Villa Valuta': als een
^^sneltrein over de bühne
CcimpTnci
Rijstepap
van
EN RIJPLEZIE
Natalie Wood en Warren
Beatty als geliefden
in starre jaren twintig
Publiek laat
het afweten
bij 'Amerika'
Het normbesef van Lüpertz
FILMKOORTS IN HET BLOED' (1961) VAN KAZAN VANAVOND OP TV
Stalker
kunnen ons indenk
voor een proefrit in
en met een immens
ir liefst in 14 verschilt'
'aste wegligging, de v'
patenteerde TTL-
e en predeze tandheu
AN RIEL
Koper
Lebeau
JWS ONDER DE ZC
IDe steltenlopers uit Maas-
icht zijn nog niet van het po-
um, of twee Engelse popster-
Ijes zingen alweer de laatste
s van hun laatste plaatje.
Èvoor je goed en wel voor de
iden geapplaudiseerd hebt,
t de eerste winnaars van de
iïatsloterij bekend.
Wie even naar het toilet is
iweest, ziet bij terugkomst
Ft zijn stomme verbazing 238
uren voorbijschuiven.
We hebben het over Villa
Valuta, de show die Veronica
gisteravond rechtstreeks van
uit de nieuwe schouwburg De
Kring in Roosendaal uitzond.
Machinist van deze show is
Bart Peeters, een Belg die zo
dichtbij de grens heel wat
landgenoten in de zaal kon be
groeten.
Rechtstreekse uitzendingen
zijn per definitie spannend.
Alles dient vlekkeloos te ver
lopen, elke overgang 'beeld
naar beeld' moet tot op de se
conde kloppen. Eén fout en
miljoenen mensen zien het.
Ook het publiek in de zaal
dient in de pas te lopen. „Ser
pentines strooien als de Deur
zakkers optreden. Niet eerder.
Alleen klappen voor de dingen
die in beeld zijn." Peeters
voert de spanning nog even op.
„We hebben twee miljoen af
spraken gemaakt. Er kan dus
twee miljoen keer iets mis
gaan, maar u sleept mij er wel
doorheen."
De man achter camera 3'
praat om twee voor half negen
nog met zijn assistent over de
WK-schaatsen in Heerenveen
('Nee, echt doorgezakt zijn we
niet') en de mankementen aan
zijn auto. Maar het sein 'één
minuut' doet zijn blik richten
op het kleine beeldschermpje
op zijn camera. Dan een piep
je, de donderende stem van de
aankondiging en de TGV
'Villa Valuta' begint de dende
ren. Voor je het beseft is het
Bart Peeters als Limburgse
carnavalsvierder.
- foto's de stem/ben steffen
half tien. De grootste Ameri
can footballer van het land
ramt nog door vijf deuren en
kandidate Carla gaat met
9300 naar huis. 'Dit was Villa
Valuta, tot de volgende keer'.
in Door Dirk Vellenga
DE FILM is een beetje weg
gedrukt op Nederland 2, tus
sen 19.52 en 21.32 uur en dat
is jammer. Filmfans en
vooral liefhebbers van het
romantische realisme van de
Amerikaanse regisseur Ella
Kazan zullen zich daar niet
aan storen en vanavond toch
kijken naar 'Splendor in the
Grass', in het Nederlands
'Koorts in het bloed' ge
noemd. In deze film uit 1961
staat de debuterende Warren
Beatty tegenover Natalie
Wood, die als kindsterretje al
een hele carrière achter de
rug had.
De film speelt in de jaren
twintig in een plattelands
plaatsje in Kansas. Beatty
speelt de rol van Bud Stam
per, de wat losse zoon van
een rijke oliebaron. Hij jak
kert in zijn auto langs stof
fige weggetjes en lonkt naar
de meisjes die hij tegenkomt
Een daarvan is Willy Dean
Loomis, 'Deanie' in de wan
deling, gespeeld door Natalie
Wood. Bud en Deanie wor
den verliefd op elkaar, maar
dan komen de problemen. De
ouders van Deanie hebben
een kruidenierswinkeltje en
zien niets in die rijke niets
nut Bud's vader heeft ook
hele andere plannen voor
zijn zoon.
Als Bud en Deanie de na
tuur intrekken, krijgen ze
een gevoel van glorie ('splen
dor'), maar zodra ze thuisko
men overheersen weer de
oude opvattingen over ran
gen, standen en fatsoen. Het
verhaal werd geschreven
door William Inge, die ook
Warren Beatty ontdekte
voor de film. Beatty speelde
pas op Broadway in 'A Loss
of Roses' van de hand van
Inge. Toen er een tegenspeler
voor Natalie Wood werd ge
zocht, viel Inge's keus on
middellijk op 23-jarige Beat
ty, die al een contract voor
Warren Beatty en Natalie Wood in de film "Koorts in
het bloed' ('Koorts in het bloed'). - foto archief de stem
MGM in Hollywood had ge
tekend, maar dat snel weer
afkocht.
Warren Beatty werd ge
zien als een nieuwe James
Dean of Marlon Brando en
de publiciteit werd daar ook
op gericht Beatty speelde de
rol van nukkige, maar toch
gevoelige knaap met allure
en ging daarna verder op
zijn eigen manier ('Bonnie
and Clyde'). Zijn natuurlijke
stijl sloot aan bij de methode
die Elia Kazan al jaren pro
pageerde. Kazan had in 1948
met Lee Strassberg en Che
ryl Crawford de 'Actor's Stu
dio' opgericht, die talenten
als Brando, Newman, Dean
en Clift had gevormd.
Huwelijk
Bij de opnamen in de
tweede helft van 1960 was al
duidelijk dat Beatty een on
verzadigbare vrouwenvreter
was. Hij was in die tijd be
vriend met de Engelse Joan
Collins, maar wijdde zich ge
heel aan Natalie Wood. Het
'huwelijk van Natalie Wood
met Robert Wagner, dat was
gesloten in 1957, werd door
Beatty zo op de proef gesteld,
dat het in 1962 werd ontbon
den. In 1972 vonden Wagner
en Wood elkaar weer en ze
bleven bij elkaar tot de ver
drinkingsdood van Natalie in
november 1981.
Regisseur Elia Kazan koos
Natalie Wood voor de rol in
'Splendor in the Grass', om
dat hij haar had bewonderd
in 'Rebel without a Cause',
het tienerdrama van Nicho
las Ray uit 1955. „Ik heb dat
kind vijf jaar in mijn ge
dachten gehad", zei Kazan en
toen hij voor zijn eigen film
een verward tienermeisjes
nodig had, hoefde hij niet
lang na te denken, ondanks
de bezwaren die mensen in
zijn omgeving aandroegen:
„Iedereen waarschuwde mij
voor haar. Ze legden uit dat
ze zoveel waardeloze films
had gemaakt en dat ze slech
ter en slechter werd".
Kazan bleef bij zijn me
ning en beval Natalie Wood
ook aan bij collega Robert
Wise die in dezelfde periode
de musical-film 'West Side
Story' maakte. Natalie Wood
speelde daarin de rol van
Maria. Beide films kwamen
in 1961 uit 'Splendor in the
Grass' werd geen kasssucses,
'West Side Story' wel, maar
Natalie Wood kreeg een Os
car-nominatie voor haar rol
in de eerste film.
'Splendor in the Grass'
wordt gerekend tot de film
klassieken, hoewel de film
meestal pas genoemd wordt
na de andere legendarische
werken die Elia Kazan op
zijn naam heeft staan, 'A
Streetcar Named Desire'
(1952), 'On the Waterfront'
(1954) en 'East of Eden' (1955).
In 1981 werd 'Splendor in the
Grass' nog een keer opgeno
men, maar die versie is in
middels vergeten.
NEW YORK (AP) - De tweede
aflevering van de serie 'Ame
rika' heeft in de Verenigde
Staten duidelijk minder kij
kers getrokken dan de eerste
aflevering. De omstreden serie
startte zondagavond met een
kijkdichtheid van 43 punten.
Een punt komt overeen met 1
procent van de 87,4 miljoen
huishoudens waar naar televi
sie wordt gekeken. Maandag
daalde het kijkcijfer echter
met 11 punten tot 32.
Het hoofd van de informa
tie-afdeling van de Russische
ambassade in Washington,
Oleg Benjuch, heeft dinsdag
de vertoning van de serie ver
oordeeld. Volgens hem is de
serie met 'de meest kwaadaar
dige bedoelingen' geprodu
ceerd. Benjuch zei overigens
dat hij maandag 'herhaalde
lijk' in slaap was gevallen bij
het bekijken van de tweede
aflevering.
(ADVERTENTIE)
</hk/wc. wié oujen dreeJi
4-deurs Sedan (v.a. 21.385,-)' ^4
chorst BV, Den Haag. Telefoon^.
3ergen op Zoom e.o.
- Bergen op Zoom (Nieuw-Bo'S"'
iwagendealer voor Breda e.
portwagens en E-serie beste
Breda, 076-133825
•Peter Schoutsen, objecten
en Lou Heidens, schilderij-
en. Stalker, Kloosterlaan
138, Breda. Open: do.-zo.
13.00-17.00 uur. Tot 8 maart.
Deze nieuwe galerie is een
initiatief van de onlangs op
gerichte actieve vereniging
'oor professionele kunstbe
oefening, BOA. Onder de
naam 'Stalker' (dwz gids) is
een galerie geopend, waarin
men de actualiteit in de re
gio en daarbuiten op de voet
«nl volgen. Als er in deze re
gio ergens behoefte aan is -
ep gebied van beeldende
™nst - is het wel een derge-
lijk opgezette onderneming.
Als je ziet wat er aan artis-
potentieel hier aanwe
es is, dan is het bijna onge
loofwaardig dat het er zo
weinig galeries e.d. zijn.
Daarmee wil niet gezegd
ain dat we nu al gelukkig
met de materiële invul-
™g van Stalker.
Het is echt geen gemakke-
njk inloopzaaHje, dat nood
zakelijk is om het artistiek-
'uie publiek te trekken.
Jammer dat het gekraakte
Pand van de voormalige ge-
ï^ntelijke kredietbank in
weda niet meer meedoet,
«en dergelijke lokatie is
8j*nstiger. Op de tweede
Plaats hebben de organise-
tende kunstenaars duidelijk
Z91 gebrek aan geld om - in
concurrentie' met de com
merciële galeries - adequaat
n deze tij d te kunnen opere-
en. Misschien moeten kun-
ook leren om meu-
en haren te accepteren
entourage voor hun
m en gaan samenwerken
et puur zakelijke galeries
i ats van te bijten op een
™putJe vanuit vaag idealis-
Schoutsen heeft er
ele objecten neergezet
een gevoel voor mate-
^1, ruimte en kleur de-
erL Spiegelingen en
«r spiegelingen. Aardige
™geroefeningen, die ver-
tJ'6? tendenzen bevesti-
Lou Heidens is bezig
mot,6611 tekentaal, die onder
van ïet doek als 'Steen
Hosette' geïllustreerd
firn,, een romantische
tracht hij cultuurte-
Markus Lüpertz: 'Oedipus', olieverf op doek; 162X130 cm. 1985. Te zien in Rotterdam.
genstellingen op te roepen.
Zijn tekens zijn interessant
maar worden nogal decora
tief verwerkt. Zijn schilde
rijen zijn veelal grafisch en
weinig schilderkunstig.
Stalker zit vol discutabele
kunst. Vanuit die bedoeling
bezien een geslaagde start.
H.E.
Frans Cox, wandreliëfs;
Bé Bary, beelden en Gerda
Schueler, beelden. Galerie
Kersten, Markt 10, Geertrui-
denberg. Open: di-zo 10 (zo
11) - 17 uur. Tot 26 februari.
Je ziet ze niet vaak in ga
leries: wandreliëfs geslagen
in koperplaat. Cox is daar
duidelijk heel vaardig in.
Hij kan er alle kanten mee
op. Er zijn reliefs te zien die
een verstilde schoonheid be
zitten, maar ook hangen er
stukken met weinig zeg
gende decoraties, die rijp
zijn voor hotel-lounches. Hij
werkt figuratief en abstract.
Cox weet wat hij met de
plaat kan doen; hoe hij ef
fecten kan oproepen. Ook
daarbij lopen de lijnen tus
sen een fijnzinnig gevoel
voor maat en kitsch. Zijn
voorstellingen met mense
lijke figuren hebben soms
iets archaisch en zijn dan
weer voorzien van een milde
ironie. In deze a-selectieve
collectie moet je de goede
stukken er als kijker zelf
maar uithalen.
De bronzen beelden van
Bé Bary, waarbij de mense
lijke figuur centraal staat,
zijn van een grote braaf-
Markus Lüpertz, schilde
rijen 1973-1986. Museum
Boymans-van Beuningen,
Rotterdam. Open: di.-zo.
10.00 (zo. 11.00)-17.00 uur. Tot
6 april.
Als een soort Bhagwan der
hedendaagse kunst presen
teerde afgelopen weekend de
Duitse artiest Markus Lü
pertz zich bij zijn overzichts
tentoonstelling in Rotterdam.
Heel bewust zei hij: „Ik ben
een omhooggevallen parve
nu. Ik houd ervan mensen in
dienst te hebben die mijn
wensen verwezenlijken; (ie
mijn dromen uit de periode
dat ik arm was invullen..."
Ook hij beschikt over een
aantal Mercedessen met
eigen 'standaard'. Met zijn
vingers vol metaal gaf hij sa
men met Penck en TTT een
concert en onderstreepte er
zijn slogans mee. Die hadden
betrekking op onder meer
zijn hiërarchisch denken: „Ik
ben tenslotte rooms-katho-
liek en ik geloof vooral in die
organisatie. Na een regelloze
en degenererende tijd in de
kunst wordt het tijd weer
aan normen te denken. Penck
enJKieffer zijn idioten".
woor een deel is dit na
tuurlijk spot en pose. Maar
niet leuk. De mentaliteit die
erachter schuilgaat, doet
denken aan een inhaalma
noeuvre met - eufemistisch
gezegd - potentaatachtige
trekken. Hij lijkt letterlijk en
figuurlijk wel een artistieke
broer van Jef Geeraerts uit
de literatuur. De tijd is in
middels rijp voor een be
paald publiek om hem te
adoreren. Dat was niet het
geval toen hij exposeerde in
1977 in het Van Abbemuseum
in Eindhoven. Lüpertz, de
grote reactionair pleegde
verraad aan de kunst van
toen, heette het. Toen hij in
1983 terug was in Eindhoven
lag het eenvoudiger, omdat
het hele cultuur- en kunstge-
beuren zelf reactionair ge
worden was. In Rotterdam is
er niets meer aan de hand.
We kunnen gewoon con
stateren, dat Lüpertz een
goed schilder is; zijn vak ver
staat. Hij zegt zelf ook niet
meer te willen pretenderen.
Een fundamentalist? Toch
ook weer niet. Hij is anders
bezig dan in de jaren zeven
tig de fundamentele schil
derkunst, de fundamentele
literatuur, die het puur om de
eigenstandige waarde van
het woord en de verfstreek
ging. Lüpertz doet daarbij te
veel met vorm en kleur om
hem op zo'n smalle basis te
zetten (hij laat zich overigens
nergens op zetten). Hij doet
wel denken aan Matisse, die
zei dat hij naakten schilderde
omdat hij met rose bezig
wilde zijn... Zo is Lüpertz met
de Duitse Stahlhelm bezig
zonder de politieke geladen
heid van dat ding (zegt hij),
maar vanwege de interes
sante vormaspecten die hem
in staat stellen om de strijd
met schilderkunstige proble
men aan te pakken. Telkens
opnieuw.
Het is een 'schilderkunst
die haar eigen scheppings-
voorwaarden stelt, die uit
sluitend naar zichzelf ver
wijst en uit zichzelf ver
klaard wil worden', zegt Van
Colmjon in de fraaie catalo
gus in kleur 42.50) en
Schampers: „Elk schilderij is
als het ware een oefening, die
over pure schilderkunst han
delt". Fuchs: „Zijn werk is
een harde en preciese praxis
die zelfs de schijn van theo
retische bescherming vol
strekt afwijst. De praktijk
van het schilderen is, wat
telt, verder niets".
Als uitgangspunt is er geen
sprake van 'origineel willen
zijn'. Lüppertz grasduint in
de recente kunsthistorie. Be
kent zijn voorliefde voor bijv.
Beckmann, Picasso, Corot,
De Kooning, Nay, Dubuffet,
Feininger e.a. Gebruikt hen;
zet ze naar zijn hand om er
achter te komen wat hij
schildertechnisch kan op
brengen. En dan wordt het
Lüpertz. Grote doeken met
een gewild ratjetoe aan 'stij
len' (hij springt uit zijn vel
bij dit woord), die imponeren
door hun bijna feilloze archi
tectuur, vormkracht en kleu
renrijkdom, maken de heilige
Boymanshal tot een instruc
tiehal voor leerlingen van de
academies (Lüpertz doceert
o.a. in Düsseldorf), een feest
hal voor de argeloze kijker en
een twisthal voor de critici.
Er staan ook nog vier monu
mentale bronzen beelden, die
de hele beeldhouwerij op
scherp zetten en tegelijk een
demonstratie zijn van zijn
virtuositeit Er is op deze ten
toonstelling veel te beleven.
H.E.
heid; ze missen de span
kracht die kunst tot kunst
maakt. Bovendien ontberen
de meeste stukken een kon-
takt met de ruimte rondom,
omdat ze teveel vanuit de
voorkant gedacht zijn. Het
zelfde geldt in nog sterkere
mate voor de beelden van
Gerda Schueler. Die zijn ze
ker nog niet rijp om geëxpo
seerd te worden (met het
oogmerk verkoop).
HE
Chris Lebeau, Textielmu
seum, Golrkestraat 96, Til
burg. Open di. t/m vrij. van
10-17 u., zon. 12-17 u., tot en
met 12 april.
Chris Lebeau (1878-1945),
een van de belangrijkste
vertegenwoordigers van de
Art Nouveau heeft een uige-
breid oeuvre nagelaten. Te
gelijkertijd wordt in Tilburg
het textiele gedeelte en in
het Frans Halsmuseum in
Haarlem het gedeelte vrije
kunst en andere toegepaste
kunst tentoongesteld.
Een zeer uitgebreide do
cumentatie met bibliografie
over zijn leven en werk, ge
schreven door Mechteld de
Bois, conservatrice van het
Drents Museum, waar een
grote Lebeau-collectie is ge
concentreerd, vergezelt de
tentoonstellingen. Het Tex
tielmuseum heeft een eigen
uitgave gemaakt voor deze
gelegenheid: van het ont
werp 'straalbreking' van
Lebeau uit 1930 worden ter
plaatse damasten vinger
doekjes geweven die te koop
?ijn.
Lebeau was een zeer uit
gesproken socialistische fi
guur. De 'kunst aan het
volk'-gedachte die sterk
leefde in het begin van deze
eeuw, heeft Lebeau op aller
lei manieren in praktijk ge
bracht In diezelfde tijd
groeide de interesse van
kunstenaars voor het geo
metrisch ontwerpen naar
materiaal uit de natuur,
waardoor het lineaire in een
ontwerp grote aandacht
kreeg.
De hier getoonde collectie,
die bestaat uit batiks met als
hoogtepunten twee schitter
den kamerschermen en ont
werpen voor de damastwe
verij, zijn indrukwekkende
getuigen van Lebeau's ta
lenten. In zijn te korte leven,
hij stierf in het kamp op Da
chau op 66-jarige leeftijd,
heeft Lebeau alle mogelijke
technieken beoefend.
Chris Lebeau is de zeld
zame kunstenaar die zich
helemaal begroef in de po
tentiële mogelijkheden van
een onderdeel van de beel
dende kunst, of het nu aqua
relleren, glas blazen of het
zeer technische j acquardwe-
ven was. Hij beschouwde het
zo ongeveer als een spor
tieve uitdaging om bij de
uitvoering van zijn heldere
maar gecompliceerde
ideeën, alle technische 'ob
stakels' daarbij te overwin
nen. Eenmaal daarin ge
slaagd bood er zich voor
hem weer een nieuw artis
tiek terrein met nieuwe te
nemen hindernissen aan.
Lia Roose
