even.
UITBLAZEN
Milieubeweging vreest ultra-licht vliegverkeer
BESTRIJ
Ayatollah's maken het niet lang meer
Ouders
°P
.geen
Na aids-discussie pil op de wip
Carnavals-
promotie
RIJKSLUCHTVAARTDIENST OORDEELT BEZWAREN 'VOORBARIG'
DE STEM CQ1\
WIM KOCK
De jaren
zestig (17)
ACHTERGROND
DEN HAAG - Het ka
iet moet doen met de
die de Tweede Kamer
^aan stellen voor de b
laliteit.
VNZ-VOORZITTER DE VRIES POSITIEF OVER CDA-PLAN ZIEKTEKOSTEN
DE SNELLE opkomst
van het carnaval,
buiten de 'traditio
nele' carnavalssteden,
vooral in de jaren '60 op
gang komend, werd in
plaatsen als Bergen op
Zoom, Den Bosch en
Breda zoniet met lede
ogen dan toch met enige gea
museerde minachting bekeken.
Soms maakten de kersverse
prinsen het er ook naar, bij
voorbeeld door zich meteen op
z'n Mainz' of Keulens uit te
dossen met hele fazantestaarten
op him steken, terwijl ze van
hun 'vak' nog niet meer wisten
dan dat ze soms met de armen
omhoog op een biljart moesten
staan.
Toen in 1958 de nog jonge
Oosterhoutse carnavalsstich
ting De Smulnarren haar op
wachting ging maken bij prins
Nilles en de Boerenraad van
Krabbegat, zei de Bergse prins,
tijdens de begroeting in 'De
Draak', dat hij 'ut h'op 'oge
prijs stelde' dat prins Mienus
den Eerste van Oosterhout naar
'ut Mekka van de Westbra
bantse carnaval' was gekomen,
'h'om 'ier oe licht h'op te steke
en h'om te lere oe dagge vastena-
ovend mot ouwe.'
De brave Nilles zag over het
hoofd dat hij in de vorstelijke
persoon van Mienus I een ge
pokte en gemazelde Oeteldon-
ker tegenover zich had, oud-lid
van de Oeteldonkse Raad van
Elf. Ook de president en op
richter van de Smulnarren was
een veteraan uit Oeteldonk. En
de Oosterhouters zelf, in dit
door Bosschenaren gecomman
deerde cohort? Hun (grootva
ders hadden wel degelijk hun
tweedaagse Vastelaovenden ge
vierd, totdat eerst het maskers
dragen (1910) en vervolgens -
bij de mobilisatie van 1914 -
alle openbare feestelijkheden
werden verboden, op last van
de commandant van het Veld
leger, dat in Oosterhout zijn
hoofdkwartier had.
Dat veel méér dorpen en
stadjes in Brabant en Limburg
Vastenavondfeesten hadden ge
kend, werd in de jaren '60 bijna
stelselmatig ontkend door de
spraakmakende camavalsste-
den. Maar «an de vooravond
van de laatste vooroorlogse
Vastenavond, in februari 1940,
schreef de voorloper van deze
krant, het Dagblad van Noörd-
brabant nóg: „Van ouds bestaat
de carnavalsviering op de Bra
bantse dorpen uit toneel-, zang
en muziekuitvoeringen
Trekt de jongere generatie voor
'n groot gedeelte met de vasten-
avonddagen naar de stad, de
meer bedaagde dorpsbevolking
stelt het verzet in eigen omge
ving nog op hoogen prijs."
Daar zat'em de kneep: het
jongvolk dat naar de stad trok.
Nu al die dorpen georganiseerd
voor zichzelf begonnen, vrees
den de 'traditonele' carnavals-
steden een belangrijk deel van
hun klandizie te verliezen. Er
werd hooghartig onderscheid
gemaakt tussen 'echt' carnaval
en het amateuristisch gedoe op
z'n janboerefluitjes in de dor
pen. Deze houding kweekte bij
de nieuwe carnavalsverenigin
gen een dwingende behoefte
zich af te zetten tegen de grote
carnavalssteden. Zo daagde in
De vorige afleveringen van
deze serie stonden in de krant
op 16, 21 en 26 aug.; 6 sept;
9, 21 en 30 okL; 6, 14, 20 en
28 nov.; 5 en 13 dec. en op 14,
23 en 31 jan.
1963 prins Mienus van Ooster
hout de Bredase prins Ad den
Eerste openlijk uit een 'onaf
hankelijke jury vast te laten
stellen welke optocht de mooi
ste was: de Bredase of die van
Oosterhout. Breda ging daar
uiteindelijk niet op in.
Zo kwam er in 1965 ook
niks terecht van de Federatie
van Grote Brabantse Carnavals-
stedenook al een Oosterhoutse
poging om 'mee te tellen'. In
Breda werd door de KRO een
radioprogramma opgenomen
waaraan de carnavalsprinsen
van Bergen op Zoom, Roosen
daal, Oosterhout, Eindhoven
en Breda deelnamen. De Bos
sche prins kon niet komen om
dat hij in Delfzijl(!) zat. Tussen
de interviews en carnavalsmu
ziekjes door stelde de Ooster
houtse delegatie de oprichting
voor van die Federatie van
Grote Brabantse Carnavalsste
den. Iedereen akkoord natuur
lijk. Elf maal proost! Er kwam
- vanzelfsprekend -, niets van,
maar het had wel in de kranten
gestaan. En daar ging het in de
jaren '60 veel van die jonge car
navalsstichtingen om: publici
teit om bekendheid te verwer
ven. Om voor vol te worden
aangezien. Om niet onder te
hoeven doen voor Bergen op
Zoom en Den Bosch, laat staan
Breda.
Daarom trokken de carna
valsprinsen rond, vaak tot .ver
buiten de grenzen van de eigen
provincie of zelfs het land. Je
had ze met een natte vinger.
Elke vaderlandse hotemetoot
die jarig was of anderszins in
de aandacht kwam, kon reke
nen op een gelukstelegram-
metje van de een of andere
prins. Zelfs 's zomers kon je ze
soms zien uitrukken; de prins
met zijn hofhouding, raad van
elf en hofkapel.
Ze hadden het tij mee. In
die periode was het vooral de
radio die graag en veel aan
dacht besteedde aan carnaval.
Zo'n ploegje interviewers en
plaatjesdraaiers liet zich 'op lo-
katie' graag een middag fêteren
door een carnavalsvereniging,
die dan alle ruimte kreeg om
zich verbaal te verheffen, ver
boven het miezerig feestgedruis
uit, van aanpalende dorpen.
Een radioduo dat in carna
valstijden heel dikwijls in het
zuiden rondzwierf werd ge
vormd door Cees Schilperoort
en Cees de Lange van het po
pulaire programma Draaien
Maar. Op deze carnavalspromo-
tors kom ik nog terug.
tfrTERDAG 7 FEBRUAR11987
T5
PAGIN
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllr
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
i Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
24,20 per maand; 69,75 per kwartaal of 271,00 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje® 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738,
SATERDAG 7 FEBRl
Door Ad Burger
VLIEGEN in een eigen
vliegtuig is altijd het
privilege van de 'happy
few' geweest. Men moet
wel een meer dan bo-
ven-modaal inkomen
hebben, wil men zich dit
transportmiddel kunnen
veroorloven. Met de
massa-produktie van de
zogenaamde ULV's (ul
tra lichte vliegtuigjes) is
aan die situatie echter
een einde gekomen: als
gevolg van de relatief
lage produktie- en ma
teriaalkosten is een ULV
nog goedkoper dan me
nige kleine personenau
to.
Voor rond de dertien mille
kan men in het bezit komen
van zo'n vliegtuigje. Het
biedt weliswaar weinig com
fort, maar voldoet alleszins
aan de eerste vereiste die
men aan een vliegtuig pleegt
te stellen: het komt op eigen
kracht, zij het ten hoogste
maar 225 meter, van de
grond.
Voor Nederlanders die het
graag hogerop zoeken, een
verheugende ontwikkeling.
Milieubeschermers hebben
him ernstige bezwaren; zij
willen zelfs een verbod van
ULV's. De relatief explosieve
groei van het vliegen met
ULV's heeft volgens de lan
delijke stichting Natuur en
Milieu namelijk zeer nade
lige invloed op'vogels. Vooral
trekvogels en vogels die op
het punt staan te broeden,
kunnen danig uit hun even
wicht gebracht worden door
de ULV's. Literatuuronder
zoek van de Rijksuniversiteit
in Utrecht staaft de bezwa
ren van de stichting.
Uit dat onderzoek blijkt
tevens dat vogels toch al snel
gestoord worden door over
vliegende vliegtuigen, zeker
als die laag overkomen en
langzaam vliegen. Dat laat
ste is zeker het geval bij
ULV's: ze kunnen niet hoger
dan 225 meter en niet sneller
dan 90 kilometer in het uur.
Ook de hoeveelheid geluid
die deze, langzaam voorttuf-
fende, machines maakt - zo
rond de 60 dBa - is bepaald
niet goed voor de rust in vo-
gelgebieden. De onderzoekers
baseren zich daarbij vooral
op ervaringen met sport-
vliegtuigen in de Zeeuwse
Delta en het Waddengebied.
Zoals boven al gemeld,
hebben vooral twee soorten
vogels in hoge mate last van
de ULV's: trekvogels en vo
gels in een broedperiode. Om
bij de eerste categorie te be
ginnen: onderzoek heeft uit
gewezen dat ook vogels op
een zeker ogenblik eniger
mate wennen aan lawaai en
overlast, net zo goed als dat
ook bij mensen veelal het ge
val is. Trekvogels, die slechts
kort op een bepaalde plaats
vertoeven, komen echter niet
in de gelegenheid om aan die
ULV's te wennen. Het ge
volg: trekvogels slaan bij
ieder laag overkomend vlieg
tuig op de vlucht en houden
nauwelijks tijd over om op
hun rustplaats op_ zoek te
Het ultra-lichte vliegtuig is voor milieubeschermers een lastige horzel.
aan het gebruik van ULV's de lucht in", aldus de natuur-
gaan naar voedsel.
Vogels in hun broedpe
riode zijn eveneens bijzonder
gevoelig voor geluidsover
last. „Ais verstoring optreedt,
zal een aantal vogels niet
nestelen of tijdens de eileg de
nesten verlaten", aldus de
onderzoekers, die een paral
lel trekken met de populatie
van broedende vogels in ge
bieden langs snelwegen. In
die gebieden is de broed-
dichtheid lager dan in verge
lijkbare, ongestoorde terrei
nen. i
Natuur en Milieu wil dat
een halt wordt toegebracht.
De stichting wijst daarbij op
cijfers van de Rijks Lucht
vaart Dienst waaruit blijkt
dat het aantal vlieguren ge
staag toeneemt; in 1985 wa
ren het er 2900. Op zich geen
opvallend hoog cijfer, maar
volgens de milieubeweging
valt een explosieve groei te
verwachten. „Zeker wanneer
je meer clubs krijgt die voor
hun leden een paar vliegtui
gen kopen en die vervolgens
te huur aanbieden. Dan kun
je al voor veel minder dan
13,000 gulden met zo'n ULV
beschermers. Een verdere
groei is in de ogen van Na
tuur en Milieu volstrekt uit
den boze. Er moet op zijn
minst eerst een onderzoek
worden gehouden naar de ef
fecten van de ULV's op de
fauna, waarna bekeken moet
worden of de proef met
ULV-vliegen, die in 1982 be
gon, nog moet worden voort
gezet. Zo'n onderzoek is ove
rigens vorig jaar al door de
ministers van Landbouw en
Milieu toegezegd.
Dat is overigens nog het
minste wat er zou moeten ge
beuren, vindt Natuur en
lieu. Het beste zou een verbo
op ULV's zijn; mocht dat nie
haalbaar zijn, dan moet j
ieder geval het aantal vlieg
tuigen en vliegvelden - mo
menteel zijn er drie: in Lely.
stad, Stadskanaal en Budel
tot een minimum worden be.
perkt. Bovendien zou
overheid in zo'n gevall maai
een klein aantal gebiede:
moeten aanwijzen waarbo
ven ULV's mogen vliegen,
de onmiddellijke nabij hei:
van de vliegveldjes. Vliegi
van het ene naar het andere
vliegveld zou volgens Natuui
en Milieu volstrekt uit
boze moeten zijn.
Bij de Rijksluchtvaart
dienst beoordeelt men de be
zwaren van de natuurbewe-
ging als 'voorbarig'. „We ver-
wachten dat het met de
vlucht van die dingen reuzi
mee zal vallen. Ze zijn toch
behoorlijk duur in aanschat
Bovendien wordt het gebruik
van ULV's aardig aan ban
den gelegd door allerlei be
palingen. Om maar eens
voorbeeld te noemen: boven
stiltegebieden mag absoluul
niet gevlogen worden".
Die argumenten vermogen
echter geen indruk te maken
op de milieubeweging. Daar
is men overtuigd van de
schadelijkheid van ULVs
voor het milieu. En in
overtuiging weet men zich
onder meer gesteund door de
regeringen van een aantal
Europese landen; totaalver-
boden voor ULV-vliegen zijn
al afgekondigd in Zwitser
land, Oostenrijk en Italië.
Kah
Door Ivo Postma
EEN jaar of twee nog en dan is
het afgelopen met het revolu
tionaire islamitische bewind
van de ayatollah's in Iran. Dat
is de nogal optimistisch klin
kende verwachting van Ehsan
Kermani, een Iraniër die in
Nederland actief is voor de
Volksmoejahedin, de belang
rijkste verzetsorganisatie te
gen het terreurbewind van
ayatollah Khomeiny.
De Volksmoejahedin leggen in hun
campagne tegen het bewind der
ayatollah's dankbaar de nadruk op
de verschrikkingen van de nu al zes
jaar durende Golfoorlog.
„Wat heeft die oorlog ons ge
bracht?" betoogt Kermani. „Drie
miljoen vluchtelingen, een miljoen
doden en gewonden, Tweeëntwintig
kapotte steden en een ontwrichte
economie. Ons land had vorig jaar 7
tot 8 miljard dollar aan inkomsten
uit olie. Dat was enkele jaren gele
den 20 miljard".
Alleen al bij het huidige Iraanse
offensief zijn meer dan 100.000 men
sen gedood, zegt Kermani, die zich
hiermee op een van de ruigere
schattingen baseert.
Toch gaan er telkens opnieuw
tienduizenden mensen naar het
front. Hoe is dat te rijmen met het
verregaande isolement van het re-
giem-Khomeiny, waar hij het over
heeft?
Kermani begint met te zeggen dat
de revolutie die uiteindelijk Kho
meiny aan het bewind bracht, geen
puur godsdienstige beweging was.
„Het was een beweging van alle Ira-
niërs, van alle groeperingen, waar
onder ook de onze, de Moejahedin,
die 22 jaar geleden al de strijd tegen
het regiem van de sjah begon. Maar
alle bewegingen die niet sji'itisch
genoeg waren zijn uitgeschakeld
door de religieuze dictatuur. Het re
giem heeft maar liefst 24 organisa
ties om alles en iedereen in de gaten
te houden. Khomeiny heeft in an
derhalf jaar meer Moejahedin ver
moord dan de sjah gedurende zijn
hele bewind".
Met die anderhalf jaar bedoelt
noemt de namen van een aantal van
de omgekomen officieren.
Op 30 december ontving het Moe-
jahedin-kantoor in Parijs berichi
dat de Vali-Asr kazerne van
Pasdaran midden in Teheran „dooi
vaderlandslievend personeel van df ;een geld is om de motie uit te
strijdkrachten" de dag daarvoor it
brand was gestoken. Dat was eer
dag na de bloedige mislukking vat
het offensief Kerbala-4 bij Basra
Als bijzonderheid wordt vermeld
dat de Vali-Asr kazerne diende alt
verzamelplaats voor mensen die
door de Pasdaran werden opgepakt
om naar het front te worden
stuurd.
Volgens de organisatie van
Moejahedin zijn sinds het aan i
macht komen van Khomeiny «LOOf™. VT7lfwTT.T
in Trnn ter rinnri <tehraoht.Fl "LVERSUM (ANP) - De dOOr
Iraanse geestelijkheid struikelt over de doden van de Golfoorlog.
Kermani de periode vanaf de ïn-
tdfcht van Khomeiny in Teheran in
februari 1979 tot juli 1981, toen de
voormalige medestrijders door de
ayatollah's definitief tot vijanden
werden verklaard en Massoed Ra-
javi en andere leiders der Moejahe
din in ballingschap moesten gaan,
zoals Khomeiny zelf had gedaan in
de jaren zestig.
Het regiem in Teheran gaf open
lijk het belang van Rajavi's bewe
ging toe, toen een Iraanse krant
schreef: 'Bakhtiar en Bani Sadr mo
gen ze houden, als ze ons Rajavi
maar geven'. (Bakhtiar was premier
van het overgangsbewind in de we
ken tussen het vertrek van de sjah
en de komst van de ayatollah; de
gematigde Bani Sadr was de eerste
president van Khomeiny's revolu
tionaire bewind; beiden weken uit
naar Parijs toen ze werden uitge
spuugd).
Maar de regering Chirac ging niet
zover Rajavi uit te leveren aan de
beulen van de Evin gevangenis. Zij
wilde de oppositieleider alleen maar
kwijt. Rajavi verhuisde naar Irak,
het land van Khomeiny's aartsvij
and Saddam Hoessein, de 'Kleine
Satan'. Vanuit Iraks hoofdstad Bag
dad stuurt hij zijn aanklachten te
gen het 'onmenselijke, 'oorlogszuch
tige' en 'onderdrukkende' bewind
van ayatollah Khomeiny de wereld
in, evenals oproepen om dat bewind
te isoleren en een eind te maken aan
de tragedie in Iran.
Rajavi en zijn beweging beperken
zich niet tot grote woorden. Als men
Ehsan Kermani mag geloven, be
zorgen commando's van de Volks
moejahedin het bewind in Teheran
toenemende last. Zij plegen aansla
gen op topfiguren, steken wapende
pots in brand, houden demonstra
ties en stoken de bevolking op tegen
de oorlog. Hij laat kopieën zien van
communiqués over sabotagedaden
die de laatste weken uitgegeven zijn
in Bagdad, Parijs of Londen en
waarvan de inhoud deels is beves
tigd door berichten uit onafhanke
lijke bron.
„Ideologisch en politiek hebben
wij de strijd al gewonnen", zegt hij
alsof het over iets gaat waar geen
zinnig mens meer aan twijfelt.
„Niemand gelooft meer een woord
van wat het regiem zegt. Onze ra
dio-uitzendingen vanuit Irak zijn in
heel Iran te beluisteren en in enkele
zuidelijke provincies kunnen ze ook
- FOTO INA
onze tv-uitzendingen ontvangen.
We geven analyses van de politieke
situatie, maken verzetsdaden be
kend en tegenstellingen in het re
giem. Ook geven we codes door aan
onze verzetscellen, bijvoorbeeld om
aan te geven dat er op een bepaald
moment op een bepaalde plaats een
betoging wordt gehouden".
Zijn betogingen geen al te riskant
middel in een land met een zo bloed
dorstig bewind?
„Om het regiem te isoleren moet
je veel werk doen", zegt Kermani.
„Die demonstraties waren ook nodig
om de aard van het regiem aan de
mensen te laten zien. Het belang
rijkste is nu echter de militaire
strijd. Onze verzetscellen hebben
anderhalf jaar geleden opdracht ge
kregen van Rajavi om militaire ac
ties uit te voeren".
Twee van de meer sensationele
berichten dateren van eind decem
ber 1986. Volgens een communiqué
van 28 december ging de dag daar
voor het Beheshti wapen- en goede
rendepot van de Pasdaran in Tehe
ran na een explosie in vlammen op.
„Meer dan 500 figuren uit het oor-
logs- en onderdrukkingsapparaat
van het regiem werden gedood of
gewond", heet het. Het bericht
mensen in Iran ter dood gebrachte:
zitten er nog 140.000 in de gevange
nissen. Ehsad Kermani gaf me
groot boek dat een lijst van
12.000 namen bevat van V
van de executies van het regie®'
Khomeiny'. Achter de namen sta!
onder meer de organisatie vermeli
waartoe het slachtoffer behoordi
'KDPI' (Koerdische Democratisch:
Partij) komt veelvuldig voor, mai
het meest treft men de afkortinj jureau Intomart in opdracht
PMOI (Peoples Mojahedin of Iran
aan. Kermani zei met veel nadru!
dat 81,5 procent van de terreur
slachtoffers Moejahedin waren
Voor hem is het een vanzelfspre vil nemen om hen te verzor-
[en. 52 procent laat zijn ouders
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG - De PTT het
zoveel moeite om sommi
banen bezet te krijgen, d
ze overweegt het eigen pe
soneel in te schakelen bij
werving van nieuw pers
neel.
Medewerkers die nieuv
werknemers aandrage
voor bepaalde banen zoude
dan 1000 gulden aanbreng
premie ontvangen als h<
daadwerkelijk tot een
Van onzeh
Dat bedrag wordt genot
CDA, WD en D66: die pa
ding van criminaliteit bes
9e motie komt dinsdag in
enige twijfel aangenomen
Maar gisteren liet premier
jUbbers weten dat het kabinet
ïog niet weet wat het met die
notie moet. „Bestrijding van
ie criminaliteit is geen zaak
ran geld alleen. Dat heeft ook
e maken met het vervolgings-
jeleid en de preventie. Alleen
naar meer geld geven, lost
liet alles op."
Lubbers komt daarmee
inigszins terug op woorden die
ninister Korthals Altes (Jus-
itie) donderdag in de Kamer
iprak. Die liet weten dat er
roeren. Volgens Korthals Al-
es moet de Kamer eerst maar
jens aangeven waar -het geld
ninister Brinkman van WVC
angehaalde zorgzame
ienleving vindt weinig
aa7htofl*r£ank de bereidheid
<::n kinderen om hun ouders
lie hulpbehoevend zijn of
worden, in eigen huis op te ne
llen.
Dat blijkt uit een peiling on-
ier 500 Nederlanders door het
de actualiteitenrubriek
ran de EO, Tijdsein.
Daaruit bleek dat slechts 5
Jrocent de ouders zelf in huis
nilie,
ling.
buren of wijkverple-
Door Pieter Eggen
HET wetenschappelijk
bureau van het CDA
presenteerde deze week
in Den Haag het rapport
'Zorgvernieuwing door
structuurverandering'.
In dit rapport wordt een
aantal plannen ont
vouwd om tot een
nieuwe en goedkopere
ziektekostenverzekering
te komen. De besparing
kan in het CDA-plan
oplopen tot 3,5 miljard.
Het CDA wil één basisver
zekering, die overeenkomt
met 90% van het huidige zie
kenfondspakket. Interessant
is wat er dan uit het pakket
zou moeten. Het CDA komt
met zaken als sterilisaties, de
pil, cosmetische chirurgie,
fysiotherapie. Sportblessures
moeten nog slechts onder
voorwaarden worden ver
goed.
De plannen van het CDA-
bureau sluiten ook aardig
aan bij die van de Telders-
stichting (het wetenschappe
lijk bureau van de WD), die
de krachten van de markt los
wil laten op de gezondheids
zorg. Dat kan bijvoorbeeld
door de ziekenfondsen onder
ling té laten concurreren. Dat
drukt de kosten.
De gevolgen voor de verze
kerden zelf (zowel zieken-,
fonds als particulier) zijn nog
onduidelijk. Het CDA heeft
nog geen rekensom gemaakt.
De PvdA hoopt die som
metjes en een eigen plan over
twee weken wél te kunnen
leveren.
Reden genoeg om te peilen
wat de ziekenfondsen ervan
vinden. J. de Vries, voorzitter
van de Vereniging van Ne
derlandse Ziekenfondsen
(VNZ) zegt er het volgende
van:
„We moeten op de eerste
plaats vaststellen dat de
grote politieke partijen
steeds meer op één lijn ko
men. De PvdA roept al jaren
om een volksverzekering en
CDA en VVD willen nu een
basispakket waarin het hele
volk meedraait. Bovendien
willen CDA en VVD het
grootste deel van het zieken
fondspakket overeind hou
den. Dat vind ik heel positief.
Als de politieke partijen elk
aar zo dicht naderen moet je
dat als een voordeel zien.
In zijn algemeenheid kun
je stellen dat CDA en VVD
consequent zijn. Beide par
tijen vinden dat de overheid
op allerlei terreinen moet te
rugtreden, dus ook hier. Dat
is de laatste jaren wel anders
geweest, toen de overheid
zeer sterk ingreep in het
ziektekostenstelsel. De zie
kenfondsen werden min of
meer tot een mechanische
pop gemaakt, die slechts
mocht doen wat de overheid
wenste. In de plannen krij
gen we feitelijk de plaats
weer die ons toekomt. We
mogen weer zelf onze zaken
regelen en afspraken met
met artsen en ziekenhuizen
of de vergoeding van de kos
ten. Dat is een breuk met de
weg die de afgelopen jaren is
begaan. Gebleken is dat deze
weg spaak loopt".
Kan De Vries daarvan een
voorbeeld geven?
De Vries: „De vorige
staatssecretaris van Volkge
zondheid Van der Reijden
besloot de vrijwillige verze
kering van het ziekenfonds te
beëindigen. Daar waren we
tegen, maar we hebben uit
eindelijk moeten berusten.
Dat overheidsingrijpen is
fors geweest en we merken
nog steeds wat de gevolgen
ervan zijn. We krijgen bijna
dagelijks telefoontjes van
mensen die vroeger vrijwillig
verzekerd waren en nu parti
culier en er achter komen dat
ze ineens meer geld kwijt
zijn".
Zo moet het dvs niet, maar
de plannen van CDA en WD
gaan mensen toch ook meer
geld kosten? Ze krijgen im
mers een kleiner pakket en
moet zich voor de overgeble
ven voorzieningen extra ver
zekeren.
De Vries: „Dat klopt niet
helemaal. Op de eerste plaats
ga je voor een kleiner pakket
minder premie betalen. Op
dit moment kost een zieken
fondspatiënt per jaar gemid
deld 1.500. Als je het pakket
verkleint tot 80 of 90% dan
kun je volstaan met 1.350
per jaar. Dat mindere bedrag
is dus ook een lagere premie,
want ziekenfondsen hoeven
geen winst te maken. De
aanvullende verzekering zal
wel duurder worden, maar
de extra kosten kunnen mee
vallen. Je moet bedenken dat
het nieuwe pakket voor
iedereen geldt, dus ook voor
mensen met een hoger inko
men.
Op dit moment betaald
iedereen een premie die een
percentage van het inkomen
is. Als je die premie op 8%
stelt dan draagt iemand met
een inkomen van 40.000 per
jaar ƒ3.200 premie af.
Iemand van ƒ20.000 levert
1.600 op. Je krijgt in het
nieuwe systeem meer men
sen van 40.000 dan met een
klein inkomen. Daardoor
wordt er meer geld afgedra
gen en dat kun je weer terug
geven in de vorm van een la
gere premie".
Denkt De Vries niet dat een
kleiner basispakket waaruit
bijvoorbeeld de pil is verdwe
nen de toegankelijkheid van
de zorg niet verkleint? Iets
waarvoor ziekenfondsen bij
het condoom in het paW
komt?
De Vries: „Nee, dat zou
niet willen zeggen. Het
groot".
kende zaak, dat na de verwachte vil
van het islamitische bewind dfcet liefst in hun eigen huis
macht aan deze organisatie zal L'Mvonen, met extra zorg van fa-
vallen. P
„Het eerste wat wij zullen doen J
een wapenstilstand sluiten mt|
Irak. In Iran moet een regering:)
stelsel komen dat toegankelijk i
voor iedereen, ook voor alle soorte
minderheden. Uitgesloten zulle:
zijn de monarchisten zoals ze ziel AnfJAni,!jM
nu opstellen, en allen die met Khc V/I lUCrlWild Zll
meiny hebben samengewerkt e
aan hem blijven vasthouden. Ma! 'j- KABINET Lubbers-ll heel
er zal na Khomeiny geen nieu: (|aard. Nauwelijks gehinderd dc
bloedbad komen. Wel zullen zij raten van CDA en WD in de T\
aanhangers berecht worden. Er a levelijke ministers vast aan de
in de regering geen plaats zijn voo 'ooral het terugdringen van het II
religieuze leiders. Wij hebben nie: slechts voor bij de kiezers zeeri
tegen godsdienst. We zijn zelf gods «strijding van de criminaliteit j
dienstig, maar deelname van aya Jpenluchtmuseum, wil een mee
tollah's aan de macht is uitgeslotei iens afwijken van wat keihard
We willen voorkomen dat Iran we egd.
een religieuze dictatuur wordt". De weinig flexibele houding vJ
M bijna slaafse gedrag vanl
uitstek zouden moeten t# [ju?6?*!.® Kamer is weinig bevordi
ken. 'JKheid gebiedt echter te zegge
huwelijks kwalijk valt te neme
De Vries: „Dat is wel: "aarvoor ze hebben gekozen.
Maar tegelijk ontwik!» r Anders wordt het echter wam
zich een andere discussie, d ;e"s verkeerde beleidskeuzes te
het CDA ook aangeeft. Eni radigd. Bezuinigingen in de so<
gaat over de gezondheidsei: :or9 bijvoorbeeld hebben tot
De ideeën van de 'pro-liti vaarvan op zijn zachtst gezegd
beweging beginnen toch vvijfeld.
vorm te krijgen in de disc» Datzelfde lijkt nu het geval mi
sie over de gezondheids® inderwijs, die er op neer komt d;
en de betaalbaarheid da nogen worden vervangen. Sind
van. pro-life wil medisd iuari 1g87, nPh|PkPn riat rte v,
Snarie! maar"»: ^.f'eergroepen
conseptiemiddelen, buiten: jachten te mak<
ni'tea hnmaan pui 1111o11 van het onderwijs er
U|m - in het onderwijs toch al
en.
verzekering brengen. PE.)
kunt je natuurlijk ook afvtf
gen of in een tijd dat er n
ziekte als aids de aandad onderwijsminister Deetman bl
heeft de pil in het pak): SJumenten die hem vanuit de
moet blijven. ragen. Sterker nog, hij laat niets
We begrijpen goed datfc 'raPPen- Indertijd hei
n h us 9elaten- Die hebt
rachte plan gekozen. Dat is iet
®etman dat de bonden van hart
ran zijn gegaan.
.„c 0'»o 's al|eszins begrijpelijk dat
meer om de algemene be» 6 emoties de overhand krijgen,
dering of je kiest voor het K cties zoals in Den Helder, waar
vorderen van een gezonde Ch0|en zich massaal ziek hebt
stijl van leven. In die aanp: rachten zeggen bezorqd te ziin
past de vraag: de pil bev» ijs dan moeten ze zelf geen din
dert de gezondheid metJ el kunnen en bovendien de leerli
waarom moet die dan in Bedroevend is ook de reactie
pakket zitten? Bovendien: an de leertrLht^ in J
kosten voor het individu vf eden fS
dit soort zaken zijn niet etrokken^ h if dreige
ajrit scholen kan worden in
slechts tot verwijdering, ter
ctische situatie een eerste vere
hneer hij zou pogen om dat
^erkstelligen.
