ibbinh i/v DESTEM KORTHALS ALTES EN ZIJN STRIJD VOOR EEN BETERE WERELD W E E K E UDKUNDIG T)ER inister Korthals Altes heeft het de laatste maanden niet gemakkelijk gehad. Eerst wa ren er de aanslagen op de benzinestations, toen de brandbom bij Van Leer. Daarna de branden bij de Ma- kro's en tenslotte de rellen in Nijmegen. De reactie vanuit samenleving en parlement was niet mals. Zo vroeg het VVD'er Hermans naar aanleiding van Nijme gen om strenger optreden. En zijn CDA-collega Gual- thérie van Weezei voorspelde zelfs al dat er doden zul len vallen als de overheid niet snel ingrijpt. Tussen al deze zaken door speelde de affaire rond kraker Hans Kok die in een Amsterdamse politiecel de dood vond. Tenslotte kwam de minister zelf met het actieplan be stuurlijke preventie, zijn verdere uitwerking van het plan samenleving en criminaliteit. Ook daarop kwam veel kritiek. Alle reden dus voor een interview. Forse straffen ZATERDAG I O 14 FEBRUAR119871C- Uitgekleed Controle weg Eigenrichting Verruwing Aids Revolutie ariuari 1986, is een divi- op de verkoop van een !e accessoires alsmede ixportmarkt. wij een tot een fulltime funktie. stratie kster van onze verkoop en boekhoudkundige er- iwerk(st)er met M.E.A.O. ng) en bekendheid met lige funktie in een kleine, ie richten aan: Direktie van bink Tuinspecialiteiten phensebaan 53 )6 PH ROOSENDAAL medewerkers snigde Lektuur satie levert landse tijdschriften in Nederland. nent zoeken wij een prdt ende commerciële |t ruime mogelijkheden ionlijke initiatieven t van arbeidsvoorwaar- overeenstemming is slang van de functie. eresseerd in deze func- u contact opnemen met voor toezending van een ormatieformulier. Tijdens iriënterend gesprek met et formulier aan ons irneerd, kunnen wij u leren over deze functie, ikerd zijn van een uiterst :e behandeling van uw nze advertentie. us 259, AG Leerdam 13451) 10040 ift doorlopen. goede honorering re voorwaarden, maandsalaris, riten en een e wordt met foor de directeur traat 56, M Door Ad Burger en Thom Meens „Als ik zie hoeveel brieven van kiezers ik u krijg. Mensen die zeggen dat we al veel :rder harder hadden moeten optreden, I grenzen hadden moeten aangeven, dan I denk ik: er is gelukkig sprake van een ken- I lering in de maatschappij. We moeten ons I weer weerbaar gaan opstellen." I Het is duidelijk. Minister Korthals Altes I «eet dat hij niet alleen staat in zijn strijd i het toenemend geweld in de samen- I leving. Zijn woorden tijdens het Kamerde in Nijt I len goed gevallen. I bat over de rellen in Nijmegen zijn bij ve- „Nederland krijgt de rekening gepresen- I teerd van de vroegere tolerantie tegenover Wat we jaren geleden I meenden dat een Blijk van onze democrati- Ische gezindheid was, is klaarblijkelijk op- I gevat als zwakte. Bitter teleurgesteld zijn Iwe. Nu moeten we aangeven dat dat geen zwakte was. Dat een democratische sa- Imenleving in staat is de rechtsorde te I bandhaven", aldus de minister toen. „Daar sta ik nog steeds achter. Iedere Imens wil verkennen waar de grenzen zijn. I Krakers doen daarvoor niet onder. Als I overheid moet je dan niet steeds verder te- Iragwijken. Wat nu in Nijmegen gebeurd is bij de ontruiming van dat pand van Shell. I Dat stond niet om speculatieve redenen I ieeg. En dan zo'n ongelooflijke schade. I Krakers die er gewoon blijk van geven dat lie de maatschappelijke verhoudingen niet I accepteren. Een democratie kan niet zó met zich laten spotten, dat is een gevaar Ivoor de democratie. Ook daarom moeten I «e ons weerbaar opstellen. En de maat- pij verandert. Als ik zie dat burge- I meester en wethouders van Nijmegen zeg- I jen dat de kraakbeweging zijn geloofwaar- tdigheid heeft verloren, dan denk ik: ja, er I is een kentering gaande. Zelf vond ik ove- I ngens al veel eerder dat de grens bereikt I was." i De steun vanuit de burgerij en de poli- dek toont hem nu dat hij geen ongelijk 1H De politiek vertaalde die steun ook m 1 Ineens het de Kamer weten dat er 60 80 miljoen gulden extra moet komen l'oor de bestrijding van criminaliteit. Een I cadeautje, hoewel de minister in het debat |dhad laten weten dat geld alléén niet vol- Je is. Er moet ook een effectievere be- g van de middelen komen en geauto- laatiseerd worden. Op dit moment werkt I men aan een inventarisatie van de proble- jmen bij de politie. E>e miljoenen die de I Kamer nu extra wil geven, zullen niet wor- |tai uitgegeven voor dat rapport er is. ICeen extra blikken politie dus. Korthals Altes: „Het is niet zo dat er nu ■iets gebeurt. Die verwijten krijgen we I *el, maar dat komt omdat je over misdrij- jjen die verijdeld worden, moet zwijgen. Pet is geen nieuws als er niets is gebeurd. I ,°°ral op het gebied van terroristische ac- doen wij heus wel wat. Het lukt van tot tijd om er achter te komen dat mensen iets van plan zijn. Zo heeft de BVD onlangs een aantal aanslagen tegen personen weten te voorkomen. Dat is niet bekend gemaakt. Het ging om grote aan slagen waarbij veel benzine gebruikt had moeten worden. Normaal proberen we de mensen op heterdaad te betrappen. Dat is hier niet gelukt. We vonden het te gevaar lijk om te wachten. Dus is er van tevoren ingegrepen. Het is echt niet zo dat we al leen maar het nakijken hebben. Als die schijn wordt gewekt, is dat frustrerend voor politie en burger." Afgezien van de Makro-branden is Ne derland tot nu toe redelijk verschoond ge bleven van grootschalige terroristische aanslagen, zeker vergeleken bij Frankrijk en Duitsland. „In Frankrijk heb je die schietpartijen gehad, maar de bomaansla gen bij ons zijn zeker zo kwalijk. We zullen niets nalaten om de brandstichters te zoe ken." Terreur is geen vaststaand begrip in de Nederlandse wetgeving. De Europese mi nisters die zich bezig houden met terreur bestrijding (verenigd in de Trevi-groep) spreken van terreur als het gaat over ge bruik van geweld door een samenhan gende groep met politieke doelstellingen. De Makro-branden vallen dus onder ter- De minister: „De brandstichters riskeren forse straffen. Op brandstichting staat maximaal 12 jaar. Als er personen gevaar lopen, kan dat 15 jaar worden. Sterft er iemand dan is de maximumstraf 20 jaar. Je moet sterke politieke motieven hebben om dat risico te lopen." Voor de Makro-branden gelooft de mi nister inderdaad aan zware politieke mo tieven. De verijdelde aanslagen tegen par ticulieren liggen in een wat ander vlak. „Dat ging niet om Zuid-Afrika. Het had andere achtergronden, voor zover we nu weten." Welke dat waren, wil de bewindsman niet zeggen. „Ik zeg toch al meer dan ik ge woon ben. Maar ik doe het met instem ming van de Kamer. Ik heb gesproken met de commissie voor de inlichtingen- en vei ligheidsdiensten. Die wordt vertrouwelijk op de hoogte gehouden van wat er speelt." Het is duidelijk waarom de minister nu uit de school mag klappen. Kamer en ka binet zijn bang dat er anders een beeld ontstaat van een overheid die niets doet: die veel te afwachtend en toegeeflijk is. Korthals Altes - trouw lid van een partij die Taw and order' hoog in het vaandel heeft staan - is zelf de eerste om daarvoor te waarschuwen. „Neem nu de leegstandwet. Ik had een anti-kraakwet gewild, maar er kwam een leegstandwet. Daarin mochten dan ook nog de belangen van de eigenaren geregeld worden Hij wordt oprecht boos als hij verhaalt over Jan Nico Scholten (toen nog CDA) „De samenleving heeft daartegen geen antistoffen meer. Die wil Ik nu weer Inenten. Een ingeente samenleving „Het lukt van tijd tot tijd om er achter te komen dat mensen Iets van plan zijn. Zo heeft de BVD onlangs een aantal aanslagen tegen personen weten te voorkomen. Dat Is niet bekendgemaakt.FOTO ANP die in de Kamer wist te bereiken dat de anonieme dagvaarding van krakers - sinds 1 januari van dit jaar mogeüjk - pas één jaar na de inwerkingtreding van de wet zou worden ingevoerd. „Dat was nodig om de gemeenten de tijd te geven aan de leegstandregisters te wer ken. Maar de wet werd uitgekleed. Die re gisters zijn er niet gekomen. Er was dus geen reden meer om een jaar te wachten met de mogelijkheid van het anoniem dag vaarden. Ik heb ervoor gepleit, maar toch werd dót niet ingetrokken. Dergelijke flu welen handschoenen krijgen we nu ingepe perd." Voor de minister liggen de grenzen van wat kan en niet kan vast in het wetboek van strafrecht. „Als echter blijkt dat we met deze wetgeving bepaalde zaken niet in de hand kunnen houden, dan zullen we moeten bekijken of het nodig is de wet aan te passen. Tegen zo'n blad als Bluf! (het Amsterdamse krakersblad, red.) kunnen we nu vaak niets doen. Die mensen zijn zo intelligent dat ze net niet over de grens gaan. Dan moeten we de vraag beantwoor den of we daar toch iets tegen willen on dernemen. Gelukkig wil de officier van justitie nu toch proberen het blad te ver volgen. Maar zo'n vervolging is nog geen veroordeling. Willen we echt iets tegen zo'n blad doen, dan moeten we een afwe ging maken, want het mag geen gelegen heidswetgeving worden. Je komt dan in strijd met de vrijheid van meningsuiting. Dat is de ene kant. Aan de andere kant moet je voorkomen dat de rechtsorde in gevaar komt. Zo'n pamflet- tenactie tegen individuele politiemensen: dat is voor mij gewoon over de grens." Korthals Altes is niet op voorhand te gen wetswijziging. Bepaalde vormen van pornografie zijn immers ook verboden. „Als je als maatschappij de waarden maar goed afweegt." Waarden en normen, daarover praat de minister graag. Zijn plannetje om de veel voorkomende criminaliteit te bestrijden is voor een deel ook geënt op een hernieuwd normbesef. Mensen moeten weer leren wat het mijn en het dijn is. „In de afgelopen jaren zijn in de maat schappij zowel de sociale controle als de functionele controle weggevallen. De pa tronen die je vroeger had in kleine leefge meenschappen waarin mensen zich confor meerden aan de normen, die zie je niet meer. Door de ontzuiling, de verstedelij king en de individualisering van de maat schappij is die controle verdwenen. En de functionele controle, de conducteur op de bus en zo, die was allang weg. Daar was geen geld voor. Sommige mensen kunnen daar niet tegen. Dan slaan ze los. Ze hou den zich niet meer aan de nonnen. Je krijgt agressie, vandalisme: de samenle ving heeft daartegen geen antistoffen meer. Die wil ik nu weer inenten. De sociale controle krijg je niet meer te rug, maar de functionele controle wel. Nie mand moet mij zeggen dat dat te duur wordt. De kosten gaan voor de baat uit. Je ziet het bij het openbaar vervoer. Sinds daar weer controleurs meerijden, daalt het zwart- en grijsrijden. De opbrengsten stij gen, het vandalisme neemt af." Het pleidooi voor een strakker normbe sef steekt schril af bij de woorden van de Groningse criminoloog Jongman. Die stelde onlangs dat zaken als televisie en wasmachine tej ✓ensbehoeften hebt en je kunt die zaken niet betalen, dan heb je het morele recht om ze te jatten." tot de eerste le- oren. „Als je een uitkering Korthals Altes: „Nou, dat vind ik een vol strekt verwerpelijke stelling. Ik ken de con text diet waarin het is gezegd, maar dit lijkt me meer te zeggen over het morele ge halte van Jongman dan over de maat schappij. Moet een winkelier die zich de hele week inspant om zijn brood te verdie nen, soms toestaan dat een televisie wordt gestolen. Je lokt dan toch een klimaat van eigenrichting uit. Je loop het risico dat die winkelier er gewoon op gaat slaan. Alleen daarom al kun je het mgeboren besef van mijn en dijn niet laten verslappen." En vervolgens: „Noemt hij een televisie een eerste levensbehoefte. Vreemd. Er is nog nooit iemand doodgegaan omdat hij een paar avonden geen televisie heeft geke ken. Een paar avonden niet eten, dat is wél slecht." Later zal hij de gedachten van Jongman een rampzalige ontwikkeling noemen. „Ik mag toch hopen dat inspanningen die overheid zich getroost méér invloed zullen hebben op wat algemeen aanvaard wordt. Je moet er niet aan denken dat er indivi duele rechters zijn die er dezelfde mening op na houden. Niet dat ik aanwijzingen in die richting heb, maar toch. Gelukkig maakt een rechter doorgaans deel uit van een college. Staat hij niet alleen." Of er nu wel of geen rechters zijn die 'anders' denken, vast staat wel dat er steeds meer zaken zijn die buiten de rech ter om worden afgehandeld. In het actieplan voor de aanpak van de veel voorkomende criminaliteit krijgt de politie de bevoegdheid om winkeldieven te beboeten. En binnenkort behandelt de mi nisterraad het plan om bepaalde lichte ver keersovertredingen administratief af te handelen. Het lijkt een sluipende aantas ting van de rechtszekerheid. „Ik geef toe, het is een verruwing van het systeem. Maar we moeten wel. Het justi tieel apparaat is anders binnen de kortste keren geheel verstopt." Juist dat kan de minister nu niet gebrui ken. Want het actieplan ter bestrijding van de veel voorkomende criminaliteit spreekt nadrukkelijk over een strafrechtelijke af handeling van geconstateerde criminali teit. Als ae samenleving geactiveerd wordt en zelf 'weerbaar wordt, moet er ook een justitieel vervolg zijn. Dan moeten aangif ten behandeld worden. Mensen moeten weer de idee krijgen dat straffen echt ten- uitvoer gelegd kunnen worden. „Daarom hamer ik ook zo op uitbrei ding van de celruimte. Er moeten meer ge vangenissen komen. Wie tot een vrijheids straf veroordeeld wordt, moet weten dat die ook wordt geëffectueerd. Er moet weer een reële dreiging komen voor mensen die boetes niet betalen." Op dit moment kampt het land met een fiks tekort aan cellen. Dat blijft zo tot 1990. Daarom gaan steeds meer stemmen op om dan maar meer mensen in één cel op te sluiten. Het begon bij het CDA. Dat kwam vlak voor de begrotingsbehandeling met het voorstel om bijvoorbeeld drughandelaren met twee in één cel te zetten. Toen wees de staatssecretaris dat nog resoluut van de hand. „Het kabinet voelt er niets voor." Onlangs nam de WD de CDA-suggestie over. Korthals Altes ging overstag. Hij zei deze week dat hij bij wijze van noodmaat regel voor korte tijd akkoord kan gaan met 'celdeling'. „Dan denk ik aan mensen die bij grootschalige ordeverstoringen zoals toen in Nijmegen, worden opgepakt. Dat die enige tijd samen in een cel zitten, dat is acceptabel. Verder ben ik er geen voor stander van, ook al omdat het geld kost. Cellen moeten worden verbouwd. Als dat geld ten koste gaat van nieuwbouw hoeft het voor mij niet. Dan heb ik liever nood voorzieningen zoals nu bij de Bijlmer en in Grave zijn neergezet. Er kleeft trouwens nóg een bezwaar aan: dat is het opkomend aids-gevaar. Het is nu nog geen echte drei ging heb ik me laten verzekeren. Maar je loopt risico's als je twee mensen in een cel zet. De keuze van Korthals Altes is duide lijk: „Het echte cellenprobleem zullen we toch moeten oplossen door nieuwbouw. Hoe eerder hoe beter." Ie zetel bij de kapper "zag er destijds uit fclals een onvoltooide P'xtnsche stoel. Misschien heeft de knip- en scheerstoel wel model gestaan voor het gruwelijk instrument, dat 'Old Sparky' werd genoemd in een poging om zijn boosaardigheid te kleineren. De Oude Vonken- spatter. De Oude Knetterbak. Ik moet hoognodig naar de kapper. Koudegolven en win terstormen hebben bijgedragen tot de uitgroei van een vorm- loos vacht, dat slechts de rekel Ï>ast. Ik ben in mijn leven nog ang geen vijfhonderd keer naar de kapper gegaan en consta teer, nu ik er even over nadenk, dat zich in dat vak een waar achtige revolutie heeft voorge daan. In het grijze verleden be taalde ik met een knuistje ko peren munten voor een stuk knipwerk dat slechts een ovaal van zeer kort haar als een fan tasiekleedje op het schedeldak achterliet. Het leek alsof je oren een flink stuk waren afgezakt. Kappers waren toen doof voor de noodkreet „Niet te kort!" maar ze knepen wel een dikke nevel van reukwater uit een spuit met een oranjerode rub beren bal. Tussen mijn eerste knipbeurt - ik zat wenend op een plank die over de armleuningen van de stoel was gelegd en een norse kapper bracht mijn hoofd met venijnige tikken van zijn schaar in de juiste stand - en de behandeling van het egota pijt die nu komen gaat, ligt een wereld van verschil. In de oude tijden begaf ik mij met een ge melijke bui naar de kapper, die mij ooit bars beval het blad 'De Lach' dat ik geestdriftig zat te lezen, in te leveren bij een oudere heer, zodat het schaam rood in mijn knieholten sloeg. Nu begeef ik me naar een spiegelzaal waar een opmerke lijk mooie vrouw zich over mijn hoofdtooi buigt alsof het een kunstwerk is. Zij heeft architec tonische, sculpturale en schil derkunstige talenten, ze bouwt, boetseert, metselt en verft. De kapsalon heeft zich ontwikkeld tot een egomassagehuis, waar een grijzes haar in de wenk brauwen, dat uit glasvezel lijkt te zijn geconstrueerd, met een stalen gezicht „blond" ge noemd wordt. In het rookhol van de kapper van weleer werd hol gelachen als tegen iemand met een kaal ovaal gezegd werd: „Meneer draagt zijn scheiding zeker in het midden". De revolutie is een kwart eeuw geleden begonnen en heeft in de Verenigde Staten een eigenzinnige weg gekozen, vermoedelijk omdat veel kap pers daar het vak op militaire hoofden of middels schriftelijke cursussen hebben geleerd. Bij een kapper in New York heb ik ooit een bajeshoofd gekregen toen ik hem verzocht had het „dode hout" te kappen. Ik heb toen een zomer een pet moeten dragen. Het was wel plezierig dat je daar ook je schoenen kon laten poetsen. De echte grootmeesters on der de haarstilisten zaten in Londen, maar ik ben er nooit toe gekomen voor 20 pond een randje haar te laten wegtrim- men bij Vidal Sassoon, of in Bond Street de kapsalon te zoe ken waar Mr. Wilson knipt, die zich bij tijd en wijle naar Buc kingham Palace begeeft om zich met het hoofd van de Her tog van Edinburgh te be moeien. Shampoo en knippen in de stoel ban Mr. Wilson kost 12 pond sterling, maar in de kleurrijke en oproerige wijk Brixton is het tarief voor een kuif die 'trendy" genoemd mag worden slechts 2 pond. Ik ben in de revolutie nogal conservatief gebleven. De ver leiding is er wel geweest, maar ik heb mijn haar nog nooit pla tinablond laten bleken en een Mohicaanse hanekam is me ietsjes te gewaagd. Het dooie hout moet eruit. De fee in het spiegelpaleis zorgt wel dat ik er na het uitdunnen van de vederbos zal uitzien als een onschuldige koorknaap. Ik moet haar eens vertellen dat de miljonair J. Paul Getty, op de vraag hoe hij geknipt wilde worden, antwoordde: „In vol maakte stilte". Een rotopmer- king, van vóór de revolutie.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1987 | | pagina 29