Ginjaar-Maas: twijfels bij lage opheffingsnorm
Mariënburgvereniging gaat stug door
Aids: geen risicogroepen maar risicohandelingen
FEITEN
AIDS
AIDS IS NOT
PREJUDICED
IT CAN KILL
ANYONE
DON'T DIE
IGNORANCE
IGNORANCE.
even,
UITBLAZEN
devolutie met leg
Fiscale
constructies
.BIBS
Dl EMM
ACHTERGROND
VOORTGEZET ONDERWIJS MOET NU 'GOEDSCHIKS' FUSEREN
Iraks: 'begrip'
K)or EG-heffing
'NIEMAND KAN ONS UIT DE KERKGEMEENSCHAP ZETTEN'
;en ziekten
ioor cadmium
de Kempen
O V E R
OF
[arktgericht
pakket voor w
®STEMCOMMI
DONDERDAG 19 FEBRUAR11987
IC
w
A-r-n.:::
PUS DON'T DIE OF
EEN beetje showman
was hij wel; de belas
tinginspecteur in Te-
levizier. Bruine kop,
blonde snor en krullen.
Modieus jasje. Niet direct
het type dat je voor ogen
staat wanneer je bezig
bent met het invullen van
je aangiftebiljet. Zijn flegma
leek me wat gespeeld, het lag er
een beetje dik op, maar ik vond
ook dat hij voor een belasting
inspecteur tamelijk openhartig
was, óók als Ria Bremer een
vraag had die hij niet wilde be
antwoorden. Geen gedraai,
maar recht voor z'n raap: „dat
zeg ik natuurlijk niet."
Nu Televizier wat meer tijd
uittrekt per behandeld onder
werp, is de kans dat je er wat
wezenlijks van opsteekt aan
zienlijk toegenomen. Toch
blijkt steeds weer hoe snel de
verwarring toeslaat wanneer er
meer gespreksdeelnemers zijn.
Ria Bremer begon met het to
nen van de beruchte blauwe en
velop 'met het ingewikkelde pa
pier' erin. Daarvan waren er
door de belastingdienst weer
4,5 miljoen verzonden. Menig
een, dacht Ria, zat nu thuis, in
zijn echte of fiscaal gecon
strueerde werkkamer, te beden
ken hoe hij zo weinig mogelijk
belasting zou kunnen betalen.
„En, professor Heertje (al
tijd Heertje, onze nationale
zwartgeld-specialist) hoeveel
verdonkeremanen we met z'n
allen bij deze bezigheid?" Zo
begreep ik tenminste de vraag,
maar Heertje kwam meteen
met zijn 15 tot 20 miljard aan
dragen. Ik ben geen snelle reke
naar, maar daar schrok ik be
hoorlijk van. Dat is gemiddeld
per aangifte 3.333 tot 4.444
gulden en daarvoor zou je vol
gens de populaire vuistregel op
je aangifte 6666 tot 8888 gul
den inkomsten moeten kunnen
verduisteren, tenzij je in het 72
procentstarief valt, maar vol
gens de statistieken zijn er dat
maar weinig van de 4,5 miljoen
invullers.
Het was de inspecteur die
meteen al de eerste van een
reeks nuanceringen aanbracht.
Professor Heertje had het blijk
baar over het totale zwarte cir
cuit en daarvan vertegenwoor
digt de belastingbesparing van
degenen die hun aangiftefor
mulier verkeerd invullen maar
een deel. Ik was gerustgesteld.
Stel je voor: mijn lotgenoten
weten gemiddeld tot tegen de 8
mille uit de neus van de fiscus
te houden en ik, stommeling,
zit te tobben met een werkka
mer die nog echt is ook en in
hartje winter niet eens lekker
warm gestookt kan worden om
dat er maar een 'slaapkamerra
diator' op zit.
WIM KOCK
bedoel: geen foefje laten ze
passeren, ze vertrouwen je ver
halen evenmin als de inspecteur
dat doet; proberen met vak
kundige slimmigheidjes je gege
vens toch boven tafel te krijgen
en kunnen er niet aan begin
nen, zomin als de inpecteur
zelf, om bij de mensen thuis te
gaan controleren of er niet ook
een bed op de 'werkkamer'
staat. Hij zei dat laatste op een
toon alsof het hem nog speet
ook. Die goudeerlijke consulen
ten zitten dus eigenlijk het werk
van een redelijke belasting-in
specteur te doen, alleen tegen
veel hogere betaling.
Naar de minder scrupuleu
ze, en als het'om constructies
gaat misschien veel 'vindingrij
kere', consulent stappen helpt
ook niet veel, want die lieden
heeft men bij de belasting weer
snel in de gaten. De inspecteur
gaf toe dat alleen al het feit dat
de naam van een bepaalde con
sulent aan je aangifte is verbon
den, voor de fiscus aanleiding
kan zijn een extra controle te
verrichten. Zoals Ria Bremer
zei, zelfs 35 minuten is te kort
om een werkelijk goed beeld te
krijgen van een ingewikkelde
materie als het belastingstelsel
en zijn sluiproutes en ontsnap
pingswegen, maar ik dacht ge
noeg te hebben gehoord om de
consulent maar links te laten
liggen zolang ik nog de alma
nakken van Elsevier, Kluwer
c.s. kan lezen.
Het is bon Ion om het aan
giftebiljet 'veel te ingewikkeld'
te vinden en een hekel te heb
ben aan het invullen ervan. In
m'n hart ben ik het daar niet
mee eens. Het aangiftebiljet
vind ik niet half zo ingewikkeld
als sommige 'toelichtingen' in
Elseviers Belastingalmanak.
Niet zelden heb ik, om zeker te
zijn van wat ik las, het overi
gens wel wat al te summiere
toelichtingsboekje van de be
lastingdienst er naast gelegd.
Voor iemand die normaal kan
lezen en ordentelijk kan denken
- pak weg op het niveau van
het middenstandsdiploma
boekhouden - hoeft het formu
lier op zich geen problemen te
hebben.
Het vergaren, rangschikken
en optellen van gegevens, het
schrijven van toelichtingen en
het invullen van het biljet kost
me doorgaans twee avonden.
Het zijn avonden vol heilzame
verrassingen. Jaartotalen kun
nen je doen schrikken en laten
je zien waar het wel wat minder
kan. Zelfs als ze een aftrekpost
opleveren, heb je ze toch eerst
aan je huishoudpotje moeten
onttrekken. En dan nog: je
krijgt er niets voor terug, je be
taalt hoogstens iets minder na
en dat is alleen in theorie het
zelfde.
Veel meer in overeenstem
ming met het stereotype beeld
dat je nu eenmaal hebt van be
lastinginspecteurs, was het
voorkomen van de representant
van de bona fide belastingcon
sulenten. Deze man sprak niet
erg duidelijk over zijn vak. Uit
zijn woorden begreep ik eigen
lijk nog het beste dat je .de
meest bona fide consulenten s
beter kunt overslaan en dat je
je net zo goed rechtstreeks tot
de inspecteur kunt wenden. Ik
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllimimilllllllllllllllllllllllllli
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans-hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
24,20 per maand; 69,75 per kwartaal of 271,00 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Ranlzrolsticc'
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
T5 PAGINITONDERDAG 19 FEBRUAF
Door Ad Burger
„Een lege dop", zo ka
rakteriseerde PvdA-Ka-
merlid Leijnse het wets
voorstel voor de nieuwe
opheffingsnormen in het
voortgezet onderwijs. De
indienster van het wets
voorstel, staatssecretaris
Ginjaar-Maas (Onder
wijs, WD) dacht er in
feite net zo over. Ook zij
vond het eigenlijk een
voorstel-van-niks, maar
ze kon, gezien de poli
tieke onhaalbaarheid
van haar eerste plannen,
moeilijk anders.
Ondanks die bedenkingen
ging een meerderheid van de
Tweede Kamer maandag
avond toch akkoord met het
wetsvoorstel dat regelt dat
scholen in het voortgezet on
derwijs met minder dan der
tig leerlingen per leep aar
hun bestaansrecht verliezen
en eventueel dienen te fuse
ren met een andere onder
wijsinstelling. Een voorstel
dat een aanzienlijk andere
inhoud heeft dan het oor
spronkelijke plan van de
staatssecretaris. Dat voorzag
in een opheffingsnorm van
zestig, met uitzonderingen
('reducties') voor scholenge
meenschappen en scholen in
zeer dunbevolkte streken (de
zogenaamde 'Zeeland-va
riant').
Zo'n herschikking is nodig
omdat het onderwijs de ko
mende jaren door de dalende
geboortecijfers met minder
leerlingen te maken krijgt.
Om dat proces in goede ba
nen te leiden, was in de ogen
van het kabinet een regionale
reorganisatie in het voortge
zet onderwijs nodig, met een
strenge opheffingsnorm van
zestig leerlingen per 'klas' als
instrument ('stok achter de
deur', aldus Ginjaar-Maas)
om scholen tot fusie te bewe
gen. Op die manier, aldus de
staatssecretaris, zou worden
voorkomen dat een kleine,
maar voor het onderwijsaan
bod wel belangrijke vorm
van onderwijs in een be
paalde plattelandregio zou
verdwijnen. Belangrijk ar
gument was verder dat het in
stand houden van kleine
scholen het rijk handen vol
geld zou kosten. Een fusie op
grote schaal zou de rijks
overheid zo'n 58 miljoen kos
ten.
Tegen die plannen fulmi
neerden onderwijs- en bestu
renorganisaties en coalitie
partner CDA. Ze vreesden
dat vooral op het platteland
zeer veel scholen in het
voortgezet onderwijs het
loodje zouden leggen; scholen
die niet zelden van protes-
Ginjoar Maas: stok achter de deur - foto archief de stem
tants-christelijke of katho
lieke signatuur zouden zijn.
Een aantasting van de positie
van het bijzonder onderwijs
dus, niet te verteren voor de
christen-democraten. „In dat
geval hadden we kaalslag in
het onderwijs gepleegd", ver
woordde CDA-Kamerlid
Kraaijeveld-Wouters dins
dagavond in het debat nog
eens kernachtig het stand
punt van haar partij.
Bij de PvdA en WD rede
neerde men overigens net
andersom. Daar vond men
dat door het verdwijnen van
een aantal kleine christelijke
scholen de verhouding tussen
het bijzonder en het open
baar onderwijs wat beter in
balans gebracht werd. Beide
partijen zijn namelijk van
mening dat het openbaar on
derwijs in Nederland zwaar
ondervertegenwoordigd is.
De protesten van CDA en
onderwijsorganisaties had
den succes: de staatssecreta
ris haalde vorig jaar, onder
maatschappelijke druk en
zeer centre coeur, bakzeil. De
norm werd verlaagd naar
dertig, als gevolg waarvan
alleen heel kleine scholen
(een mavo-4 met minder dan
120, een havo met minder dan
150) moeten worden opgehe
ven. Uiteindelijk gaat het om
zo'n driehonderd scholen.
waarvan er al zo'n honderd
een fusie hebben aangegaan.
Van een echte herschikking
is in feite geen sprake meer,
reden waarom de staatssec-
teraris weinig heil meer ziet
in het opstellen van regionale
plannen.
De oppositie vreest dat de
nieuwe opheffingsnorm het
onderwijs op den duur geen
goed zal doen. Veel minder
scholen worden met opheffen
bedreigd, veel minder scho
len zien daarom het heil in
van fusie. Het gevolg: die
scholen die onder de nieuwe
opheffingsnorm blijven, ver
dwijnen ook inderdaad en
een versmalling van het on
derwijsaanbod treedt op.
PvdA'er Leijnse illu
streerde het met een, naar
zijn zeggen, veel voorkomend
voorbeeld uit de praktijk. In
een bepaald kleine gemeente
staan een lhno-school en een
mavo-school. Beide scholen
hebben net iets meer dan
dertig leerlingen, ze dreigen
in de gevarenzone te komen.
In Leijnses visie zouden
beide scholen elkaar gaan
beconcurreren, elkaar leer
lingen gaan afsnoepen. Een
van de scholen (bijvoorbeeld
de mavo-school) raakt onder
de norm en wordt opgeheven,
de overgebleven school (de
Ihno) neemt het restant-ma
vo-leerlingen op. Het resul
taat: in de gemeente blijft
één school over, die alle
maar voorziet in huishoi
en nijverheidsonderwijs,
de redenering van Leijt
zou pen strengere opt
fingsnorm - hij kwam
wijze van compromis
een norm van 45 - veel
werken. In dit specifieke
val zitten beide scholen oni
de norm en zijn ze wel
dwongen met elkaar te
ren. Het gevolg is dan
scholengemeenschap die
wel een mavo- als een
richting kent
Nu de opheffingsnorm
'dwangmiddel' is verdwer
zullen scholen heel wat
der snel de noodzaak van
menwerking inzien,
staatssecretaris onderker
dat ook en kwam tijdens
debat met de niet toezeg
dat ze fusiescholen zou gi
helpen met 'extra facilli
ten'.
Het is echter zeer de vra
of het voortgezet ondei
goedschiks tot samenga
wil overgaan, nadat
een eerder stadium te
gelopen is tegen de maal
waarmee fusies 'kwaa
schiks' konden worden al_
dwongen. De laatste cijfen|
van de driehonderd s<
die onder de dertig-no
vallen, is pas één-derde ge
seerd - lijken de staal
taris weinig reden tot
geven.
gEROOSKERKJE - Land-
^uwminister Braks heeft in
rote lijnen begrip voor de re-
Jente prijsvoorstellen van de
Europese commissie. „De prin
cipiële benadering, een meer
parktgericht beleid spreekt
,e wel aan", reageerde hij
.steravond voor het eerst in
Cet openbaar op de voorstellen
Lan Andriesen.
Over de fel omstreden hef-
ng op olieën en vetten liet
jjraks zich in het Walcherse
erooskerke voorzichtig uit.
ijjj wacht het kabinetsberaad
jaarover af. Zoals bekend
[lebben vooral de consumen-
enorganisaties woedend ge-
eageerd op dit onderdeel van
He voorstellen omdat de hef
fing voor een deel moet wor-
Hen doorberekend aan de con
sumenten.
Met de daling van sommige
fen de bevriezing van andere
Lijzen had hij vrede. Ook het
Seleidelijk afbreken van de
gn. monetaire compenserende
ragen vond hij terecht.
Door Jan Bouwmam
WAAROM blijven men
sen nog in de katholieke
kerk? Het was een van
de vragen van IKON-
journaliste Trudy Klein
aan de Nijmeegse eme
ritus-hoogleraar Schil-
lebeeckx afgelopen zon
dag in het programma
'De andere wereld van
zondagmorgen'. Ge
spreksonderwerp - wat
anders - de actuele dei
ning rond kardinaal Si-
monis omtrent homofi
lie, feministische theolo
gie en doceerverbod
voor docenten van de
Utrechtse theologische
hogeschool. Vandaag en
morgen dienen de korte
gedingen die tegen Si-
monis zijn aangespan
nen.
Schillebeeckx' antwoord
op de IKON-vraag had iets
verlegens. Als je eruit stapt,
zei hij, naar wie zou je dan
gaan? In elke kerk is wel wat
waar je kritiek op zult heb
ben. En yan de geschiedenis
hebben we geleerd dat een
eigen club beginnen geen en
kel perspectief biedt, omdat
je na verloop van tijd nood
zakelijkerwijs weer naar
eenheid moet groeien.
Een fermere instelling viel
te bespeuren bij de Mariën-
burgvereniging die vorige
week voor de eerste keer in
haar 3-jarig bestaan een con
gres hield. De ongeveer 600
aanwezige leden bleken er
helemaal niet mee te zitten
dat de aanvrage om kerke
lijke erkenning van de ver
eniging was afgewezen. In de
woorden van haar voorzitter,
prof. dr. G. Staal: „Al zijn we
dan geen katholieke vereni
ging, we zijn natuurlijk wel
een vereniging van katholie
ken-geen paus, geen bis
schop kan ons dat afnemen
en niemand kan ons uit die
kerkgemeenschap zetten."
De Mariënburgvereniging
gaat dan ook binnen de ka
tholieke kerk stug door met
haar activiteiten, betoogde
voorzitter Staal. Die activi
teiten zullen geen brave ge
hoorzaamheid, maar mon
digheid aan de dag leggen,
waarbij kritiek én protest,
waar nodig en geboden, niet
zullen worden geschuwd.
Wat de huidige kerkleiding
daarvan vindt, blijkt uit de
mondelinge mededeling van
kardinaal Simonis aan Staal:
„De Mariënburgvereniging is
een bedreiging voor de kerk."
Voorzitter Staal maakte
van de gelegenheid gebruik
om wat preciezer de doelstel
lingen en de opties van de
vereniging te presenteren.
Zij wil een aangepaste voort
zetting zijn van de kerkelijke
vernieuwingsbeweging van
de zestiger jaren. In de kerk
is een sterk streven naar res
tauratie op gang gekomen als
gevolg waarvan vele katho
lieken de kerk hebben verla
ten, zei Staal. De vereniging
streeft ernaar uittredingen
van katholieken tegen te
gaan door informatie, vor
ming en bemoediging. Door
in voorkomende gevallen te
protesteren tegen bepaalde
ontwikkelingen en opvattin
gen. Door leken, vrouwen,
Halkes: leek negatief getekend
- fotoarchief de stem
mannen en jongeren te hel
pen loyaal en kritisch in de
kerk te staan en te werken.
De vereniging legt er zich
niet bij neer dat vele ontwik
kelingen door het centrale
beleid vanuit Rome geblok
keerd zijn geraakt, bijvoor
beeld op het gebied van de
katechese, de oecumene, het
huwelijkspastoraat en de po
sitie van de vrouw in de kerk.
De Mariënburgvereniging
gaat echter ook een stap ver
der. Waar bisschoppen pas
toraal in gebreke blijven, wil
de vereniging als het ware
plaatsvervangend optreden.
Zo laten de bisschoppen ver
stek gaan inzake de grote
nood van mislukte huwelij
ken en mislukte relaties; een
nood die een herderlijk
schrijven meer dan verdient.
De Mariënburgvereniging
heeft daartoe maar het ini
tiatief genomen en de plan
nen zijn in een ver gevorderd
stadium.
Staal ging n.a.v. de zich
snel ontwikkelende medisch-
biologische wetenschappen
kort in op de relatie weten
schap-kerk. Wetenschap is
volgens hem niet verenig
baar met een kerk die is ge
baseerd op dogma's en starre
wetten, maar wel met een
kerk die is gebaseerd op ver
trouwen. Dit was evenzeer
een duidelijke positiebepa
ling van de vereniging.
De Mariënburgvereniging
presenteerde zich op haar
eerste congres in Tilburg na
drukkelijk als nooit tevoren
als een lekebeweging. Dit
viel des te meer op, omdat
aan de wieg van de vereni
ging nogal wat mensen heb
ben gestaan die kaderfunc
ties in de kerk bekleden. „Be
roepsgelovigen", zoals ze in
Tilburg een keer genoemd
werden, waren op het con
gres ook rijkelijk vertegen
woordigd. Opgemerkt werd
dat het grijs bij de congres
gangers nogal domineerde en
dat de verenigingeen wat eli
tair karakter heeft. Voorzit
ter Staal verklaarde beide
fenomenen zo: de vereniging
is op de eerste plaats een ba
sisbeweging die haar ge
dachten en visies vooral in
kleine kringen in de regio's
wil uitdragen. Een zekere eli
taire inbreng is in een grote
vereniging nodig. Maar heel
veel leden zijn mensen, die in
de kerk zijn opgegroeid, die
door het tweede Vaticaanse
concilie weer vertrouwen
hadden gekregen in de kerk,
die dat perspectief weer zien
.'verloren gaan, die dat terug
willen hebben en daarom
j uist lid zij n geworden.
Trekt dat ook jongeren
aan? Ze waren in Tilburg
nauwelijks aanwezig. „De
jongeren vinden dat wij zeu
ren", werd voor het front van
de volle aula opgemerkt. Wij
hebben het nog steeds maar
over die Johannes XXIII.
Maar het gaat hun om de
kerk en de problemen van
nu: drugs, derde wereld,
mensen die uit elkaar gaan.
„De jeugd wil dat de kerk be
zig houdt met de problemen
van vandaag!", klonk het
waarschuwend.
Het congresthema
overigens een specifiek bit]
nenkerkelijk onderwerp:
leek in de kerk. Wel een ad
eel thema gezien de bisscht;
pensynode dit najaar in
me. Emeritus-hoogleraar!
tharina Halkes toonde
dat in de voorbereid
stukken van deze synode j
leek weer overheersend
gatief getekend wordt,
plaats in de kerk wordt alte|
eerst als een probleem ge
en zijn taak allereerst buile
de kerk gesitueerd. Het voorj
conciliaire kerkmodel,
seerd op de scheiding
priester - leek, kerk - wen
geest - lichaam, man
vrouw, wordt gepoogd ten
te halen: ieder op zijn/h
plaats- in de hiërarc
rangorde.
Hoe te voorkomen dat 1
in Rome een synode oven
zonder leken wordt? Alt
zonder eenzijdige, wa:|
voorgeprogrammeerde lef
kendeelname. De verenig
besloot zich op mogelijk
den te beraden en haar lid
IEN BOSCH/LUYKSGE-
1TEL (ANP) - De hoge con-
ntratie cadmium in de bo-
lem van de Kempen heeft bij
Ie bevolking niet geleid tot
iektes. Dat schrijft dr. R.
ioppener, directeur-genees-
leer van de regionale gezond-
eidsdienst, in een brief die
oensdag huis aan huis is ver-
ireid in Luyksgestel. Inwo-
ièrs van die gemeente hebben
1984 meegedaan aan een
-ootscheeps bevolkingson-
lerzoek.
Uit het onderzoek is geble-
:en dat het cadmiumgehalte
de urinemonsters in Luyks-
;estel hoger is dan in Zeeland,
lij de inwoners van Luyksge-
itel is ook een verandering in
Ie nierfunctie meetbaar. Die
'erandering heeft echter niet
jeleid tot een nierziekte.
Uit het bevolkingsonder-
-k is duidelijk gebleken dat
ir in de Kempen uit een oog-
lunt van de volksgezondheid
irake is van een ongewenste
dtuatie. Dat zei de Brabantse
;edeputeerde H. van Lieshout
'oensdagmiddag op een pers-
inferentie in Den Bosch. „Om
beginnen is het nodig 900
'olkstuinen in Luyksgestel en
ludel te. saneren. Desnoods
loeten ze worden afgegra
ven", aldus Van Lieshout.
DEI
heit
heei
wet!
zelf
tela
D
tijdt
tern
naai
Oor:
Dee
gen
het
stroi
bezu
op te steken bij zustervereiij
gingen in Europa.
Zoals de Mariënburgven
niging in Tilburg voor
voetlicht trad, leek het i
club die zich niet uit het »tj
laat slaan door het ontsta
beleidsklimaat in de katli
lieke kerk. Het leek ook a
club met meer potentie i
de 'Open-kerk-beweging'i
na de benoeming van
Gij sen ontstond, maar
trekkelijk klein van omval
is gebleven. Het mag
verbazen dat de Mariënbir|
vereniging uitgroeit tot i
lekebeweging in de R.K.Kt'1
van Nederland die naarkwf
liteit en kwantiteit voorï
bisschoppelijke beleidsttfl
kers een niet te ontwijk
gesprekspartner is, of ze d
nu willen of niet.
Door Rime Brandxma
Wat is aids nu precies?
Alleen een homoziekte,
een flikkerkwaal? Daar
leek het op bij de ont
dekking, in het begin
van de jaren '80. Een ge
heimzinnige nieuwe
ziekte die zich, eerst nog
bescheiden, voordeed bij
homoseksuele mannen
met een uitbundig seks
leven van veel wisse
lende contacten met
anaal geslachtsverkeer
(in de volksmond: kont
neuken).
Dat is nog steeds de voor
naamste risicogroep. Maar
aids besmet en doodt ook
spuitende drugsverslaafden.
Èn hetero's, bijvoorbeeld na
onbeschermde seks (dus zon
der condoom) met verslaafde
prostituées ('heroïne-
hoerljes'). In Afrika op grote
schaal juist hetero's. Het gaat
bij aids eerder om risicohan
delingen dan om risicogroe
pen.
Aids staat voor het Engelse
Acquired Immune Defi
ciency Syndrome, ofwel
stoornis van de afweer. Het
AIDS-virus, de veroorzaker,
dat we afgekort HTV noemen,
breekt het afweersysteem
van ons lichaam af. Infecties,
waar ons lijf normaal korte
metten mee maakt, maken
aids-patiënten doodziek. Let
terlijk. Hun lichaam is er
weerloos tegen geworden.
Wat moet je je bij het aids-
virus voorstellen?
Het virus, HTV dus, ziet er
AIDS: EEN HUIVERINGWEK
KENDE EN AANGRIJPENDE
ZIEKTE. DE DOOD IS ON
ONTKOOMBAAR, HET LIJ
DEN AFSCHUWELIJK, UIT
PUTTEND: AFTAKELEN EN
WEGTEREN. GENEZING IS
NOG VER TE ZOEKEN. DE
STEM ZET IN EEN SERIE
VAN DRIE VERHALEN DE
FEITEN OP EEN RIJTJE.
onder een sterke microscoop
uit als een dubbelwandig
bolletje met naar buiten ste
kende receptor-moleculen;
een mini-landmijn met slag-
pinnen. Terugredenerend
moet het nieuwe virus, een
mutatie, in het begin van de
jaren '70 opgedoken zijn in
Centraal Afrika. Via Haïti
bereikte het de VS. Maar wat
HIV zo lastig maakt is de
lange en onduidelijke incu
batietijd, de tijd tussen be
smetting en ziek worden:
tussen een half jaar en min
stens 7 jaar. Al die tijd kun
nen met HTV besmette men
sen ('seropositieven') dus ook
onwetend anderen besmet
ten.
Hoeveel aids-patiënten
zijn er al gestorven en hoe
veel lopen met het virus
rond?
In ons land zijn op dit mo-
ILÜKETT.'
AT LEAST ROCK'N'ROLL
CAN'T GIVE YOU AID8.
In Engeland probeert de overheid aids via een agressieve reclamecampagne te bedwin
gen.
ment 218 patiënten geregi
streerd - waaronder 7 vrou
wen - waarvan (sinds april
1982) 126 overleden zijn, ruw
weg 60%. Maar dat is het
topje van de ijsberg: door de
lange incubatietijd is dat in
feite het beeld van een jaar'of
5 geleden. Per week doen zich
1 of 2 nieuwe gevallen voor.
De vuistregel is, dat elke 10
maanden het aantal patiën
ten zich verdubbelt. Naar
verwachting zal Nederland
eind 1990 3500 aids-patiënten
tellen, die nu dus al besmet
zijn. Ook kom je het cijfer
van 6.000 daarvoor wel tegen.
Andere schattingen spreken
van 30 tot 100-maal zoveel
mensen besmet als er patiën
ten zijn. Dat zou voor ons
land dan al enkele honderd
duizenden seropositieven op
leveren. Deskundigen noe
men elk cijfer 'nattevinger--
werk'.
In de VS zijn een kleine
30.000 gevallen van aids gere
gistreerd, waaronder bijna
400 kinderen; 16.000 daarvan
zijn al overleden. Al meer
dan een miljoen mensen zou
den er besmet zijn, wat in
1990 meer dan 250.000 patiën
ten oplevert en zeker 180.000
doden, méér dan de oorlog in
- foto archief de stem
Vietnam aan Amerikanen
kostte.
De cijfers voor Afrika zijn
nog huiveringwekkender, zij
het dat het daar helemaal om
ruwe schattingen gaat Aids
zou daar al 5 miljoen man
nen, vrouwen en babies be
smet en minstens 50.000 een
gruwelijke dood ingejaagd
hebben.
Welke kans loop je in ons
land, ziek te worden als je
met het aids-virus geïnfec
teerd bent?
Dat percentage stijgt Aan
vankelijk was het 5-10%, nu
hanteren deskundigen 20-30%
kans op AIDS na besmetting
met HIV en hetzelfde to|
op verwante ziekten,
percentage zal wel blij
oplopen, sommigen spec
ren al op 100 dan tot
dus iedereen die besmei
geheid aids.
Landelijk Beleidscoö'
na tor aids, de arts drs.''
van Wijngaarden (ze
bij de GGD in Amstei
reageert bozig op de si
tie dat het voorzichtige
centage de seropositie'
niet ongerust moet mato"
hoop moet geven. „Wij
men alleen cijfers waai
we zeker zijn. D(
populair bij aids. Soms ir
een wedstrijd van wie nr'
de hoogste cijfers, die is#
van publiciteit. Het
tage kan best verder
niemand weet het, we
ten afwachten."
Wat weet de wetei
van aids? Alleen dat er
geen kruid tegen ge'
en geen vaccin tegen
pen is? Dat je seks
moet bedrijven met een
doom om?
Drs. Van Wijngai
„We weten al heel veel,
als je rekent hoe nieu*
ziekte is. We kennen oe'
oorzaker, het virus. We
ten niet, hoe het P'
werkt, hóe het
dus niet, hoe het vaccin
werken. Wij weten
waarom het virus
koest blijft na besmet®
wat het trigger-mi
is, dat de trekker van
dus overhaalt We weten
genoeg voor voorlicht™
preventie."
Morgen het tweede deel W
serie
STERDAM (ANP) - Op de departen
een en Sociale Zaken wordt nagegai
i mensen die met ontslag worden bed
en kunnen worden aangeboden die ste
licht.
Bezien wordt of men kan beginnen me
'aag en aanbod op het niveau van hog
innen worden gebracht.
Namens minister Deetman (Onderwijs
ipambtenaar drs L. Vredevoogd dit w
een bijeenkomst van het Nederlands
in en Commissarissen (NCD).
In een later stadium zouden dan con
etrokken over een landelijke aanpak,
ij wil vooral een bemiddelende en kata
:t aanbieden van marktgerichte onderw
Deetman voegt eraan toe dat om de i
irsiteit en bedrijfsleven te verbeteren n
feiten aanpassingen nodig zijn. Ook
it doen, met name zijn behoeften duidt
bewindsman.
^SPONTANE voedselopstanden kunne
de nekslag toebrengen. Desi Boul
orman, hoeft maar naar zijn eigen con
Er d ïu\°* over de oceaan (Tunesië, Ma
L °'en) Ie kijken om te weten te komen
.1/nevoiuties, zeker in het doorgaans ei
o™t h e9en een stootje, maar tegen tv\
m, ?stand: !ege magen en gebrek aar
Tinteling te bewijzen,
urhi Bouterse, een bonkige houwdege
ila 1 maar slecht toegerust om een ing
han u? nieuwe toekomst te leiden, hee
EuirrJ ^erzet tegen Bouterse is in Sui
teriiit k n Jaanwezi9 geweest. Ook ondui
Eaaiin U2 en hun krachten om de r
't rifrl Bouterse reageerde er aanvank
i hirll!?nstra,'es toe- Toen betogers zijn
iiro w toe' De decembermoorden be
in no ffoen en brachten de Surinaamse
'Idkro? 9rond' De Nederlandse regering
irsto c v?or de voormalige kolonie dicl
i stPQH «a van onvrede onder de Suri
Bn, ?as 'Duikender economische crisis,
lanrk K6 beterde zijn leven. Hij betrok c
'rinam5?s, en vormde een pluriforme
tiid te l!9 en even de 9°ede kant op te
kitte ~!?jBen.om z'in imago van bloedi
rider hl Die tijd kreeg hij niet. Ronn
De onstenH6 druk met zijn rebellie. Op paf
feanrteo a ln zaktormaat zijn, in werkelijl
the „0ldurende schermutselingen in C
Fonorrw§en' De commando's van Brur
Pachten q metoran stil (Suralco, de ele
pen ie\JhU<nname in de D'terst precaire s
(De vrwl i meer w'"en. maar slechts ee
geven in^it9.!190 hebben nog geen spc
vaar Mo kamp van Bouterse en zijn i
blutie ntef?r voorspellen valt dit: zonde
mee 90 en meestal sleurt zij in ha
