i
óDEBON
nbieding
rilou van Sprang:
3NDERDAG 12 FEBRUAR11987
T2 PAGINA GIDS 1
[ER IS MEER TUSSEN HEMEL EN AARDE')
HILVERSUM - „Er is
meer tussen Hemel en
Aarde dan waarvan gij
ooit gedroomd hebt," zegt
Hamlet tegen zijn vriend
Horatio. Een van Shakes
peare's magische zinnen
nu al enkele jaren de
titel van een opmerkelijk
KRO-programma.
Drie Zeeuwen
Theater Talier
Schilder
Strindberg
Kleurig debuut
I
Jo most als artiest de luisteraar soms
bij de lurven durven grijpen
Cyndl Lauper
ing van deze bon:
amiluxprijsje: fraaie
:l voor slechts 1.-
Geen items,
maar mensen'
Door Jan Koeten
Ir is meer tussen Hemel en Aarde'
t over geloof en over mensen die ge-
foven. Het onderwerp is waarachtig
niet zo'n publiekstrekker. Toch vullen
presentatrice Milou van Sprang en
haar redactieteam elke maand zestien
Feijenoord-stadions.
700.000 tot 1 miljoen mensen stem
men op Milou en de hare af. 'Er is
meer...' gaat minder over thieologie dan
over mensen. De oecumene is hier geen
loze theorie. Rome en Reformatie wor-
gelijkelijk liefgehad en zelfs voor
heidenen is er nog plaats in de Eg-
mondskapel in de Utrechtse Domtoren,
100 traptreden hoog. Deze Jacobsladder
naar de microfoon wordt deemoedig
beklommen door mensen die hun erva
ringen kwijt willen. Ervaringen over
het leven, over de dood, over alles daar
tussen en over datgene waar zelfs de
fantasierijke Horatio niet in de nacht
door wordt gekweld, of getroost
Geen rariteiten
Milou luistert, stelt vragen. Geen ra
riteiten in haar show, geen zich ver-
ineukelen in freaks, geen pathos met
zelepoten. Soms iets te veel professio-
lele religieuzen, bekent ze. In haar jar
gon, „Zoals laatst Dan zeggen wij op
ie redactie: Er zaten te veel 'kruisdra
gers' in."
Een jonge, modieuze vrouw, eerder
het type dat een mode-trend lanceert,
sportcar promoot of dynamisch
haar computer-uitdraai tijdens de
werklunch met een executive door
neemt, dan een ondervraagster van
nonnen, Theresa-vereersters, sterven
den, of zoekers naar waarden en geluk.
Weer in haar eigen woorden: „Geen
iet
keiiet
ikpan
items, maar mensen." Behalve 'Er is
meer.doet ze ook het 'Schooltelevi
sie Week Journaal' en is ze bezig aan
een lange, in het najaar uit te brengen
serie over gynaecologie en obstetrie
(verloskunde).
Cees Brinkhuizen startte in het na
jaar van '84 de formule, bijgestaan
door een redactieteam waarin Milou al
was betrokken en mee-presenteerde.
Maar Brinkhuizen kapte ermee toen
hij een conflict met het toenmalige
KRO-tv-hoofd Ad Langebent verloor
(over een Limburgse bisschop). „Ik had
kandidaats Nederlands gedaan en doc
toraal Theaterwetenschappen. In 1983
was ik op een advertentie van de
NCRV afgekomen waarin ze een free
lance-presentator zochten voor een
nieuw documentair programma. Ik
was na mijn studie al een half jaar
werkloos en greep deze kans om bij een
omroep te werken met beide handen
aan, temeer omdat deze baan toch nog
iets met mijn studie te maken had. Na
de NCRV kwam de educatieve RVU en
toen de KRO en de NOS."
Brinkhuizen verdween en de KRO
moest beslissen om al dan niet met
nieuwkomer Milou door te gaan. De
omroep koos voor het eerste en heeft
daar nog geen moment spijt van gehad.
Zwaar werk
„Het is erg zwaar werk, want ik heb
zo weinig ervaring. Nog steeds is het
voor mij erg moeilijk om zeg maar 5
gasten te ontvangen, omdat ik me dan 5
maal in een uur moet omschakelen.
Vroeger met Cees kon ik me nog con
centreren op mijn aandeel, terwijl hij
met het zijne bezig was, nu moet ik het
achter elkaar doen."
Ben je gelovig, ben je praktiserend,
is een vraag die ik eigenlijk niet van
Milou mag stellen, maar ik doe het
toch. Het gaat me eigenlijk niet aan,
zegt ze. Het heeft ook niets met haar
werk te maken, je vraagt toch ook niet
aan Ria Bremer of die medisch ge
schoold is, maar uiteindelijk erkent ze
gelovig katholiek te zijn, „maar ik ga
niet elke week naar de mis, hoor."
Milou van Sprang: „Wat mij fasci
neert is wat de mensen echt beweegt,
waarom ze echt iets denken of vinden.
Ik vind geloven heel interessant, hoe
wel ik zelf mijn vraagtekens heb. Maar
over de zuiverheid van de leer. Dat is
voor ons niet interessant Wij willen
weten wat de mensen voelen, denken."
Milou van Sprang aast (nog) niet op
hoge kijkcijfers. „Als iemand door de
zenuwen iets geks zegt of doet waar hij
of zij later spijt van heeft, dan zal ik
die passage niet uitzenden. Dus zal ik
nooit hoge kijkcijfers halen. Ik zou het
überhaupt vreselijk vinden als iemand
een ontzettende kater aan mijn pro
gramma zou overhouden. En ik wil
mezelf prettig voelen als het afgelopen
is. Ik wil dat de mensen in betrekke
lijke rust bij mij hun verhaal kwijt
kunnen. Dat zij zeggen wat hen be
weegt Het moet ook echt hun verhaal
zijn."
Zou je zelf in zo'n programma willen
verschijnen? Milou schudt aarzelend
haar hoofd. „Nee, ik zou dat niet doen.
Ik weet trouwens niet of ik iets te ver
tellen heb over geloof. Kijk, als je me
zou vragen voor een programma over
bv de positie van de vrouw in de om
roep, ja, dan wel. Als ik 'Er is meer.
niet zelf gemaakt zou hebben, zou ik
denk ik ook niet kijken. Om te begin
nen kijk ik weinig tv en ten tweede
vind ik het onderwerp niet zo bijster
interessant Ik zit ook niet gebakken
aan het genre. In de loop der jaren ben
ik het overigens steeds boeiender gaan
vinden. Maar ik vind wel dat ik bof dat
ik dit programma mag doen."
Een voorbeeld hoe Milou haar taak
opvat „Sterven vind ik geen item. Het
gaat me niet om kanker en vragen als
'Wat voor kanker heb je? Hoe vaak ben
je geopereerd? Zijn allebei je borsten
geamputeerd?' en zo. Nee, ik denk aan
de mens, hoe die dat wat aan haar ge
beurt, beleeft Ik streef ook niet naar
een soort van voyeuerisme. Nee, het
wezen is: die mens gaat over zoveel tijd
dood en hoe leeft hij/zij daarmee? Ik
stel me voor dat ik de kijkers iets kan
aanreiken, iets van: er is meer dan
goed verdienen."
Bijgeloof
het gaat niet om Het Geloof maar om
de mensen die het beleven."
Milou heeft net als haar collega
Sonja Barend voor uitzending geen
contact met haar gasten, om de sponta
niteit te behouden. „Maar ik ga er
langzamerhand aan twijfelen of dat
wel verstandig is. De mensen die eerst
een goed voorgesprek hebben gehad,
staan dan opeens voor een wildvreem
de, voor mijen moeten dan in 10 minu
ten weer dat verhaal afdraaien. Je
krijgt geen kans zo een echte relatie
met hen op te bouwen."
Geen kerkpolitiek
Is haar programma geen onverbid-
dellijke uitdaging voor geestelijke ex
hibitionisten? vraag ik. Nederland
heeft immers nogal wat figuren die
gaarne voor het hele land hun intiem
ste zaken uitdragen Echte exhibitio
nisten zijn vaak niet goed voor het pro
gramma. Zeker als het over geloof
Milou van Sprang: „Ik vind gelo
ven heel interessant, hoewel ik zelf
mijn vraagtekens heb. Maar het gaat
niet om Het Geloof maar om de men
sen die het beleven." - fotoisticht
gaat, is het moeilijk een open gesprek
te krijgen zonder dat het te getuigend
wordt 'Er is meer.is geen getuige
nisrubriek waar geloofsleer wordt ver
kondigd. We stellen duidelijk van tevo
ren: geen kerkpolitiek, geen discussies
Donderdag is 'Er is meervoor een
deel gewijd aan bijgeloof, met het oog
op vrijdag de 13de februari.
Laatste vraag, provocerend bedoeld:
Wat doet een jonge, moderne vrouw in
een atmosfeer van gemankeerde pa
ters, nonnen en broeders?
Ze reageert wat kribbig. „Om te be
ginnen, betwijfel ik of ze gemankeerd
zijn. Dat is jouw vooronderstelling, niet
de mijne. Maar goed: de vraag dan Ik
ben katholiek opgevoed. En ik heb dat
altijd als iets vrolijks, iets positiefs er
varen, ik heb daar geen negatieve her
inneringen aan En ik verdiep me erg
in de vrouw en het feminisme, ook al
wordt je dat heden ten dage niet mak
kelijk gemaakt Kun je feministisch
zijn en ook gelovig? Ik zou niet weten
waarom niet. Ik zit in de redactie om
dat ik dat wil uitproberen Feminisme
en geloof, een conflict dat ik me niet
laat afnemen Die spanning, dat is mijn
motivatie. Maar het programma gaat
natuurlijk niet over mij, maar over
mijn gasten Ik schep louter de conditie
waarin ze hun verhaal kwijt kunnen
Ik streef daarom ook niet naar een per
sonality-show. Soms denk ik, o men
senkinderen, dat geloof, die proble
men. .maar dan vind ik het weer heel
leuk. Het is een vak wat ik doe, een
leuk vak."
Drie kunstenaars uit Zeeland,
fam Museum, Middelburg.
Dim: ma.-vrlj. 10.00-17.00 uur.
tot 27 maart.
TENTOONSTELLING
Drie Kunstenaars uit Zee
land', die nu in Middelburg
la zien is, heeft al een lange
tis achter de rug: zij werd
vorig jaar in Schotland
[getoond in het kader van een
tatoons tellingsuitwisseling
(n naar aanleiding van het
twintigjarig bestaan van de
[Richard Demarco Gallery te
igburgh. Zij is dus nu te-
[tnggekeerd op haar basis, de
"Wvincie Zeeland, waar ook
[feet werk van de drie schil-
Paul Bartels, Piet Die-
Wan en Bob Pingen ont-
[ttond. Zeker de beide laatst-
loemde kunstenaars heb-
1 in Zeeland terecht een
telter renommée. Bob Pin-
i® blijft zichzelf al jaren
lang trouw in zijn monoch-
ftne, geheel nonfiguratieve
"tltilderijen, waarin hij zich
geestverwant toont van
®e grote inmiddels gestor-
J® Vlaamse kunstenaar Jef
"erheyen. Pingen heeft een
tporliefde voor de kleur
die soms het gehele
'nek bedekt, maar waarin
'aak ook wolkachtige bewe
gen voorkomen, Hchtver-
v.huivingen of beter mis
ken nog verschuivingen
Jjs stilte. Zijn schilderijen
"W strak gepresenteerde
nsditatieobjecten, die steeds
'ter te bieden hebben naar
"ak men er langer naar
omdat zij tegelijkertijd
"kMe en diepte hbben. Pin-
expositiegenoten zijn
<»r de gemiddelde toe
f-houwer natuurlijk gewo-
r en gemakkelijker toe-
[ankelijk, want figuratief
gesteld. Duidelijk afkom-
van het expressionisme
JMldert p Dieleman figu-
in een bepaalde omge-
™g met, naar het lijkt, een
ramende neiging tot ab-
J^teren. Zijn liefde ging
den beginne uit naar
met hun machtige
'acht en monumen
tale verschijning. Ook hier
behoort het schilderij met
een boom tot zijn sterkste en
persoonlijke stukken. P.
Bartels is vertegenwoordigd
met een dertigtal portretten
op papier van jonge stieren,
die tesamen een ingelijst
wandtableau vormen en tot
titel dragen 'Zonen van
Sint-Lucas', een verwijzing
ongetwijfeld naar de pa
troonheilige der schilders
wiens 'lijfdier' immers de
stier is. Het zijn rake naar
de natuur getekende phy-
siognomische waarnemin
gen en studies, humorvol
vaak ook omdat het Bartels
niet ontgaan is dat huisdie
ren en hun verzorgers in de
loop van de tijd elkaar qua
gelaatsuitdrukking duide
lijk beïnvloeden. Als geheel
een expositie, die weliswaar
bij een wat grotere omvang
tot een duidelijker karakte
risering van elk der expo
santen zou hebben bijgedra
gen maar die toch als korte
inleiding op hun werk de
moeite waard is.
Willem Enzinck
Taller Amsterdam; sculpturen,
objecten, installaties en schilde
rijen. De Beyerd, Breda. Open:
dl.-vrij. 10.00-17.00 uur, za. en zo.
13.00-17.00 uur. Gesloten tijdens
carnaval
ALS ER ooit een expositie
verdient met carnaval open
te zijn dan deze! Zuidameri
kaans theater van de boven
ste plank. Hoewel beide
Uruguayanen, Armando
Bergallo en Hector Vilche
deze kunstwerken als zelf
standige grootheden hier
exposeren, is er een onlos-
makend verband met hun
theaterprodukties. Niet en
kel met de première van de
Taller-opera 'Progress Pas
sion' op 13/14 maart in Bre
da's schouwburg - aanlei
ding voor deze tentoonstel
ling - maar met hun thea
ter-mentaliteit.
Veel van hetgeen in De
Beyerd te zien is heeft een
relatie met het 'décor of de
requisiet'. Bergallo maakt
met een Pollock-achtige al
lure wandtapijten, drape
rieën of een uit panelen op
gebouwd scherm met de
tweezijdige titel 'Walking by
the inner side'. Dan weer
schildert hij met acryl op
een doek van 550x380 meter
Descartes c.s. met een knip
oog naar de Gouden Eeuw.
Het is niet groots wel groot
Dat werk van Bergallo bezit
de in onze westerse ogen (ra
tionele) oppervlakkigheid en
emotioneel vitalisme, dat
Zuid-Amerika zo theatraal
van ons onderscheidt
Van Vilche staan of han
gen er met name sculpturen,
opgebouwd uit hout, gips en
acryl. Ze hebben de ingeto
genheid van het puberach
tige schoolmeisje; een
ouderwetse stylering, ge
tooid met een indiaanse
sierdrift Vaak geestig, zoals
bijvoorbeeld 'Big Pretender'
waar een cirkelvormige arm
een voet pakt Verder han
gen er nogal wat kleinere
objecten met collage-tech
nieken, die zich méér van
het theater schijnen te ver
wijderen.
Wie wel eens een theater-
produktie van Talier se
dert 20 jaar vanuit Neder
land de wereld in gezien
heeft en zo weet met welke
veelkleurige pathos dit
breed georiënteerde collec
tief het leven op de hakken
neemt kan vermoeden wat
hier allemaal te zien is. An
deren is een eerste kennis
making dringend aanbevo
len.
HE.
DIT IS een houtsnede van Johan Dijkstra (Chez Dicque,1926). Deze is te zien op de
tentoonstelling 'Expressionismes', die tot 30 maart te zien is in het gemeentemuseum De
Wieg er in Deurne. Twee belangrijke stromingen (De Ploeg en de Bergense School) uit de
eerste helft van deze eeuw worden daar uitgelicht. Invloeden van de Franse fauvisten en
van Die Brücke zijn er onder meer te ontdekken. Dat wordt geïllustreerd met werk van
onder meer Sluyters, Gestel, Filarski, Colnot, gebroeders Wiegman, Kuyten, Wiegers,
Dijkstra en Werkman. Men kan Expressionismes dagelijks van 13-17 uur bezoeken.
August Strindberg, schilderij
en. mjkmuseum Vincent Van
Gogh, Amsterdam. Open: dins
dag-zaterdag 10-17, zondag 13-17
uur. tot en met 12 apriJL
EÉN ZINNETJE in zijn Oc
cult Dagboek ('Afgrijselijke
dag; heb geschilerd') zegt
mogelijk iets over de achter
grond van de schildersacti
viteiten van Strindberg.
Voor de hand ligt uiteraard
om verbanden te leggen met
zijn literaire werkzaamhe
den. Duidelijk is wel dat zijn
schilderen gevoed werd
vanuit dezelfde somber dra
matische geest Bekend als
auteur van onder meer De
dodendans, De vader, Freule
Julie, De biecht van een
dwaas of In de greep der ele
menten, is zijn beeldende
kunst nauwelijks onder de
aandacht gekomen.
Deze expositie met dertig
schilderijen, alsmede foto
werk van zijn hand, is uiter
mate interessant. Van 'Gogh
was nu ook niet direct een
van de vrolijkste jongens die
op deze aarde rondliep,
maar kwam tot heel wat
•vrolijker' schilderijen dan
die van zijn tijdelijke buur
man in dit museum. Hoewel
Strindberg als schilder lang
niet het niveau van Van
Gogh heeft, was hij een zeer
verdienstelijk schilder; zelf
avant-gardistisch in zijn
tijd. Samen met Edvard
Munch werd hij indertijd
geweigerd voor de Berliner
Kunstausstellung.
Zijn - vooral - zeegezich
ten en landschappen zijn
heel emotioneel met het mes
opgebracht; in zware som
bere tonen. In een schilderij
als Stad (1903) wordt dat
duistere geweld knap door
sneden met een dunnen ho
rizon in afwijkende kleur. In
het woeste gebaar is Strind
berg een meester. Als hij fi
guratief wordt (bijvoorbeeld
een vuurtoren) is het alle
maal veel minder. Maar er
zijn uitzonderingen zoals die
ijle boompjes tegen de
stormlucht
Zijn schilderscarrière
wordt ingedeeld in drie pe
riodes. In een bepaalde tijd
is hij rustiger gaan compo
neren en wordt de kleur
pastelachtiger. Grotten vol
symboliek; een groenend
eiland of een overstromende
Donau zijn van een tedere
poëzie. Zijn foto's bevatten
veel zelfportretten, maar
bijvoorbeeld ook sterrenhe
mels, die een relatie lijken te
hebben met zijn schilderij
en.
H.E.
Franca Beljers, schilderijen.
Galerie Segeren, Raadhuisstraat
8-10 (bij Ginnekenmarkt), Bre
da. Open: dinsdag-vrijdag 10-18,
donderdag tot 21 en saterdag tot
17 uur. Tot 15 maart.
EEN SOLO-DEBUUT van
een kunstenares, die op St-
Joost haar opleiding voltooi
de. Zij is onderweg in de
schilderkunst De tentoon
stelling laat globaal gespro
ken, twee fases in haar ont
wikkeling zien. Beiden met
hun aantrekkelijke kanten.
In haar gedroomde fanta
sieën componeert zij zeer
kleurrijk overdadige "mo
zaïeken', die wat figuratieve
herkenningspunten hebben,
maar verder ook de be
schouwer laat fantaseren.
Haar manier van werken
houdt dreigende verbrokke
ling onder contróle door af
gewogen kleurstellingen en
in elkaar grijpende delen; af
en toe ondersteund door col
lage-technieken. Het zijn
hele prettige composities om
naar te kijken.
Uit deze overdadigheid
hebben zich grote monu
mentale schilderijen losge
maakt, die veel hoekiger
(architectonischer) en ruim
telij ker zijn. Niet de kleur,
maar de afwezigheid ervan
of de aanwezigheid van wit,
bepaalt Vanuit de 'binnen-
kamer'-kunst met het bonte
palet ontstaat hier een veel
zelfbewuster en naar buiten
tredende beeldende vormge
ving, die perspectieven
biedt Ze is daarbij ook ster
ker met de vorm dan de
kleur bezig door spiegelin
gen en andere avonturen.
Daaruit ontwikkelen zich
objecten; schilderijen, plas-
tiekachtigen, die zich losma
ken vna het platte vlak. De
kleine stukken hebben iets
totemachtigs. Hoe de grotere
stukken zich gaan ontwik
kelen is moeilijk te zeggen.
Een apart hoofdstukken zijn
de wat ikoonachtige portret
ten. die intrigeren en wor
den ook opgenomen in het
spel van object-worden.
HE.
EXPOSITIES
t
UDENIn het museum voor
religieuze kunst wordt tot 1
maart de thematentoonstelling
'De vlucht naar Egypte en de Te
rugkeer uit Egypte' gehouden.
Aan de hand van 57 prenten en
21 prentjes wordt getoond dat in
de loop der tijden en in verschil
lende landen kunstenaars door
dit bijbelse onderwerp geïnspi
reerd werden. Vanaf de 15e
eeuw tot heden. Namen als Lu
cas van Leyden, Herman van
Swanevelt, Charles Eyck, Felix
Timmermans, Albert Troost,
Kees Mandos en Geertrui Char-
pentier zul je er onder meer te
genkomen. Open: maandag tot
en met vrijdag 10-17 uur en za
terdag en zondag 13-17 uur.
DUSSEN: In het kasteel is een
expositie met hedendaagse
wandtapijten te zien. Daarbij
ligt het accent op gobelin-weven.
De kunstenaars die hun werk
daar opgehangen hebben zijn:
Liesbeth Lehr, Paula Dietz,
Lokke Laurijssen, Irene Vlie-
genthart, Helga Paetzold, Annie
Vriezen, Erna Fransen en Ti
neke van Trigt Open op 14,15,21
en 22 februari van 14-17 uur.
OOSTEEKLOO: In dit dorp 15
km ten noorden van Gent (langs
de weg Antwerpen, Zelzate,
Knokke) exposeert Lucassen re
cent werk in galerie William
Wauters aan de Antwerpse
Heirweg 5. Het gaat dus om niet
eerder getoond werk van Lucas
sen na zijn succes op de Biennale
van Venetië. Open van donder
dag tot en met maandag 14-18
uur.
VLISSINGEN: Robert Smit
laat nog tot en met 18 februari
zijn tekeningen zien in Bellamy
IB, Bellamypark 19. De titel van
de tentoonstelling luidt To
wards the liberation of dra
wings'. Hij probeert daarbij in
steeds extremere vorm de on
zelfstandigheid van de teken
handeling en dus ook van de te
kening aan te tonen. Open dins
dag-vrijdag 10-12.30 en 13.30-17
uur; zaterdag 13-17 uur.
