'Er zijn niet veel
trompettisten die
de eindstreep halen
Toenemende aandaeht
voor het literaire boek
Degelijk maar saai kunstpatrimonium
van Belgisch Brabant in Den Bosch
Monty Python terug bij de VPRO
Oud-Halsternaar Peter Masseurs speelt solo in Concertgebouworkest
IINSDAG 24 FEBRUAR11987
I ZIJN VERHAAL
klinkt als een
I sprookje: een
I Een schok
J
Perfecter
Spannend
BOEKENWEEK VAN 18 TOT 28 MAART
BBC begint met
World Service
op televisie
Acteur Lo van Hensbergen
plotseling (69) overleden
„Er zijn zogenaamd geen taboes meermaar
dat is helemaal niet goed. Het enige ta-
boe is nog poepen in beeld"
Marle-Céclle Moerdijk
T2Z PAGINA GIDS 1
Door Joyce Ernest
twaalfjarig jon
gentje uit Lepel
straat hoort een
vriendje een instru
ment bespelen, hij
neemt een trompet
en een aantal jaren
later is hij solist in
het Concertgebouw
Orkest.
De werkelijkheid is: je
werkt, studeert, laat of doet
alles voor het succes. Maar
alle moeite die hij investeert
in een stoel in de voorste ge-
I lederen vindt Peter Mas
seurs, die dit verhaal over
kwam, niet relevant. Het
Concertgebouw is zijn ma
nier van leven.
I We spreken af op station
I Hollands Spoor in Den
Haag. Ik moet uitkijken
naar een gewone man van
42. Met een trompet in een
echt leren zak. De ontmoe
ting vindt tenslotte een
I week later plaats in het
Haags Conservatorium. Een
grijs gebouw, waar heren
I met trompetzakken niet op-
1 vallen. Binnen een regen-
I boog van klanken. Flarden
I van een gesprek over zui-
1 vere noten en een laaiende
dirigent.
Het gebouw is nooit droog
opgeleverd. Een muffe ko-
kosvloerlucht op kamer 610.
I Masseurs sluit vaak het
I raam. Zijn trompet galmt
I vreselijk in de binnenplaats
I beneden.
Hij is nooit een wonder-
I kind geweest, dat vier, vijf
jaar oud al virtuoos een in
strument bespeelde. Hij was
twaalf en verhuisde van
Halsteren naar Lepelstraat.
Het nieuwe vriendje had een
instrument „Dat sprak me
wel aan. Maar op wat voor
I leeftijd de kennismaking
Imet de muziek ook gebeurt,
liet is toch een schok".
Automatisch keek hij ver-
I der dan de kleine leefge-
I meenschap. Voorlopig in
I Bergen op Zoom. Hij blies
bij de Fiel, een jazzkwintet,
I de operettevereniging en
I dansorkest de Goldstars.
l„Een leuke, wilde tijd. Als
I broekie van vijftien zat ik
I elk weekend mee te spelen".
Hij herinnert zich opeens
I carnaval op de Grote Markt
I in Bergen op Zoom. „Ik zat
I een keer op de Prinsenwa-
i bij het inhalen van de
I prins. Opeens zette ik spon-
1 taan in mijn eentje het car
navalslied in. De hele markt
danste. Mijn moeder stond
I van trots met tranen in haar
I ogen".
Conflict
Dat hij op alle fronten van
I muziek is bezig geweest,
Ivond hij voor zichzelf heel
I belangrijk. „Dat is het voor
liedereen. Als je je in alle
«takken van muziek orien-
I teert, komt er wel iets bo
vendrijven. In de tijd dat ik
Inaar de muziekacademie in
I Antwerpen ging, ik was
I vijftien, zestien, raakte ik
Ijvel eens behoorlijk in con-
I "iet Op de lessen speel je op
«oen andere manier dan bij
I ^n dansmuziekorkest".
I De klassieke muziek bleef
I tenslotte als enige over.
■"Omdat ik me niet vol-
I doende goed achtte om me in
|de amusementsmuziek te
ontwikkelen. Daar moet je
Peter Masseurs: In Nederland weet men niet hoe geliefd het Concertgebouw is in de
wereld. - foto perry hokke
vandaag de dag ook bij de
top zitten. Net zo moeilijk".
Ondanks de tegengestelde
activiteiten holde hij de ze
venjarige opleiding in drie
jaar door. Een regeringsprijs
na afloop. Werd daarna
meteen uit 42 man gekozen
voor de Marinierskapel.
„Zo'n kapel speelt heel breed
van klassiek tot marsen.
Wat ze presteren is niet ge
ring. Maar een heel apart
wereldje. Duidelijk het visi
tekaartje van de mariniers.
Dat was niet gemakkelijk.
Het ene moment musicus,
het andere militair. Had je
opgetreden, soms zelfs een
solo gedaan. Dan zei de offi
cier, een aardig stukje, maar
ga morgen toch even naar de
kapper. Je werd meteen uit
de roes van het succes ge
haald".
Na zesenëenhalf jaar kre
gen idealen gestalte: een
eerste stoel bij het Rotter
dams Philharmonisch Or
kest, die vier jaar geleden
werd verruild voor een eer
ste rang in het Concertge
bouworkest. Volop kans om
solo te spelen. „Dat zijn toch
de dingen waar je voor ge
werkt hebt Waar je als kind
van hebt gedroomd. Gaan
deweg ga je zien wat er in
die wereld leeft en wil je het
hoogste. Steeds perfecter. Je
eist op de repetitie al hon
derd procent van jezelf. Je
kan niet zeggen, ik ga lekker
met m'n rug tegen de leu
ning hangen en ik zie wel op
het concert. De dirigent
staat dat trouwens niet toe".
Het werken met wereld
beroemde'dirigenten, Bern
stein, Haitink en binnenkort
voor 'vast' Chailly, vertelt
hij, geeft alles wat je doet
een extra dimensie. „Ze heb
ben iets speciaals, bijzon
ders. Ze geven je vleugels.
Dan draag jij je steentje bij
voor een bouwwerk dat
klopt. Zodat het publiek ver
zucht "wat mooi'. Dat zijn de
momenten waar je steeds
naar uitziet".
Zijn eerste trompettisten
plaats in het Amsterdamse
Concertgebouworkest houdt
hem de hele dag bezig om 's
avonds, vaak vier keer per
week, een topprestatie te le
veren. Repeties. Tussendoor
doceren aan de conservato
ria in Den Haag en Amster
dam. Het hoort bij de stoel
en het maakt hem ervan be
wust hoe hij, vooral blaas-
technisch, speelt.
Buiten het Concertge
bouworkest maakt Mas
seurs deel uit van andere ge
zelschappen. Het Nederland
Koperkwintet en het Neder
lands Blazersensemble. Het
repertoire van het orkest is
hem op zich spannend ge
noeg. „Maar je probeert je te
verbreden. Je bent daarmee
nooit klaar".
„Zonder ontwikkeling
kom je snel in een neer-
waardse spiraal terecht. Als
je ouder wordt, gaat het
vanzelf al moeilijker. Er zijn
niet veel trompettisten die
de eindstreep halen. Dat is
niet frustrerend als je alles
hebt doorgemaakt wat je
wou. Je moet je niet blind
staren op een gouden dag.
Elk concert moet eigenlijk
een hoogtepunt zijn. Stem
mingen bij publiek en orkest
spelen daarin een grote rol.
Als musicus moet je voorko
men dat de emoties die je bij
je draagt overheersen. Er al
les aan doen dat niet hoor
baar te maken. Ik reed mijn
auto eens in de prak. Even
later speelde ik de Zevende
van Mahler. Wij zijn echt
geen ijskonijnen, maar er zit
al genoeg emotie in de mu
ziek".
Hij meent, dat de overheid
het orkest ondergraaft door
het gemak waarmee erin ge
sneden wordt. Zes vakatures
in het 115 man tellende or
kest mogen niet worden op
gevuld. „Er wordt dan een
beroep gedaan op rempla-
centen. Met aUe respect, die
maken niet echt deel uit van
de groep. In Nederland
wordt gauw gedacht, het
kan wel kleiner, minder.
Maar dan kun je geen Mah
ler, Brückner, en daar is het
orkest door groot geworden,
meer doen. Je moet dan
Mozartsymphonietjes gaan
spelen".
„In Nederland", zegt hij,
„weet men niet welke positie
het orkest inneemt in de we
reld. Ze denken, het Con
certgebouw zit er, we gaan
er naar toe en dat is fijn".
Tijdens de toernees door
Amerika en Japan, die hij
meemaakte, werden ze gea
doreerd en gewaardeerd. De
optredens waren er een
enorm gebeuren. Een anec
dote: in Wenen vroeg een
criticus zich altijd al af of
het Weense of het Berlijnse
orkest het beste was. Na het
Concertgebouworkest wist
hij het: het Amsterdamse.
Masseurs mag over de
hele wereld zijn opgetreden,
een diepe indruk hield hij
begin dit jaar over aan een
concert met Het Brabants
Orkest in de gerestaureerde
Gertrudiskerk in Bergen op
Zoom. Een matige akoestiek.
„Maar het feit dat ze je uit
nodigen! En dan nog met
Het Brabants Orkest, waar
ik nog nooit mee had ge
speeld. Het is toch - bijna
dan - in je geboorteplaats, in
je eigen provincie".
AMSTERDAM (ANP) - AUe
tekenen wijzen er op dat er
een blijvende en stijgende
waardering onder het Neder
landse pubUek bestaat voor li
teratuur. De eerste aanwijzin
gen van een nog niet afgerond
onderzoek over 1986 van de
Stichting Speurwerk betref
fende het Boek geven aan dat
de Uteratuur procentueel een
steeds groter aandeel in de
boekenverkoop opeist. De de
finitieve cijfers van dit onder
zoek verschijnen over onge
veer drie weken.
Dit vertelde directeur H.J.
Kraima van de Commissie
Propagande voor het Neder
landse Boek (CPNB) gisteren
op de persconferentie ter gele
genheid van de 52-ste Boeken
week, die dit jaar gehouden
wordt van 18 tot en met 28
maart.
Ook andere onderzoeken
wijzen in dezelfde richting:
jongeren ruimen voor lezen
een constant en hoog percen
tage van hun tijd in en scho
lieren kijken veel TV, maar le
zen ook veel. Kraima maakte
ook bekend dat de belangstel
ling tijdens de Boekenweek
van 1986 overweldigend was.
De oplage van het boeken
weekgeschenk van 460.000 ex
emplaren ging geheel weg, en
dat was 12 procent meer dan
in 1985.
Dit jaar staat de Boeken
week in het teken van Am
sterdam Culturele Hoofdstad
van Europa. Ter gelegenheid
daarvan zal het Boekenbal op
17 maart in de Stadsschouw
burg in Amsterdam, waarvoor
vrijwel geen kaarten beschik
baar zullen zijn, Europees ge
tint zijn en wordt ook een bij
eenkomst georganiseerd met
auteurs uit Europese landen.
Tevens zal een speciale Boe
kenweekuitga ve verschijnen,
geschreven door Rudy Kous
broek, die 4,95 gulden zal kos
ten.
Het Boekenweekgeschenk
voor dit jaar, de novelle 'Het
Rookoffer' is geschreven door
Tessa de Loo, die in 1983 debu
teerde met de veelgeprezen en
bekroonde verhalenbundel 'De
meisjes van de suikerwerkfa-
briek'. Onlangs verscheen
haar eerste roman 'Meander'.
Ieder die een boek koopt vanaf
19,50 krijgt de novelle 'Het
Roopkoofer' gratis.
Een oude in 1970 verdwenen
traditie zal dit jaar weer in ere
worden hersteld. Het ministe
rie van WVC heeft de CPNB
gevraagd het instituut 'De best
verzorgde Boeken' opnieuw in
te stellen. Er is intussen al een
jury samengesteld, die een se
lectie zal moeten maken van
de grafisch best verzorgde
boeken. In juni zal worden be
kend gemaakt welke boeken
uit 1986 op dit punt het meest
opvielen. Het ligt in de bedoe
ling de selectie in het najaar
tentoon te stellen.
LONDEN (RTR) - De
BBC In Londen heeft be
kendgemaakt dat zij be
gint met een internatio
nale satellietnieuws
dienst naar het voorbeeld
van haar BBC World
Service op de radio, zelfs
als de regering haar ver
zoek om subsidie afwijst
De directeur Externe
Uitzendingen van de
BBC, John Tusa, zei op
een persconferentie dat
men niet ging zitten
wachten tot er geld af
kwam van het ministerie
van financiën - hoewel
men meende er de beste
redenen voor te hebben -,
maar dat men zocht naar
andere financieringsme
thoden door joint ventu
res.
Tusa begrootte de to
tale kosten voor het eer
ste jaar op 13.8 miljoen
pond sterling. Hij zei dat
de BBC Satellite Service
binnen een half jaar in de
lucht kon zijn. De com
merciële rivaal van de
BBC, Independent Tele
vision News (ITN), begon
deze maand via satelliet
programm's in het Engels
uit te zenden naar Euro
pa.
Volgens de BBC wordt
haar World Service, uit
gezonden in 37 talen, be
luisterd door 120 miljoen
mensen in 150 landen.
Vorig jaar kreeg zij een
subsidie van het ministe
rie van buitenlandse za
ken van 110 miljoen pond
sterling.
Japan, Canada,
Australië, Verenigde Sta
ten en enkele Europese
landen overwegen vol
gens de BBC haar televi
siejournaal van een half
uur over te nemen. Het
wordt op vijf dagen in de
week in het Engels uitge
zonden vanuit Londen.
Lo van Hensbergen. - fotoanp
AMSTERDAM (ANP) - De acteur Lo van Hensbergen is
in de nacht van vrijdag op zaterdag in zijn woning in
Amsterdam plotseling overleden. Hij is 69 jaar geworden.
Na in de Tweede Wereldoorlog in contact te zijn gekomen
met toneel bleef hij er onafgebroken mee bezig niet alleen
als acteur op podia, voor film, radio en televisie, maar ook
als toneelschrijver, regisseur, docent en toneelleider. Ver
der was Van Hensbergen lid van onder andere de Raad
voor de Kunst en als bestuurder van de Nederlandse To
neelkunstenaarsvereniging. Hij trouwde in 1949 met de
actrice, vertaalster en toneelpedagoge Liane Saalborn
(Liana Helena Zaalborn).
Lode wijk Gerard van Hensbergen werd in Soekaboe-
mi, Indonesië, geboren. Zijn opleiding tot psycholoog
moest hij afbreken nadat hij had geweigerd de loyali-
teitsverWaring van de bezetter te tekenen. In zijn onder
duikperiode kreeg hij zijn eerste toneellessen van dr. L.
Berger en later ook van Louis Saalborn, Frits van Dijk en
Bodi Rapp. In 1945 maakte hij zijn debuut bij De Kome
dianten als referendaris in 'Ik breng geluk' van F. Mol
nar.
Lo van Hensbergen werkte achtereenvolgens bij de to
neelgroepen START, Amsterdams Toneelgezelschap,
Theater, Toneelvereniging, Zuidelijk Toneel, Toneel
werkgroep Test, Ensemble, Nieuw Rotterdams Toneel,
Nederlandse Comedie en Globe. Hij speelde voorts rollen
in tal van vrije en speciale produkties, waaronder de mu
sical 'De dader heeft het gedaan' van Annie M. G.
Schmidt en Harry Bannink.
Van Hensbergen schreef onder andere 'Banjir' en
'Tuinfeest'. Belangrijke produkties regisseerde hij bij
Globe, Toneelvereniging, Ensemble en Nederlands
Volkstoneel.
Von onze rtv-redactie
HILVERSUM - Het befaamde
Britse satirische programma
"Monty Python' komt waar
schijnlijk weer terug op het
VPRO-scherm. Het betreft
hier 26 herhalingen uit 1976 en
1979. De VPRO is nog in on
derhandeling, maar als alles
goed gaat, start de serie weer
op 12 april.
'Monty Python' brengt ab
surde humor en heeft model
gestaan voor een nieuw soort
televisie-humor. John Cleese,
Graham Chapman, Erik Idle,
Terry Jones en Michael Palin
zijn inmiddels hun eigen weg
gegaan, maar het aantal lief
hebbers van de oude tv-series
en de bioscoopfilms is nog al
tijd zeer groot.
Door Henk Egben
|J®V BOSCH - „Sinds 1836
■«eeft de provincie zich als
lleen ander nauw betrokken
lievoeld met het dynamisme,
Ijk unieke vitaliteit en crea-
nviteit van haar bevolking",
|x> klinkt het ronkend uit de
|®ond van de Bestendige
■Reputatie van het Belgische
|9rabant Wat dat aan beel-
lende kunst heeft opgele-
l'wd wordt tot 14 maart - se
lectief - getoond in het Ne-
«nandse Brabant; in het
■kssche provinciehuis.
I m honderdvijftig jaar
en ontston<! deze Belgi-
rhe provincie (De provin-
pewet kwam toen tot stand)
nog acht andere. Hoe
pel de wortels veel dieper in
et verleden liggen was de
'■scheuring van Noord-Ne
erland de directe aanlei-
mS „Sindsdien heeft de
tovincie getracht in te spe-
op diverse culturele
uitingen. Dit gebeurde over
wegend via een 'aanmoedi-
gingspolitiek' van subsidië
ren en aankopen", zo heet
het
Beeldende kunst werd de
eerste honderd jaar aange
kocht op voorstel van de le
den van de provincieraad.
Sedert de twintiger jaren
werden deskundigen inge
schakeld. „Uit de kunstver
zameling van de provincie
kan men als het ware deze
periode van kwalitatieve
bewustwording aflezen", zo
wordt gezegd. Tekenend is
dat op deze expositie het
oudste schilderij - voor
zover we konden nagaan -
een portret van gouverneur
Liedts is van de hand van
Jan Frans Portaels (1813-
1895).
Maar ook een Constantin
Meunier (1831-1905), die met
zijn sociale (Borinage) beel
dingen zo'n indruk maakte
op Vincent van Gogh is al bij
de verzameling; maar met
een 'Hanengevecht in Span
je'Georges Minne (1866-
1941) is met een houtskoolte
kening van het moederschap
ook een vertegenwoordiger
van de oude garde. De poin-
tillist Theo van Ryssel-
berghe met de olieverf 'An-
nemomen; de relativerende
Edgard Tytgat (Het bewe
gend Beeld, olie), een Leon
Spilliaert (Planten, pastel)
of een Henri Evenepoel, een
van Belgisch belangrijkste
impressionisten/ genrestuk
ken (Tas met thee) zijn en
kele met name te noemen
vertegenwoordigers die de
collectie een voornaam aan
zien geven bij de start.
Aan kwaliteit ontbreekt
het niet bij deze selectie van
tachtig stukken uit uit het
ruim twee duizend stukken
tellende 'kunstpatrimo
nium'. Het is bijna allemaal
gedateerd, degelijk en braaf.
Er is weinig te beleven van
de actualiteit De jongsten
van het gezelschap zijn
Pierre Alechinsky (1927) met
een litho uit 1981 en de post-
expressionist Frans Min-
naert (1929) met het oliedoek
'Bezoek van St. Antonius'.
De tussenmoot is het grootst.
Natuurlijk is men dan trots
op een Rik Wouters, die be
halve met het doek 'Zittend
naakt' ook aanwezig is met
een brons (In de zon). Beel
den zijn er meer: een buffel
van kunstsmid Herman
D'Haese; een bronzen plan
ter van Harry Elström; een
marmeren 'Lachster' van
Rik Wouters: bronzen beeld; te zien in Den Bosch.
Joseph Witterwulghe en een
bronzen 'Marianne' van Dolf
Ledel etc.
Natuurlijk ontbreken
Delvaux (Winter, olie) en
Magritte (Shereade, olie)
niet; maar ze zijn er niet op
hun best. Een olie landschap
van Derain, 'Nachtlichten'
in olie van De Boeck, 'Azin-
court' - olie - van De Muyl-
der, 'Gezichten van Carna
val' op een paneel van Cob-
baert, 'De weg der Scholie
ren' in olie van Mendelson of
een Naakt door Gustave van
de Woestyne zijn nog wat
representatieve stukken
voor deze selectie.
Het is een reizende expo
sitie, die al bijna een jaar in
België heeft gelopen en nu
even de grens is overgeko
men. De collectie lijkt heel
voorzichtig samengesteld
voor het brede publiek dat
onderweg getrokken dient te
worden.
Jammer dat de
kans gemist wordt om sa
men met deze tentoonstel
ling een deel van het Noord
brabantse kunstpatrimo
nium voor te stellen. En dan
maar nadenken over pro
vinciaal kunstbeleid. Mis
schien was het dan toch nog
spannend geworden
l