De 'nieuwe' morning-after pil 'HU KRUGT DEZELFDE BEHANDELING ALS IEDER ANDER' ■BRI BESTl Tankt Jit sacrif an kerk 2000 vi MAANDAG 2 FEBRUAR11987 EXTRA OP MAANDAG HET LIJKT een onschuldig vraagje, maar de directeur van de Rijksvoorlichtingsdienst is er niet echt blij mee. Studentenhuis Geen tijd Van Buren Titel Roddels MEDISCHE RUBRIEK De nieuwe lommerd SCHIP ML MIDDELBURG opig fusiebesti ningscentra - nuiden, Van ïedenesse in tls de fusie var :ijn beslag krij /allen. ^ijdtené<zari£ij66ede*i Laatste Wens Laatste Woorden Siamees Volkslied Keiththeaesthete SOUNDMIX-SI Lilian Aer niet in fin {MetOVKM T48 De prins kan geen gewone student zijn DoorMick Salet Prins Willem-Alexander gaat straks in Leiden studeren. Komt hij dan ook in aanmerking voor de basisbeurs waar alle studenten recht op hebben? „Hij heeft als iedere an dere Nederlander het recht om zo'n beurs aan te vragen. Maar of hij het ook doet? En wat er met zo'n aanvraag gebeurt?" Het is nog niet bekend of de kroonprins straks een beurs krijgt. Misschien wil hij het helemaal niet. Wil lem-Alexander heeft een of ficieel staatsinkomen, waar hij ook al niet dolgelukkig mee was, en vreest mis schien wel dat het ontvan gen van een studiebeurs tot scheve ogen zou leiden. Of hij er nu recht op heeft of niet. Willem-Alexander (19) is net afgezwaaid uit militaire dienst en heeft besloten om in september geschiedenis te gaan studeren aan de rijks universiteit in Leiden. Een mooie studie als voorberei ding voor het koningsschap. Maar ook een gewone studie, die hij net als iedereen moet zien af te ronden in de vier jaar die Deetman daar voor geeft. Heeft de kroonprins daar naast tijd voor officiële be slommeringen? „In het begin zal het mini maal zijn, maar ik neem aan dat het geleidelijk aan iets groeit. Dat hangt ook af van de vraag of de ouders van de prins het wenselijk vinden dat hij bij officiële gelegen heden betrokken zal raken. Het zal wel gebeuren, maar de studie zal vóór gaan." En zo hoort dat ook bij een gewone student Al is de kroonprins natuurlijk geen gewone student Hoe graag hij het zelf ook zou willen, en hoe hard iedereen hem ook zou helpen, hij is en blijft de jongen die is voor bestemd om koning van Ne derland te worden. Hij probeert wèl gewoon te doen. Het is de bedoeling dat Willem-Alexander aan het Rapenburg in een stu dentenhuis gaat wonen. Net als andere studenten. Geen goud gedekt bedje. Overdag colleges. Daarna met een kopje oploskoffie boven de boeken. En na het studeren even een pilsje drinken. Met het studentenleven zal Willem-Alexander zelf weinig moeite hebben. Maar hoe reageren andere mensen op een kroonprins in het ge- ,wone leven? Hoe gewoon is een student met veiligheids agenten? Het is vervelend maar waar, wie als kroon prins is geboren, kan nooit het leven van een normale student leiden. Maar hoe moeilijk het ook is, er is gelukkig een traditie aan het ontstaan dat prinsen en prinsessen als iedere an dere leeftijdgenoot naar de universiteit kunnen. En Oranje kiest dan voor Lei den. Het huis van Oranje en de Leidse universiteit hebben oude banden. Toen in 1574 een einde kwam aan het lij den van Leiden, en de om singelde stad werd bevrijd uit de worggreep van Spaanse soldaten, werd dat niet alleen gevierd met ha ring en wittebrood. Willem van Orapje wist dat de be volking ook naar weten schap moest hongeren. Zo kreeg Leiden een hoge school. De moeder en oma van Willem-Alexander hebben ook in Leiden gestudeerd. Zijn overgrootmoeder, Wil- helmina, niet. Prinses Wil- helmina had gewoon geen tijd voor een universitaire studie. Na het overlijden van haar vader, koning Wil lem de Derde, stond vast dat ze op haar achttiende jaar koningin moest worden. En vóór je achttiende afstude ren? Dat lukt zelfs niet als je vier keer zo snel studeert als Deetman wil. Terwijl haar moeder, Em ma, als regentes de konink lijke zaken waarnam, kreeg Wilhelmina thuis privé-les. De snelle stoomstudie van Wilhelmina was noodzake lijk, maar ze vond het niet vervelend dat ze niet naar een universiteit kon. Eerlijk gezegd had ze een hekel aan intellectualisme en weten schap. Ze luisterde liever naar predikanten dan naar professoren. „Ik stond met een wan trouwende terughoudend heid tegenover de weten schappelijk ingestelde mens", zei ze later over de dag dat ze Juliana voor de eerste keer naar de univer siteit bracht. Dat was in 1927. Juliana had er zelf lang opmoeten aandringen en Wilhelmina was uiteindelijk gezwicht. Maar ze stond niet toe dat de kroonprinses haar studie normaal zou afronden. En Juliana ging ook niet op kamers. Er werden twee De kroonprins is geen gewone student, net zo min als hij een gewone marineman was. Hij is en blijft de jongen die is voorbestemd om koning van Nederland te worden. - FOTO'S ANP vankelijke plan om haar in cognito te laten studeren. Ze zou zich dan moeten in schrijven met de naam die ook Willem-Alexander ge bruikte toen hij de Elfste dentocht schaatste. Van Bu ren. Juliana wees dat idee van de hand. Ze wilde haar eigen naam gebruiken. En toen ze zich zo inschreef als lid van de Vereniging van Vrouwe lijke Studenten, kreeg ze dan ook direct het ere-lid- maatschap aangeboden. Dèt wilde ze dus niet. Ze wilde gewoon de studente Jula villa's gehuurd in Katwijk. Eén voor haar secretaris, baron Baud, en zijn gezin. De andere voor Juliana en drie vriendinnen, die ook in Leiden gingen studeren. En was het daar een huishou den van Jan Steen of Jula Student? Nee, daar zorgden twee hofdames wel voor. Juliana schijnt die spe ciale behandeling verschrik- kelijk te hebben gevonden. Daarom had ze ook nukkig nee gezegd tegen het aan- Willem-Alexander met zijn moeder die zelf in Leiden op kamers woonde en haar eigen potje moest koken. zijn, die zich door bevriende studenten zou laten tutoye ren. Ze wilde geen officieel gedoe. Het zou toch te gek zijn als de hele college-zaal uit de bankjes moest op springen als zij binnen kwam? De colleges die ze volgde, waren aangepast aan haar toekomstige taak. Juliana kreeg oud-vaderlands recht, algemene geschiedenis, ada- trecht van Nederlands-Indië en volkerenrecht. Daarnaast koos ze Nederlandse letter kunde, godsdienstgeschiede nis en Franse letterkunde. Het eerste jaar in Leiden beviel Juliana zó, dat ze haar moeder wist over te lialen om er nog een studie jaartje aan vast te plakken. Maar kandidaats en docto raal? Nee, daar kreeg Ju liana de tijd en de ruimte niet voor. En dat zit haar eigenlijk nog steeds dwars. Een titel kreeg Juliana wel. Na nog geen twee jaar studie besloot de academi sche senaat haar tot eredoc tor in de letteren en wijsbe geerte te promoveren. Dat ging niet zonder slag of stoot. Er waren wat hoogle raren die het absurd vonden om een meisje van twintig, dat slechts drie tentamens had afgelegd, zo'n titel te ge ven. Maar de rector-magni- ficus prof. Van Wijk, zette door. Tevreden met die nauwe lijks verdiende titel was Ju liana niet. Maar van het stu deren had ze wel zo genoten, dat het voor de hand lag dat ze haar dochters de kans zou geven wel normaal af te stu deren. En dat deed drs. Bea trix ook. Het studentenleven van prinses Beatrix was al veel normaler als dat van haar moeder. Ze mocht echt op kamers wonen. Het was wel bij een functionaris van de universiteit, mr. J. Drijber, maar ze moest wel zelf, met haar vriendin en medebe woonster Renée Roëll, bood schappen doen en een eigen polje koken. In 1961 legde Beatrix het doctoraal examen in de rechtsgeleerdheid af. Naast sociologie had ze ook colle ges gevolgd in Nederlands staatsrecht, volkenrecht en moderne algemene geschie denis. Kon Beatrix ongehinderd studeren? Nee. Voor medes tudenten was het misschien geen probleem, maar ze was wel voer voor fotografen. Toen ze een paar keer te vaak met de Brabantse no tariszoon Bob Steensma was gezien, stonden de buiten landse roddelbladen al vol over de romance en het aan staande huwelijk. Staat dat Willem-Alexan der ook te wachten? Zullen er zich bijvoorbeeld meer studenten inschrijven voor de studie geschiedenis? Om dat er misschien wel mensen zijn die het een leuk of lu cratief idee vinden om bij de kroonprins in de college bankjes te zitten? „Het is wel mogelijk dat zoiets gebeurt. We hebben er nu nog niks van gemerkt, maar misschien komt dat nog wel. Ach, zolang het om een paar studenten zou gaan, lijkt dat geen pro bleem. We doen wel ons best om de privacy van de prins zo goed mogelijk te bewaren, maar verder krijgt hij straks exact dezelfde behan deling als iedere andere stu dent." Door Jan Paalman EEN paar jaar geleden, om precies te zijn op 25 augus tus 1983, stuurde de NVSH ene persbericht naar alle kranten van Nederland. Nog steeds, zo stelde de vereniging wat klagerig vast, schrijven de meeste huisartsen de oude, en ta melijk zware morning-af- ter pil voor. En dat terwijl er een moderne, bijna even goed werkende, maar vooral lichtere nieuwe morning-after pil beschik baar is. Of het aan dat persbericht lag, daar kun je aan twijfelen, maar in 1985 had de nieuwe pil het gewonnen: 83 procent van de Nederlandse huisartsen en bijna alle vrouwenartsen wa ren inmiddels op de nieuwe pil overgestapt. Toen ging het wéér mis. De huisarts F.P. (Pieter) Wibaut jr. trok in het zelfde jaar de betrouwbaar heid van de nieuwe morning- after pil (Vanaf nu MA pil) in twijfel. Wibaut werkte bij de Amsterdamse Stichting voor Geboorteregeling en Sexuali- teit MR'70. In 1984 werden al leen al in zijn instituut 34 vrouwen behandeld die toch nog zwanger waren geworden ondanks het slikken van de nieuwe MA pil. Maar in 1980, toen veel méér vrouwen - liefst 60.000 - voornamelijk de oude pil slikten, kwamen mis lukkingen uiterst zelden voor. Wibaut had maar één verkla ring voor dit verschijnsel: de nieuwe MA pil is onbetrouw baar. Dat bleef niet onweerspro ken. De Utrechtse vrouwen arts M. van Santen liet per ke rende post (de Volkskrant van 23 oktober 1985) weten, dat hij de uitspraken van Wibaut „zeer betreurenswaardig en bedroevend" vond. „Wibaut doet hiermee de Nederlandse anti-conceptie schade." De woede van Van Santen viel wel te begrijpen, want samen met de vrouwenarts A. Has pels had hij de nieuwe MA pil uitgetest en ideaal bevonden. Waarom ideaal? Een behandeling na een 'on gelukje' kan op twee manie ren: door het inbrengen van een spiraaltje, en met de mor ning-after pil. De MA pil, dat heeft u intussen wel begrepen, kan ook op twee manieren: met de 'oude' en met de 'nieu we' MA pil. De oude MA kuur gaat als volgt. De vrouw moet dan binnen 36 uur 5 keer daags 5 dagen lang het 'pil hormoon' ethynilestradiol slikken. Daarom heet deze kuur ook wel de 5 maal 5 methode. Bij werkingen: meestal een dag of twee, drie misselijkheid en braken waartegen een meege leverde anti-braakpil min of meer uitkomst biedt. De 'nieuwe' kuur kan nog binnen 72 uur (voordeel) wor den geslikt en is (voordeel) binnen één dag bekeken. Re cept: 2 keer 2 pillen Neogynon of Stederil d, met een tussen poos van 12 uur. Vandaar de naam 2 maal 2 methode, of naar de uitvinder van de kuur: de Yuzpe methode. Bij werkingen: ook misselijkheid en braken maar dan (voordeel) een dag of wat korter. Nog een voordeel: met de 2 maal 2 me thode krijgt de vrouw liefst 125 maal minder oestrogeen- hormoon binnen. Voordeel stapelt op voor deel, maar op één beslissend punt zijn de kemphanen Wi baut en Van Santen het tot op heden niet eens geworden: is die nieuwe, 2 maal 2, ofwel Yuzpe methode betrouwbaar of niet? Een bloeiende brief wisseling bracht de heren niet tot elkaar. Wibaut: „Ik ben er mee gestopt, we kwamen geen stap verder." Met de cijfers van de Stichting medische Zwangerschaps Onderbreking STIMEZO in de hand, zochten de socioloog dr. E. Ketting en J. Rademakers uit hoe be trouwbaar de 2 maal 2 pil wel is, en het artsenblad Medisch Contact publiceerde vorige maand de resultaten. Met enige kanttekeningen zijn zo wel Wibaut als Van Santen het met dat rapport eens. Wat waren de resultaten? In 1985, berekenden Ketting en Rademakers, faalde de MA pil bij 207 op de 30.000 vrouwen die de MA pil gebruikten. In 97 procent van de gevallen was de nieuwe 2 maal 2 methode voorgeschreven: een faalkans van een luttele 0,8 procent. Dat lijkt weinig, maar eenmalig sexueel contact leidt bijna nooit (om precies te zijn in 94,4 procent van de gevallen NIET) tot zwangerschap. De MA pil, oud of nieuw, wordt dus meestal voor niets voorge schreven. Kort en goed, Rade makers en Ketting conclu deerden dat de nieuwe 2 maal 2 methode in 1 op de 6 keren faalt, en de oude 5 maal 5 me thode slecht 1 keer op 30. Dat verschil zou voor de helft te wijten zijn aan verkeerd ge bruik: de verkeerde pil wordt voorgeschreven, er is sprake van meer sexuele contacten, de vrouw braakt de pil uit en weet niet hoe verder. Wat vindt Van Santen van dit rapport? „Ketting heeft onderzocht hoe de MA pil in de realiteit wordt gebruikt. Dat is heel leuk, want dat is nooit eerder gedaan. Als die tablet ten op een juiste manier zijn geslikt dan is de nieuwe me thode net zo goed als de oude. Het blijkt dat voorschrijvende artsen ontzettend veel moeite hebben om op de juiste wijze die vier tabletjes voor te schrijven. Met die andere me thode kun je een hoop romme len. Bij de 2 maal 2 methode is meer medische deskundigheid vereist." Wat vindt Wibaut daarvan? „Dat die 2 maal 2 methode onveiliger is, blijkt uit dat rapport van Ketting, en in de buitenlandse vakliteratuur lees je hetzelfde. Het eigen lijke verschil tussen Van San ten en mij is dat als je een keus hebt tussen iets effectiefs dat werkt en iets wat nauwelijks effectief werkt, dat je dan dat effectievere middel moet ne men. Een nieuwje: Ik weet dat men in het AMC, in het Sloter- vaartziekenhuis en bij de Rut- gerstichting men weer op de oude 5 maal 5 methode is over gestapt, vooral als de kans op zwangerschap groot is. Ook de studentenartsen zijn om. Uit onze registratie (van MR'70) blijkt het aantal gevallen van een falende MA pil sterk af te nemen." I k hoorde het op de com- I merciële radio. „Breng H -A-ons uw juwelen," zei de E reclamestem. „Geef ze ons E tot onderpand. U j§ krijgt er direct con- E tanten voor. Het is E zó gebeurd." E Hierna volgde E een adres. E Het was niet E eens ver lopen naar die nieuwe lommerd. E Hij joeg me ook geen E schaamrood op de kaken. Be- E zoekers zoals ik zijn daar onop- vallende verschijningen. Want E even wat cash lenen op onder- E pand is tegenwoordig in Enge- land weer een geaccepteerde E trend. E Hoe het komt? „Eerder ten E gevolge van overdreven gebruik E van plastic credit cards dan ter E oorzake van de werkloosheid," S zegt Phil Murphy, die in Bristol een grote nieuwe lommerd drijft. In Franglais (half Frans, E half Engels) gewaagt hij van de j| „nouveau poor," de nieuwe ar- men, die doorlopend in pecu- E niaire moeilijkheden zitten. „Ze lenen met het grootste E gemak van vijf tot vijftiendui- zend pond op onderpand," zegt E Phil. Aan dergelijke transacties E verdient deze lommerdhouder als volgt: 34 procent op lenin- j§ gen tot 100 pond en 30 procent E op grotere bedragen. Sommige E lommerdhouders vragen nog meer. Phil vindt zijn tarief erg E redelijk, want wie in Engeland E geld leent op zijn Barclaycard, 1 betaalt toch ook een rente van E 27,2 procent plus 1)4 procent administratieve kosten. Boven- E dien stelt een lommerdhouder geen vervelende vragen. E Een jaar geleden telde Groot- E Brittannië nog nauwelijks 131 1 lommerds. Dat zij tegenwoordig E opnieuw in de lift zitten, is ge- E deeltelijk een gevolg van de wet E van 1974 op kredieten aan con- sumenten, die sinds 1984 ook E geldt voor Ome Jan. Vroeger E mocht die hooguit 50 pond kre- diet geven per onderpand. We- E gens de hoge rentes van de laat- E ste jaren zakte de winstmarge E alsmaar lager en gingen veel E lommerdhouders op de fles. E De huidige opmars van Groot-Brittanniës nieuwe ban- ken van lening is kenschetsend voor de tijden waarin wij leven. Ik hoef helemaal niet naar Bristol te hollen om moeiteloos E te kunnen lenen op onderpand. Naast het adres in Croydon dat E ik kreeg op Radio LBC, heb ik in de City van Londen nog een E lommerd van standing ontdekt. E De zaak A.E. Barker is het enige pandjeshuis van de legendari- E sche vierkante gouden mijl. Ja, waarom geen lommerd in E het financiële hart van deze we- E reldstad, gespecialiseerd in lange en korte kredieten? Rijk- E aards hebben ook wel eens last van geldgebrek. Wie even aar- zelt om zich met popelend hart in de fraaie A.E. Barker-zaak te E begeven, hoeft zich dus geen E zorgen te maken. Pandjesbaas Roy Bragg, 59 en al sinds zijn 14 E jaar in dit vak, heeft een uitgele- zen cliënteel. Hij is de enige E lommerdhouder van Londen, E die iemand van Buckingham Pa- E lace onder zijn klanten telt. dig hebben om hun avonturen op de beurs van Londen te fi nancieren. „Toen British Gas geprivati seerd werd, gaven veel mensen hun juwelen tot onderpand om aandelen te kunnen kopen," zegt Bragg. „Dit verschijnsel zal zich binnenkort opnieuw voor doen wanneer het s taatslucht vaartbedrijf British Airways een maatschappij op aandelen wordt." Door Rog or Simons Von onze correspa rERNEUZEN - De jinnenvaart tanker Pierre, 1243 ton, is norgen op de Wes tan de grond gelop neter lange schip len met 1001 ton g lerweg van de Toti ierij in de Sloeht Srussel en liep door ;atiefout van de scfa itreeks half vijf sandbank ter hoog on E13 in de omg Ellewoutsdijk. Het schip is inmic los en naar Temt ileept. De schipper pro Dergelijke bezoekers van deze moderne Ome Jan zijn telkens van plan een gunstig moment af te wachten om hun effecten te verkopen met goede speculatie winst. Daarna halen zij htm kostbaarheden weer op in de lommerd. De rente die zij mana ger Bragg schuldig zijn, is we gens de korte duur van het leen contract nog relatief klein. Geld lenen bij lommerdhou ders zoals Roy Bragg gaat veel vlugger dan op een bank. Het is ook heel wat minder omslachtig. Je hoeft niets te vertellen en geen activa op papier te zetten. Ome Jan beschouwt je niet so wie so als een mogelijke slechte betaler. Hij geeft je de tegen waarde waarde van wat je hem brengt, je tekent een contract voor maximum zes maanden (dat na afloop kan worden ver nieuwd) en daar blijft het bij. „Ik heb veel vaste klanten," zegt Bragg. „Antiquairs die ge regeld dezelfde dure dingen op de toonbank leggen om geld te lenen op onderpand. Met hei bedrag dat ze hier krijgen, ko pen ze weer andere antiquitei ten, in de hoop deze snel winst gevend van de hand te kunnen doen." Transacties op korte termijn in de nieuwe lommerds kosten meestal een stuk minder dan bankkredieten. „Ik heb ook klanten, die net voor ze met va- cantie gaan al hun kostbare ju welen bij mij in veiligheid bren gen," zegt p andnemer Bragg. „Het geld dat ik hen ervoor geef, zitten ze een poosje op de Zoals «emeld Wfl bank; de rente die het daar op3fentrallSTOrd in brengt, is zuivere winst.' Het jaarlijkse omzetcijfer van de lommerd van Ome Bragg be draagt nagenoeg een miljoen pond. De grootste lening die tot nu toe door zijn zaak werd gege- Fm kaï Var zijn E Daar zijn ook speculanten bij E die geregeld forse bedragen no- mi ocatie, Hedenessc estiging zou dien Omdat het Zilver als vormingscentru sou het persot - - Zeeuwsch-Vlaanderi ven, was 25.000 pond, met eer werken. Woordvoer flinke diamant tot onderpand Maar er is geen officiële limiel voor de kredieten. De omvang van het bedrag dat op onder pand kan worden geleend, hangt volledig af van de discretie var de Engelse lommerdhouder en van de waarde van de bezittin gen die je tracht te verpanden. Ik hoop vóór mijn dood met mijn eigen ogen te zien hoe uit een UFO, net neer gestreken aan de oever van Loch Ness, de Verschrikke- likke Sneeuwman de lan- dingstrap afdaalt om na het bidden van een Rozen hoedje in het Latijn Nessie op te roepen in het Espe ranto boven te komen om voor de BBC camera's een demonstratie pre-historische overlevingskunst te geven in de vorm van een pas de deux met haar spiegelbeeld uit het waterballet Les Nyades; de opbrengst (BBC-honorarium) uiteraard bestemd voor het World Wild Life Fund, te over handigen aan Z.K.H. Prins Bomhard op zijn negentigste verjaardag. In vroeger eeuwen gingen beroemde mannen nooit dood zonder met hun laatste ademtocht "beroemde laatste woor den' uit te blazen. Het is wat in onbruik geraakt en ik be treur dat Ik ben weliswaar te oud om nog beroemd te wor den, maar oud genoeg om eens te gaan nadeken over mijn laatste woorden. Welnu, als ik het mag beleven, zou ik graag - mits compos mentis - met mijn laatste adem de woorden spreken: Ik ben wél benieuwd!' Een oud schooljongens grapje in Engeland is het zingen van het Siamees Volkslied op de melodie van God save the Queen. De tekst luidt, op papier althans: Owa ta nas Siam. Deze omschrijving van Lord Keith als kunstgevoelig min naar van alle artistieke schoonheid, m.a.w. als estheet is wat onoverzichtelijk geworden doordat de zetter de spa tiëring abusievelijk achterwege heeft gelaten. Er had moe ten staan Keith the Aesthete. Als u deze drie Engelse ivoor den hier en nu d vue aksentloos en zonder haperen weet uit te spreken hebt u het recht de vraag: Do you speak English? te beantwoorden met: Tfes'. iet voorlopig fusieb Verhoeven sluit echt dat personeelsleden Zilveren Schor afw: lit mogelijk een ni stemming krijgt, e vacatures vrijkomen, De eigenaar van wen van het Zilver de stichting Zilvere centra, onderzoekt ir Van een onzer verslat KOEWACHT - Aersen, de zangei Koewacht, heeft terdagavond in Soundmlx-show n haald. Geconfre met een IJzersterk currentie wist zi ondanks een geslas treden waarin zi Power of Love va nifer Rush overt over het voetlicht brengen, niet vo grote finale te plaa Niettemin kan vreden op het op terugzien, te meer de al jaren best Zeeuwsvlaamse foi Bluesette, waarvan zangeres is, zich oo via 'het kastje' aa derland kon preset Niet alleen lijfeli; groep verzorgde o muziek bij het op van Lilian Aersen. Van onze corresporu BE - Uit de sacristi c kerk te Eede aan he Hein een bedrag van c rVaeduizend gulder toemd. Hoe men de t binnengekomen is l homent een vraagtek daders ontbreekt el »et kerkbestuur hee i gedaan.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1987 | | pagina 4