even.
UITBLAZEN
Verzuiling oorzaak kloof geestelijke gezondheidszon
McFarlane-zaak maakt Iran-affaire nog veel ingewikkelder
We priegelen erg
graag met regels
Zwarte scholieren
worden vernederd
Slim, snel,
doortastend
PROEFSCHRIFT: RIAGG MOEST TEGENSTRIJDIGE VERWACHTINGEN INLOSSB
OPNIEUW BELANGRIJKE KROONGETUIGE VAN TOWER COMMISSIE UITGESCHAKELD
WIM KOCK
DONDERDAG 12 FEBRUAR11987
ACHTERGROND
T5 PAGl
DONDERDAG 12 FEBRUl
\Vim Kok leidt
pvdA naar
gtaten-
verkiezingen
- ria(
UIT HET ZEEUWSE
ACH, dat Openlucht
museum, wat bleek
Nederland daar op
eens zielsveel van te hou
den. Als het voor niks is
en goedgekeurd door het
tv-journaal zijn de brave
burgers niet te houden en
een handtekening voor het
goede doel kost ook al niets.
Op Brink-man is het bovendien
leuk schieten, ledereen doet
het. De burgemeester van Arn
hem loste het startschot voor
de jongste barrage. Even krijgs
haftig als potsierlijk ontzegt hij
in het tv-joumaal de minister
de toegang tot zijn gemeente.
Zeker de kans willen grijpen
om de bekendste burgemeester
van Nederland te worden? In
het voetspoor van zijn grote
voorganger Malser, de burge
meester met de veiligheidshelm.
Dat was een landelijk bekende
burgemeester. Ik weet niet pre
cies meer waardoor, maar het
moet wel want waarom anders
zou ik me, bijna twintig jaar na
zijn vertrek, nog zijn naam her
inneren, terwijl ik nooit iets
met hem of met Arnhem te ma
ken heb gehad?
Maar Drijbert Zal over
twintig jaar een andere journa
list, in een andere ver van Arn
hem gelegen stad, zich plotse
ling Drijber herinneren als de
man die minister Brinkman in
1987 de toegang tot Arnhem
ontzegde? Drijber, die het hele
weekend in de buurt van de tv-
camera bleef en erop toezag dat
iedere bezoeker braafjes zijn
protesthandtekening plaatste,
stond overigens niet zo 'boven
de partijen' als zijn ambtsketen
zou doen vermoeden. Hij bleek
ook voorzitter te zijn van de
Vrienden van hel Openluchtmu
seum.
Dat het museum niet zo
best rendeerde verbaast me, nu
ik dat achteraf door anderen
hoor beweren, niet erg. Ik ben
er ooit één keer geweest en ik
zou het zeker boeiend gevon
den hebben ware het niet dat
we last kregen met de kinderen.
Ik was er namelijk als begelei
der van een buslading - deels
buitenlandse - scholieren.
Ouderen vinden altijd dat er
aan kinderuitstapjes iets educa
tiefs verbonden moet zijn. Wij
dus naar het Openluchtmu
seum. Omdat het zo groot was
hadden we er flink wat tijd
voor uitgetrokken, armzalige
pedagogen die we waren. Na
drie kwartier educatief bezig
zijn werden de jongelui onge
durig, rumoerig en ten slotte
onhandelbaar. Ze wilden spe
len, maar er viel niets te spelen.
Ik durf niet te beweren dat
het schouwspel typisch Neder
lands was, al hadden die files
van volgzaamheid wel iets
kneuterigs. Maar de aankondi
ging in het NOS-journaal dat
het Openluchtmuseum in het
weekeinde gratis open zou
gaan, uit protest nog wel tegen
Brinkman, na Deelman de taai
ste Kop van Jut in het kabinet,
zette een reeks ontwikkelingen
in beweging zo voorspelbaar als
de zonneschijn die altijd na de
regen komt. Alsof Brinkman
het zo had bedacht.
Als een donderslag bij hel-
dere hemel slaat zijn medede-
ling dat het museum dicht moet
te Arnhem in. Het NOS-jour- 5
naai erop af. De televisie ruikt
een stukje compensatie voor
een gemiste Elfstedentocht. Iets
van: 'Het Volk en Wij met z'n §E
Allen om iets Vaderlands te 3
Redden. De kranten helpen een
handje. Je ziét gewoon de com- j§
mentators met opgetrokken
neus hun meest vieze woord uit
de tekstverwerker rammen:
commercie!. Bah. Pretparken
deugen ineens ook niet. Cul-
tuurgoed in handen van onder-
nemers, 'dat kan nooit goed
gaan', alsof kranten geen cul- jj§
tuurgoed meer zijn en met
rijkssteun voor 'n habbekrats gjj
worden weggegeven. E
Het werkt. Het Volk 3
stroomt toe en met z'n allen
steken de bezoekers de tong uit
tegen minister Brinkman. Het E
NOS-journaal staat er bol van.
Er wordt iets unieks met de on-
dergang bedreigd. Dat mag niet
gebeuren Brinkman!
Het gebeurt ook niet. Brink-
man had iets anders in gedach- E
ten, als je het mij vraagt. Dins-
dag zitten ze aan tafel met de E
minister; de met de ondergang E
bedreigden en hun bescher-
mengelen Drijber en de Gel-
derse commissaris van de ko-
ningin. Na de hersenspoeling E
staan de Geldersmannen tevre- E
den de pers te woord:
- De toegangsprijs gaat flink
omhoog. E
- De bezuinigingen op finan-
cieel en personeel gebied gaan 3
door.
-Aan uitbreiding met attrac- E
ties valt niet te ontkomen. 3
„Geen botsautootjes. Geen
pretpark, maar een prettig E
park", probeert de commissaris E
van de koningin nog, maar ge-
gadigden als Efteling, Van der E
Valk en Recreatie Initiatief E
worden voor de zekerheid toch
maar achter de hand gehouden.
- Maar, oh victorie!, de zaak
gaat in april gewoon open en 3
daar waren de verkeersopstop-
pingen, het afgelopen weekend E
rond Arnhem, toch voor be-
doeld? De gemeente Arnhem E
belooft trouwens prompt iets E
aan die wegen te zullen doen. E
En niet te vergeten: Brink-
man is binnen een week weer E
van een verliesgevende zaak af.
De bravelanders ten slotte, die E
zaterdag en zondag, de media 3
gehoorzamend, in hun auto's te
hulp snelden, hoeven zich ook E
niet bekocht te voelen. Ze heb- 3
ben eindelijk dat befaamde
openluchtmuseum eens gezien, E
verdienden vijf gulden de man 3
en zijn persoonlijk deel geweest
van wat een weekend lang het E
belangrijkste tv-nieuws was. E
Het is dat Brinkman nooit
iets goed kan doen, anders zou
ik zeggen dat dit een voorbeeld 3
is geweest van slim, snel en
doortastend handelen. Een E
beetje kil ook misschien, maar E
met het beoogde resultaat.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiimmiiiiiiiiiiimmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiimmiiiiiiMiiiiiiiü
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen-adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55. Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229.4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, «lekstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal. Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
24,20 per maand; 69,75 per kwartaal of 271,00 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje® 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
DE OPVALLEND diepe
kloof tussen de ambu
lante geestelijke gezond
heidszorg (AGGZ) en de
psychiatrische inrich
tingen in Nederland is
niet het resultaat van
therapeutische of huma
nitaire opvattingen,
maar van de verzuiling
van het inrichtingwe
zen.
Tot deze conclusie komt
drs. T. van der Grinten, di
recteur van het Nederlands
centrum voor Geestelijke
volksgezondheid (NCGV), na
een historisch beleidsonder
zoek. Hij heeft er een proef
schrift over geschreven, 'De
vorming van de ambulante
geestelijke gezondheidszorg',
waarop hij woensdag in Rot
terdam is gepromoveerd tot
doctor in de geneeskunde.
De kloof bestond al voor
dat midden jaren zestig voor
het eerst een bundeling werd
voorgesteld van de AGGZ die
toen nog uit een lappendeken
van verschillende, in talrijke
bureaus en bureautjes on
dergebrachte, werksoorten
bestond. De meeste inrichtin
gen waren niet opgezet voor
een afgebakend verzorgings
gebied, maar voor een be
paalde confessionele groep of
voor algemeen gebruik. Ze
konden in principe patiënten
uit het hele land opnemen.
Daardoor werd nazorg van
uit de inrichting bemoeilijkt
en voorzorg vrijwel onmoge
lijk. Dat leidde tot de oprich
ting van aparte organisaties
per verzorgingsgebied (stad,
regio of provincie).
De zorg buiten de inrich
tingen is in 1982 gebundeld in
59 regionale instellingen
(RIAGG's), waarin de so
ciaal-psychiatrische dien
sten, de medisch opvoedkun
dige bureaus, de bureaus
voor levens- en gezinsvragen
en de instituten voor multi
disciplinaire psychotherapie
werden ondergebracht. Hulp
door een RIAGG werd opge
nomen in het verstrekkin
genpakket van de Algemene
Wet Bijzondere Ziektekosten.
Van der Grinten noemt deze
combinatie van zeer uiteen
lopende vormen van hulp
verlening in dergelijke grote
instellingen (de gemiddelde
RIAGG heeft 70, meest hoog
geschoolde, medewerkers en
een jaaromzet van zeven mil
joen gulden) en de financie
ring ervan via een volksver
zekering opvallend en, inter
nationaal gezien, zeer uitzon
derlijk.
Ondanks de lange aanloop
bleek de RIAGG geen rede
lijk uitgekristalliseerde
voorziening. De instellingen
werden al direct bedolven
onder kritiek. Voordat ze zich
in de praktijk hadden kun
nen bewijzen werden ze be
stempeld als 'een historische
vergissing', 'een onvoldragen
Inrichtingen gaan steeds meer voor een eigen verzor
gingsgebied werken. - fotoanp
kind' en 'een krankzinnige
operatie'.
Dezelfde overheid die in
1982 het RIAGG-besluit nam.
kwam twee jaar later in de
Nieuwe Nota Geestelijke
Volksgezondheid eigenlijk
tot de conclusie dat het basis
concept van de RIAGG niet
deugt, aldus Van der Grin
ten. De nieuwe nota stelt
voor de zorg voor de 'lichte'
stoornissen over te hevelen
naar huisarts, maatschappe
lijk werk en psycholoog.
Voor wat de zware proble
matiek betreft zou er een
nauwere organisatorische
band moeten komen tussen
de RIAGG en de polikliniek
en dagbehandelingsafdeling
van het psychiatrisch zieken
huis.
Volgens Van der Grinten is
dat niet toevallig, omdat de
inrichtingen steeds meer
voor een eigen verzorgings
gebied gaan werken, zodat er
steeds minder reden is voor
aparte organisaties voor
voor- en nazorg. Bovendien
worden ook de psychiatri
sche ziekenhuizen uit de
AWBZ gefinancierd. Van der
Grinten meent dat hierdoor
een natuurlijke basis ont
staat voor een daadwerke
lijke organisatorische koppe
ling van sociale en klinische
psychiatrie.
Het is de vraag waarom
iedereen dat niet eerder heeft
bedacht. Van der Grinten
schrijft dat toe aan de (mede)
op emancipatorische en ideo
logische gronden gebaseerde
argumenten voor de RIAGG.
De maatschappelijke en poli
tieke steun werd afhankelijk
gesteld van een 'brede zinge
ving'. Het ontwerp kwam
daardoor terecht in een wir
war van uiteenlopende be-
VVim
toe
ioes
rij'
wij
ongesto;
doelingen en methoden.
RIAGG moest vele, si
zelfs tegenstrijdige verwal,]
tingen gaan inlossen. Da*^
voor was ze volgens Van
Grinten onvoldoende
rust. Ze kon ook niet meet
rugvallen op beschermer,
maatschappelijke of
tieke kaders.
Van het zo snel
wegnemen van de belei
ringen voor een
functioneren van de
overeenkomstig het
spronkelijke ontwerp is v,
gens Van der Grinten
sprake geweest. In pk
daarvan, zegt hij, lijkt wat
nog aan maatschappelij
steun was voor het oorspro
kelijke ontwerp zich telei
gesteld van de RIAGG al
keren. Men is in het al
meen niet meer zo geïnteri
seerd in emancipatorische,
ideologische functies van
RIAGG, aldus Van der G:
ten: de RIAGG wordt
vooral getoetst op haar
houdelijke betekenis en hij
bijdrage in de bezuinii
politiek.
Het RIAGG-besluit
1982 lijkt volgens hem
ook niet het eindpunt
een belangrijk tussenstatiM"
in de ontwikkeling van
ambulante geestelijke
zondheidszorg in Nederlaï
van een versnipperde hul;
verlening via een breed
gezette RIAGG naar
meer doelgerichte organis
tie. (ANP)
s
Door Jo Wijnen
ENKELE uren voordat
hij voor de zogenaamde
Tower Commissie moest
verschijnen, werd presi
dent Reagans voorma
lige veiligheidsadviseur
Robert (Bud) McFarlane
met haastige spoed naar
het Marine Ziekenhuis
in Washington gebracht.
Hij had een overdosis (15
tot 30 pillen) valium ingeno
men. Een woordvoerder van
het ziekenhuis sprak van
„een klaarblijkelijke poging
tot zelfdoding", hetgeen nog
eens werd geaccentueerd
door het feit dat McFarlane
een soort „afscheidsbrief"
voor zijn vrouw had achter
gelaten.
Robert McFarlane is een
van de kroongetuigen in het
onderzoek naar de gang van
zaken bij het Iran-schandaal.
Hij was het die diverse ge
heime missies ondernam, hij
was het die in mei van het
vorig jaar - tezamen met lui
tenant-kolonel Oliver North
- een uiterst geheime trip
naar Teheran maakte en hij
was het die diverse malen
contact had met de soms zeer
twijfelachtige tussenperso
nen die bij de wapenhandel
waren betrokken.
McFarlane werd in 1983 tot
president Reagans adviseur
voor nationale veiligheid be
noemd. Hij bezette deze top
post tot december 1985. Toen
nam een moegestreden en
klaarblijkelijk teleurgestelde
McFarlane ontslag. Hij was,
zo wordt in Washington be
weerd, het voortdurend ge
vecht om de macht beu. In
zijn pogingen zich in het
Witte Huis overeind te hou
den, stuitte hij vooral op de
massieve tegenstand van de
Robert McFarlane- fotoap
chef van de Witte-Huisstaf
Donald T. Regan.
De nu 49-jarige McFarlane
- die onder meer voor Henri
Kissinger en Alexander Haig
werkte en die enige tijd als
speciale afgezant voor het
Midden-Oosten actief was -
en Regan zijn bepaald geen
vrienden. Het is zeer merk
waardig dat hun juist
McFarlanes en Regans getui
genissen voor de senaats
commissie voor inlichtingen
zaken, sterk uiteenliepen.
Volgens McFarlane wist pre
sident Reagan al in 1985 van
de wapenleveranties aan
Iran. Regan zegt evenwel dat
de president daarvan pas in
januari van het vorig jaar op
de hoogte werd gesteld.
McFarlane moest maan
dag voor de Tower Commis
sie verschijnen. Dat is de
driemans-commissie die, op
verzoek van de president,
moet bekijken wat er mis is
gegaan in de boezem van de
Nationale Veiligheidsraad,
waarin veiligheidsadviseur
Poindexter - die McFarlane
opvolgde - en diens mede
werker kolonel North een
hoogst belangrijke rol speel
den. McFarlane zou zeer heb
ben opgezien tegen de vele
getuigenissen die hij nog zou
moeten afleggen. Volgens
vrienden en medewerkers
maakte McFarlane de laatste
weken een vermoeide en ver
slagen indruk en was hij zeer
depressief.
De vraag is nu wat de poli
tieke uitwerking van McFar-
lane's „klaarblijlijke poging
tot zelfdoding" zal zijn. Of
schoon de Amerikaanse me
dia de McFarlane-zaak met
de nodige terughoudendheid
hebben behandeld, zullen de
pogingen om aan de weet te
komen wat Reagans voorma
lige topman tot zijn wan
hoopsdaad bracht, onver
minderd worden voortgezet.
Voor president Reagan
wordt het er intussen niet ge
makkelijker op. De McFarla
ne-zaak zal door het grote
publiek worden uitgelegd als
een teken dat er veel meer
achter het Iran-schandaal zit
dan tot dusver wordt aange
nomen en dat tot dusver n
is opgelicht. In Washing!
wordt al gezegd dat McFi
lane vreest dat hij tot
genissen zal worden gedwi
Van onze Hoogte redactie
igN HAAG - PvdA-leider
Kok zal duidelijk aan
wezig zijn in de campagne
oor de Statenverkiezingen.
,En dat meer dan de laatste
minuten van een bijeen-
lömst", zei partijsecretaris
m°ge'.fl}an Velzen gisteren met ver-1
ijzing naar de vijf-minuten-
gsluiting die premier Lub-
,rs op CDA-manifestaties
verzorgt. „Het blijven Staten
verkiezingen, maar wij willen
niet krampachtig doen over de
't andelijke uitstraling ervan",
ildus Van Velzen.
De PvdA mikt in de cam-
ie op tenminste het be-
ioud van de kiezers die bij de
Kamerverkiezingen van mei
'orig j aar op de sociaal-demo
craten stemden. Bij een gelijke
uitslag zou de PvdA het zetel-
in de Staten hier en daar
kunnen verdubbelen. Het zou
ook betekenen dat de PvdA in
de Eerste Kamer van 17 naar
zetels zou gaan.
Dl
ka
in
ril
j»
bo
mi
K<
mi
he
rij
de
pij
he
pagne
De partij voert in de cam-
,e echter geen 'meerder-
idsstrategie' om een de
ieerderheid van de 75 Se-
laatszetels te krijgen. „Het
zou uiteraard welkom zijn en
we zullen de kiezers er uiter-
,ard ook niet van afhouden",
lus Van Velzen.
In de campagne - die vooral
gekenmerkt zal worden door
iet opzoeken van de kiezers op
*gne
J tel
itraat en aan huis en niet door
lijeenkomsten in rokerige
taaltjes - staan vier thema's
jentraal: milieu (80 procent
van de uitvoering van de mi-
ieuwetgeving komt voor re
letting van de provincies), col-
ectieve voorzieningen op het
;ebied van bejaardenzorg,
slechts een tipje van de slu ;olksgezondheid, cultuur
nderwijs, de rol van de over-
eid in de omtwikkeling van
echnologie en werk en inko-
nen. Dat laatste thema zal
D
ni
U
ni
Pi
ti<
tii
on
ge
ni
'ooral aandacht krijgen van
voor president Reagan,
hij persoonlijk zeer is
daan.
Hoe het ook zij, het feiti
kroongetuige McFarlj
voorlopig niet tot het afli
gen van getuigenissen
staat is, heeft de Iran-affi
nog aanzienlijk ingewikfc
der gemaakt. Bovendien
McFarlane de tweede kr«j
getuige die (voorlopig)
kan worden gehoord. W
de onlangs teruggetr:
CIA-directeur Willii
Casey wordt, na een hei
operatie, nog steeds in
ziekenhuis verpleegd.
Casey al ooit zal kunnen
tuigen voor de speciale
grescommissies, dan zal
zeker niet spoedig gebeur!
lit 'Den Haag'. Het debat dat
lok voor eind februari heeft
angevraagd over het finan-
eël-economisch beleid van
et kabinet past dus ook in de
impagne.
de
hij
fra
zie
ta t
191
ov<
zot
hé
tei
we
pri
eet
cie
de
me
leg
Vo
De
Door Jan van de Ven
OUDERLIJKE macht of
ouderlijke zorg? Geprie
gel met regels is ons niet
vreemd. Tot de Franse
overheersing, begin ne
gentiende eeuw, maal
den onze voorouders er
niet om. Wat kon het
schelen. Wie kinderen
had zorgde ervoor. Bijna
twee honderd jaar later
breken we eerst de nek
over regels en instanties,
voordat rust mag weer
keren.
In 1800, voordat Napoleon
de burgerlijke stand uitvond,
was het de overheid een zorg.
Een koppel dat te kennen gaf
samen door het leven te wil
len, naar onze begrippen 'ge
trouwd' te zijn, hoorde vanaf
het begin van samenwoning
bij elkaar. Kinderen waren
een natuurlijk gevolg. Ging
er iets mis dan ving de fami
lie de brokstukken op. Wie
geen familie had om op terug
te vallen dreigde van ellende
te verkommeren. Maar ook
toen waren er warmhartige
hulpverleners.
Eerder dan Napoleon ont
dekte de Kerk de zin van het
gesloten huwelijk De aanlei
ding doet er niet toe. Een
nieuwe bron van inkomsten?
Een nieuw sacrament? Feit is
dat vanaf de vijftiende eeuw
de Kerk gelovigen ervan pro
beerde te overtuigen, dat sa
menwoning met kerkelijke
inzegening behoorde te be
ginnen. Van verplichting was
echter geen sprake.
Om de Kerk een voet
dwars te zetten, vanaf de
Franse overheersing is de
scheiding van kerk en staat
actueel, verzonnen burger
lijke autoriteiten wel de ver
plichting van het burgerlijk
huwelijk. Twee eeuwen later,
na duizenden jaren van be
trekkelijke vrijheid, breken
we ons het hoofd over hoe
ouders in relatie tot hun kin
deren staan: ouderlijke
macht, voogdij, toeziend-
voogdij ouderlij ke zorg.
We staan zelfs op het punt
een betrekkelijk eenvoudige
regeling drastisch ingewik
kelder te maken. Strekt
ouderlijke macht zich nu nog
uit tot het volledige gezin;
straks gaat de ouderlijke
zorg een breder veld beslaan.
Mr. P. Vlaardingerbroek, lid
van de vakgroep jeugd- en
familierecht aan de universi
teit in Tilburg, vertelt wat de
wetsontwerpers beogen:
„Ouderlijke zorg zou moeten
gelden voor gehuwden, sa
menwonenden, vrouw
vrouw- en man-man-rela
ties. Lesbiennes komen voor
ouderlijke zorg in aanmer
king. Ook de bewust onge
huwde moeder krijgt samen
met haar vriend ouderlijke
zorg, mits die vriend het kind
heeft erkend."
Rechters mogen knopen
doorhakken. Hun werk
neemt toe, want het verzoek
om ouderlijke zorg van een
van de ouders - zeg de buiten
gezinsverband levende vader
- moet worden beoordeeld.
Hoe reageert de moeder op
het verzoek en wat denken de
kinderen ervan?
Vlaardingerbroek: „De
stem van kinderen weegt
mee in de beslissing. Moeder
heeft de zwaarste stem in het
kapittel. Als zij zich met
hand en tand verzet tegen
verlening van ouderlijke
zorg aan de vader dan zal het
verzoek niet worden ingewil
ligd."
Vader heeft op zijn beurt
het recht ouderlijke zorg ex
clusief voor zichzelf op te
eisen. Dient moeder een ver
zoek in tot verlening van
ouderlijke zorg aan nieuwe
vriend of echtgenoot, dan
kan de natuurlijke vader een
positief oordeel van de rech
ter blokkeren.
„Beide ouders moeten wil
len", zegt Vlaardingerbroek.
Een nieuwe wet neemt con
flictstof niet weg. Willen
ouders elkaar het leven zuur
maken dan blijft die weg
Kinderen hebben ouders.
Omdat er zoveel kinderen
rondlopen die het zonder
een van de ouders moeten
stellen, heeft de wetgever
regels gemaakt. Regels die
aan verandering toe zijn.
Ruimer dan de huidige,
aangepast aan veranderde
opvattingen in de samenle-
ving.
openstaan. „De positie van
toeziend-voogd is en blijft
een zwakke. Net als nu kan
straks de voogdes, in negen
van de tien gevallen krijgt
moeder kinderen toegewe
zen, door beïnvloeding van de
kinderen ook het kroost een
negatief oordeel over vader
laten geven."
Een onoverkomelijk pro
bleem ziet Vlaardingerbroek
ook voor de BOM-moeder
opduiken. Zij heeft voor een
gezin zonder vader gekozen.
De echte BOM-moeder zal
het niet leuk vinden als de
vader van haar kind plotse
ling rechten voor zichzelf
gaat opeisen. Al kan zij een
dergelijke poging blokkeren,
bevordelijk voor de gemoeds
rust zal zij de in discussie
zijnde verandering van wet
geving niet vinden.
Met het begrip ouderlijke
zorg zal 'voogdij' niet uit de
wet verdwijnen. Voogdij
blijft bestaan voor niet direct
betrokkenen. Na overlijden
van een ouder krijgt iemand
van buitenaf toeziend-voog
dij. Een toeziend voogd komt
niet in aanmerking voor
ouderlijke zorg. Zelfs niet als
Napoleon, uitvinder
burgelijke stand.
- fotoarchief de stem
hij veel werk maakt van zijn
toegewezen betrokkenheid.
De regering laat bij een
wetswijziging het adopteren
buiten beschouwing. Het
spreekt vanzelf, dat adoptief
ouders en stiefadoptief-
ouders alle rechten en plich
ten, verbonden aan het op
voeden van kinderen, krij
gen. Hun zorg is en blijft
ouderlijke zorg.
Vlaardingerbroek hanteert
de in discussie zijnde ont-
werp-regelgeving moeite
loos, maar hij voorziet pro
blemen voor betrokkenen als
het ontwerp ooit wet wordt.
„Niet gespecialiseerde advo
caten hebben er al moeite
mee. De gewone burger, die
door omstandigheden met
het jeugdrecht krijgt te ma
ken, ziet helemaal door de
bomen het bos niet meer." De
huidige wet betreffende
ouderlijke macht mag dan
voor een deel door de Hoge
Raad buiten werking zijn ge
steld, door de simpelheid wist
wel iedereen waar zij of hij
aan toe was.
„De ontwerpers hebben in
hun toelichting op de in dis
cussie zijnde regels notabene
gesteld, dat het kind uit
gangspunt bij hun werk is
geweest." Vlaardingerbroek
gelooft eerder, dat een poging
is gedaan de ondoorzichtig
heid van het moderne sa
menleven weer te geven. Met
invoering van het begrip
ouderlijke zorg krijgen vol
wassenen ongebreidelde
vrijheid de verantwoorde
lijkheid voor kinderen naar
eigen inzicht aan te gaan.
IN EEN rapport van de
Verenigde Naties wordt
het lot van zwarte
schoolkinderen in Zuid-
Af rika treurig en verne
derend genoemd.
Zij riskeren detentie en
mishandeling bij het demon
steren voor beter onderwijs.
De minister van Wet en Or
de, Adriaan Vlok, wees dins
dag van de hand de honder
den gedetineerde zwarte kin
deren vervroegd vrij te laten.
Het afgelopen jaar is er
een golf aanhoudingen ge
weest van schoolkinderen
onder de 16 jaar die vaak
prominent actief waren in
schoolboycots. Er zijn berich
ten over marteling en mis
handeling van kinder-ge-
vangenen, aldus het rapport
van de Verenigde Naties, dat
door een groep deskundigen
is voorbereid. De groep heeft
inlichtingen dat veel kinde
ren verwondingen hebben
opgelopen toen Zuidafri-
kaanse veiligheidstroepen in
het wilde weg schoten met
hagel en traangas en soms
scherpe munitie gebruikten
om demonstranten te ver
spreiden.
'Verscheidene doden die
vielen door kogels zijn aan de
groep gemeld. Sommige
jonge slachtoffers dragen de
fysieke en mentale littekens
van hun detentie, waarbij
een aantal van hen seksueel
werd misbruikt, want som
migen deelden de cellen met
volwassen misdadigers', al
dus het rapport. Volgens offi
ciële cijfers van de Zuidafri-
kaanse VN-missie in Genève
werden op 7 december nog
256 zwarte kinderen onder de
16 vastgehouden, maar in in
gelichte bronnen verluidt dat
het werkelijke aantal veel
hoger ligt, stelt het VN-rap-
port.
Op basis van zijn informa
tie zegt de groep dat in Zuid-
Afrika in de afgelopen 19
maanden bij onlusten 1.416
mensen het leven verloren.
In maart vorig jaar bedroeg
het aantal slachtoffers 171.
'Zwarte leerlingen
zich veel meer bewust
worden van de onrechtv'
digheden van het gesche:
onderwijs en van apart
in het algemeen. Ze het'
een grotere collectieve 8
een verzet tegen mist»
door de politie en een zeer
tionele benadering van'
eisen, die zowel praktisch
oprecht zijn'. Deze eisen
treffen vertegenwoordi
in studentenraden, verh:
van het aantal leraren op
aantal leerlingen, juist
zicht op examens en t
ging van de politie-bem:
nis met schoolzaken.
'Het is niet slechts t
tuatie van de zwarte set
kinderen die treurig en!
nederend is. Ook de
onderwijzers lijden o£
onrechtvaardigheid en
brek aan faciliteiten on
benodigde beroeps-k
caties te verkrijgen',
het VN-rapport.
Zwarte kinderen ontï
gen slechter onderwijs
blanke kinderen, en het
van hun onderwijs is ni'1
persoonlijkheid van deh
ling te ontwikkelen
hem op te leiden voor
derwaardige baantjes
misbruik, stelt het rap;
De politieke verander/,
die de Zuidafrikaanse f
ring aankondigde zijno
doende omdat ze de
heid niet wezenlijk verat
ren.
De auteurs van het rap,
roepen op tot gewoon bis
schap voor allen, afscl
van het beleid van i
den 'thuislanden' voor t
ten en een parlement
structuur waarbij de f"
bevolking zijn recht op-
beschikking kan uitoef®
In Namibië, dat Pr®
bestuurt in weerwil van'
resoluties, zijn de omstat-
heden voor kinderen ra-
zalig geworden en soit
lijden aan ondervoed®
honger, aldus het rapp°f-
groep heeft berichten -
vangen van willekeurig',
restaties of mishand
van kinderen.
