Jack Spijkerman wil links en grappig zijn
Twaalf weken sabels,
historie en romantiek
VANMIDDAG WEER TE HOREN IN DE STEEN EN BEEN-SHOW
'NORTH AND SOUTH'; MODERNE 'GEJAAGD DOOR DE WIND
VPRO: middagprogramm;
enkel in het winterseizoen!
Filmfestival
Rotterdam:
20 procent
meer
bezoekers
DINSDAG 10 FEBRUAR11987
blNSPAG 10 FEBRUAR
Kerkblaadje
Eigen emoties
Nederlandse
Opera komt
NEDERLAND 2
ven Piekeren.
Onheil en geluk
öf/y/r DAT IH MNNf
xJ?. VOO* UIT
Soundmixen is topsport, absoluut
Jean-Pierre van der Sluis,
winnaar Soundmlxshow.
T2 PAGINA GIDS
We live again
lu n iWHWiil Wiiiiwi^iiuppmii
■Ju
Door Karei Verdonschot
Jack Spijkerman zit te telefoneren in zijn eenpersoonsflatje
in een Zeister nieuwbouwwijk. Als hij heeft opgehangen:
„Al het vijfhonderdste verzoek om op 1 mei een dag van de
arbeid te komen presenteren."
De roep om een Bekende
Nederlander gaat kennelijk
niet aan hem voorbij. Spij
kerman: „Als ik op alles zou
ingaan, was ik de hele dag
met dat soort dingen bezig.
Aanbiedingen te over.
Laatst belt iemand van een
artsencongres, of ik daar
even tien minuten van die
flauwekul van de radio
wilde komen doen. Er lag
een fortuin op me te wach
ten. Nou, de bomen kunnen
ze in. Wat ik aanpak, moet
ik leuk vinden. Voor geld al
leen doe ik het niet. Ik ben
geen Koos Postema, die op
bijeenkomsten van Shell
staat te schnabbelen. Zoiets
verdom ik. Maar als een jon
gerenafdeling van de indus
triebond in Groningen belt,
zeg ik ja."
Niettemin doe jij die heel
populaire, maar ook tame
lijk onbenullige 'Steen en
Been-show' op Radio 3. Doe
je dan geen consessie?
„Radio 3 is een amuse
mentszender. Zo simpel is
dat. En ik vind het leuk om
mensen te amuseren. Ik heb
jaren lopen schreeuwen dat
ik iets bij de radio wilde
doen en nou doe ik het. Maar
let op: met dat soort amuse
ment heb ik toch ook maar
mooi de gelegenheid om
voor een héél groot publiek
zinvolle dingen te zeggen.
Tussen de flauwekul door
kan ik bij een paar miljoen
mensen kwijt dat de AVRO
stinkt door zich voor Am
nesty International in te zet
ten en tegelijk Hilterman
Zuid-Afrika te laten verde
digen. Dat ik zulke opmer
kingen kwijt kan, maakt
voor mij alles goed."
Altijd met dergelijke bedoe
lingen bezig geweest
„Als veertienjarige
schreef ik brieven in het
kerkblaadje. Dat de dominee
moderner preken moest
houden en zo. Later ben ik
van de HBS en van de
kweekschool getrapt omdat
ik te veel dwars lag. (Later
voegt hij daar voor de eer
lijkheid aan toe: '...en ook
omdat ik altijd de leukste
wilde zijn. Wat moet ik een
etter in de klas zijn ge
weest'). Ik heb mijn klep
nooit gehouden over de din
gen die ik belangrijk vond.
Kernenergie, milieu, defen
sie, het kabinetsbeleid. Nog
steeds vind ik dat ik me
moet roeren. En dat ik moet
protesteren. Hele schoenzo
len heb ik versleten met de
monstreren, werkelijk waar.
En ik geloof er nog steeds in,
al wordt het steeds moeilij
ker."
Het is heel vroeg in IJ-
muiden begonnen, met het
schrijven van luisterliedjes,
samen met Arie van der
Wulp, zijn huidige begelei
der.
„Heel af en toe traden we
samen op in het jongeren
centrum dat ik toen runde.
Dat was in de tijd van Elly
en Rikkert en van Dimitri
van Toren. Dat soort liedjes
maakten wij toen ook. In die
tijd heb ik allerlei instru
menten leren bespelen. Ik
kocht bijvoorbeeld een bala
laika en een zas, leerde daar
welgeteld één deuntje feil
loos op spelen en maakte
daarmee dan de blits. Stoer
was dat."
Later, toen hij als onder
wijzer werkte, schreef hij
ook. Liedjes en sketches
voor allerlei gelegenheden,
voornamelijk samen met
zijn toenmalige collega Gert
Hoeksma.
„In '81 werden we ge
vraagd om wat liedjes te ko
men zingen op de vredesde
monstratie in Soesterberg.
Dat hebben we gedaan, Arie,
Gert en ik. En dat was dan
de geboorte van Dubbel en
Dwars. Succes! Meteen
daarop werden we gevraagd
voor de grote vredesdemon
stratie in Amsterdam. Ston
den we daar met kanjers als
Freek de Jonge en Herman
van Veen op een podium.
Tjonge-jonge. Toen belde
Harrie Kiers, onze huidige
Jack Spijkerman.
- FOTO GELDERLAND PERS
Jack Spijkerman (38) is zonder overdrijving een van de
snelst stijgende sterren aan het amusements-firmament.
Hij is bijvoorbeeld een van de makers van de 'Nacht-
show', het tv-programa dat ruim beantwoordt aan het
doel dat VARA-baas Marcel van Dam eraan stelde: 'zorg
voor iets spraakmakends'. Ook presenteert hij dinsdags
op Radio 3 tussen de middag 'De steen en en beenshow',
een programma vol vervulde wensen en quasi-technl-
sche onzin. Bovendien trekt de gewezen onderwijzer
Spijkerman met zijn cabaretgroep Dubbel en Dwars sinds
jaren langs de vaderlandse schouwburgen en kieinkunst-
podia. Op het moment gaat 'De Vogelaar', een voorstel
ling die de pers unaniem bijzonder grappig vond. Ge
meenschappelijke noemer van Spijkermans activiteiten:
het is leuk en het is links. Een gesprek over - hoe kan het
anders - links en leuk op radio, tv en de planken.
manager. Of we wilden
meedoen met het Leids Ca
baretfestival. We wonnen en
toen hingen de theaters aan
de lijn. In recordtempo heb
ben we ons eerste avondvul
lende programma 'De kern
van de zaak' in elkaar gezet.
We speelden overwegend in
buurthuizen en vormings
centra. Daar heb ik leren
improviseren, dat kan ik je
verzekeren."
Inmiddels was hij ook wat
voor de VARA-radio gaan
doen. Eerst als invaller, later
met een vaste gesproken co
lumn. „Daarna kreeg ik een
eigen nachtprogramma. Het
werd in die tijd zo druk dat
ik mijn baan in het onder
wijs heb opgezegd. Sinds
twee en een half jaar sta ik
niet meer voor de klas. Geen
spijt van, nee."
Sinds kort speelt Dubbel
en Dwars 'De Vogelaar'. Na
de spijkerharde humor uit
'Mag ik even afrekenen' en
'Levend verbrand', is dit
programma door de bank
genomen milder. Wilde ha
ren kwijt?
„Die mildheid heeft te
maken met het karakter van
de voorstelling. In 'De Voge
laar' zit een nogal persoon
lijk verhaal, het verhaal
over mijn eigen vader. Het is
een soort zoektocht naar de
man die ik nooit heb kunnen
bereiken. Voor hem heb ik
diep respect, zonder dat hij
ooit iets van begrip voor me
heeft getoond. Dit is een vol
strekt ander, persoonlijker
thema dan in de eerdere
voorstellingen. Toen liep ik
voortdurend tegen het pu
bliek aan te beuken en te
schreeuwen hoe het moest.
Toen stond ik actie te voeren
in het theater, stencilt] es uit
te delen en met met span
doeken te zwaaien."
'De Vogelaar' gaat vooral
over zijn eigen emoties. „Ik
wil erin laten zien dat ik ook
twijfel en dat ik niet alleen
maar een krijsende kanke
raar ben. Ik wil ook aérdig
gevonden worden. Natuur
lijk staat dit allemaal tussen
de kerncentrales, Zuid-
Afrika en Lubbers. In mijn
opvattingen over dergelijke
zaken ben ik echt niet mil
der geworden. Ik zal me
blijven verzetten tegen wat
ik onrecht vind."
Heeft geëngageerd cabaret
nog wel een functie? Raakt
een links artiest niet moede
loos in deze no-nonsens-tijd
„Ik heb niet de illusie dat
ik de wereld verbeter. Wel
hoop ik dat ik mensen aan
het denken zet, al is het
maar voor even. Met zo'n
nummer als 'Generaals in
vredestijd' bij voorbeeld. Ik
hoop dat mijn publiek even
stilstaat bij de waanzin die
zich vervelende generaals
kunnen uitbroeden. Ik weet
verdomd goed dat me als ac
tievoerder vaak de moed in
de schoenen zonk. En dan
vond ik het fijn als iemand
me een hart onder de riem
stak. Datzelfde probeer ik
nu voor mijn publiek te be
tekenen."
Als cabaretier probeer je
volgens hem eigenlijk alles
tegelijk. „Ik zeg de waarhe
den die ik te zeggen heb en
tegelijk probeer ik mensen
te ontroeren, aan het denken
te zetten en ze een fijne
avond uit te bezorgen."
Is dat ook het geval in VA
RA 's "Nachtshow'?
„Ja hoor. Het is de bedoe
ling dat daar de actualiteit
naast het amusement een
belangrijke rol speelt. Zo'n
parodie op 'Opsporing ver
zocht' is toch wel duidelijk,
zeker. De manier waarop de
AVRO misdaad opblaast tot
harteloze sensatie, vind ik
walgelijk. En zo'n minister
Brinkman-act spreekt ook
voor zich, dunkt me. Het zit
er toch maar mooi in, samen
met al die blote dames. In
tussen komt ook jong caba
ret-talent bij een miljoenen
publiek in de huiskamer.
Toch mooi meegenomen,
vind je niet?"
Hij geeft toe dat er nog
heel wat aan de 'Nachtshow'
te verbeteren valt. „We moe
ten onze draai echt nog vin
den. Met Adelheid Roosen,
Titus Tiel Groenestege en
Bavo Galama klikt het pri
ma, maar vergeet niet dat
we ieder uit een ander caba
ret-nest komen. En we moe
ten nog leren hoe dat moet,
tv-maken. Dat is echt wen
nen hoor. Er is niemand die
je bij de hand neemt en je
een beetje coacht. Zoek het
zelf maar uit, zie maar wat
je doet, je hebt er zelf de
verantwoordelijkheid voor."
Ook voor die roemruchte
sado-masochistische act in
de eerste aflevering?
„Marcel van Dam heeft
alleen gezegd: als dat ons
20.000 leden kost, schrap ik
het hele programma. We
moesten zelf beslissen of dat
nummer erin kwam. We
hebben er met z'n vieren
lang over gediscussieerd en
uiteindelijk ja gezegd. En
niemand had er daarna iets
op tegen. Alleen de pers, die
schreef dat de dames van
'Hoor haar' nu wel op oor
logspad zouden gaan. Onzin:
'Hoor haar' heeft geen
krimp gegeven."
Wel geeft hij toe: „Mis
schien hadden we de con-
tekst duidelijker moeten
maken. De man en vrouw
die het deden zijn acht jaar
getrouwd. Ze weten precies
wat ze aan elkaar hebben en
hoe ver ze kunnen gaan. Die
act kwam uit de huiskamer
en niet uit de nachtclub. De
vrouw vindt het prettig. Het
was een staaltje van mooie
erotiek. En daar ben ik niet
op tegen. Maar inderdaad, er
zijn boeren die het met hun
koe doen. De vraag is alleen
of je dat ook op tv moet
brengen."
HILVERSUM (ANP) - De VPRO wil tijdens het nieuwe winti
seizoen de middaguitzendingen handhaven. De daarvoor
bruikte zendtijd wil de omroep vervolgens compenseren
tijdens de zomermaanden later met de uitzendingen te
nen.
Het gaat hier om de situatie
per 1 oktober waarin de VPRO
samen met Veronica, TROS en
AVRO het tweede net bedient.
De VPRO heeft de zondag toe
gewezen gekregen. De omroep
wil nu in de periode van okto
ber tot en met mei van 16.00 tot
23.30 uur uitzenden en in de
periode juni tot en met augus
tus van 19.00 tot 23.30 uur.
Volgens de VPRO blijkt uit
ervaring dat er voor middag
televisie in de zomermaanden
weinig belangstelling bestaat.
Door op deze manier met
zendtijd te schuiven kan het
gat dat is getrokken door de
komst van het derde net het
beste worden gevuld, zo meent
de VPRO.
De omroep voegt daar aan
toe dat zij zich niet heeft aan
gesloten bij het verzoek van de
andere omroepen aan minister
ipe inmiddels ruim vijftig
jaar oude film 'We live
again', die de KRO vanmid
dag uitzendt, ontleent zijn
[scenario aan Tolstoi's tragi
sche verhaal 'Opstanding*.
In het tsaristische Rusland
keert prins Dimitri uit het
eger terug en ontdekt dat
Ijn jeugdvriendinnetje in
en knappe vrouw is veran-
_>rd. Dimitri verleidt haar
|ën vertrekt weer naar Mos
kou. Na verloop van tijd
brengt Katusha een baby ter
cereld, die sterft, waarna
(k zij naar Moskou ver-
ekt en de prostitutie in
laat
20.28
North South
ROTTERDAM (ANP) - Het
Filmfestival Rotterdam, dat
zondagavond werd afgesloten,
heeft 20 procent meer bezoe
kers getrokken dan vorig jaar.
De organisatoren zijn dan ook
zeer tevreden en vinden dat
terecht is besloten de capaci
teit dit jaar uit te breiden.
De afgelopen week werden
125.000 bezoeken aan de deel
nemende bioscoopzalen ge
bracht (14 procent meer dan
vorig jaar) door in totaal 20.000
bezoekers. De kaartverkoop
bracht 235.000 gulden op.
Tijdens het internationale
festival werden 130 films ver
toond. Vijftig regisseurs kwa
men naar Rotterdam om tij
dens talkshows uitleg te geven
over de films en te discussië
ren met het publiek.
Volgens de organisatoren is
ook de Cinemart, die dit jaar
voor de vierde keer is gehou
den, een succes geweest. Deze
'markt' waarop filmmakers en
andere belanghebbenden uit
de filmwereld elkaar ontmoe
ten en zaken proberen te doen,
groeit met het jaar.
Brinkman om tegen een
uurbedrag de benodigde
zendtijd voor de middai
sie te verkrijgen. „Da:
valt geen ordentelijk
gramma-aanbod te brengi
aldus de VPRO.
De andere partners van
VPRO op Nederland 2 wiljL
nog geen uitspraak doen o\ Vanavond brengt de AVRO
het voorstel. De AVRO h« Je eerste aflevering van het
nog steeds dat minister Brit amvangrijke epos van John
man alsnog zijn standpunt: M1®8' North South Dit
verhaal over twee families
iegint twintig jaar voor de
Veronica', Amerikaanse burgeroorlog.
De aristocratische Mains
cijn plantage-bezitters in
Euid-Carolina en de Ha-
sards rijke industriëlen in
wijzigen. De TROS 'bes
deert' de plannen van
VPRO en bij
niemand voor comment!
bereikbaar.
iet Noordelijke Pennsylva
nia. Hun geschiedenissen
raken verweven, wanneer
Ie jonge zoons Orry Main en
Jeorge Hazard vriendschap
duiten, als zij beiden een
nilitaire opleiding in West
met première 'oint gaan volgen.
AMSTERDAM (ANP) - Bi
Nederlandse Opera gaan
nenkort in Het Muziekthei
in Amsterdam twee pi
ties in premières. Op
bruari brengt het gi
'Der Rosenkavalier* van
chard Strauss op de plas] )e IKON begint vanavond
en op 14 maart 'II Barbiert iet een serie van drie por-
Siviglia' van Giacchino Ra retten van jongeren, die
ni. poms noodgedwongen - een
eheel eigen weg zijn ge-
De voorstellingen zijn ge aan. Het eerste, getiteld
gisseerd door respectieve! ilex", gaat over een jonge- i
John Cox en Dario Fo. Der
senkavalier wordt
tan, die al twee jaar dak
los door het leven gaat.
door het Rotterdams Philh Uex vertelt waarom hij een
monisch Orkest onder leid wervend bestaan leidt en
van Hartmut Hanchen en
Barbier door het Nederlai
Philharmonisch Orkest
Richard Buckley als muzit
leider.
Het opera-gezelschap hi
voor de enscenering van
Barbier van Sevilla Dario
weten te engageren. De con
natie van deze theaterreusi
deze opera van Rossini bel)
een internationaal opzienl
rende muziektheatergebeu
nis te worden, aldus De
derlandse Opera.
Overigens zijn alle uitv
ringen in Het Muziekthei
uitverkocht. Met II Barbien
Siviglia maakt het gezelsc!
een tournee door het ii
Opera-liefhebbers kus
nog terecht in Utrecht,
hoven, Heerlen, Gronisj
Scheveningen, Tilburg, Va
Nijmegen en Breda.
Alex
b
oe hij zijn toekomst ziet
twee-
deurs-
kast
ongeluk
wind
richting
godin
van de
aarde
onenig
heid
boom
ont
kenning
James Reed als George Hazard en Patrick Swayze als Orry Main.
Door Jan Kocsen
HILVERSUM -„North and
South is een moderne variant
op 'Gejaagd door de Wind'",
zei vorige week David Carra-
dine, een van de hoofdrolspe
lers in dit twaalfdelige
AVRO-epos rond de Ameri
kaanse Burgeroorlog (1860-
1865). En David heeft groot ge
lijk. Hetgeen betekent dat
'North and South' een boeiend
kostuumstuk is vol veldslagen,
sjieke lady's met parasols die
schrijlings te paard zitten, be
snorde duellerende cavaliers,
plantages, liefde, slaven, een
knallende zweep en wolken
die jagen voor de maan.
Dat betekent natuurlijk ook
beantwoorde liefdes, ver
smade liefdes, smachtende
liefdes. Kranige luitenantjes,
beulen en hartverscheurende
afscheidscènes. Vuistgevech
ten, gehijg op de sprei, paar
den die tijdens een charge
neerdonderen en heel veel
blanke sabels.
'North and South' zit perfect
in elkaar. Het is eerste klas
vakwerk. Natuurlijk is het een
aaneenrijging van clichés met
de historie als bindmiddel.
Natuurlijk valt er het een en
ander aan te merken op diepte,
uitwerking van de karakters
en historisch realisme. Maar
wat doet dat er toe! 'North and
South' is bedoeld als amuse
ment en niet ter verbreding
van de menselijke horizon.
'Gejaagd door de Wind' was
ook een kostuumstuk, maar
honderden miljoenen hebben
er plezier aan beleefd en voor
lopig zal deze eerste echte
soap-opera (nogmaals een ci
taat van David Carradine) nog
talloze tranen doen pinkelen
en boezems doen zwoegen.
We stappen terug in de tijd,
zo'n jaar of tien voor de oorlog,
die zogenaamd als inzet de be
vrijding van de slaven had,
maar in werkelijkheid een
economisch conflict tussen het
Noorden en het Zuiden van
Amerika is geweest. Op een
zuidelijke plantage huppelen
twee meisjes verzorgd door
het gedesinfecteerde woud.
Maar ziet, ogenblikkelijk
wordt de geschoolde kijker
duidelijk dat de een een engel
is en de ander een kreng.
Dat belooft later wat voor
de heren. Daar komen ze al
aan. Orry Main (Patrick
Swayze): jong, knap, vurig,
goed in het pak, neemt af
scheid van de plantage om ka-
det te worden op de elite
broedplaats ivoor hoge officie
ren: West Point. De slaven
staan aangetreden in het zon
licht. Ma grijpt verkrampt het
kanten doekje. Pa slikt iets
weg en mompelt dat hij trots
op zijn zoon is. En daar rennen
de twee meisjes ?1 aan, vech
tend op Orry's gunst.
Volgende scène. Een dame
in nood. Liefde op het eerste
gezicht, maar Orry blijft gent
leman. Dat kun je niet zeggen
van Justin LaMotte (Carradi
ne), een lepe hond die een sla
vin een backhand geeft en
wulps naar de geredde lady
kijkt. Men ziet het: de conflict
stof wordt professioneel aan
gedragen.
Orry in de grote stad. Gajes.
Knokken. Een gentleman uit
het noorden snelt nabij,
George Hazard genaamd (Ja
mes Read). En beide heren
werken een boef over de hage-
beuk. Ze kloppen het stof af,
kijken elkaar met puntgave
gebitten aan, worden vriend,
en marcheren zij aan zij het
exercitie-terrein van West
Point op, waar een ploert van
een instructeur met contact
stoornissen wel even soldaten
van hen maken zal.
Zo gaat het door. Geen se
conde verveling. Een formule
die nergens stokt. Actie volgt
liefde op, soldatenscènes wor
den afgewisseld met zonson
dergangen op de plantages,
blank botst op bruin. De bur
geroorlog breekt uit: twee fa
milies worden door de politiek
uit elkaar gerukt. Ware liefde
krijgt het zwaar te verduren.
En ondertussen komen slaven
in opstand, duikt blank op
bruin en omgekeerd maar dat
mag natuurlijk helemaal niet,
liefdesbrieven worden ver
donkeremaand, de ploert
trouwt de lady en de jaren
gaan voorbij. Onheil en geluk,
ieder wordt ouder maar niet
wijzer. En de nieuwe tijd
breekt aan.
'North and South' is geba
seerd op een lijvige historische
bestseller van de Amerikaan
John Jakes. Van zijn boeken
zijn 40 miljoen exemplaren
verkocht, dus daar willen tv-
makers gaarne een serie van
maken. Het zijn grondige wer
ken met veel historie en ro
mantiek. In de serie is vooral
de romantiek overgebleven, al
dartelen er bekende politici
rond als Abraham Lincoln,
Jefferson Davis, General Ro
bert E.Lee en General Grant.
We mogen dus geen 'Oorlog en
vrede' op zijn Amerikaans
verwachten, maar onderhou
dend is de serie buiten kijf, te
meer omdat er een hele reeks
Patrick Swayze als kranig luitenantje met grote liefde1
deline (Leslie-Anne Down).
sterren een gastrol vervullen.
Zo doen mee Johnny Cash
(als moordzieke yank), Gene
Kelly (als senator en vader
van een onwettige zoon die
psychopatische officier is), Ro
bert Mitchum (als chirurg),
Jean Simmons (als begrij
pende moeder van Orrie)Da
vid Ogden Siers (als verliefde
Congresman), Hal Holbrook
(als Abraham Lincoln), James
Stewart (als advocaat),
de Havilland (als verplee?
en Elizabeth Taylor (als
deelhoudster). De makers'
ben topseries op hun naa®
'Roots', 'De Doornvogels
'The Winds of War.' Vee
namen zijn op historische
den gemaakt. Bekende h<#
en dieptepunten uit de
geroorlog zijn in het
verweven.
i8Ï \£m/
lrtibone.
