Omwenteling in Portugese wijnwereld
DORST. MAAR JE WEET DAT DE LAVING NADERT
Hl- Qui n t a
da
FoJgorosa
VRIJDAG 30 JANUAR11987
EXTRA
VINHO V
Aanpassen
Goedkoop
Handicap
PORTA DOS CAVALEIROS
SOI-IK DAS
Dao
Soorten
Bairrada
Douro
Bucelas
/RIJDAG 30 JANUAI
NEDERLAND 2
21.25
23.35
BELGIE NED 2
20.55
Even Piekeren
Suske en Wiske
Hambone
Door Hein Sluijter
In Portugal kun je nergens
om de wijn heen. Overal in
het land vind je de wijngaar
den terug. Van Mongao in het
noorden tegen de Spaanse
grens aan tot aan Faro in het
zuiden aan de Atlantische
Oceaan rijpen er elke zomer
miljarden druiven in de gulle
zon. Voor de Portugese econo
mie zijn die druiven van groot
belang. Want de wijn die
daaruit wordt gewonnen, is er
het belangrijkste agrarische
produkt. Wijn is in de land
bouw daar de hoofdbron van
inkomsten.
Al enkele jaren is zich een
omwenteling aan het voltrek
ken. Men wil de wijn anders
gaan maken. Niet de port en
ook niet de bekende rosés. En
natuurlijk ook niet de witte,
frisse, lichte wijn uit het
noorden, die onder de naam
vinho verde, groene wijn, ver
kocht wordt. Die wijnen heb
ben met hun eigen karakter
BRANDO
allang wereldfaam verwor
ven en blijven derhalve zoals
ze zijn. Al is van die drie de
vinho verde de wijn die best
nog meer bekendheid mag
krijgen en die dat waar
schijnlijk ook wel ten deel zal
vallen, want in Portugal ver
wacht men in de komende ja
ren een exportgroei van deze
wijn, die het lekkerst is een
jaar na de oogst.
"Wat men dan wel wil ver
anderen, dat zijn de andere
nog niet zo bekende wijnen.
Vooral de rode, die nu nog
vaak eerst tien jaar oud moe
ten zijn alvorens ze goed op
dronk zijn. Veel rode Portu
gese wijn blijft lang onrijp en
is rijk aan tannine, die gedu
rende vele jaren afgebouwd
moet worden, zodat het lang
duurt eer de wijn soepel en
drinkbaar is. Een deel van die
wijnen wil men nu zo gaan
maken, dat ze jong, of betrek
kelijk jong, genoten kunnen
worden. Men wil ze ook een
fruitiger karakter geven. Ze
aanpassen aan de huidige
smaaktrend bij het grote pu
bliek dus.
Dat lijkt een eenvoudige
zaak. Zo van: 'Nou, dan doen
ze dat toch!' Maar zo is het
niet. Portugal is een land van
tradities. En zo een, twee, drie
is zo'n verandering niet door
gevoerd. De 235.000 mensen
die er van wijn moeten leven,
kunnen hun manier van wijn
maken nu eenmaal niet bin
nen een of twee jaar omgooi
en.
Maar het lijkt wel nodig als
je tegelijkertijd de uitvoer
van wijn wil vergroten èn an
dere afzetgebieden zoekt.
Sinds het land deel is gaan
uitmaken van de EG hebben
de exporteurs weliswaar
hoopvolle verwachtingen,
maar moesten ze tevens een
gevoelige tegenslag incasse
ren. Die kwam van ver over
zee, vanuit een belangrijk af
zetgebied. De Verenigde Sta
ten hebben namelijk, juist als
gevolg van die toetreding, be
perkende maatregelen geno
men, zodat er minder Portu
gese wijn naar de Amerika
nen kan gaan. Portugal richt
zich nu nog intensiever op
West-Europa, inclusief Ne
derland. Het jaar 1987 kon wel
eens een belangrijk jaar wor
den in de Portugese wijnhis
torie. Want het ziet er naar
uit, dat nu definitief voor een
andere koers wordt gekozen.
Mensen in Portugal die het
kunnen weten, hebben het er
allemaal over.
Portugese wijnen hebben,
naast hun constante kwaliteit,
één grote aantrekkelijkheid:
ze zijn verhoudingsgewijs,
goedkoop. Er bestaan tal van
rode wijnen die zo'n tien jaar
oud zijn, maar die toch in Ne
derland onder een tientje te
koop worden aangeboden. En
wijnen van zo'n twintig jaar
oud komen veelal per fles niet
boven de twintig gulden uit
en nogal eens een stuk daar
onder.
Die lage prijzen zijn moge
lijk omdat veel Portugese
kwaliteitswijnen nog zo onbe
kend zijn of in ieder geval nog
te weinig de reputatie genie
ten waar ze eigenlijk toch wel
recht op hebben. Port bijvoor
beeld heeft zijn plaats op de
wereldmarkt allang veroverd
en kan 'aan de prijs' worden
verkocht. Evenais, om een an
der voorbeeld te noemen, onze
Nederlandse tulpen en onze
melk. Lukt het echter om Dao,
Bairrada, Douro, Bucelas, Co-
laris en andere voortreffelijke
wijnen net zo'n bekende
klank te geven als Bordeaux,
Chianti of Liebfraumilch, dan
denk ik dat over een jaar of
tien dit goedkope wijnpara
dijs grotendeels verdwenen
zal zijn. Zo is de uitvoer van
Dao-wijn naar Nederland de
laatste drie jaar al met 25%
toegenomen.
Een handicap voor de Por
tugezen is dat er zich niet al te
veel geld in het staatslaatje
bevindt. De mogelijkheden
om in het buitenland te inves
teren zijn in niet onbelang
rijke mate nog aan bande
gelegd.
Toch heeft de huidige min
der rooskleurige economisch
situatie ginds ook zijn zonnig
kanten. Want er wordt mo
menteel binnenlands minde
afgezet dan enkele jaren gele
den. En dus komt er mee
wijn vrij voor export.
Dat is interessant als ji
weet dat van de elf miljoei
hectoliter wijn die Portuga
jaarlijks gemiddeld produ
ceert, er tot nu toe toch no|
negen miljoen in de dorstig
kelen van de Portugezen zei
verdwijnt. Slechts 17% is voo
uitvoer beschikbaar. Dat per
centage zal worden opge.
schroefd. Het zal alleen niet»
snel gaan. In de vaart dei
wijnvolkeren zal Portugal he
waarschijnlijk rustig aar
doen. Maar er gebeurt we
wat. Binnen een jaar of tiei
zul je in Nederland veel meei
wijn zien uit dat voor de wijrv
bouw zo gunstig gelegen land.
V/'V//0
PSOOUC' OF
?m<n
12 VOL.
VINHO BRANCO
Kllwlrol-'erwira. i',|«
VINHO Ilk'A.XCO |.isi ^i>6CASiio'-
G'ad IJ.
lorres Wiirufi ,ta
081
iODDCï Oh FOsryOAi
Langs wijnen
van
de toekomst
Door Hein Sluijter
OOK MARIO Saraiva
Pinto en Armindo Silva
zijn er mee bezig. Zij
gaan er vanuit, dat Por
tugal in de toekomst in
derdaad meer jong
drinkbare, fruitige, rode
kwaliteitswijnen zal
gaan produceren. Mario
is administrateur en Ar
mindo export-manager
van een van de drie
grootste wijnbedrijven
in Portugal: van Borges
Irmao. De andere
twee wijnreuzen zijn
Sogrape en Fonseca.
Wij praten in de ontvangst
ruimte van Borges Irmao, in
Vila Nova de Gaia dat als een
tweelingstad aan de rivier de
Douro ligt. Aan de overkant
ligt Oporto. Reusachtige brug
gen verbinden de twee steden.
Ik krijg van de twee de in
druk, dat het zeer serieus is.
Portugal moet zich aanpassen
aan wat de Westeuropese con
sument verlangt. Maar tegelij
kertijd moeten ook die typisch
Portugese, tannine-rijke wij
nen gehandhaafd blijven. Het
zou doodjammer zijn als de
produktie van nieuwe wijnen
ten koste zou gaan van de
klassieke. De neiging om snel
op dronk zijnde fruitige, beau-
jolais-achtige wijnen te ma
ken, zie je overal in de wijn
wereld. Maar het gevaar is
groot, dat er dan minder ka
rakteristieke uit de diverse
streken komen. Bij Borges
Irmao weet men mij te verze
keren, dat men alles in het
werk zal stellen om te voorko
men dat de wijnproduktie een
echt verkeerde wending
neemt.
Borges Irmao is een be
drijf met een meer dan hon
derdjarige traditie. Het is in
1884 gesticht door de gebroe
ders Borges. Hun getekende
portretten hangen er aan de
muur.
De totale produktie per jaar
is 16,8 miljoen flessen. Er
wordt geëxporteerd naar niet
minder dan 55 landen. Hoewel
het bedrijf zelf wel beschikt
over een kleine experimentele
wijngaard, worden toch alle
druiven die wijn moeten wor
den, opgekocht bij kleine en
grotere boeren. En kleine boe
ren zijn er het meest.
Van de 180.000 wijnprodu
centen in heel Portugal maakt
87% minder dan honderd hec
toliter per jaar. Dat is dus niet
veel. Mario weet dan ook te
vertellen, dat veel kleine boe
ren ook nog wat groente erbij
verbouwen. Al blijft de wijn
het belangrijkst.
Een van de tien officieel be
schermde herkomstgebieden
is de Dao-streek, in het hart
van het land. Voor de export is
Dao (spreek uit: Da-oeng) van
groot belang. Er komt vooral
rode kwaliteitswijn vandaan.
Maar de witte mag er ook zijn,
al beslaat die maar 20% van
het totale areaal. Van de half
miljoen hectoliter die hier per
jaar uit de persen druipt, komt
110.000 hectoliter in aanmer
king voor een officiële her-
komstvermelding, een Regiao
Demarcada, te vergelijken
met het Franse Appelation
Contrólée. Het merendeel
daarvan, 80.000 hectoliter,
wordt geëxporteerd.
Een klassieke, rode Dao
drink je pas als hij zo'n acht
tot tien jaar oud is. Maar er
zijn al aangepaste, lichtere
versies, die veel minder oud
hoeven te zijn. De witte wij
nen kregen vroeger veel hout-
rij ping, maar dat komt inmid
dels nauwelijks meer voor.
Met het gevolg dat ze heel ple
zierig, fris en aromatisch
overkomen.
Het wijncentrum van de
streek is gevestigd in het noor-
delijke deel, in de stad Viseu.
Daar bevindt zich de Fede-
ragao dos Vinicultores do Dao
ofwel de Federatie van Wijn
producenten. Hier kun je alles
over Dao-wijn aan de weet
komen.
Wie trouwens op een warme
en zonnige zomerochtend van
Oporto naar Viseu rijdt, zal dit
niet licht vergeten. Het berg
achtige landschap is fascine
rend en overal groen. Veel
Een ■wijngaard op een helling in Bucelas.
vergezichten noden tot even
uitstappen. Opschieten kun je
tóch niet. Want de weg wordt
vele malen gekruist door
spoorwegovergangen van een
en dezelfde lijn. Met het ge
volg dat je nogal eens moet
stoppen voor steeds dezelfde
trein, die even hard blijkt te
rijden als de auto.
Dao-wijnen zijn er in soor
ten. Dat komt omdat er hier
40.000 kleine wijnboeren zijn
die veelal elk zo hun eigen me
thoden erop na houden. Om
wat meer eenheid in de smaak
te krijgen, heeft de Federagao
onlangs strengere voorschrif
ten opgesteld wat het gebruik
van druivesoorten betreft. Als
de woorden Reserva of Garra-
feira op het etiket zijn ver
meld, hebben we te maken met
bijzondere kwaliteiten. Maar
dat gaat niet alleen op voor
Dao, maar ook voor andere
Portugese herkomstgebieden.
De twee kwalificaties worden
alleen op aanvraag verstrekt
door de Federagao. Een Re
serva is een bijzondere kwali
teit, die minstens drie jaar op
vat heeft gerijpt. Nog beter
Het Estaqao de Vinicula da Bairrada in Anadia.
van kwaliteit is een Garrafei-
ra. De rode wijn moet dan
minstens twee jaar vat gezien
hebben en minstens een jaar
in de fles hebben gezeten alvo
rens hij mag worden verkocht.
Maar in de praktijk blijven
deze wijnen meestal veel lan
ger op vat. Men wil het begrip
Garrafeira in het buitenland
wat meer gaan promoten, om
dat het een typisch Portugees
begrip is. Een woord als Re
serva zegt op zich niet zoveel,
terwijl het ook in Spanje en
Italië wordt gebruikt. Garra
feira klinkt exclusief en is dat
ook. Het betekent letterlijk
'flessenkelder'.
Over het algemeen kun je
zeggen, dat een rode Dao
krachtig is, vurig, fluwelig en
fruitig. In geur en smaak vind
je ook wat hout. Op het proef-
formulier dat ik bij de Fede
ragao gebruikte, zie ik dat ik
de woorden 'hout' en 'fruit' het
meest heb opgeschreven.
Hele zeeën van wijngaarden
zie je hier eigenlijk niet. Ze
liggen nogal verspreid in het
bosachtige gebied dat 376.000
hectaren groot is. Daarvan is
18.000 hectaren beplant met de
wijnstok. Er zijn gaardjes bij
van nog geen halve hectare.
Ten westen van de Dao-
streek ligt een ander be
schermd herkomstgebied:
Bairrada. Hier komt een wijn
vandaan die duidelijk toe
komst heeft. Je ziet steeds
meer Bairrada's in Nederland,
maar nog te weinig om echt op
te vallen. Toch mogen ze dat
best. Maar het is wel oppassen,
want in zijn jeugd is hij zuur
en hard. Hij moet eigenlijk
minstens zo'n jaar of zes oud
zijn. Financieel hoeft dat nie
mand af te schrikken, want
deze wijn is dan nog een aar
dig eindje onder een tientje te
koop. Om een beeld van die
noodzakelijke ouderdom te ge
ven: de oogst van 1980 is pas in
1986 op de markt gebracht!
- FOTO'S HEIN SLUIJTER
Net zoals in Dao ligt de na
druk in Bairrada op rode wijn.
Er is wél twintig keer zoveel
rode als witte. Toch is wijn
hier nu eens een keer niet het
belangrijkste agrarische pro
dukt. Dat is melk.
De wijn werd voor het eerst
geëxporteerd in 1980. Het gaat
nog maar om enkele duizen
den hectoliters per jaar. In
1985 ging er 4250 hectoliter
Bairrada de Portugese grens
over. Er bestaat ook een mous
serende Bairrada. Die kan wit,
rood of rosé zijn. De witte is
het belangrijkste. Hij wordt
gemaakt volgens de Methode
Champenoise, dus op dezelfde
manier als champagne. De
wijn geldt als de beste mous
serende wijn in Portugal. Ik
heb in Anadia, waar zich het
Estagao de Vinicula da Bair
rada bevindt, die wijn ge
proefd. Want in Nederland
komt hij niet voor. Nergens
buiten Portugal trouwens. De
jaarproduktie van vier mil
joen flessen gaat binnen de
landsgrenzen helemaal op. De
belletjes van deze wijn zijn,
als ik hem met champagne
vergelijk, nogal ruw. Het kool
zuur overheerst naar mijn
smaak teveel. De smaak is wel
fris.
Overigens heb ik thuis nog
eens een rode Bairrada uit
1980 geprobeerd en geconsta
teerd, dat hij wel op dronk aan
het komen was, maar toch nog
net iets teveel onrijp zuur be
vatte. Wel was de kleur al
naar bruin neigend. De geur
was ook goed aan het losko
men. Je ruikt fruit, vooral bes
sen en hout. De tannine was
vrijwel verdwenen. Over een
jaar zal hij een stuk beter zijn.
Maar je zou hem nu al kunnen
drinken bij stevige kost met
veel knoflook en peper.
Vrijwel onbekend nog is ook
de Douro-wijn. Natuurlijk,
langs de oevers van de Douro
groeiden de druiven voor port
en die wijn is een verha
apart. Toch wordt slechts
van de druiven in het Doun
gebied aangewend voor pot
Die 60% is bestemd voor
wone rode en witte wijn d
dan dus, net als port, uit eene
hetzelfde beschermd het
komstgebied komt. De witl
ken ik niet, de rode inmidde
wel. Alle rode Douro's
ter plekke geproefd heb, hat
den iets zurigs. Het zijn
volle wijnen, maar ze hebt*
wel een aangenaam fris
smaak. Een schapenkaasje u
Villa Franca smaakt er voot
treffelijk bij.
Nog zo'n weinig bekent
grootheid is Bucelas. Het li|
zo'n twintig kilometer te
noorden van Lissabon en isni
200 hectare groot. De wijnpet
celen zijn er sterk versnippet
en ruilverkaveling lijkt hi
geen overbodige luxe. De ui
sluitend witte wijn die hie
geproduceerd wordt, heeft ea
opmerkelijke zuurgraad,
zou je niet verwachten, geiia
de nogal zuidelijke ligging va
het gebied. Er heerst hier ee
merkwaardig microklima:
met opvallend koude winta
en betrekkelijk koele zomer
Zo ongeveer als in het noordi
van Bourgogne, waar de Cha
blis vandaan komt. Het j
is dat er een frisse, zeer ara
matische wijn groeit. Hij
altijd minstens drie maandei
op houten fusten gelagerd. Di
lagering kan zelfs oplopen
drie jaar. Maar dan is f
sprake van een uitzonderlii
geslaagde oogst en krijgt dezt
witte wijn de onderscheid»
Garrafeira mee. De
brengt jaarlijks 7000 hectolite
voort. In de vorige eeuw wa
Bucelas in heel Europa be
kend. Er zal dus straks sprak
kunnen zijn van een come
back. Dat wordt een belevenis
Omgaan met
de dood
De moderne zakelijkhq
rond het rouwproces
de laatste tijd veel kriti
op. In de loop van de zestig
jaren manifesteerde zich
tendens, die de dood zov
mogelijk buiten de de!
wilde houden. Sinds kt
lijkt daar echter verand
ring in te komen, omdat f
belang van een goede rou]
verwerking weer wordt
gezien. 'Omgaan met
dood' is een document:
van Marga Kerkla
waarin zij de eerste v^
schijnselen van een gev
zigde bezinning op de de|
signaleert.
Complot tegen
Blrgitt Haas
Als nachtfilm zendt de 1
vanavond de Franse tl
'II faut tuer Birgitt
uit. Het terrorisme en de 1
strijding ervan piaa
Duitsland voor grote probl
men. Al geruime tijd vol
de Duitse geheime dienst 1
spoor van de terroriste Bf
gitt Haas, die vroeger bij
van terreurdaden betrokk
is geweest. Om lastige pi
cessen te vermijden will
de Duitsers haar niet zelf
quideren, maar verzoek
hun Franse collega's
werk op te knappen.
S.O.B.
De film 'S.O.B.' (Standa
Operational Bullshit) v
Blake Edwards is een bitte
satire op Hollywoodse to
standen en relaties, die vo
een groot deel gebaseerd
op eigen ervaringen. Fel
Farmer (gespeeld door B
chard Mulligan) behoort t
de grote fimproducers, vo
wie succes een normale za
is. Op een dag komt zijn m:
zikale spectakelfilm 'Nacl
wind' uit, waarin zijn vroi
Sally Miles (Julie Andrw
de hoofdrol speelt De fi
wordt echter zo'n grote fl<
A B C D
gordijn
doelpunt
hevige
storm
antilope
opschi
ding
pl. in
Duits
land
Voor oplossing zie laatste kol(
li tr altijd ten bij die wat meer
durft iaat iets meemaken
Door de middelpuntrliedende kracht
moet de kracht ran Jeroms rulst
to n slordiee tien ton geweest zin
hoe kwam dat bij u ortr. beste Her
Eétv V00R21GH- 4
TtéE E IC EN A ft R fN
maak oAr de
NAr 1W/JS
