UITBLAZEN
Reagan dreigt uitgepraat te raken
Kamer laakt toezichthoudende rol van overheid
Gorbatsjov wil wel, maar is niet oppermachtig
Sp<
oor ij
Makro-
Sociale
controle
even
BI Of HM
achtergrond
STATE OF THE UNION KNAP GEPRESENTEERDE HERHALINGSOEFENING
KERNCENTRALE BORSSELE MISSCHIEN WEL MAANDEN DICHT NA RAPPORT IAEA
RIVALISERENDE MACHTSCENTRA SOVJET-UNIE REMMEN PARTIJLEIDER AF
Minister
rol af van
'super-poli
Kleine erin
SSS'i6U9dvanaei
WIM KOCK
DONDERDAG 29 JANUAR11987
pONDERPAG 2
DEEL VAN GEB
NU KRIJGT de
kleine criminaliteit,
waaraan we ons
sinds jaar en dag ergeren
en die we daarom van de
regering voortaan veel
voorkomende criminaliteit
moeten noemen; dat jat
ten en schenden, vernielen
en geweldplegen; die maat
schappelijke plaag die we zelf
over ons hebben afgeroepen
omdat we zo tolerant moesten
wezen, wat ook wel weer mak
kelijk was, of omdat we te wei
nig op onze kinderen hebben
gelet, wat ook ontzettend mak
kelijk was omdat we daardoor
minder ruzie in huis hadden en
meer tijd voor onszelf kregen;
of omdat we te laf waren om op
te komen voor doodgewone
oude waarden en normen
(waarvan ieder zinnig mens wel
wist dat die niet in enkele jaren
van euforisch democratisme al
hun geldigheid konden verlie
zen), te laf ook omdat het ver
dedigen van het onderscheid
tussen het mijn en dijn door de
spraakmakende, onafgebroken
met de maatschappij bezig
zijnde verlichten, tot rechts ge
krakeel van stupide fatsoens
rakkers werd gerekend; die
kleine criminaliteit - jawel, dit
is een crimineel lange zin -
krijgt nu toch nog een mooie
keerzijde.
De regering gaat de sociale
controle bevorderen. Vroeger
werkte die ook goed. Dat ging
zo: de kleine criminaliteit van
mijn jeugdjaren was appels jat
ten uit boomgaarden. Niet voor
de verkoop, maar om zelf op te
eten. Een voorbijganger die dat
zag, waarschuwde de boer. Die
kwam aangeslopen en als hij je
te pakken kreeg, gaf hij je met
zijn klomp een trap onder je
achterste die je, als hij puntig
gericht was, tot in je strot voel
de. Kreeg hij je niet te pakken
dan sprak hij 's zondagsmor
gens na de hoogmis je vader
aan over je wandaad.
Je vader dacht dan mis
schien bij zichzelf: 'wat beteke
nen nou twee of drie appels
minder in een hele boomgaard
met volbeladen bomen?' Maar
dat was niet wat hij tegen jou
zei. Hij gaf je een uitbrander.
Dat je met je fikken van ander
mans spullen had af te blijven.
Dat ook appels jatten je tot een
dief maakte. Het woord dief uit
de mond van je vader riep een
diep gevoel van schaamte op.
Maar ja, als je dan weer langs
een boomgaard kwam, werd de
verleiding je weer meester. Je
keek dan driedubbel uit dat er
geen voorbijgangers waren en
dat de boer zich elders bevond.
Zo werkte de sociale controle.
Sociale controle oefende
mijn vader uit bij zijn vrijwilli
ge, onbezolgdigde bewaking
van het grote plantsoen tegen
over zijn huis. Het was eigenlijk
een groot gazon met brede, op
lopende borders. Meer een sier-
tuin dan wat je doorgaans on
der een plantsoen verstaat. Op
het gras speelden vaak kinde
ren. Dat mocht van mijn vader.
Breidden ze hun activiteiten
echter uit tot tussen de vaste
planten en rozestruiken, dan H
liep hij naar buiten. Hij hoefde g§
niet méér te doen dan zwijgend
te gaan staan kijken. Hij kon
niiiiimiiiiiimiiiiimiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiwiiimiiiimiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiimiiiii^.
ontzettend dreigend kijken. Zo
dra er maar één die blik had
opgevangen dropen ze allemaal
af. Naar het midden van het
grasveld. Of verder, naar huis.
Werkte de sociale controle
bij mijn vader nog; ongeveer in
dezelfde tijd ontrolde zich in de
nieuwbouwwijk waar ik
woonde het volgende tafereel.
Een buurman had zijn voor
tuintje afgezoomd met kleine,
kwetsbare en voor hondepis
zeer gevoelige palms truikjes.
Regelmatig werd er eentje geel
want het was een hoekhuis en
nergens zetten honden hun
vlaggen liever uit dan op straat
hoeken.
Een van de boosdoeners
was een hondje dat elke dag, in
gezelschap van een dik jon
getje, uit een van de zijstraten
kwam om een achterpoot op te
lichten boven een van buur-
mans palms truikjes. Die had de
jongen al herhaaldelijk toege
sproken. Dat hij zijn hondje er
gens anders moest uitlaten. De
gemeente had nog geen hon
derd pas verder een hondetoilet
aangelegd, dus
De jongen bleef terugkomen
met zijn hondje, of misschien
was het wel andersom en
bracht het hondje de jongen
mee. In elk geval verloor de
buurman een keer zijn geduld.
Boos gooide hij een pantoffel
naar het plassende hondje. Vijf
minuten later stonden hondje,
jongetje en diens vader en moe
der bij de buurman voor de
deur. Wat die 'godver. wel
dacht' en dat, als 'ie nog één
keer een poot uitstak naar het
hondje of de jongen, 'zijn eigen
jong' niet veilig zouden zijn.
Hier faalde de sociale controle
jammerlijk. Doodgewoon om
dat de mondig gemaakte eigen
gereidheid die niet langer aan
vaardde.
De keerzijde van de uit de
hand gelopen kleine criminali
teit is dat Nederland er weer
een stuk vriendelijker op kan
worden. Conducteurs, huis
meesters, meer winkelperso
neel, parkeerwachters (geen
bonnenjagers, maar heren of
dames die parkeerplaatsen be
waken), fietsenbewaarders,
kortom: meer mensen en min
der automaten. Of het helpen
zal hangt af van de 'maatschap
pelijke aanvaardbaarheid' van
het herstel van dit, destijds om
economische redenen weggesa
neerde, traditionele gezag.
Het wordt vooral een zaak
van mentaliteitsverandering,
voor de lange termijn dus, zei
de minister. Als ik bedenk wat
een lange termijn de politiek
zelf heeft nodig gehad om in te
zien dat het met de kleine cri
minaliteit de spuigaten uitliep,
houd ik er voorlopig een hard
hoofd in.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen-adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62,4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
24,20 per maand; 69,75 per kwartaal of 271,00 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje®076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Rankrnlntioe*
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
T5 pagina
Door Jo Wijnen
ENKELE uren voordat
de Amerikaanse presi
dent zijn State of the
Union uitsprak, heette
het in Washington 'dat
dit de belangrijkste toe
spraak uit de carrière
van Ronald Reagan gaat
worden'.
De republikeinse congres
leden verleende alle mede
werking aan wat een rede
kunstige triomf van de eerste
orde moest worden: zij juich
ten de president zeer langdu
rig toe, zij onderbraken hem
zelfs zo vaak met applaus dat
de vlekkeloos gepresenteerde
en retorisch knap in elkaar
gestoken boodschap er af en
toe door werd verstoord.
In het Witte Huis was
dinsdag tot op het laatste
moment aan Reagans bood
schap gewerkt. Er was tot op
het laatste moment hevig ge
vochten over de inhoud van
het stuk. Vooral de vraag of
de Iran-kwestie veel aan
dacht moest krijgen, hield de
presidentiële adviseurs tot
het einde toe bezig. Welaan,
het Iran-schandaal kreeg
aandacht, maar niet bijzon
der veel. En dat gold in feite
voor nagenoeg alle onderde
len van Reagans boodschap
aan het Congres. In het Witte
Huis was aangekondigd dat
de president voornemens was
een brede visie op de toe
komst te ontvouwen, maar
zelfs dat kwam er niet van.
Uit de eerste commentaren
na de State of the Union
bleek dan ook dat de bood
schap zeker niet 'de belang
rijkste toespraak uit de car
rière van Ronald Reagan' is
geworden.
Over één ding waren de
schrijvers van de toespraak
het roerend eens: Reagan
moest er goed uitzien, hij
moest het Congres en de mil
joenen Amerikaanse televi
siekijkers sterk en vitaal te
gemoet treden. Hij moest, na
zich een maand niet meer in
het openbaar te hebben ver
toond, opnieuw jong en fris
lijken. En hij moest - na het
heftig rumoer over de ge
heime wapenleveringen aan
Iran - vooral de indruk wek
ken dat hij het roer van het
Amerikaanse staatsschip
weer stevig in handen had.
De president moest zichzelf
presenteren als een leider die
zelfs boven dat schandaal is
uitgegroeid.
Reagans adviseurs hadden
alle reden om op dat stuk
zeer eensgezind te zijn. Uit
drie opiniepeilingen die vlak
Reagan bij het uitspreken van de State of the Union.
- FOTO AP
voor de State of the Union
werden gehouden, bleek dat
Reagan zich nog steeds niet
heeft hersteld van de klap
pen van het Iran-schandaal.
Zo is 75 procent van alle
Amerikanen van oordeel dat
de president veel minder ef
fectief opereert dan toen hij
in 1981 aantrad. Slechts 16
procent vindt dat de presi
dent nu effectiever is dan in
het begin van zijn eerste
ambstperiode. Nog steeds
vindt meer dan de helft van
alle Amerikanen (52 procent)
dat de president de waarheid
niet spreekt over het door
sluizen van de met de Ira-
naase wapentransactie be
haalde winsten naar de Con
tra's in Nicaragua.
Met de 'belangrijkste toe
spraak uit zijn carrière'
moest Reagan iets van zijn
vroegere magie en van zijn
enorme populariteit zien te
rug te winnen, zo was het
uitgangspunt. Want in het
Witte Huis is men er zich
zeer van bewust dat zonder
die magie en zonder die po
pulariteit de laatste twee
jaar van het presidentschap
een nachtmerrie kunnen
worden voor de man die, on
danks zijn ogenschijnlijke
vitaliteit, steeds meer onder
de enorme last van zijn taak
gebukt gaat
Reagans State of the Union
is niet de belangrijkste toe
spraak uit zijn carrière ge
worden, omdat hij noodge.
dwongen moest terugvallen
op oude onderwerpen en al
lang geleden ingenomen
standpunten. Reagan had in
feite niets nieuws te vertel,
len. Hij verontschuldigde
zich niet voor het Iran.
schandaal, hij sloeg geen an.
dere toon aan tegen de Rus.
sen en hij maakte geen ge.
wag van mogelijke compro.
missen in de ontwapenings.
gesprekken. Over een aantal
onderwerpen - het milieu en
de verhoogde hulp aan de
daklozen in de VS - die het
Congres juist op dit ogenblik
zeer bezighouden, kwam hij
niet eens te spreken. Ronald
Reagan viel terug op zijn be
proefde retorische recepten.
Hij verwees andermaal naar
de 'morele en geestelijke
grootheid' van Amerika en
naar 'het unieke soort men-
sen dat wij Amerikanen zijn',
Uit zijn boodschap aan hei
honderdste Amerikaanse
Congres bleek dat Reagans
retorische capaciteiten nog
volledig in takt zijn. Maar uit
de boodschap bleek ook dat
de president zich niet meer
kan losmaken van zijn nu
zoveel jaren bereden sto
paarden. Ronald Reag:
loopt, gedurende de twee jaar
die hij nog als president heeft
te gaan, het gevaar de indruk
te wekken dat hij volkomen
is uitgepraat
Door Pieter Eggen
DE KERNFYSISCHE
DIENST (KFD) moet
drastisch verbeterd
worden. Deze dienst die
vanuit het ministerie
van Sociale Zaken het
toezicht heeft op de
kerncentrales in Neder
land heeft onvoldoende
gezien dat er veilig
heidsproblemen waren
in de kerncentrale in
Borssele.
Die forse kritiek zal de
meerderheid van de Tweede
Kamer komende donderdag
laten horen als de commissies
voor Sociale Zaken en Milieu
praten over het rapport dat
het Internationaal Atoom
Energie Agentschap (IAEA)
eind verleden jaar opstelde
over de veiligheid van de
Borsselse centrale.
De meerderheid van de
Tweede Kamer wil dat de
centrale pas weer open gaat
als alle mankementen zijn
verholpen en er voldoende
garanties zijn dat de controle
weer iets voorstelt.
Een werkgroep van het
IAEA bezocht verleden na
jaar op het verzoek van de
Nederlandse regering de cen
trale in Borssele en zeer on
langs die in Dodewaard. De
deskundige werkgroep he
kelde in het rapport over
Borssele in nogal scherpe be
woordingen de manier
waarop de veiligheidssyste
men in de centrale werken.
Het IAEA voert de gesigna
leerde problemen terug op
gebrekkig management.
Hoewel de centrale technisch
goed heet te zijn en boven
dien internationaal gezien
zeer weinig dagen stilligt,
schort het vooral aan de con
trole op het dagelijkse werk.
De regelkamer is onderbe-
mand en controle is zo ge
brekkig dat bijna-ongeluk-
ken mogelijk niet bij tijds
ontdekt zouden worden.
Het IAEA wijt het ontbre
ken van een perfect veilig
heidssysteem aan 'zelfge
noegzaamheid'. De centrale
draait al sinds 1973 nagenoeg
probleemloos en dat zodanig
dat personeel en manage
ment het geleidelijk aan te
gemakkelijk zijn gaan ne
men met de veiligheid.
Deze conclusies worden
door woordvoerders van de
grote partijen in de Tweede
Kamer 'verrassend en ont
hutsend' genoemd. „Ik vind
het verrassend dat er kenne
lijk zoveel schort aan de vei
ligheid van de centrale", zegt
Zijlstra (PvdA). Hij leest uit
het rapport dat 'de leiding
van de kerncentrale incom
petent is en dat geldt dus ook
voor de Kernfysische Dienst,
die de controle erbij heeft la
ten zitten'.
Zijlstra vindt dat het rap
port hem extra munitie ver
schaft in zijn oppositie tegen
de kerncentrales. „We heb
ben de controle en de interne
veiligheid nooit als argumen
ten tegen de kerncentrales
gebruikt. Kennelijk is daar
nu wel reden voor".
CDA-woordvoerder Lan-
sink geeft als (inmiddels
twijfelend) voorstander van
kernenergie eerlijk toe dat
het rapport hem 'is tegenge-
Lansink (CDA):..rapport
is tegengevallen...
- FOTO JOHAN VAN GURP
vallen'. Hij had verwacht dat
'het oordeel gunstiger zou
zijn'. Dat vindt ook WD-
woordvoerder Braams, die
het alleen anders zegt: „Ik
ben blij met de kritische op
stelling van de opstellers van
het rapport. Er zijn fouten
gemaakt en die moeten wor
den rechtgezet".
De kamerleden vinden de
managementsfouten binnen
de centrale ernstig, maar lij
ken het accent in hun poli
tieke oordeel toch meer te
willen leggen op de zwakke
rol van de Kernfysische
Dienst van Sociale Zaken.
Braams spreekt van een 'ver
slappende aandacht voor de
veiligheidsproblemen'. „Het
veiligheidsdenken moet op-
Zijlstra (PvdA):...Tech-
nische vervangingen kos
ten tijd.. - FOTO JOHAN VAN GURP
nieuw worden gevormd",
zegt Braams.
Zijlstra noemt het 'een cul
tuur van ontbrekende con
trole'. Maar ook zijn collega's
Lansink (CDA) en Tommei
(D66) zijn kritisch over het
ontbreken van goed toezicht.
Tommei: „Dé kernvraag is
natuurlijk: Hoe kon het dat
een internationaal onder
zoeksteam wel ziet wat een
controlerende instantie in
Nederland niet heeft ge
zien?".
De Kernfysische Dienst zal
dus deze week flink op zijn
donder krijgen van de
Tweede Kamer en daarmee
dus ook de verantwoorde
lijke bewindsman, staatsse
cretaris De Graaf. Daarover
is de hele kamer het eigenlijk
wel eens.
Minder overeenstemming
bestaat over de vraag wat er
na het rapport moet gebeu
ren. De leiding van de cen
trale in Borssele besloot be
gin verleden week de cen
trale zes weken stil te leggen,
vier weken langer dan aan
vankelijk gepland. Een tijde
lijke stop was voorzien om de
nieuwe splijtstofstaven
(waarop het kernproces
draait) te installeren, maar
het management besloot
daar nog enkele weken aan
toe te voegen om de meeste
mankementen te verhelpen.
Die periode van zes weken
kan wel eens veel te kort blij -
ken, zo vrezen meerdere
woordvoerders. Tommei en
Zijlstra gaan daarin het
verst. Zijlstra: „Alle techni
sche vervangingen kosten so
wieso meer tijd. Maar daar
naast moet er ook nieuw per
soneel worden ingezet en
moet bestaand personeel be
ter worden geïnstrueerd. Dat
kost natuurlijk veel tijd dan
een paar weken. Het LAEA-
rapport zegt al dat het tot
augustus duurt eer de kwali
teit van de controle opnieuw
is geborgd". Zijlstra vindt
dat minimaal tot augustus
moet worden gewacht voor
dat de centrale weer in ge
bruik kan worden genomen,
maar hij verwacht dat de
sluiting zeker een jaar zou
moeten duren.
Tommei vindt dat de cen
trale in Dodewaard intussen
gesloten moet worden, totdat
bekend is wat het pas afge
ronde onderzoek van het
IAEA daar heeft opgeleverd.
Lansink wil zich niet
termijnen vastleggen, maat
heeft ook zijn bedenkingea
„Ik kan niet uitsluiten dat da
zaak langer dicht moet. Het
IAEA heeft natuurlijk nie
gezegd dat de zaak gesloten
moet worden, maar ook nie
het tegendeel. Het hangt
van af of staatssecretaris
Graaf voldoende waarborgen
kan geven voor een
verder functioneren van
centrale". Kan dat niet-zois
de CDA-boodschap - dan
er een meerderheid in de ka'
mer voor langere sluiting
WD-er Braams zal zich
daar niet bij aansluiten,
want 'het IAEA vond sluiting
niet noodzakelijk'. Maar ook
hij wil garanties. „Er zou een
soort zwarte doos moeten ko
men, waaraan je kunt afle
zen wat er feitelijk in de be
drijfsvoering gebeurd".
Waar CDA en WD hel
weer wel volmondig met
oppositie in eens zijn is dat er
goed wordt gecontroleerd
de leiding van Borssele zijn
leven ook daadwerkelijk
heeft verbeterd. Braams m
dat er ieder jaar controls
wordt uitgevoerd op de vei
ligheidsvoorschriften. Dal
moet, vindt hij, door onaf
hankelijke deskundigen ge
beuren. Lansink is het daar
mee eens, hoewel hij de ter
mijn van eens per jaar aan de
hoge kant vindt. Zijlstra
vindt een beoordeling
een jaar absoluut gewenst
als dan de veranderingen
het management en de bevei
liging geheel zijn doorge
voerd. Daarna zou een
matige controle noodzakelijk
blijven.
Van een onzer verslagg-
gOERMOND - De
Toezicht der orde van
ten in het arron->
Roermond heeft d
gjondse advocaat mr
jjoszkowicz voor de
geschorst. Moszkowi
aangekondigd dat
beroep aantekent.
Behalve deze s
liangen mr. Baruch
wicz nog zes schorsi
jn totaal 58 dagen
hoofd. In alle gevallen
advocaat hoger beroe
lekend bij het Hof v
pline.
De nieuwe schors'
jtoszkowicz opgeleg
hij de vader van een
pjederweert verteld
Door Hans Rooseboom
HET BEGINT er nu toch
echt naar uit te zien dat
het Michaïl Gorbatsjov
eerlijke ernst is met het
saneren van de gehele
Sovj et-samenleving.
Bijna twee jaar na zijn
'troonsbestijging' kan
men haast niet meer
twijfelen aan zijn op
rechte wil om de Sovjet
unie een nieuw élan in
te blazen.
Alle initiatieven van de
energieke secretaris-gene
raal van het centrale comité
van de Communistische par
tij van de Unie van Socialis
tische Sovjet-Republieken
zijn gericht op één doel: de
economie te stimuleren door
de bevolking te motiveren.
De anti-alcohol-campagne,
Gorbatsjovs eerste wapen
feit, heeft nu al geleid tot een
geweldige daling van het
ziekteverzuim en een stijging
van de productiviteit.
Door hoogstpersoonlijk de
top-wetenschapper en -dissi
dent Andrej Sacharov uit
zijn ballingschap terug te ha
len heeft Gorbatsjov een sig
naal naar twee kanten willen
geven. Ten eerste wil hij
hiermee alle wetenschappers
in de Sovjet-Unie een hart
onder de riem steken: hij
heeft ze hard nodig voor de
wederopbouw en voor het in
halen van de technologische
(en dus economische) achter
stand op het western
Gorbatsjov is nog lang niet van zijn rivalen af
Tweede aspect van Gor
batsjovs persoonlijke tele
foontje richting Sacharov is
het signaal dat hij daarmee
aan de Sovjet-bevolking
heeft willen geven. De ver
volging, arrestatie en bal
lingschap van deze dissident
(zoals ook in alle andere ge
vallen) is geheel geregisseerd
én uitgevoerd door de opper
machtige KGB. De Staatsvei
ligheidsdienst controleert
autonoom het gehele dage
lijks leven in de Sovjet-Unie,
en Gorbatsjov heeft met zijn
daad te kennen gegeven deze
monsterachtige machtsposi
tie niet te aanvaarden. Al
weer: arbeiders en boeren die
constant de hete adem van de
veiligheidsorganen in de nek
voelen presteren en produce
ren minder. En juist dét moet
veranderen.
En nu dan Gorbatsjovs op
zienbarende voorstellen om
het kiesstelsel binnen de
Communistische Partij in
grijpend te democratiseren
(één partij blijft er natuur
lijk wel). Het Britse dagblad
The Guardian gaat zelfs
zover te zeggen dat als dit al
lemaal doorgaat, hier sprake
is van „de grootste gebeurte
nis in de politiek van de Sov
jet-Unie sinds de opkomst
van Stalin".
En de eerbiedwaardige
London Times: „Dit voorstel
gaat tegen zo veel partijtra
dities in dat het je bijna de
- FOTOARCHIEF DE STEM
adem afsnijdt. Als deze
maatregel werkelijk doorge
voerd zou worden, kon dat
wel eens het einde betekenen
van de communistische
macht".
Kortom: er is hier sprake
van werkelijk revolutionaire
voorstellen van de kant van
de leider van de partij. Maar
het zijn voorstellen. De effec
tuering is een tweede. Wat
kén Gorbatsjov? Hoeveel
heeft hij in te brengen?
Vooralsnog veel minder dan
wij geneigd zijn te denken.
De aard van de Sovjet
machtsstructuur is namelijk
zó complex en verdeeld over
zo veel 'schijven' dat zelfs de
partijleider in zijn eentje
weinig te willen heeft.
Opmerkelijk in alle be
richten over Gorbatsjovs
nieuwe politiek is de de stee
vaste formulering Gorbatsjov
wil..., en niet bijvoorbeeld
Gorbatsjov gelast of Gorbats
jov besluit. Gorbatsjov heeft
namelijk absoluut niet die
alleenheersers-positie die ve
len in het westen hem toe
denken.
Want Gorbatsjov kan nog
zo veel willen, hij is 'slechts'
leider van de Partij (die op
zich ook al bestaat uit een
omvangrijke hoeveelheid ri
valiserende 'partijen'). Het is
belangrijk om te weten dat er
behalve de Partij in de Sov
jet-Unie nóg een aantal
machtscentra zijn, die alle
maal hun sector van de sa
menleving beheersen. En die
allemaal in de eerste plaats
uit zijn op handhaving van
him verworven positie.
Zo is er naast de Partij de
Regering, vertakt naar bene
den toe in ontelbare plaatse
lijke vormen van bestuur,
verantwoordelijk voor de
gang van zaken in het dage
lijks leven, met name voor de
industriële produktie en de
landbouw. De regering staat
weliswaar onder eindcon
trole van de Partij (in alle ge
ledingen van hoog tot laag),
maar heeft haar eigen
machtsstructuur, bevoegdhe
den en privileges.
De Regering heeft ook een
eigen, officiële landelijke
krant: de Izvestija. Deze re
geringskrant etaleert vaak
meningen die lijnrecht in
gaan tegen die van de krant
van de Partij, de Pravda.Di
is kenmerkend voor de c®
plexiteit en innerlijke 1
strijdigheid van de macht!'
structuren in de Sovjet-Unit
Er is overigens nóg een ifr
vloedrijk dagblad: Rode SU
spreekbuis van weer een
der machtscentrum:
Rode Leger, dat z'n ei
verantwoordelj kheden
prioriteiten heeft De vier*
machtsfactor in de Sovj»;
Unie, het super-'ministerit
van de KGB, opereert, ovei-
bodig te zeggen, zon»
krant.
Zo hebben al deze vormt'
van 'macht' (sleutelwoord
alle typen samenleviai
maar onheilspellend aanW
zig in een centralistische off
tatuur) er belang bij CM
batsjov de voet dwars t
ten. En al deze geleding!
van de macht zijn vertege?
woordigd in het Politburo
wordt alleen daar al op W
van alle kanten een mo®
dende druk uitgeoefend
alles bij het oude te lat®
Hoe die machtsstrijd gaat®
lopen is pure kofiedikW*'
rij. Niemand kan de vral
beantwoorden of GorbaW
1994 haalt. Tenslotte he®
een overmatige her*
mingsdrang ook partijlei®
Chroestjov indertijd de W
gekost (1964).
De toekomst moet uifjj
zen of Gorbatsjov slinunet®
tactisch begaafder is dan -
voorganger. Er zullen voor»
buitenlandse waarnemer 'Wj
lange en rijke jaren vo
van speculeren en gissen
Van onze Haagse redact
den HAAG - Minis
bals Altes (Justitie) h
leren in een gesprek
politiebonden afstan
men van zijn eerdere
jo de Tweede Kamer
oprichting van een
naamde 'super-politie'.
De minister liet
week, in een door
merlid Hermans aan
geld debat over de kra
len in Nijmegen, blij"
wat te voelen voor ee
lijke recherche-eenh
zou optreden bij ernsti
drijven.
Tegenover de politi
verklaarde de minis
zo'n landelijk team a
speciale gevallen bij te
terreurdreiging bij
worden geroepen. H
zal zich dan louter be
den met het op lande
veau coördineren van
tie-activiteiten. De lo
tie blijft evenwel bel
het onderzoek ter plaa
coördinatieteam, zal, al
woordvoerder van de i
niet worden ingezet bij
schalige ordeverstorin
Een woordvoerder s
de minister tegenover
tiebonden de indruk h
len wegnemen dat 'er s
van oprichting van een
soort politie, die los va
ven de andere korpse
„De minister wil op g
kele manier de structu
het huidige politie-a,
doorkruisen".
HEERLEN (ANP) - De
heeft woensdag bij hel
nisch onderzoek naar d
kro-brand te Nuth een
spoor gevonden. Tuss
resten van het afgel
voedsel-gedeelte van d
kro-vestiging werd ee:
van een vermoedelijk
proviseerd explosief
den.
Het betreft een deel v
met vrij eenvoudige mi<
geconstrueerde bom. Di
teriaal wijst duidelijk
richting van brandstic
aldus de politie. Het b
stuk werd aangetroffen
or
e
DE KLEINE criminaliteit
een plaag ervaren. Als
schatte vorm van misdaa
eit- Na jarenlange discus
kabinet de eerste stappe
aanpak van zoals het nu
Het indertijd met veel
commissie Roethof heeft
'en die Korthals Altes var
sociale controle en een v
basiselementen. Kleine c
aiaar nog meer als maal
berd.
Het kan niet worden c
conclusies van Roethof
'en verdienen nog altijd
Pressieve sfeer.
Maar bij de wijze waarc
kennen de nodige kritiscf
alles blijkt dat het niet ve
Qe kleine criminaliteit hee
node, maar mag blijkbaa
sen. In veel gevallen zal n
net is echter nog maar de
werklozen wel zo gretig I
„an een verregaand optin
beleid te bouwen.
r„Yee' valt ook te zegger
eid van de politie en het
®eel om van de politie ee
oiop aan de sterkte va
veneens tegenstrijdig is
gen voor bijvoorbeeld
u,'r' 'e geven voor giganti!
dar^' 2a' de minister
ank zij de activiteiten van
bnn« D°sit'ef te eindiger
j Voor de politiek is
Qeval6 Vdort9ang van het
toom moeten blijken
I
