Een les vanuit de Middeleeuwen
BELANGWEKKENDE LEZINGEN IN BREDA EN TILBURG
RIET UI
'Kantoor UN
kinderporno
'LEVEN F,
Zeevissen trekt aan
Ahold geeft
mmsma
AMSTERDAMS
WOENSDAG 11 MAART 1987
DJSOTÜM
EXTRA OP WOENSDAG5
PAGINA 4
SINDS Umberto Eco's roman 'In naam van de
roos' genieten de Middeleeuwen een populari
teit die voorlopig niet lijkt stuk te krijgen. Is
het te boud te beweren dat die populariteit
enerzijds een uiting is van binnenkerkelijk
protest en verzet tegen morele eisen en ander
zijds een buitenkerkelijke teweerstelling tegen
morele gezagsaanspraken in de vorm van
meewarigheid en leedvermaak? Met in beide
gevallen als lijdend voorwerp het - hoofdzake
lijk r.k. - leergezag van de kerk.
Voeten
Smetten
Deskundige
Doorgewerkt
Isolement
PAPIER
VOOR UW PEN
Optimist
Taalonderwijs
Blunder
WOENSDAG 11 MAART l|
Controle
HENGEÏ
RUBRIEK
T11
Door Jan Bouwmans
Want zijn het niet vooral bepaalde soorten, tot nu
toe onbekende of vergeten historische feiten en ge
beurtenissen die de Middeleeuwen nu zo populair ma
ken?
Zo'n geval bijvoorbeeld als
van Ordericus Vitalis, ge
schiedschrijver en monnik
van het Normandische Bene
dictijnerklooster Saint-
Evroul, die leefde in de
twaalfde eeuw. Hij vermeldt
in zijn boekwerk 'Kerkelijke
geschiedenis' een en ander
over Fulco IV, die aan het
einde van de elfde eeuw graaf
van Anjou was, een streek in
Frankrijk die nu nog beroemd
is om zijn rosé-wijn. Graaf
Fulco IV sloot in 1088 zijn vier
de, mogelijk zelfs vijfde huwe
lijk met de nog jonge Bertrada
de Montfort. Dit huwelijk
duurde slechts vier jaar omdat
Bertrada zich toen liet scha
ken door Filips I van Frank
rijk die voor haar zijn wettige
echtgenote verstootte.
Het zijn echter niet deze ge
ruchtmakende affaires waar
over Vitalis zich in zijn boek
opwindt, maar hij stoort zich
aan het feit dat Fulco IV mis
maakte voeten had en daarom
schoenen met lange punten
liet maken teneinde deze mis-
vormdheid te verbloemen.
Daarmee bracht hij een
nieuwe mode in zwang en om
die reden kwalificeert monnik
Ordericus Vitalis de graaf als
een infaam en laakbaar per
soon.
Of neem zo'n vergeten feit
dat in de elfde eeuw de straf,
die in de oude kerk stond op
abortus en het doden van pas
geboren baby's, is verzacht.
Alsof het een toch minder erg
kwaad is dan men eerst vond.
En wat te denken van het ge
geven dat het in de elfde eeuw
herhaaldelijk moet zijn voor
gekomen, dat een priester
overging tot het jodendom als
gevolg van de invloed, die het
Oude Testament was gaan
uitoefenen in de Karolingische
christenheid?
En, nóg kerkelijker toege
spitst, de magie die met gecon
sacreerde hosties werd bedre
ven. De toverformule 'hocus
pocus' is afgeleid van de la-
tij nse consecratiewoorden "dit
is mijn lichaam, voor u gebro
ken". Er zal in bepaalde krin
gen best gegniffeld worden,
wanneer ze horen dat het in de
vroege Middeleeuwen hier en
daar niet ongebruikelijk was
om iemand met de hostie in de
mond te kussen vanwege de
liefdeskracht die eraan werd
toegeschreven. Om maar te
zwijgen van de gevallen dat
hosties werden gestolen of bij
het communiceren werden
meegenomen om ze in de
grond te stoppen, in een bijen
korf of veestal te leggen om zo
een grotere opbrengst te krij
gen.
Al dit soort voorvallen en
gebeurtenissen werpen op
deze of gene wijze smetten op
ook het hedendaagse kerke
lijke blazoen. Voor sommige
binnenkerkelijke kringen
houden ze relativering van
hoge pretenties als onveran
derlijkheid in, voor buitenker
kelijke kringen zijn ze even
zovele bevestigingen van hun
opvatting dat kerk en geloof
Middeleeuwse overblijfselen
zijn die op onbegrijpelijKe
wijze in de twintigste eeuw
zijn verdwaald.
Toch zal het niet alleen te
gen deze achtergrond zijn, dat
de bijeenkomst van het Bre
dase literaire café op vrijdag
13 maart is gewijd aan het
boek 'Christenheid en chris
tendom in de Middeleeuwen'
en waarover de schrijver van
dit boek, dr. Adriaan Bredero
uit Dongen, een inleiding
houdt. En het is zeker niet te
gen alleen die achtergrond,
dat de Theologische Faculteit
Tilburg ter gelegenheid van
haar 20-jarig bestaan een le
zingencyclus van vijf bijeen
komsten op touw heeft gezet
over 'Het geloof van het volk
in de Middeleeuwen'; een cy
clus die op donderdag 5 maart
is gestart en vervolgd wordt
op de donderdagen 12 en 26
maart en 2 april en vrijdag 10
april.
Wie de cyclus in Tilburg nog
wil meemaken, maar tot zijn
spijt de eerste sessie van 5
maart heeft gemist, kan zijn
schade nog inhalen op 13
maart in het Bredase literaire
café, omdat onderwerp en in
leider in beide gevallen iden
tiek zijn. In Tilburg komen
verder nog aan bod prof. dr. R.
de Keyser uit Leuven met het
thema 'Godsdienst en dage
lijks leven in het laat-middel-
eeuws stedelijk leven in de
Nederlanden, dr. J. van Her
waarden van de Erasmusuni-
versiteit Rotterdam met het
thema 'De middeleeuwse pel
grimage', dr. P. van Dael van
de Vrije Universiteit Amster
dam met het thema 'de functie
van het beeld in de Middeleeu
wen' en tenslotte drs. P. Eligh,
docent aan het Tilburgse Cob-
benhagenlyceum, met als
thema 'Mystiek en middel
eeuwse literatuur'. Al deze le
zingen beginnen om twee uur
's middags op de theologische
faculteit aan de Academie
laan.
Dr. Adriaan Bredero, eme
ritus-hoogleraar van de VU-
Amsterdam en oud-docent
van de Tilburgse theologische
faculteit, geldt als een heel
groot deskundige van de Mid
deleeuwen. 'Christenheid en
christendom in de Middeleeu
wen' is zijn jongste werk,
waarin het gaat over de plaats
van de kerk in die Middel
eeuwse samenleving en op de
vormen van de toenmalige ge
loofsbeleving. Hij heeft zijn
aandacht echter toegespitst op
de vraag naar de invloed van
de toenmalige maatschappij
op kerk en geloof. Men ver
moedt onmiddelijk: met voor
bedachten rade. Want het is in
feite een hoogst actuele vraag
stelling. „De kerk bij de tijd
brengen", was volgens de pro
gressieven een van de diepste
bedoelingen die paus Johan
nes XXIII met het Tweede Va
ticaanse Concilie had. Maar, zo
rectificeren meer conservatief
ingestelden, de kerk misschien
niet helemaal, doch het geloof
van de kerk staat absoluut bo
ven de geest van de tijd; kan
en mag zich niet door maat
schappelijke opvattingen la
ten leiden of gezeggen; heeft
dat ook nooit in haar geschie
denis gedaan, tenzij als mis
stand die later werd gecorri
geerd.
De hele simpele vraag die
Bredero tegen deze laatsten
opwerpt, is: „In hoeverre gaat
dit voor de Middeleeuwen op?"
En als een rode draad loopt
door zijn boek de bevinding
dat de beleving van de christe
lijke religie in menig opzicht is
bepaald door maatschappe
lijke omstandigheden en
structuren. Preciezer gezegd:
de kerstening van de Ger
maanse stammen in Noord
west-Europa veranderde
enerzijds bestaande maat
schappelijke omstandigheden
en structuren, maar niet revo
lutionair; anderzijds paste het
christendom zich in belang
rijke mate aan bestaande om
standigheden en structuren
aan en kreeg aldus een tijdge
bonden karakter, ook al staat
de eeuwigheidswaarde van de
mens in de christelijke religie
centraal.
De maatschappelijke om
standigheden en structuren
van de Middeleeuwen hebben
bijvoorbeeld sterk doorge
werkt in de brede waaier van
zegeningen als sacrale afweer
van ziekten, noodweer, ram
pen, gevaren en overig onheil.
Maar ook in het kerkelijke
systeem van vergeving van
zonden in die tijd. Beide syste
men zijn Middeleeuwse voort
zettingen van Germaanse vor
men van religie, een religie die
werd beleefd in vaste formu
les, handelingen en gebaren
waarmee men bedreiging door
buitenaards gedachte machten
wilde bezweren en afweren.
Hoezeer de zondenvergeving
maatschappelijk was bepaald,
toont alleen al het Middel
eeuwse aflatensysteem dat een
malse bron van geldelijk ge
win was. Maar ook het zware
middel van de excommunica
tie, de uitstoting uit de kerk
die in de Middeleeuwen van
mensen meteen ook maat
schappelijke paria's maakte,
werd vaak toegepast naar ge
lang de maatschappelijke be
langen van de Curie.
De voortzetting van Ger
maanse religievormen ge
beurde niet klakkeloos. Bre
dero zegt hierover onder meer
dat het christendom in essen
tie van die Germaanse vormen
afwijkt door met name
„...aan natuurkrachten een
autonome macht te ontzeggen
en daarmee de weg naar secu
larisatie en vermenselijking
van een samenleving te ba
nen". Is het niet des te curieu
zer dat de moderne weten
schap de weg naar de heden
daagse secularisatie heeft ge
baand door aan de natuur
krachten hun-eigen wetmatig
heid weer toe te kennen? Het
kerkelijk leergezag heeft het
hier in elk geval op veel fron
ten erg moeilijk mee.
Hoe Middeleeuws is het hui
dige christendom? Of willen
sommigen het weer hebben?
De Middeleeuwen zijn eerst
verguisd, daarna geïdeali
seerd. Ze zijn gezien als de
gouden tijd van de katholieke
kerk, de middeleeuwse sa
menleving is beschouwd als
een bij uitstek christelijke sa
menleving. Volgens Bredero is
dat een eenzijdig, geflatteerd
en romantisch beeld. Toch
lijkt dat romantische beeld
een groeiende aantrekkings
kracht te hebben op een cate
gorie mensen die aldus een
derde schraag vormen onder
de enorme hedendaagse popu
lariteit van de Middeleeuwen,
de categorie mensen namelijk
die vanaf den beginne dan wel
achteraf de concilies van
Trente en Vaticanum I, en Va-
ticanum II voor zover het deze
beide herhaalt, verkiezen bo
ven de (konsekwente uitwer
king van de) nieuwe aanzetten
van Vaticanum II waarin de
invloed van de hedendaagse
democratische, wetenschappe-
lijk-technologische samenle
ving is terug te vinden. Voor
deze mensen zou de vaststel
ling van Bredero tot nadenken
kunnen stemmen dat de in
vloed vanuit de samenleving
op christendom en kerk eerder
aantoonbaar is dan omge
keerd de invloed die kerk en
christendom op de maatschap
pij uitoefenen.
'Christenheid en christendom in de
Middeleeuwen - Over de verhou
ding van godsdienst, kerk en sa
menleving'; Uitgeversmij Kok,
Kampen, f 49,90.
AL-jaar en dag heb ik er de
voorkeur aan gegeven de
landspolitiek op een af
standje te volgen. Ik doe dat
met interesse en goeie ken
nissen van links en rechts
voorzien mij vaak van ac
tuele informatie. Nu is het
mij opgevallen, dat speci
fieke deskundigen binnen de
PvdA in veel opzichten dicht
bij het CDA zitten.
Op het economisch vlak
hebben zich al enige tijd
prominenten als Van Doel,
Duisenberg, De Galan en
Tinbergen laten horen.
Kombrink heeft zich on
langs in deze respectabele rij
geschaard. Hun boodschap
komt kort en goed hierop
neer: ook de PvdA moet met
echte bezuinigingen op de
proppen komen. Als je niet
bezuinigen wilt, komt er van
je socialistische idealen niets
terecht. Je veroordeelt jezelf
tot de rol van altijd mok
kende toeschouwer.
Van meer ideologische
aard is een terughoudend
optreden van de staat, of
schoon daar ook financiële
aspecten aan vastzitten. Be
gin 1984 verscheen bij het
CDA als discussiestuk voor
de leden het rapport 'Van
verzorgingsstaat naar ver
zorgingsmaatschappij'. Het
Adviesprogram van de
PvdA voor de raadsverkie
zingen in 1986 is gedoopt
'Om een houdbare verzor
gingsstaat'. Mij is een arti
kel in Bestuursforum (een
CD A-periodiek, jan. '87)
aangereikt, dat hierop aan
sluit.
Het is geschreven door
drs. P. Dordregter van het
wetenschappelijk instituut
voor de PvdA; m.i. een sym
pathiek gebaar van beide
partijen. Een sprekend ci
taatje: „Ook sociaal-demo-
i
craten moeten en willen be
zuinigen. De solidariteit -
plechtanker van de sociaal
democratie - staat danig op
de tocht. Solidariteit is ver
statelijkt, solidariteit is het
belastingformulier en dat
roept zelden blije gezichten
opIn het algemeen neemt
het besef dat gemeenschaps
voorzieningen van de men
sen zijn af. Daarmee neemt
tevens het kostenbesef af.
(Een stroom van regelgeving
is het gevolg.)
De vervreemding groeit
en onze democratie wordt
ondermijnd. Het is zeker de
verdienste van de kabinet
ten Lubbers deze zaken aan
de orde te stellen. Deregule
ren is één van de antwoor
den." Voortdurend blijkt de
laatste tijd dat de duidelijke
visie van het CDA door een
brede achterban gedragen
wordt. Bij de PvdA lijkt het
erop dat hun denktanks roe
penden in de woestijn zijn.
Te veel socialisten (ook in
deze rubriek) denken zich
sterk te maken door zich af
te zetten tegen de golflengte
waarop het CDA zit. Het
kan bij verkiezingen mis
schien even .wat schijnsuc
ces opleveren. Politiek
werkt men, jammer genoeg,
aan een isolement.
Breda,
Willem Woutersz
IN het auto-katern van De
Stem van 6 maart zet Ric
van Kempen nog eens op een
rijtje wat ons allang bekend
is omtrent de funeste in
vloed van het autoverkeer
op het milieu. Maar Van
Kempen is wel een erge op
timist wanneer hij meent
dat, gezien de aard van de
mens, het probleem zichzelf
op den duur wel oplost.
Want dat zal nooit gebeuren
zolang de verbrandingsmo
tor niet radicaal van het to
neel verdwijnt.
De verbrandingsmotor is
'van nature' milieuvervui
lend; dat zit 'm gewoon in de
aard van het beestje. En ook
al hang je er een katalysator
en zo aan, het blijft romme
len in de marge. Omdat je
niets verandert aan het
principe volgens hetwelk
deze krachtbron werkt. In
de jaren '60 en '70 versche
nen er met de regelmaat van
de klok publicaties omtrent
nieuwe ontwikkelingen op
het gebied van de elektrisch
aangedreven automobiel.
Ford in Detroit en andere
bekende fabrikanten had
den proefmodellen, vaak
standaardwagens waarvan
de benzinemotor was ver
vangen door een elektrische
installatie. Nieuwe accubat
terijen met grotere vermo
gens en lichter in gewicht
waren volop in ontwikke
ling. Kortom: de vooruit
zichten waren grandioos.
En hoe is de stand anno
1987? Van de elektromobiel
hoor of zie je niets meer. Hoe
zou dat komen? Heeft de
techniek ons uiteindelijk
toch in de steek gelaten, of is
er iets anders aan de hand?
Het economische belang van
technische toepassingen
gaat helaas altijd voor alle
andere overwegingen. Olie
maatschappijen hebben in
dat. opzicht weinig te ver
wachten van de elektromo
biel. Zou dat wellicht de re
den kunnen zijn van het uit
blijven van een dergelijk
vervoermiddel?
Breda,
W. Giesing
WIE regelmatig de radio en
televisie beluistert, ontdekt
dat het met de uitspraak van
onze taal vaak niet best ge
steld is. Mensen die beslist
beter moesten weten, bezon
digen zich aan een foutieve
uitspraak van de getallen 40,
50 en 60 tot en met 79. Deze
horen uitgesproken te wor
den als: feertig, fijftig, sestig
tot en met negen en seventig.
Het zijn meestal dezelfde
mensen die niet weten, dat
een z, een v en een g na een
stemloze medeklinker even
eens stemloos worden en dus
uitgesproken moeten wor
den als s, f en ch.
Progressieve assimilatie
noemt men dat en ze vindt
plaats na de letters van 't
kofschip. Enkele voorbeel
den: zichzelf wordt uitge
sproken als: zichself; het
zesde wordt uitgesproken
als: utsesde; op verzoek
wordt uitgesproken als: op-
ferzoek; op goed geluk
wordt uitgesproken als: op-
choetcheluk. Met name Am
sterdammers die zoveel
moeite hebben met de v, de z
en de g, maken zich schuldig
aan het niet-assimileren. Ze
hebben immers geleerd, dat
een z als een z, een v als een
v en een g als een g moet
worden uitgesproken. Ze
hebben niet geleerd of ze
zijn vergeten, dat deze regel,
waar het de progressieve as
similatie betreft, beslist niet
opgaat. Zo komt men tot een
niet-natuurlijke uitspraak.
Omdat ze toch vaak de
nek breken bij hun gemani-
reerde (onnatuurlijke) uit
spraak, wordt te pas en te
onpas de 'schwa-klank' in
gevoegd. Bijvoorbeeld: uit
zien spreken ze uit als: uit u
zien; afvragen spreken ze
uit als: af u vragen; uitge
kookt wordt: uit u gekookt.
Er zijn zelfs mensen die bij
woorden als 'straatterreur',
'muisstil', 'kopbal', 'brood
trommel' in het midden de
twee medeklinkers laten ho
ren. En dan hebben we nog
een categorie mensen, die
het intereesant lijkt te vin
den of misschien modieus,
om bij bepaalde woorden te
'slissen' (de s verkeerd uit te
spreken). Mij is geleerd, dat
de geschreven (gedrukte)
taal een povere weergave is
van de gesproken taal.
Het lijkt er wel op, dat
veel Nederlanders gaan
spreken, zoals het gedrukt
staat. Dat niet-Nederlanders
die onze taal hebben leren
spreken, moeite hebben met
bovengenoemde spraakpro-
blemen, kan ik begrijpen.
Dat er Nederlanders zijn,
ook intellectuelen onder hen,
die denken, dat hun tegen
natuurlijke uitspraak cor
rect is, misschien zelfs me
nen, dat het intelligent
klinkt, kan ik niet begrijpen.
Dat leerkrachten, die de
kinderen dus de taal moeten
leren, zich aan bovenge
noemde fouten schuldig ma
ken, vind ik helemaal te gek.
Zij hebben in hun opleiding
toch ooit kennis kunnen ne
men van dit soort zaken; zij
zullen ongetwijfeld wel eens
hebben moeten oefenen in
het fonetisch opschrijven
van woorden en zinnen. Van
de eerste de beste logopedist
zouden zij een dikke onvol
doende krijgen voor hun
uitspraak. Heel veel radio-
en televisiesprekers doen
het fout; heel wat mensen in
het onderwijs idem dito.
Waar kunnen onze kinderen
nog terecht om hun moeder
taal goed te leren spreken?
Breda,
O. Verstappen
Met de eenzijdige doorzet
ting van Amerika wat be
treft de atoomproeven heeft
deze een unieke kans gemist
Gorbatsjov de helpende
hand toe te steken in zijn
streven om Rusland meer
vrijheid te geven, voor wat
betreft het economisch sys
teem te herzien. Een steun
de Gorbatsjov nodig heeft
om zijn hervormingen door
te kunnen voeren, hiermede
de wereldvrede bevorde
rend, door de daarmede ge
paard gaande wapenbeper
king.
Amerika valt van het ene
gat in het andere, maar dit is
een blunder van wereldfor
maat. Het is duidelijk dat
Gorbatsjov en de zijnen een
andere koers willen. Wat
doen de bondgenoten? Die
blunderen mee. Ze moeten
echter wel bedenken dat
Rusland een wezenlijk deel
van Europa is. Als Amerika
niet naar zijn bondgenoten
wil luisteren, laten die als
nog een signaal geven om de
kruisraketten 'voorlopig'
niet te plaatsen.
Gaat Rusland door op weg
naar meer democratie en
ontspanning, laat die raket
ten dan voorgoed wegblij
ven. Per slot is Europa Ame
rika niet. Voor Gorbatsjov
was ik voor plaatsing. Met
de Gorbatsjov en de zijnen,
zijn deze bezig geschiedenis
te schrijven. Laat het vrije
Westen hierop inhaken.
Kucphen,
R. de Gier
Vertrouwen is go
controle is beter
zegt de mevrouw in
het restaurant, wanneer
een Eurocheque uit
schrijf. We treffen
elkaar daar gere
geld, want ze ser
veren er een heer
lijke hap en de
sfeer is er zodanig
dat je er een goed
gespre k met je journa
listieke 'slachtoffers'
kunt voeren. Maar elke keer
opnieuw controleert mevrouw
pijnlijk nauwkeurig of de hand
tekening op de cheque dezelfde
is als die op het pasje en of het
(tien cijfenge!) nummer op de
achterkant van de cheque exact
overeenkomt met dat op het
pasje.
'Ordnung muss sein', geldt in
dit land en gewenning maakt op
geen enkele manier inbreuk op
die wetmatigheid. Wie als jour
nalist het Bundespresseamt (wat
in Nederland de Rijksvoorlich
tingsdienst is) in het regerings
gebouwencomplex binnen wil,
moet zonder dat daarom wordt
gevraagd zijn perskaart aan een
portier in een glazen hok tonen.
Ook al kan die man je inmiddels
wel uittekenen, als je de kaart
niet toont drukt-ie niet op het
knopje dat de deur opent. De
man heeft zijn machtspositie
zelfs nog een beetje uitgebreid,
want hij vraagt je ook wat je
komt doen en wie je wilt spre
ken.
In controleren zijn ze in de
Bondsrepubliek heel goed.
Iedere Duitse staatsburger die
zestien jaar is geworden dient te
allen tijde een identiteitskaart
j ofwel Personalausweis bij zich te
hebben. Formeel geldt die plicht
i zelfs tijdens het zwemmen.
Want Ordnung muss sein, niet-
i waar? Het eerste waar de poütie
i naar vraagt als je om welke re-
den dan ook staande wordt ge-
i houden is je Personalausweis.
j Wie zijn Ausweis niet bij de eer-
I ste vordering kan tonen moet
i een boete betalen en later alsnog
i zijn Ausweis komen tonen.
Als Nederlander heb ik die
I problemen niet. Zolang in ons
i land de identiteitskaart niet ver-
plicht wordt, hoef ik zo'n ding
hier niet te laten zien. Als Onkel
I Agent hier vraagt wie ik ben, wil
ik dat best vertellen. En als-ie
me niet gelooft, heb ik natuur
lijk identiteispapieren voldoen
de op zak, inclusief een verblijfs
vergunning. Da's ook al weer
zo'n wassen neus, want EG-lan-
den zijn verplicht burgers uit
I andere EG-landen zo'n papier
te verstrekken wanneer ze hun
I werk komen doen
Als niet-EG-burger ben je er
veel erger aan toe. Het verwer
ven van een verblijfsvergunning
is voor die mensen een langduri
ge, ingewikkelde en kostbare
procedure. In de deelstaat Beie-
ren dienen nieuwkomers
niet-EG-landen zelfs een ail
test te ondergaan. Wie het aj|
virus in zijn lichaam heeft,
geen verblijfsvergunning,
test geldt zelfs voor burgers 1
de buurlanden Oostenrijk J
Zwitserland.
De zelfstandigheid van J
Duitse deelstaten gaat veel
der dan die van de Nederlar
provincies. Waar de Friese 1
tionalisten niet eens van dun)
dromen, is in Duitsland heel T
woon paspoortcontrole vJ
reizen binnen de Bondsre
bliek Dat geldt namelijk vi|
mensen die per vliegtuig van
de overige Bondsrepubliek t
West-Berlijn reizen en
om.
Door Rink Drost
Dat 'andersom' is nog J
daaraan toe. Want West-Beril
mag dan officieel een van del
deelstaten van de BondsreJ
bliek Duitsland zijn (in de DJ
wordt dat niet erkend), de gel
lieerden hebben er vanwegel
bijzondere status van Berlijn I
laatste woord. En die hebben J
Duitse overheid opgedragen,
reizigersverkeer dat West-K
lijn in de richting van de I
republiek verlaat steekproelsj
wijs te controleren, zoals i
geldt voor alle grenzen van
Bondsrepubliek.
Maar de Duitse ambten
interpreteren de geallieerde tj
dracht wel heel ruim. 0p«
Berüjnse vliegveld Tegel i
het geen fluit uit of je naarej
bestemming in de Bondsre;
bliek wilt reizen of naar T
boektoe: je paspoort
Ausweis wordt gecontroleerd 1
zelfs gefotografeerd. En
steek proefsgewijs, nee, bij tl
passagier.
Grote successen in de i
daad - en terrorismebestrpl
hebben de controles op de :j
pieren van de luchtreizigers ii|
nooit opgeleverd. Waarom i
die controle? Ik vroeg ernaarl
de luchthavens van zowel Kt|
len/Bonn als Berlijn. Hett
woord dat beide keren werdrj
geven zal zeker de oudere li
niet verbazen: „Es ist unserS|
fehl"
nmillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllM
Door Rien van Nunen
SINDS de vorige week zijn
sportvissers er weer in ge
slaagd vis te vangen van
enige betekenis. Ook sport-
visserijbedrijven zijn weer
actief na een gedwongen
pauze van zo'n acht weken.
In de achter ons liggende
periode bleek het water te
koud om vis aanleiding te
geven het aas te nemen.
Hoewel de temperaturen
nog erg laag zijn, is er bewe
ging in het vissenfront.
Vreemd genoeg komt de
grootste activiteit van het
gebied achter de Oesterdam
aan de Bergse kant. Daar
waar enkele putten zijn
vanwege de zandwinning
voor de Oesterdam en in het
oude Thoolse Gat gaat de
visserij er bijna elke dag op
vooruit. Scoorde men vorige
week nog slechts tientallen
vissen per dag, verdeeld
over de hele boot, op het
ogenblik zijn dat er al en
kele honderden.
Al bestaat de vangst voor-
namelijk uit bot en mooie
schol, een enkel scharretje
(het scharreseizoen ging
voor de meeste Oosterschel-
devissers volkomen verlo
ren). Ook de wijting laat
zich nog steeds vangen. Die
wijting zou allang richting
Noordzee zijn gekoerst,
ware het niet dat de bouw
van de Oesterdam ook daar
een stokje voor stak. Die
wijting wordt dan ook volop
gevangen door Thoolse vis
sers, vooral bij zonnig weer.
Overigens was de vangst
van wijting en kleine gul op
de Noordzee merkwaardi
gerwijs goed tot een week
voor carnaval. Daarna werd
het ook vanuit Stellendam
en Scheveningen een stuk
minder.
Het ijs lag afgelopen don
derdag nog in de Thoolse
haven toen we bij een
prachtig opkomende zon de
meertouwen, stijf van het
ijs, losgooiden. Met een aar
dig gangetje werden centi
meters dikke ijsschotsen op
zijgeschoven, hetgeen niet
bepaald het gevoel gaf een
succesrijke visdag te hebben
aangeboord. De zon nam in
de loop van de dag in kracht
toe, de scherpe ochtendwir'|
nam af en het vissen
bepaald aangenaam. De vül
was er ook, want links e»|
rechts werden regelmatifl
vissen van uiteenlopendfl
maat en soort bovengehaald!
Op het voorschip verginj|
het ons wat minder g
Gebrek aan stroming
het schip bijna geheel rond
het anker draaien. ZageBl
deden het beter dan zeepH
ren, zowel voor schol als d<|
bot en wijting. Zoals mem
de zomer de zeeaasjes sej
cuur moet inpakken t>
de zon, zo was dat deze
nodig tegen de vorst. Pier*]
en zagers veranderden lang- j
zaam maar zeker in
vriesaas!
Binnen afzienbare tijd®
het stuk Volkerak, Schelde-I
Rijnkanaal en het ThooM
Gat behoren tot het gedee'8
dat gaat verzoeten. Hoe vMI
dat zal gebeuren, staat te bfl
zien. Ondertussen gaat pl
dat gebied bij de sluizen''
de Philipsdam en de Oester-I
dam een soort Grevelinf I
neffect ontstaan. Grote M
veelheden platvis, voOT
bot, zullen naar zee wiKJI
trekken en zich voor '7
dammen concentreren.
ziet er dus voor sportvis®»
goed uit. L
Hoe snel het Volkerak
aanverwante wateren in"!
ressant zullen worden vcj|
de zoetwatervissers is n°|
niet te zeggen. De ervan1»
met het IJsselmeer en
Haringvliet leerde dat zoi
in stadia gaat. Baars, paWJ
en voorn, maar ook snojpf
baars en bot bepalen dejjjj
mende jaren het beeld.
eerst zullen er enkele j
helaas in het teken i
van het verval van een s
zeecultuur.
ZEEBRUGGE (ANP) -
De autoriteiten in het
Belgische Zeebrugge
achten het niet langer
raadzaa*1* om de levens
van duikers op het spel
te zetten om lijken te
bergen uit het wrak van
de vrijdag voor de Bel
gische kust gekapseisde
veerboot 'Herald of Free
Enterprise'.
Volgens een woordvoer
der van de rederij Town-
send Thoresen is het mo
ment bereikt waarop de
door het water vervormde
lichamen niet langer op
normale wijze geïdentifi
ceerd kunnen worden. De
Belgische autoriteiten slui
ten niet uit dat zij nabe
staanden zullen verbieden
de lijken te identificeren.
De zwaar gewonde kapitein
van de veerboot, David Lewry,
heeft België dinsdag mogen
verlaten. Hij kreeg die toe-
stemming maandagavond, na
een tweede verhoor door de z
Brusselse onderzoeksrechter
A. d'Hont Een woordvoerder
van het parket in Brugge kon
dinsdag niet zeggen wat dit
tweede verhoor heeft opgele-
verd. o
Het gerechtelijk onderzoek v
naar de oorzaak van de ramp i
in Zeebrugge ligt daarmee
voorlopig stil. Alle passagiers u
en bemanningsleden die het c
ongeluk hebben overleefd
hebben een lijst ingevuld met n
vijf vragen over de gang van g
zaken vrijdagavond aan boord
van het schip.
Volgens de justitiële woor- yj
voerder is het wachten nu op jJ
het moment dat de bergers het yj
schip overeind trekken, zodat
in het wrak naar nadere aan-
BRUSSEL (AP) - De Belgische po
ties een netwerk voor jeugdprostit;
kinderporno maakte en onder me
in de burelen van UNICEF.
Een woordvoerder van het k
Openbaar Ministerie zei dins- oi
dag dat eind vorige maand een t«
inval was gedaan in 16 wonin- ti
gen en kantoren en dat 15 rr
mensen waren verhoord, on- s<
der wie de negen die later
gearresteerd werden. In Delft d
werd de Nederlander J.W. h
gearresteerd nadat in zijn wo- k
ning kinderporno was aange
troffen. ti
Een van de arrestanten, de d
45-jarige Michel Felu, wordt si
ervan verdacht dat hij het
Brusselse kantoor van UNI- w
CEF heeft gebruikt om porno- e
grafische foto's te maken van rr
AMSTERDAM (ANP) - Ahold heeft
<ünsdag op de Amsterdamse effecten- w
beurs ƒ8 prijsgegeven op ƒ105,30 na vi
tnaandag in afwachting van de jaar- to
cijfers nog gestegen te zijn. De lagere K
wmst per aandeel viel slecht bij beleg- d<
|ers en Ahold moest na een opening op
J110 geleidelijk terug. Dit ging ge
paard met een levendige handel in
Anold op de optiebeurs, waar 3500 con
tacten Ahold om gingen en de puts
gewild waren.
Een positieve uitschieter was Hei
jden, Na maandag al gestegen te zijn
P Jaarcijfers werd de brouwerij 6
murder op 163,50. Bols was ook in
hetgeen resulteerde in een koers-
van ƒ4 op ƒ149. Nedlloyd won
^rijksdaalder op 163. VNU werd,
oordat 's avonds de jaarcijfers kwa-
ea- f 5 duurder op 320.
°°r het overige waren er slechts
ine verschuivingen. Bij een licht
Air?** dollar konden Akzo, KLM, Phi-
P® en Unilever wat aan de koersen
SlJSSfen, maar de stijging van Ko-
rJKkjke Olie kwam tot staan en
^ogovens moest een dubbeltje terug.
aandelenmarkt was voor het ove-
<ge wat verdeeld, maar de hoofdfond-
(g®n üerfn overwe«end weine stijgin-
feiiJtvu de lokaIe markt kwamen de
L_. "'e aandelen van Nationale Inves-
r^bank (NIB) in de handel en de
en P daarbij op van 552 tot 562
itonnfJ W?s °°k de prijs waarop NIB-
y311 der Zwan ongeveer ge-
deld in u werd ook volop gehan-
1aar/,.n, rïagemeyer, die daags voor de
^350 duurder werd op
antonius
si/! ®}onius
■"''i.'ro.v.
F8u JWel
"Jsasthuis
E'««thuis
««thuis
««thuis
LV' h°oghuys
7*
sï pr°tihs
Sfotihs
r,p">tz.hs
(oostb.)
(oostb.)
lourdes
de brouwer
(tilburg)
(tilburg)
(tilburg)
(tilburg)
(het)
klokkenberg
liduina
('s-h'bosch)
('s-h'bosch)
('s-h'bosch)
f