gew«
waarop de internaats!
ren zitten, denken
over 'de kostschool'. Van
vindt 85 procent dat een inti
naat een goede O]
zijn voor kinderen die
kunnen, maar niet
door problemen met
tratie en motivatie,
alle leerlingen die op
scholen mislukten en naar#
internaat werden gestuit
haalden, voor zover de dei
nen dat na konden gaan,
het beoogde diploma. En
de ouders betreft, voor
was na te gaan, waren
ouders tevreden tot zeer
vreden.
De psychologen, psydt
ters en orthopedagogen
om eén oordeel werd
vraagd, oordeelden eveneë
positief. Van hen vond 841
cent een schoolinternaat
goed alternatief voor opvo,
ding thuis, als die om een
andere reden geen
dreigt te wordea Dat
overeen met de al gem
redenen die de ouders
ven om hun kind naar een
ternaat te sturen. Een ruit
meerderheid, 59 procent, t
een dergelijk instituut
vervanging voor een hui
zin. Een kwart van de psych
logen ziet het internaat
een diplomafabriek en 14 pi
cent beschouwt het als een:
stituut voor hulpverlening,
j^r onze Haagse redactie
)jjN HAAG - Er komt dit
aar geen extra geld vrij
ro0r de arbeidsvoorwaar-
len voor ambtenaren. Mi
ster De Koning zou van
,t kabinet geen toestem
ming krijgen extra geld uit
trekken voor het over-
leidspersoneel.
ikini list
-Kar
sucj
)EN HAAG (ANP) -
ran CDA en PvdA wijs
iter Deetman om voor
het voortgezet onder
ier jaar te vragen van d<
0»
llleen een zeer ingrijpende
ertoe leiden dat de n
ugustus van het komende s
blijkt uit een eerste kriti
ialisten.
Door Jo Wijnen
TOEN generaal Alexander
Haig zich enkele weken
geleden presenteerde als
een van de republikeinse
kandidaten voor het Ame
rikaanse presidentschap,
haalden de meeste Ameri
kanen hun schouders op.
Haig mocht dan wel de
rechterhand van president
Nixon, de commandant van
de Navo-strijdkrachten in
Europa en Reagans vorige
minister van buitenlandse za
ken zijn geweest, de kandida
tuur van deze politieke vol
houder vermocht geen rim
pels te veroorzaken in Ameri-
ka's politieke vijver. Het was
daarom des te opvallender dat
toen afgevaardigde Jack
Kemp dezer dagen zijn kandi
datuur stelde, de media zich
haastten deze republikein in
volle breedte te presenteren.
Het feit dat Kemps kansen
in de opiniepeilingen bijzon
der laag worden aangeslagen,
doet aan de betekenis van zijn
kandidatuur vooralsnog niets
af. En dat hij zulke machtige
republikeinse tegenstanders
als vice-president George
Bush en senator Robert Dole
op zijn weg vindt, is niet van
doorslaand belang, want
Kemp heeft wellicht ambities
die hij ver na de verkiezingen
van 1988 hoopt te verwezenlij
ken.
Kemp is - in tegenstelling
tot menig ander kandidaat -
een politicus met een grote
landelijke bekendheid. Hij is
in ideologisch en politiek op
zicht een erfgenaam van Ro
nald Reagan, iemand die "de
Reagan-revolutie wil uitbrei
den en voortzetten, maar de
vergissingen daarvan wil cor
rigeren", om zijn eigen woor
den te gebruiken. Bovendien
beschikt Jack French Kemp
over een aantal "stille poli
tieke reserves" die hem in de
campagne zeer wel van pas
zullen komen. Hij 51 jaar oud,
ziet er jong en zelfs 'Kennedy-
achtig' uit, is een begaafd
spreker en heeft een knappe
vrouw en vier goed ogende
kinderen. Het Kemp-gezin is
nimmer geplaagd door tegen
slagen en de roddelpers heeft
nooit vat kunnen krijgen op
dit oer-degelijk presbyte
riaans huishouden. Bij dat al
les komt nog dat Kemp in de
jaren zestig een bekende foot-
ball-ster was.
Kemp vertegenwoordigt als
afgevaardigde het district
Buffalo in de staat New York.
Hij is dus een noordelijk re
publikein die evenwel een po
litiek programma heeft dat
een zuidelijke conservatief al
lerminst zou mistaan. Het feit
dat Kemp in Californië is ge
boren, is daar wellicht niet
vreemd aan. Zo is Jack Kemp
voor SDI, voor een verplichte
aids-test voor het huwelijk,
voor de traditionele gezins-
Jack Kemp.
waarden en tegen abortus. Hij
slaat overigens een gematigde
toon aan als het om de armen
en misdeelden gaat, die bij
- foto anp
zijn ideologische erflater Ro
nald Reagan op weinig consi
deratie kunnen rekenen. "Zo
als de Goede Herder moeten
we de zwakken en ten achter
gestelden de hand reiken", zo
hield Kemp zijn supporters
voor. Hij wil minder fraaie
handelspraktijken niet met
economische sancties te lijf
gaan. Maar hij vindt wel dat
de economische krachten een
vrij en niet door de overheid
gehinderd spel moeten heb
ben.
Toch is Kemp een beelje te
ruggekomen van de starre
economische opvattingen van
president Reagan, opvattin
gen die de afgevaardigde uit
Buffalo jarenlang met veel
verve 'verdedigde. De gewel
dige begrotings- en handels
tekorten van de VS hebben
Kemp geleerd dat»de econo
mische stokpaarden van Rea
gan ,en, di^ns conservatieve
medestanders wat moeilijker
te berijden zijn dan voors
hands werd aangenomen.
Hoe Kemp zijn tegenstan
ders Bush en Dole voorbij wil
streven is niet geheel duide
lijk. De laatste is een betrek
kelijk nieuwkomer in de race,
die zich tijdens het Iran-
schandaal op een buitenge
woon vaardige manier naar
drong en die intussen net ge
noeg afstand van president
Reagan heeft genomen om
niet met diens politieke smet
ten te worden bevlekt. Als
Dole zich echt kandidaat
- wat nog niet geheel zeker
- dringt hij zich in feite tuss
Bush en Kemp in. Onder
geweld van die twee repub!
keinse reuzen zal Kemp zeis
bezwijken.
ledrag
'oor
eheel
De nieuwe kandidaat
in tegenstelling tot de op m
deren hopende Alexani
Haig - over voldoende midi
len beschikt om een gi
campagne te voeren, gaati
komende twee weken
vrouw Joanne en zijn
kinderen op bezoek in 19
ten. Die trip zal voor dezepBieï
litieke routinier, die al si®
1971 in het Congres zit, mot
ten duidelijk maken hoe hiji iu;
de republikeinse gelede® ini
ligt. Mocht hij in de voorn
kiezingen van komende wit
ter kansloos zijn, dan in
heeft Jack Kemp zijn pol
tieke status zeer aanzienlij
verhoogd. Dat mischien
ware achtergrond van Kemp
kandidatuur: wie het er into
presidentiële race redelijk
brengt, mag zich een politici
van landelijke signatuur noo
men. En dat is wat Jack Ken
wil. Na een goede campap
kan Kemp zich waarschijn!;
van het politiek zeer fel it
geerde etiket „presidentiee
voorzien. Met dat etü
maakt Kemp over vier of ai
jaar een zeer redelijke kaf
om de republikeinse nomiis
tie voor het hoogste ambt
Amerika verwerven.
In de VS moet een politic
soms zeer ver vooruitzia
Jack Kemp weet dat.
Door Jo Wijnen
ZATERDAG vertrekt de
Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken,
George Shultz, naar Mos
kou. Hij gaat daar praten
over een mogelijk ontwa
peningsakkoord tussen de
Sowjet-Unie en de VS.
Shultz heeft in Moskou
met tal van ongemakken te
rekenen. Een van de groot
ste ongemakken is wel dat
hij niet zeker weet of hij
vrijuit kan praten met zijn
naaste medewerkers en
met mensen van de Ameri
kaanse ambassade in de
Russische hoofdstad.
Immers, Amerikaanse vei
ligheidsdeskundigen houden
er rekening mee dat de mu
ren, plafonds en vloeren van
het ambassade-gebouw, maar
ook de auto's, de telefoonlij
nen, de kantoormachines en
de meubelen vol zitten met
even geheime als gevoelige
afluisterapparatuur, aange
bracht door agenten van de
Russische inlichtingendienst
KGB. Om Shultz te bescher
men overwegen de Amerika
nen zelfs een soort container
naar Moskou te sturen die
volkomen is beveiligd tegen
de meest geavanceerde afluis
tersystemen.
De Russen hebben hun af-
luistertechnieken in de Ame
rikaanse ambassade waar
schijnlijk nog aanzienlijk
kunnen verfijnen dankzij de
medewerking van tenminste
drie Amerikaanse mariniers
die geacht werden het ambas
sadegebouw in Moskou te be
waken. De mariniers hebben
de Russen vrijelijk in het
amassadegebouw laten rond
snuffelen. Gevolg: er kan
geen geheime boodschap met
Washington meer worden ge-
wisseld. Amerikaanse koe
riers reizen voortdurend op en
neer tussen Moskou en het
Westduitse Frankfurt om
vanuit die laatste plaats hun
geheime boodschappen aan de
Amerikaanse hoofdstad door
te geven.
Enkele weken geleden wer
den sergeant Clayton Lone-
tree en korporaal Arnold Bra-
cy, leden van het 28 man
sterke detachement dat de
Amerikaanse ambassade in
Moskou bewaakt, gearres
teerd. De beide vertegenwoor
digers van het roemruchte
korps mariniers waren in de
bedden van fraai ogende Mos-
kouse jongedames gelokt. Die
dames waren in dienst van de
KGB. Lonetree en Bracy
raakten zodanig in de netten
van hun minnaressen ver
strikt, dat ze agenten van de
KGB toestonden het ambas
sadeterrein te betreden. Korte
tijd later werd sergeant Ro
bert Stufflebeam bij de kraag
gevat. Ook hij hield er amou
reuze relaties met een Russi
sche dames op na, maar heeft
geen pottekijkers in het am
bassadegebouw toegelaten.
Vorige week onthulde de
Amerikaanse senator Les As-
pin in Washington dat waar
schijnlijk nog twee andere
mariniers bij 'ontoelaatbare
praktijken zijn betrokken.
Hangende het onderzoek is
het mariniersdetachement uit
Moskou teruggetrokken.
Politiek Washington is door
het doen en laten van de on
kreukbaar lijkende mariniers
in grote verlegenheid ge
bracht. Dankzij deze militai
ren heeft Moskou de Ameri
kanen een geweldige poets
kunnen bakken en moet het
inlichtingen- en communica
tiesysteem van de Amerika
nen in Moskou van voren af
aan worden opgebouwd. In
Washington wordt zelfs ge
fluisterd dat de weinig ver
heffende activiteiten van de
mariniers hebben geleid tot
het onderscheppen van alle
boodschappen die de Ameri
kaanse ambassade met Wash
ington wisselde over de top
ontmoeting tussen Reagan en
Gorbatsjov in Reykjavik.
Amerikaanse politici en re
geringsfunctionarissen heb
ben knarsetandend moeten
vaststtellen dat het veilig
heidssysteem van Amerika zo
lek is als een zeef. De afgelo
pen twee jaar is een lange
reeks van spionage-affaires
aan het licht gekomen waar
bij Amerikaanse militairen
en overhiedsdienaren waren
betrokken die voor goed geld
soms supergeheime gegevens
aan de Sowjet-Unie en aan
andere landen verkochten. De
volgende affaires waren het
meest geruchtmakend:
De Walker-zaak. In 1985
werd de 57-jarige ex-marine
man John Walker gegrepen
omdat hij zeer geheime gege
vens over de bewegingen en
bewapening van nucleaire
onderzeeërs had doorgespeeld
aan Rusland. Later bleek dat
niet alleen zijn 22-jarige zoon
Michael - ook een marineman
- bij de affaire was betrokken,
maar ook Walkers broer Ar
thur (50). Het Walker-net
werk kon worden opgerold
omdat John's vrouw naar de
autoriteiten stapte.
De Whitword-zaak. Jerry
Whitword (46), een vriend van
de Walkers, meldde zich in
1985 bij de politie. Hij gold als
de kroonprins van John Wal
ker en was ook door de laatste
gerecruteerd. Whitword,
eveneens een marineman, kon
de spanningen' van het spio
nage-vak niet meer aan.
De Pelton-zaak. Vorige jaar
werd Ronald Pelton, een
voormalige medewerker van
de Nationale Inlichtingen
dienst (NIA), gegrepen. Hij
bleek supergeheime gegevens
over het decodereren van ma
rine-boodschappen aan de
Sowjet Unie te hebben door
gespeeld.
De Boyce-zaak. Christopher
Boyce (23), een overheidsamb
tenaar, werd het vorig jaar
gepakt omdat hij zeer ge
heime gegevens over Ameri
kaanse militaire satelieten
aan de Russen had verkocht.
De Chin-zaak. Larry Chin
(63), een genaturaliseerde
Amerikaan van Chinese
komaf die jarenlang als ra
dio-analist voor de CIA had
gewerkt, werd vorig jaar ge
pakt omdat hij geheime gege
vens aan China had doorge
speeld.
De Scranage-zaak. Sharon
Scranage, een medewerkster
van de CIA, werd eveneens
vorig jaar gearresteerd omdat
ze personele gegevens over de
CIA doorgaf aan haar ver
loofde die ze vervolgens aan
Ghana verkocht.
De Howard-zaak Edward
Howard wist vorig jaar naar
de Sowjet-Unie te ontsnappen
toen de autoriteiten op het
punt stonden hem te arreste
ren. De namen van zowel Pel
ton als Howard zijn waar
schijnlijk door de Russische
spion Vitaü Yurchenko aan
de Amerikanen doorgespeeld.
Yurchenko liep in 1985 in
Rome naar de CIA over. Hij
kreeg spijt van die stap en
ontsnapte in november van
dat jaar in een restaurant in
Washington aan het wakend
oog van een CIA-agent en
vluchtte de Sowjet-ambas-
sade in de Amerikaanse
hoofdstad binnen.
De Pollard-zaak. Jonathan
Pollard (31) en zijn vrouw
Anne werden het vorig jaar
gearresteerd omdat ze voor
Israël spioneerden. Pollard
was medewerker van de in
lichtingendienst van de Ame
rikaanse marine.
Opmerkelijk is dat geen
van de Amerikanen die de af
gelopen twee jaar werden
ontmaskerd "ideologische"
spionnen waren en hun werk
niet uit politieke overtuiging
deden. Meestal werkten ze ge
woon voor geld. In feite ont
vingen ze zelfs geen buiten
sporig hoge bedragen voor het
soms zeer gevoelige materiaal
dat ze verkochten.
Feit is wel dat ze het Ame
rikaanse inlichtingen- en vei
ligheidssysteem enorme
schade hebben toegebracht en
dat de informatie die ze
vooral aan de Sowjet-Unie
verschaften voor Amerika
van zeer vitaal belang was.
Als gevolg van de Pelton-
zaak moest de marine een ge
heel nieuw code-systeem in
voeren. De schade die de Wal
kers aan de marine en daar
mee aan het gehele Ameri
kaanse verdedigingssysteem
hebben toegebracht is waar
schijnlijk onherstelbaar.
De vijf mariniers die
Moskou door de mand zijnge
vallen hebben het Amet
kaanse communicatiesystee:
in de Sowjet-Unie comple
onbruikbaar gemaakt. De
bouwen op dit ogenblik
nieuwe ambassade in Mos la
Aangenomen wordt dat t
Russen het huidige ambas»
degebouw van de meest
vanceerde afluistersysten-
die maar denkbaar zijn het
minister zou dit deze week
een vertrouwelijk overleg
iet de betrokken bonden heb-
n meegedeeld. De weigering
Jit ramingen van het ministe-
ie blijkt dat sommige gezin-
ien er in de nieuwe regeling
00 gulden per jaar op achteruit
unnen gaan.
De kritiek spitst zich toe op
wee voor de Kamer onaan-
aardbare onderdelen van het
oorstel: het interim schooljaar
en de inkomensgevol-
n van de definitieve regeling,
n totaal moeten 378.000 leerlin-
in de 1030 gulden betalen. Dat
wordt in het interim-
iar dat op 1 augustus begint
178.350 leerlingen vrijwel
vergoed krachtens de
'egemoetkomingsregeling stu-
iekosten.
Pas met ingang van 1 ja-
lari 1989 zal voor 211.650 leer-
igen vrijwel volledige com-
jensatie gelden krachtens de
(ADVERT
Voor elk
elke beu
passend
Brengt u
aan onze
van onze
tapijten.
Daarbij 1
een eerli
Zie onz
sproken dat ook de in a*
bouw zijnde ambassade in
Russische hoofdstad al nif
meer tegen de activiteiten vi
de KGB te beschermen is. W
opnieuw "afluistervrij"
ken van het nog niet in
bruik genomen pand, L
véle tientallen miljoenen hoi
lars kosten.
In de Amerikaanse hoof®
stad is intussen met grot
terheid vastgesteld dat
minste enkele overheidsdif
naren en militairen, die
roepshalve met geheime Se
vens te maken hebben, ken»
lijk. tot alles bereid zijn Vo®
sommige Amerikanen -
uitvoerige screenings op
voelige posten zijn geplaatst'
blijkt het goede geld veelba
langrijker dan welke vor®
van patriottisme dan ook.
een schouderklop en een t»
daille voor bewezen dienste'
zijn enkele minder standsvaf
tige dienaren van de overt»
niet meer tevreden. Nu V
jonge, goed geïnstrueerde
uitstekend getrainde
niers in de met veel
uitgezette vallen van
zijn getrapt, stelt Washir#
zich de bange vraag ol
KGB nog niet veel meer c#
tacten met functionarissen
vertrouwensposten ond®
houdt.
ben voorzien Afgelopen wejET KARWEI IS voor een groot
werd in het Amerika© an Zeebrugge gestrande carferi
Congres zelfs de vrees uit| achtop en de lichamen van een
orgen.
:en rannp van dramatische om\
:en terugblik op de ruim een mi
«Herald voor de kust van Zeet
lcn in die periode een aantal or
Peeld.
Jpvallend was de wijze waarop
aken af te schermen. Openhe
acht van de ramp. Daarna was
e|d van de autoriteiten, die ove
ai hoe goed en perfect de red
len.
iet had er soms veel van weg d
angegrepen om het trauma van
sstratief voor de selectieve wijz
'agers met informatie zijn omge
an de berging van de Herald c
«igtsche militairen afgezette rr
f staatsbedrijf BRT gegund or
an de media had het nakijken,
'al toeschikkelijk waren de berg
ach kosten werden gespaard or
an Op zich is het niet eens zo c
,I^rsbedrijf zijn reputatie nog
aigde het echter uit te te lope
sen de Nederlandse en Belgis
lok
niet verheffend waren de dis
^Passagiers. Met pijn in het f
nd Thoresen moeten erkenner
Sj dan aanvankelijk was beker
r9a dat het er een paar meer i
ii,nsend-directeur. Hij maakte
(omenUiCle'''k da' er een betere
flni?uwste c°hflict openbaard
;rirÜ 9'n9 van het schip of dif
n jy®n- Terecht dat er bij de ma
w Hw®er geweest om de lichar
teiha 2 aast die berger Smit-Ta
maar het gaat te ver om
