s
p
c
IN DE MARKT
K
DL
an rij
iefde iii
IKON BI
SHII-TAKE CONCURRENT
VOOR OESTERZWAM
Klad in teelt van industrie-champignons
DE STEM
Shii-take smakelijk en gezond
Recht halen bij juiste instantie
S3
Uit het Oosten komt de shii-take, een eetbare
paddestoel. Deze wordt nu in Nederland geteeld.
De prijs ligt nog erg hoog, maar naar verwachting
zal die op redelijke termijn omlaag gaan.
Matras tegen
aardstralen
Warmte uit een
pakje
Wijn in huid
verzorging
Zonnelens
Almanak voor
geneesmiddelen
Wijncomputer
TLM VAN CAI
VRIJDAG 13 FEBRUARI liCT
I
Japanse
champignon
nu vers
op de markt
Door Harry Kolks
Vanuit Alphen komt de shii-
take. een eetbare Japanse
champignon, voor het
eerst in Nederland vers op de markt.
Wel duur, de veilingprijs ligt rond
twintig tot dertig gulden per kilo.
Champignon-kweker Tom Hol uit het
Maas en Waalse Alphen beet het
spits af. Hol behoort tot de grotere
onder de middelgrote kwekers. Zijn
bedrijf in Alphen omvat 42 cellen; hij
heeft veertig mensen in dienst.
Drie cellen zijn al met shii-takebroed
gevuld. Onlangs is de vierde in
gebruik genomen. Totaal zal hij
voorlopig twaalf cellen vullen met dit
broed, zodat Hol nu elke week verse
Japanse champignons kan oogsten.
Niet de slechte prijs van de
'Hollandse' champignon heeft hem
gedeeltelijk op de shii-take doen
overstappen. „Zoals bij fruit en
groenten al enkele jaren het geval is,
moet het assortiment bij de
champignons dringend verbreed
worden. De markt vraagt gewoon
naar exclusieve produkten. En dat
natuurlijk met een continue
aanvoer".
Tom Hol en ook de gebroeders
Pleunis in het Limburgse Stamproy
hebben al anderhalfjaar 'met kleine
kistjes' geëxperimenteerd. Ook
Stamproy komt binnenkort aan de
markt. Voorlopig nog een stuk onder
de werkelijke prijs, want een kilo
verse shii-take zou eigenlijk veertig
tot vijftig gulden moeten opbrengen.
Toch is de lagere prijs voor Tom Hol
geen echt punt. Hij denkt daarbij
twintig jaar terug. Het begin van de
witte, Hollandse champignon was
ook moeilijk. Pas toen de oogst per
ton substraat toenam, werd de
goede prijs gemaakt. Hij rekent er op
dat deze ontwikkeling bij de shii-take
ook en bovendien snel zal plaats
vinden.
Eén voordeel heeft de nieuwe
culture al: de plukkosten zijn een
stuk lager. Bij de Hollandse
champignons moet ongeveer op een
plukker per cel gerekend worden.
Om geen werknemers te moeten
ontslaan is Tom Hol bezig in de
buurt van Nijmegen een
champigonbedrijf erbij te kopen om
de eigen mensen aan het werk te
houden. „Per slot van rekening mis
ik weldra twaalf van de 42 cellen in
mijn bedrijf".
MEUBELS
In Alphen worden shii-take
paddestoelen niet op eiken
stammetjes geteeld, maar op een
substraat waarin voor 25 procent
eikenzaagsel is gemengd. Die
grondstof is in Maas en Waal ruim in
voorraad, omdat er veel
meubelfabrieken staan die
uitsluitend eiken meubels maken.
\m »4
W0
smt£;m
ZUIVER
Het substraat wordt tot zeventig
graden gepasteuriseerd, wat ruim
tien graden hoger is dan bij de teelt
van normale champignons. Het heeft
al wel tot gevolg dat tijdens de teelt
geen bestrijdingsmiddelen gebruikt
behoeven te worden. Hogere
pasteurisatie kan in een cel niet
gehaald worden. Tom Hol zou liever
nog verder gaan (steriliseren), omdat
de shii-take het best gedijt in een
heel zuivere lucht en een heel zuiver
substraat.
„Eigenlijk zou men moeten werken
in een stofvrije lucht, zoals Philips bij
de vervaardiging van zijn megachips
doet".
Om bij een gepasteuriseerd
substraat toch goede resultaten te
behalen, wordt extra veel broed
uitgezaaid, zodat de shii-take snel
In de teelt van de industrie
champignon is de klad
gekomen. Die markt is
ingestort. Het jaar 1985 was al niet
best voor de kwekers, maar 1986
bracht hen helemaal in de rode
cijfers.
Het LEI (Landbouw Economisch
Instituut) heeft berekend dat de
kwekers van industrie-champignons
dertien mille aan inkomen te kort
kwamen. Dus met zware verliezen
werkten.
De reden is wel dat in 1986 de
teeltoppervlakte van champignons
met zeven procent toenam en de
produktie per vierkante meter nog
eens met tien procent. De export met
name naar Duitsland zakte helemaal
in voor de industrie-champignons,
omdat China Nederland daar
verdrong. Voor dit jaar wordt geen
betere toekomst voor deze tak
verwacht.
De export van verse champignons
loopt intussen voortreffelijk: een
stijging van dertien miljoen kilo in
1985 naar 22 miljoen kilo in 1986.
Wie erin gelooft heeft misschien iets
aan het volgende. De meubelfabriek
Karl Thomas in het Duitse
Bremervörde maakt sinds kort
matrassen tegen aardstralen. De
matrassen zijn ontwikkeld met een
aantal deskundigen op dit
onontgonnen terrein en zou ook
bescherming bieden tegen bij
voorbeeld wateraders, die volgens
sommigen ook grote nadelige
invloed hebben op de gezondheid
van de mens - zeker wanneer hij of
zij daar zeer langdurig aan wordt
blootgesteld. De afscherming in de
'Wolma'-matras bestaat uit een
speciaal soort textiel en vermindert
de invloed van de straling zodanig
dat een ziekmakende werking is
uitgesloten.
Uit Japan -en nu ook in ons land
verkrijgbaar- komt een pakketje
warmte voor kampeerders, vissers,
jagers, wintersporters of mensen die
hun werk in de buitenlucht moeten
doen. Het gaat om een dertien bij
negen cm metend pakje onder de
naam Poco, dat 24 uur aangename
warmte garandeert, zonder vuur of
batterijen. De inhoud blijft vijfjaar in
ongeopende toestand goed. Wil men
het gebruiken, dan verwijdert men
de verpakking en ontstaat een
aangename warmte. Poco, dat
uiteraard ook zeer aantrekkelijk is
voor noodgevallen als bij voorbeeld
autopech, wordt ook aanbevolen
voor gewrichts- en spierpijnen, stijve
nek, spiefstijfheid bij het sporten en
dergelijke. In Japan is het een rage
geworden. In 1986 werden er 350
miljoen pakjes verkocht. De
importeur van dit f 2,95 kostende
warmtepakketje is Projecta in
Rhoon.
Uit Zwitserland komt een
zogenaamde huidverzorgingslijn,
waarvan alle produkten op basis van
wijn zijn vervaardigd. Nieuw, hoewel.
Bijbelvaste lezers zullen zich
ongetwijfeld herinneren dat de
barmhartige Samaritaan al werd
behandeld met een mengsel van olie
en wijn. En bij de Romeinen en
Grieken stond wijn als geneesmiddel
na operaties in hoog aanzien
vanwege de ontstekingsremmende
eigenschappen en ongetwijfeld ook
als opkikkertje.
De Zwitserse
schoonheidsspecialiste Lieselotte
Walker pakte die oude draad weer
op. Waarom, zo vroeg zij zich af,
zouden we niet in plaats van de in
moderne cosmetische
huidverzorgingsprodukten wel tot
tachtig procent oplopende
hoeveelheid water weer wijn gaan
gebruiken? Want wijn bevat in een
ideale verhouding praktisch alle
belangrijke opbouwstoffen die voor
de regeneratie van de cellen
noodzakelijk zijn.
Het assortiment op die basis, dat
sinds kort in ons land verkrijgbaar is
onder de naam Vinoderm, bestaat uit
een compacte verzorgingslijn voor
de droge en gevoelige huid en een
serie produkten voor de normale tot
vette huid. De waar wordt op de
markt gebracht door het cosmetisch
postorderbedrijf Balin Selectives in
Tilburg.
Tot op heden moest de drager van
contactlenzen terug naar de
zonnebril als hij zijn ogen tegen
scherp zonlicht wilde beschermen.
Onder de naam Lunelle Solaire is nu
een zogenoemde zonnelens op de
markt gebracht. Die zacht lens
filtreert 65 procent van het zichtbare
licht, hetgeen volgens de fabrikant te
vergelijken is met de werking van
gerenommeerde zonnebrillen. Het
ultra-violet licht wordt door de lens
voor honderd procent geblokkeerd.
De zonnelens kan ook een alternatief
betekenen voor mensen die geen bril
of lenzen dragen. Voor die groep
heeft Lunelle Solaire namelijk een
zonnelens ontwikkeld zonder
sterkte.
De zonnelens lijkt vooral bestemd
voor mensen die op comfortabele
wijze buitensport willen bedrijven als
skiën, zeilen en voetbal. Als
vervanging voor de zonnebril lijkt het
wat onhandig om bij voorbeeld bij
het betreden van een gebouw op
een zonnige dag de lenzen uit te
moeten doen. Bij een plotselinge
omslag van het zonnige weer tijdens
een autorit zou men met hetzelfde
probleem worden geconfronteerd.
Een nadeel dat de fabrikant zelf al
aanstipt is dat de lens nagenoeg
onzichtbaar is en derhalve niet
opvalt.
Elsevier heeft een nieuwe almanak
op de markt gebracht: de
Geneesmiddelen Almanak. In
alfabetische volgorde wordtin 400
pagina 's patiënteninformatie
gegeven over bijna duizend verpakte
merkgeneesmiddelen. Vrijwel alle
belangrijke preparaten zijn in het
f 19,95 kostende boekwerk te
vinden. Geneesmiddelen die de
consument als regel niet zelf in
handen krijgt (zoals de typische
ziekenhuisprodukten) zijn niet
opgenomen. Ook is er een hoofdstuk
met algemene informatie, waarin
onderwerpen worden behandeld als
het gebruik van geneesmiddelen,
geneesmiddelen en rijvaardigheid,
bijwerkingen van geneesmiddelen
en overdosering en vergiftiging.
U wilt graag in enkele seconden
weten welke (Franse) wijn het meest
geschikt is bij een bepaald gerecht?
Dat kan en wel met de elektronische
wijncomputer. In het geheugen
daarvan is de belangrijkste
informatie opgeslagen van 250
Franse wijnen uit de tien bekendste
produktiegebieden. Voor niet minder
dan 160 gastronomische
specialiteiten kunt u in een oogwenk
de juiste wijn vinden. Van de
uitverkoren wijn wordt tegelijkertijd
een omschrijving van kleur, geur en
smaak gegeven, maar ook van de
druivesoorten waarvan hij wordt
gemaakt en wat de ideale
serveertemperatuur is. Ter controle
hiervan dient een ingebouwde
thermometer. En nu de prijs van dit
moois. Voor f 295 is deze
wijncomputer die, naar u wel zult
hebben begrepen, alleen voorde
echte wijnfreak een must is,
verkrijgbaar bij Wulfsen in Elburg.
I
WÊÊÊ
t=z
uitgroeit en mogelijke schimmels
geen kansen geeft.
OESTERZWAM
Per ton substraat ligt de opbrengst
op het moment tussen de 30 en 50
kg (de shii-take kan drie weken lang
geoogst worden); de normale
champigons leveren 300 kg per ton
substraat.
Is de shii-take daarmee een
concurrent van de oesterzwam? Een
beetje wel, geeft Hol toe, maar de
oesterzwam geeft 'verschrikkelijk
veel' sporen vrij. Daar zijn sommige
kwekers allergisch voor 'hoewel er
nu al bijna sporenloos
oesterzwambroed in de handel is'.
De shii-take van Tom Hol zal
(voorlopig) niet via de veiling aan de
markt komen. Een groothandel
koopt bij hem steeds alles op. Het
meeste gaat naar de Britse markt,
maar een gedeelte zal ook via de AH-
keten te koop zijn. Die grootgrutter is
bezig zijn groente-afdeling een
grotere verscheidenheid te geven.
Deshll-take.ookwel
Japanse champignon genoemd, Is een bruinachtige
paddestoel op een hoog steeltje; bruiner naarmate er meer
licht bij gekomen Is. Hij is veel smaakvoller en aromatischer van
karakter dan de gebruikelijke witte Hollandse. Kan bovendien In
koeling mi koelkast minstens veertien dagen goed bewaard worden.
Hij Is net zoals de Hollandse champignon calorie-arm, maar bevat wel
veel eiwit en vitamines. Bovendien heeft onderzoek uitgewezen dat de
shll-take een remmende werking op kanker-vorming heeft Daarom
past hij goed In het Moerman-dieet Uit onderzoek bleek ook dat
gebruik ervan het cholesterol-gehalte In het bloed verlaagt, dus goed
tegen hart- en vaatziekten.
In het Verre Oosten (Japan, China en Korea) wordt de shll-take
veelvuldig gekweekt op eikenstammetjes. Deze paddestoel Is op de
In Japan op de stammetjes te gering omopdlemanlerinde Europese
champignon-cultures te werk te gaan. Ook verloopt de groei
langzamer.
Tot nu toe wordt de shll-take gedroogd In Europa geïmporteerd. Dan
kost een kilo ongeveer f 120. In (betere) Chinese restaurants wordt
deze paddestoel verwerkt In de spijzen.
ALS AFSLUITING ENERGIE DREIGT
Of het nu -15° Cis of
+15, het energiebedrijf
gaat In het algemeen
over tot afsluiting bij niet tijdige
betaling van de rekening. Vaak
kunnen wij ons niet voorstellen wat
dat In het leven van alledag
betekent, geen gas en elektriciteit
Zeker als wij zelf de verwarming
maar weer eens een paar graden
hoger zetten. Maar mag dat allemaal
zomaar? Vaak bent u, ook als u dat
niet weet en de Inhoud ervan niet
kent, gebonden aan algemene
voorwaarden van het energiebedrijf.
Daar staat altijd in dat als u niet op
tijd betaalt, het energiebedrijf mag
afsluiten.
Maar ook het energiebedrijf moet
zich gelukkig aan regels houden.
Die zijn voor een deel te halen uit
uitspraken van de
Geschillencommissie Openbare
Nutsbedrijven. Een van de
belangrijkste regels luidt dat als een
gebruiker een geschil met het
nutsbedrijf aan de
geschillencommissie heeft
voorgelegd, de levering van gas en
elektriciteit in elk geval moet
doorgaan tijdens het proces. Het
kan dus erg belangrijk zijn een
geschil over de betaling niet
spontaan voor te leggen aan de
'gewone' rechter, maar juist aan de
Geschillencommissie.
TROUW
Andere uitspraken van de
Geschillencommissie die uitvallen
in het voordeel van de gebruiker
gaan over de situatie waarbij Iemand
Is verhuisd naar een nieuw adres,
terwijl hij/zij nog een energleschuld
heeft voor wat betreft de vorige
woning. Veel energiebedrijven
sluiten dan af op het nieuwe adres
met een beroep op de algemene
voorwaarden. Gelukkig mag dit niet
van de Geschillencommissie, dit In
tegenstelling tot sommige 'gewone'
rechters.
Ook hier Is het dus weer van het
grootste belang de goede Instantie
te kiezen om uw recht te halen.
Zeker als de gebruiker trouw de
rekening betaalt voor het verbruik In
de nieuwe woning en duidelijk Is dat
dat 'oude' schuld slechts in
termijnen kan worden afbetaald,
mag het enerblebedrljf niet afsluiten.
ECHTSCHEIDING
Een situatie die in deze ook veel
ellende kan opleveren is die na
echtscheiding. We gaan ervan uit
dat nog energieschuld bestaat uit de
periode van het huwelijk. Als de
vrouw na de echtscheiding in de
woning blijft wonen, kan het
energiebedrijf afsluiten. Zij Is
namelijk net als haar ex-man
aansprakelijk voor die 'oude'
schuld. Als dezelfde vrouw na de
echtscheiding In dezelfde woning
een nieuwe overeenkomst sluit met
het energiebedrijf, mag niet worden
afgesloten. Maar Ja, vaak heeft het
energiebedrijf een andere troef In
handen die wel uitgespeeld kan
worden. Het verzoek om aansluiting
van de vrouw kan op grond van de
algemene voorwaarden wel
geweigerd worden vanwege de
vordering. Om het nog
Ingewikkelder te maken: verhuist de
vrouw naar een nieuw adres, dan Is
afsluiting onmogelijk en kan
aansluiting niet worden geweigerd.
Een bed
shll-take.
ThelPleunh
toont de
nieuwe
eetbare
paddestoel
shll-take.
IILVERSUM- De IKi
lerlandstalige drama
Jog heel aardig voor t
er uur, maar de zes 4
en per stuk nog geen
De zes stukken hebben
ee mensen die voor de
:t schrijverscollectief C;
Ich allemaal op een bescl
un relaties in een bepaal
Er zijn sombere stukken bi;
n vrolijke, om en om ver-
eeld. De IKON begint de serit
ana vond laat (22.45 uur op
(ederland 2) met het verhaa!
ilaya en An' over een vrouw
Linda van Dijck) die niet kan
erwerken dat haar zoontje
nderhalf jaar geleden bij een
uto-ongeluk, veroorzaakt
oor een dronkaard, om het le
en is gekomen. Als de brok-
lenmaker, vervroegd vrij ge
iten, opeens voor haar deur
aat, slaat ze hem instinctief
e tuin uit en komt alles weer
irug. Bij haar man vindt ze
een echte steun, al is hij niet
eroerd. Die heeft zijn leed be-
olven onder werk.
Dan arriveert haar zus
Uarlous Fluitsma) en Maya
ii An beginnen hun gesprek
at eindigt in een redelijke
oop op een aanvaarding van
atgene wat toch niet meer te
lg te draaien is.
Deze aflevering is bepaald
weet Dreams'. Deze film
/er het leven van country-
ngeres Patsy Cline haalden
Nederlandse bioscopen niet,
aar is nu wel op video ver-
rijgbaar. Regisseur Karei
eisz, bekend van zwaardere
lms als The French Lieute-
ant's Woman', legde de Nash-
11e-wereld afstandelijk en
lalistisch vast zoals Michael
pted, ook een Engelsman, dat
led met het leven van Lo-
itta Lynn in 'Coalminer's
aughter'.
Jessica Lange speelt de rol
in Patsy Cline, die uit een
■m gezin in Virginia komt en
in het eind van de jaren vijf
de top bereikte. Al haar
iccessen, 'Crazy', 'Walking
Ier Midnight', 'Sweet
reams', zitten in de film. Ze
inkt als een 'lady', maar de
lm maakt duidelijk dat ook
een produkt was van het
iwe, primitieve plattelands-
ilieu van het Amerikaanse
@enzaam
Deze jurkHki
rubriek woé
samengestê
door de Bon i
voor
Rechtshulp
Middelburg
Breda.
Van onze filmredactie
NNE Trister' fa de derde
«elfilm van de in Zwitser-
geboren Canadese ei-
te Léa Pool. Een film -
Ws in a name? - over een
mbere, jonge vrouw, die na
'verlies van haar vader de
e8te in haar leven tracht op
vullen met een lesbische
Me. Helaas kan het object
10 kar ^eMe niet volledig
10 naar verlangens voldoen.
Anne Trister' werd op het
^ste festival van Berlijn
*d ontvangen, terwijl Pool's
nge film, 'La femme de l'ho-
°P verschillende festivals
jlzen in de wacht sleepte.
"ierin ging het over een
^Primeerde vrouw. In haar
UWe film weet Léa Pool
®r motieven echter duidelij-
te maken. Anne Trister is
f afkomst, wat haar
oriëntatie in het leven moet
rklaren.
a de begrafenis van haar
ar in Israël bevindt zij zich
een beklemmend isolement.
1 besluit Zwitserland en
door mede haar moeder
J^dnd te verlaten n in
oec m Canada opnieuw te
W?6n' waar zij nog een
tiüi van vroeger kent. Als
elP es ^acht zij haar ge-
itrSS van eenzaamheid en
®ddering in haar werk uit
Takken. Ze wordt verliefd
ulo V5den<ün; een kinderpsy-
a ®e. die haar gastvrij in
huis heeft opgenomen,
verlangt van deze vrouw
ote liefde, maar die kan
ar aar niet geven. Door
gevoelens zet zij boven-
de verhouding van de
w met haar vriend onder
