even.
UITBLAZEN
Universiteit moet meer een bedrijf worden
Haig partijgenoot en
criticus van Reagan
Strijdbare sji'ieten vechten tegen de onderdrukking
de stem c
-bibti;
DEETMANS VAGE SCHETS VOOR DE TOEKOMST VAN HOGER ONDERWIJS:
FUNDAMENTALISME ALS INSTRUMENT VAN EMANCIPATIE IN LIBANON
Rechtbank
buigt zich
over lot
coma-patiën
'Coupon-
Deetma
Europa: da<
Vlagen
lading
Hazekamp
overleden
WOENSDAG 25 MAART 1987
■ACHTERGROND
WOENSDAG 25 MA
BIJ DE marechaussee,
zo lees ik, is deining
ontstaan over een
aanbeveling van de korps
chef, generaal-majoor
H.C. Rademaker, het uni
form wat vaker te dragen.
Nou ja, deining is een wat
groot woord voor een
woordenstrijd in wording waar
bij de dooddoeners over en
weer vliegen. De generaal
schreef in het korpsblad
<Mark(r)ant 'dat het bij de ma-
rechaussee een algemeen ver
schijnsel was geworden om zich
snel in burgertenue te steken.'
(De trend dat militaire autori
teiten in hun eigen korps- en
onderdeelskranten hun gevoe
lens en gedachten onthullen is
ingezet door staatssecretaris
Van Eekelen wiens column
prijkt in elke uitgave van de
Defensiekrant).
De generaal werd door het
verschijnsel getroffen na afloop
van een plechtigheid, waarna
de manschappen zich onmid
dellijk van hun fraaie unifor
men en koorden ontdeden en
andere kleren aantrokken. Hij
vroeg zich af of de marechaus
see van tegenwoordig zich soms
schaamt voor zijn uniform.
Generaals moeten vandaag
de dag op hun woorden letten.
Er staat altijd wel ergens een
manschap klaar met het ver
keerde gat van zijn keel in wijd
open stand. Opperwachtmees
ter J. van Goethem bleek er zo
een te zijn. „Je kiest niet voor
een beroep vanwege het werk
pak", zei hij niet erg origineel.
Wel moeten we even letten op
dat 'werkpak' in plaats van uni
form. De wachtmeester slaat
daarmee de spijker op de kop,
maar moet er natuurlijk wel re
kening mee houden dat het ons
burgers geen barst zou kunnen
schelen als de marechaussees
bij het controleren van pas
poorten op Schiphol een
blauwe overall zouden aantrek
ken in plaats van hun dure uni
form.
De adjudant G.J. Apperloo
pakte het bij het formuleren
van zijn reactie met wat meer
beleid aan. Hij wilde de gene
raal niet tegenspreken, maar
ook de opperwachtmeester niet
afvallen. „Een vent die zich
schaamt voor z'n uniform dient
in te rukken", zo ongeveer
sprak hij, „anderzijds echter is
niet het uniform de vlag die de
lading dekt." Zijn bedoeling is
duidelijk - het is niet het uni
form dat de marechaussee
maakt - maar hij zei het ver
keerd. Want het uniform is er
nu juist om aan te geven met
wie men van doen heeft. Het is
dus wel degelijk 'de vlag' die de
lading dekt, of liever in dit ge
val: de inhoud omwikkelt.
De pij, de knoopjestoog, het
habijt, de pastoorssteek, de
PTT-pet en ook de militaire
uniformen zijn uit het straat
beeld verdwenen. Men kan dat
betreuren, al denk ik persoon
lijk niet dat het straatbeeld er
saaier op is geworden. In de da
gen dat edelman, bedelman,
dokter en pastoor op straat nog
herkenbaar waren, kon je ook
de werkman nog van de kan
toorklerk onderscheiden. Maar
al die verscheidenheid ten spijt
WIM KOCK
herinner ik me het straatbeeld
van de jaren '50 als heel wat
somberder dan het nu is, chao-
tisch, maar ook kleurig en jeug- E
dig. Maar er zijn momenten dat
je zou willen dat je had kunnen =j
zien wie je voor je had, voor je
je mond opendeed.
Toen ik een paar jaar gele-
den in Dublin rondwandelde, 5
was ik tot m'n eigen verbazing j|
blij verrast zoveel priesters en 3
nonnen op straat te zien. Dat E
beeld had iets vertrouwds.
Maar Ierland is ook een maat- E
schappij op achterstand.
Militaire uniformen hebben E
buiten dienst- of werktijd geen
functie meer. Vroeger wel, toen E
het uniform de drager in staat
stelde op burgerkleding te be-
zuinigen. Je kón ermee voor de 3
dag komen - erin trouwen zelfs
- zonder een duur zondags pak
te hoeven kopen.
De Nederlandse soldaten E
die in 1941 in het Engelse 3
stadje Congleton verzameld
werden om er de Prinses Irene- E
brigade te vormen, hadden §j
geen geld om burgerkleding te E
kopen. Er waren onder hen E
nogal wat marechaussees die
via Zeeuwsch-Vlaanderen en
Frankrijk in Engeland terecht E
waren gekomen en zelfs prof. E
dr. L. de Jong van Het Konink- 3
rijk der Nederlanden in de
Tweede Wereldoorlog heeft in
zijn werk voor het nageslacht 5
vastgelegd dat de meisjes van E
Congleton zeer onder de indruk E
waren van de uniformen der E
Nederlandse marechaussees.
De tijden zijn veranderd,
Toen ik enkele jaren geleden E
beroepsmilitairen van de lucht-
macht interviewde in verband 3
met de produktie van een boek,
hoorde ik dikwijls de opmer-
king dat militairen vanuit hun
omgeving, niet zelden ook door E
eigen kinderen, op hun 'moord- E
dadig' beroep werden aange- E
sproken. Dat is ook een reden E
om niet te koop te lopen met je
militaire beroep. „Als ik tegen- E
over vreemden genoodzaakt E
ben te zeggen wat ik doe," zei
er een, „dan zeg ik ambtenaar,
liefst op een toon die de be- E
langstellende toehoorder de
moed ontneemt om door te vra- E
gen."
Het uniform is werkkleding E
geworden en buiten de kazerne-
poort is het uit de tijd. Al was e
het alleen maar omdat iedereen E
scherpere scheidslijnen is gaan
trekken tussen werk en privéle-
ven. Generaal Rademaker mag 3
dat jammer vinden, maar ik E
raad ook hem niet aan in vol
ornaat een forensentrein te be-
klimmen of een paar bars te be- E
zoeken. Tenzij hij van veel be- E
kijks houdt en graag het mik- E
punt is van de scherp gebekte
narren die in elke menigte ver- j|
borgen gaan. E
MORGEN zal deze rubriek
niet verschijnen. Tot vrijdag
dus.
T5 PAGINA;
iiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiir
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brad er.
Hoofdredactie: H. Coumans- hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
24,20 per maand; 69,75 per kwartaal of 271,00 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje®076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Ad Burger
ZELFS de medewerkers
van de afdeling voor
lichting van het ministe
rie van Onderwijs weten
er geen raad mee. „In
formatie over het uni
versiteitenplan van
Deetman? Tsja, daar is
eigenlijk niet zo veel
over te zeggen. Het is al
lemaal nog een beetje
vaag". Een beetje vaag is
wel erg voorzichtig uit
gedrukt.
Uit de 'schets' die minister
Deetman voor de toekomst
van het hoger onderwijs
heeft ontwikkeld, wordt
hoogstens duidelijk welke
richting Deetman met de
universiteiten en instellingen
voor hoger beroepsonderwijs
(hbo) op wil. Over de manier
waarop dat moet gebeuren,
geeft de bewindsman hoog
stens enige hints. Aanwijzin
gen die door de maatschap
pelijke organisaties en on
derwijsinstellingen verder
mogen worden uitgewerkt
Dat moet overigens wel met
enige haast gebeuren: zo
rond september wil Deetman
met meer uitgewerkte plan
nen komen.
Wat het eerst opvalt aan
de plannen van Deetman is
zijn voornemen om iedereen
die aan het hoger onderwijs
wil beginnen, een aantal
waardecoupons te geven.
Coupons die dan goed zijn
voor een bepaalde, voor
iedereen gelijke hoeveelheid
onderwijs en die iedereen
kan gebruiken op het mo
ment dat dat hem of haar
uitkomt.
In wezen zullen die cou
pons worden gebruikt om de
reguliere universitaire of
hbo-studie te voltooien; het
restant kan dan worden aan
gewend voor her- of bijscho
lingscursussen en volwasse
neneducatie op het niveau
van het hoger onderwijs. Die
cursussen zijn nodig, denkt
Deetman, omdat afgestu
deerden in de toekomst de
Minister Deetman (On
derwijs): 'Rond september
van dit jaar komen er meer
uitgewerkte plannen'.
- foto de stem /johan van gurp
ontwikkelingen in technolo
gie en wetenschap steeds
moeilijker zullen kunnen bij
houden; ze zullen eens in de
zoveel jaar wel gedwongen
zijn om de kennis op te fris
sen of aan te vullen.
Deetman zegt het niet met
zoveel woorden, maar van
die mogelijkheid zal natuur
lijk vooral het bedrijfsleven
gebruik maken. Vooral daar
bestaat de behoefte aan de
meest actuele kennis. Tegen
die achtergrond is het hele
maal niet ondenkbaar dat
het bedrijfsleven in de toe
komst ook zal gaan op
draaien voor de (meer) kosten
van bepaalde specifieke ken
nis. Sponsoring van hoger
onderwijs dus, een fenomeen
dat nu op zeer beperkte
schaal in Nederland al voor
komt De TH in Delft bij
voorbeeld kent een zeer spe
cialistische - en dus kostbare
- informatica-opleiding,
waarvan de kosten mede ge
dragen worden door het be
drijfsleven.
De gedachte van sponso
ring vindt de laatste jaren
steeds meer weerklank. Van
der Zwan, directeur van de
Nederlandse Investerings
Bank, breekt in het onlangs
verschenen boek 'De be
dreigde universiteit' een lans
voor sponsoring en sommige
hoogleraren en professoren
schromen zelfs niet langer
het desbetreffende woord
hun mond te nemen. Waarbij
zowel Van der Zwan als de
professoren en hoogleraren
waarschuwen dat de instel
lingen voor hoger onderwijs
niet financieel afhankelijk
mogen worden van het be
drijfsleven.
Er moet echter wel meer
naar geluisterd worden: de
tijden dat de universiteiten
tientallen agogen en andra-
gogen afleverden die vervol
gens als trambestuurder op
lijn 10 belandden, dienen de
finitief voorbij te zijn.
Universiteiten en hbo-in-
stellingen zullen in de toe
komst niet alleen meer met
de wensen van het bedrijfsle
ven rekening moeten houden,
ze zullen zelf ook meer als
bedrijf moeten gaan denken;
de roep van Deetman om
professioneler management
op universiteit en hogeschool
is tekenend hiervoor.
In de visie van Deetman
zullen de instellingen voor
hoger onderwijs ze zich, in
overleg met hun collega's in
andere plaatsen, moeten spe
cialiseren in een aantal stu
dierichtingen. Dat heeft on
der meer het voordeel dat het
hoger onderwijs door deze
concentratie van kennis op
een zeer beperkt aantal
plaatsen minder duur wordt
En dat is weer belangrijk
omdat het hoger onderwijs in
de toekomst veel meer dan
nu het geval is, vooral bij de
korte cursussen, de concur
rentie van het bedrijfsleven
zal gaan voelen. Een kleine
week na het bekend worden
van de onderwijsplannen
van winkelketengigant Ven-
dex, die zich ook op de markt
van het beroepsgerichte on
derwijs gaat storten, mag dat
in de mist van Deetmans
voornemens overduidelijk
zijn.
De vraag blijft of het hoger
onderwijs, na de ingrijpend
bezuinigingsoperatie
'krimp en groei' heet het
eufemistisch in ministerieel
jargon - zin heeft in een her
verkaveling van zo'n im
mense omvang.
WASHINGTON (RTR) - Oud
minister van buitenlandse za
ken Alexander Haig, die offi
cieel kandidaat voor het Ame
rikaanse presidentschap is ge
worden, voegt iets nieuws aan
de wedloop naar de nominatie
toe als de enige geïnteres
seerde Republikein die het be
leid van president Reagan
kritiseert.
De 62-jarige Haig, die ook generaal,
oud-opperbevelhebber van de Na-
vostrijdkrachten en chef staf van
het Witte Huis in de donkerste da
gen van Watergate is geweest, zegt
tegen ieder die het horen wil dat hij
vast overtuigd sympathisant van
Reagan is.
Aan een recent Republikeins di
ner in New Hampshire, dat in fe
bruari de eerste presidentiële voor
verkiezing van 1988 houdt, drong hij
er bij de natie op aan zich in diens
eigen Irangate rond Reagan te scha
ren. Hij zei dat de president had ge
zorgd voor een wedergeboorte van
de Amerikaanse spirit.
Maar dezelfde Haig, die de wed
loop begint in de achterste geledin
gen van opiniepeilingen, zei óók dat
de regering van Reagan alleen al in
het afgelopen jaar onderhandelin
gen met de Sovjet-Unie over het ge
vangen zetten van Nicholas Dani-
loff in het honderd had laten lopen
en in Reykjavik de kans had gemist
om doelstellingen van wapenbe
heersing te bevorderen.
Hij zei ook dat hij in zijn maag zat
met het feit dat de nationale schuld
onder de huidige republikeinse pre
sident meer dan was verdubbeld, en
hij zei tegen het dagblad USA To
day: „Het is in deze regering altijd
een probleem geweest wie nou bui
tenland deed."
Commentaren als deze, gevoegd
bij recente kritiek naar aanleiding
van het Iraanse wapenschandaal,
zijn riskant voor een Republikein.
Hoewel Ronald Reagan sinds het
aan het licht komen van het schan
daal aanzienlijk aan populariteit
heeft ingeboet, gooit hij nog steeds
hoge ogen bij een krachtige meer
derheid in zijn eigen Republikeinse
partij.
Daar komt bij dat meer dan drie
kwart van het Amerikaanse publiek
hem nog steeds heel erg mag. Tot
aan het Iranschandaal voelden zelfs
Democraten er niet voor om hard
tegen de president uit te vallen.
Maar volgens Haig kunnen de Ame
rikanen tegen onomwonden poli
tieke uitlatingen. „Ik ben een krach
tig supporter van president Rea
gan", zei Haig tegen USA Today.
„Maar ik loop niet als een kip zon
der kop achter hem aan."
Haig is het dikwijls niet met Rea
gan eens geweest, ook niet in de 18
maanden dat hij zijn minister van
buitenlandse zaken was. Toen hij
zijn aftreden, in juni 1982, aankon
digde, zei hij dat men was afgewe
ken van de zorgvuldige richtlijnen
van de buitenlandse politiek die hij
en Reagan hadden uitgestippeld.
Hij trad niet in details, ma ar het
was bekend dat hij ontstemd was
over een omstreden besluit van
Washington om zich te verzetten te
gen de levering door Europa van
materiaal aan de Sovjet-Unie, voor
de aanleg van de aardgasbuislei-
ding uit Siberië.
In 1981 had Haig ai de vernede
ring moeten slikken dat Reagan vi
ce-president George Bush aanstelde
tot hoofd van het crisisbeheersings-
team van het Witte Huis.
Opiniepeilingen wijzen nu Bush
aan als aanvoerder van het veld
kandidaten voor de Republikeinse
voordracht en een Haig die achter
aan hobbelt.
Eén voordeel dat Alexander Haig
meebrengt is zijn lange staat van
dienst in regering en krijgsmacht;
hij herinnert er zijn publiek altijd
weer aan dat hij in dienst van zeven
presidenten heeft gestaan en is in
derdaad een van de best bekende
politieke persoonlijkheden.
„Hij is een historische figuur zon
der ooit voor een ambt gekozen te
zijn," zegt Pat Roberts, Haigs poli
tieke manager. Maar uit de enquê
tes blijkt óók dat Haig maar bij on
geveer 5 procent van de Republikei
nen eerste keus voor het president
schap is.
Haig werd in 1969 voor het eerst
bij de landspolitiek betrokken, toen
de veelbelovende legerofficier werd
gekozen om Henry Kissingers
tweede man in de Nationale Veilig
heidsraad te worden. Hij werd ac
tief betrokken bij diens dynamische
politieke initiatieven in de hele we
reld.
Zijn hoofdrol in president Ri
chard Nixons administratie zou
hem in 1973 te spelen worden gege
ven, toen het Watergateschandaal
het korps presidentiële adviseurs
vrijwel had onthoofd en de regering
van Nixon op drift leek te zijn ge
slagen. Haig bleef aan als een van
de weinige deskundige en niet door
Watergate aangetaste stafleden en
hij werd chefstaf van het Witte
Huis toen de chaos vrijwel compleet
leek. De bijzondere officier van jus
titie voor Watergate, Leon Jawors-
ki, prees hem als een held, omdat hij
Kandidaat Haig
Nixon had weten te bewegen om
waardig af te treden en de natie niet
mee te slepen in in staat van be
schuldigingstelling door het Con
gres.
Haig werd daarna, van 1974 tot
1979, opperbevelhebber van de Na-
vo. Jaren later zou Haigs blazoen als
man die in een crisis het hoofd koel
houdt, danig worden besmeurd. Na
de mislukte moordaanslag op presi
dent Reagan in maart 1981, ver
scheen een opgewonden Haig in de
verslaggeverskamer van het Witte
Huis, om met iets van hysterie in
zijn trillende stem mee te delen dat
'ik, vanaf dit ogenblik, hier de la
kens uitdeel.' Het optreden kwam
velen als onbetamelijk en onge
vraagd machtsvertoon voor.
Alexander Haig lijdt tóch onder
een minder ongelukkig optreden
naar buiten toe. Hij lijkt streng en
koud. Hij is het mikpunt van grap
pen geweest voor zijn curieuze
spreekstijl, die zulk een mengeling
van vreemde syntaxis, ambtenaren-
- FOTO AP
jargon en verkeerd, de lachlust op
wekkend woordgebruik is, dat
hem een eigen taal heeft toegedicht,
het Haigspeak
Hij hekelde oud-president Jimmy
Carter eens voor bijna bewuste cas
tratie van Amerika's ogen en oren
in de hele wereld. Politiek mede
werker Roberts zegt dat een van
zijn doelstellingen is, pers en pu
bliek Haig te tonen als een man met
gevoel voor humor en goed echtge
noot, vader en grootvader van een
tweeling van vijf maanden. Hij zegt
dat het gezin, vrouw en drie kinde
ren, zich voor zijn kandidatuur zal
inzetten.
Haigs humor heeft bestaan uit het
nabootsen van Kissingers Ameri-
kaans-met-Duits-accent en het
zichzelf op de hak nemen. Hij zegt
dat hij besloot een gooi naar het
presidentschap te doen, toen hij een
advertentie onder 'Gevraagd' in de
New York Times zag, waarin men
iemand zocht voor een betrekking
die in 1988 vrijkomt
Door Frank van Ooijen
HET BERGACHTIGE
en moeilijk toeganke
lijke Libanon is door de
geschiedenis heen een
welkome vluchtplaats
voor vervolgde minder
heden in het Midden-
Oosten geweest.
Al ten tijde van de Turkse
overheersing zochten maro
nieten (christenen), sji'ieten
en druzen een veilig heenko
men in dit gebied aan de
Middellandse Zee, vrij van
onderdrukking door de soen
nitische moslims. Zo werd
Libanon een verzamelplaats
voor verschillende religieuze
sekten.
Van deze sektarische ver
deeldheid en scherpe tegen
stellingen worden in Libanon
nog dagelijks de bittere
vruchten geplukt Een jaren
lange burgeroorlog waarbij
gewapende milities van 35
religieuze of politieke facties
elkaar wisselend in de haren
vliegen, hebben Libanon -
ooit het Zwitserland van het
Nabije Oosten genoemd -
herschapen in één groot slag
veld. Intense haat, versterkt
met een religieus fanatisme
en ware doodsverachting
hebben bij iedereen de hoop
op een duurzame vrede al
lang weggenomen.
Tegen deze gewelddadige
achtergrond is in Libanon
gedurende de laatste jaren
een broedplaats ontstaan
voor verschillende funda
mentalistische groeperingen.
Hezbollah, Islamitische
Amal, de soennitische Ta-
weed-beweging. Namen die
niemand meer vreemd in de
oren zullen klinken, want
deze organisaties weten al
jaren met hun orgieën van
geweld een stempel te druk
ken op het wereldnieuws.
Vanuit deze groepen gaan
stemmen op om van Libanon
een islamitische staat te ma
ken. Maar het moet niet al
leen bij het verdrijven van
het christelijk regime in Li
banon blijven, zo vinden zij.
Sjeik Ibrahim van Hezbollah
(Partij van God) heeft het in
een van zijn schaarse persbe
richten de doelstellingen eens
nauwkeurig verwoord: „Het
is een plicht van het islami
tisch godsvolk om Israël van
de kaart te vegen, de Ameri
kanen uit de gehele islamiti
sche wereld te verdrijven en
de nieuwe 'sjah' in Libanon
(president Gemayel) en zijn
kliek ten val te brengen en
hen te berechten omdat zij in
strijd leven met Gods wet
ten". Waarmee tegelijkertijd
het fundamentalistische ka
rakter van deze beweging
onmiskenbaar aangetoond is.
Om de achtergronden van
de recente opkomst van het
Sji'itisch fundamentalisme in
Libanon te begrijpen moeten
we in het verleden duiken.
De sji'ieten hebben traditio
neel een ondergeschikte posi
tie ingenomen in het politiek,
maatschappelijk en econo
misch leven in Libanon.
Christenen en soennieten
hadden altijd de meeste
macht.
Terwijl Libanon zich ont
wikkelde tot een welvarende
staat in de jaren '50, en '60,
deelde het povere landbouw
gebied van het zuiden waar
de sji'ieten woonden nauwe
lijks in de rijkdom. Hun
woongebied bleef bovendien
verstoken van voorzieningen
die in de rest van Libanon
wel werden aangelegd. We
gen, electriciteit, telecommu
nicatie.
De strijd van de sji'ieten in
Zuid-Libanon is eerst en
vooral een emancipatiestrijd.
En het fundamentalisme is
een instrument in hun han
den dat gelijkberechtiging
moet afdwingen en het zelf
respect van de sji'ieten moet
bestendigen.
Bij de onafhankelijkheid
van Libanon in 1943 sloten de
verschillende facties een Na
tionaal Pact: De maronieten
zouden voortaan de president
en de opperbevelhebber van
het leger leveren, in soenniti
sche kring zou een premier
aangezocht worden en de
Sj'ieten mochten een voorzit
ter van het parlement leve
ren. Deze verdeling van poli-
tiek-bestuurlijke functies
over de verschillende reli
gieuze sekten was gebaseerd
op de machtsverhoudingen
en relatieve grootte van de
bevolkingsgroepen in die
tijd.
Maar aan het eind van de
jaren zestig begonnen de sji
'ieten zich te roeren. Uit Per-
zië kwam een charismatisch
leider, imam Mousa Sadr,
naar de Libanon die de sji'ie
ten weer zelfvertrouwen
schonk en hun strijd voor
maatschappelijke en poli-
Libanese sj'itische vrouwen voeren bij een demonstra
tie in Beiroet de portretten mee van de Iraanse ayatollah
Hoessein Montazeri, de gedoodverfde opvolger van Kho-
meiny. - fotoap
tieke verheffing nieuw leven
inblies.
Moussa Sadr was een na
zaat van de profeet en zijn
familie was afkomstig uit het
zuiden van Libanon. Hij or
ganiseerde de sji'itische mili
tie 'Eenheden van het Liba
nees Verzet' (afgekort Amal,
wat in het Arabisch 'hoop'
betekent) bij het uitbreken
van de Libanese burgeroor
log in 1975. De Imam ver
dween op geheimzinnige
wijze tijdens een bezoek aan
Gaddafi's Libië in 1978 wat
de mythevorming rond zijn
persoon nog meer versterkte.
Nabih Berri werd de nieu
we, meer wereldlijke leider
van Amal. Inmiddels uitge
groeid tot de grootste Liba
nese gemeenschap eisten de
sji'ieten grotere politieke
macht dan hen op basis van
het Nationaal Pact uit '43
was toegewezen.
Amal vormde de vuist van
de sji'ieten en na aanvanke
lijke militaire verliezen te
gen de christelijke milities
wisten Berri's strijders tot
ieders verbazing in 1984
West-Beiroet in te nemen.
De islamitische revolutie
in Iran miste zijn uitwerking
onder de sji'ieten in Libanon
echter niet. Khomeiny
stuurde zijn revolutionaire
gardisten naar Libanon en de
sji'ieten-gemeenschap werd
verscheurd in voor en tegen
standers van de lijn-Kho-
meiny. In Zuid-Libanon, de
Beeka-vallei en Zuid-Beiroet
kregen de fundamentalisti
sche sji'ieten veel aanhang
Pro-Iraanse organisatie als
Hezbollah en de Islamitische
Amal, fel anti-westers en
ti-Israël gezind en verant
woordelijk voor de kami
kaze-aanvallen op de Franse
en Amerikaanse legerkam
pen in 1983 in Beiroet, staan
nu vijandig tegenover de se
culiere organisatie Amal van
Berri. Berri's Amalbeweging
krij gt weer steun van Syrië.
Ondanks de verdeeldheid
in het sji'ietenkamp lijkt dt
emancipatie van deze ge
meenschap in Libanon lang
zaam op gang te komen De
sji'ieten zijn nu een belang
rijke machtsfactor geworden
in de Libanon.
Onlangs is in Damascus
een akkoord uitgewerkt door
de islamitische leiders van
Libanon met instemirini
van de christelijke president
Gemayel. Dat vredesp®1
voorziet in de afschaffing
van het 'confessionalistis»
systeem', waarbij de P°-['
tieke macht in Libanon vol
gens een vaste sleutel over
verschillende religieuze ge
meenschappen wordt ver
deeld.
Maar zoals gezegd, voord
fundamentalistische sji'iet*
in Libanon gaat het allang
niet meer alléén om
emancipatie van een beyoi-
kingsgroep, maar liggen 'bj'
gere doelstellingen' als
vestiging van een islamiti
sche staat la Iran en de ver
nietiging van de staat Isrs®
in het verschiet Hezbollah
de Islamitische Amal en an
dere fundamentalistisch
sekten van sji'ieten zuil®
nog vaak van zich laten na
ren.
Vorige afleveringen vftïj
nen op 21 en 24 maart
Het grote ongenoegen van
fundamentalisme in Egypte-
Hazekamp
- foto i
DEN HAAG (ANP) -
staatssecretaris van econi
sche zaken T.M.H. (Ted)
kamp is op 60-jarige leel
overleden. Hij is in Den
in besloten kring begravi
Hazekamp was van 1973
1981 staatssecretaris van
nomische zaken in achten
volgens het kabinet-Den
en het eerste kabinet-Van
Voor die tijd (in 1971 en lj
was hij lid van de Tweede
mer voor de Katholieke Vol
partij (KVP). Namens
partij heeft hij ook negen
in de Haagse gemeentel
gezeten.
Van een onzer vers logge
ALMELO/ARNHEM -
rechtbank in Almelo bel
delt vanaf vandaag het
zoek om een einde te mi
maken aan behandelini
verzorging van een vrou
eind deze maand precie
jaar in coma ligt
De echtgenoot Gerard St:
sen van de vrouw, voor
geen kans op herstel is,
meer dan 10 jaar vrucht^
bezig in samenwerking
medici en juristen, om
vrouw te laten overlijden.
De laatste jaren boi
rechtbanken en hogere red
colleges jurisprudentie op,
behoedzame uitspraken o]
wat wel en (nog) niet kar
mag bij euthanasie, bij
recht op leven en dood. A
toch is het nu voor het ei
dat een rechter zal oorcg
over de vraag, of de behai
ling van patiënten die in 1
durige coma liggen en
wie geen uitzicht op herst
mag worden stopgezet.
SCHIPLUIDEN (ANP)
stelde systeem van coupoi
hoeveelheid onderwijs is p
Zowel de leerling als de c
geprikkeld adequaat in te|
ten In principe zou dit sys
van toepassing moeten zijr
Dit heeft mr E. Kruider
ninklijk Nederlands Onde
dens een spreekbeurt voor
VANDAAG bestaat de Eu|
wordt geen feest gevierd, nj
simisme in de laatste jarei
zijn-
Het is gemakkelijk om heell
dus eerst maar de domper:
bankroet. Toch willen de f
nouden. In de high-tech lig
Pan en Amerika. Toch blok.
geland gezamenlijke onde
uie sfeer. De Gemeenschl
wankmeren. Toch verzet f
®gen een drastische verlag
kijken we wat verder terp!
brandende zorgen van de
neel wat rooskleuriger uit.l
Jwaalf landen, elke maand f
besluiten nemen die het I
™Joen mensen direct tv.
yaat soms heel moeizaam
soms letterlijk door de p<
°°n. Het is niet niks, dat u
jnacht afstaan en hun eiga
yroter verband tot een geil
■~e ''Jst van akkoorden, in)
voor de Gemeenschap:
-■ -TOc iviuneiaire oieis®
?urgers om te leven en te|
gemeenschap probeert o
'ed van de buitenlandse li
•ye hoeven niet te verheit
ei eens grote probleme;
aangevoerd dat twaalf \4
P°stelen, die in eendrac
^drachtig zijn de twaaf:
T5/.Wel eén land bewust c;
wn wil de Gemeenscha!
riat ®en echte gemeenscl
^'streven hangt af van 1
astiseh wil hervormen,
van k niet verwonderlijk d
c/j Haar jeugdig optimise
«Jrapa van de vaderland
&chaP heeft blijkbal
Sniï dat nieuwe ledenl
wei "J® ®n Portugal sloteil
Tu dictaturen het afl
StanrD J-op' hoopvol op I
d in Europa toch niet 1
I
