Reisbranche nog
niet in
rustig vaarwater
DE STEM
U
VERRE, MOOIE REIS NAAR MEEST NOORDELIJKE PUNT EUROPA
ransakties
>n N.V.'s
/kampeerartikelei
'exel
NIEUWE VOORWAARDEN
DEKKEN OVERBOEKINGEN
iere vorm
oordeelkrant '87
Solmar Tours
»n
grote
vleeskaarti^
Van de Noordkaap gaat een magische
aantrekkingskracht uit. Stern-redacteur Jan van
Zuilen trok er afgelopen zomer heen en beschrijft
zijn ervaringen: een verre en mooie reis naar het
uiterste noorden van Noorwegen.
Crocusreizer J
Toeristen die de komende zomer het slachtoffer
worden van overboekingen in het buitenland
kunnen eisen -wanneer geen gelijkwaardig
alternatief wordt aangeboden voor de gekozen
accomodatie in hotel, appartement of bungalow
dat zij binnen 24 uur naar Nederland worden
teruggevlogen met daarna teruggaaf van de
geboekte reissom.
Prijskaartje
bieden z. roej
VRIJDAG 23 JANUARI 1987
ft
10
DREBBELSTRAAT 10
tg geopend - vrijdag koopavond
MARKT 12
1 - woensdag koopavond
Wereld houdt op bij Noordkaap
pame gevraagd
Ie schulden geen bezwaar.
B tegen vrijwaring.
i 18.00-20.00 uur. 080-2396481
>eerders opgelet!!! De nieuj
ordevol nieuwtjes, informatie!
rer cravans, vouwwagens, kaf
ortenten, luifels en accessoir
ir van caravans en nu ook tl
ip. Honderden aanbiedingen!
et verrassende kortingen. Vraf
a gratis uitgave van Vervat Ca»
um Rotterdam/KampeersufJ
3077 AP Rotterdam,
Me!
menten, zomerhuizen.
>ad, sauna, solarium, tennis
Postbus 6,9300 AA Roden.
is altijd reizen mei
modernste bussen, rol
stoelafstand, vast gen
veerde plaatsen
rechtstreekse
Nedl.reisl. en gunsMJ
prijs. Bij voorb. volp.
vertr. 24/4, Rr
park++ 285,-, Dc
10/7 535,-,
grat, Toy+ 15/5 J_
enz. enz. Vraag gr-
Lloret, Calella, k
Salou, Benidorm.
Tours 040-551166.
Ver-
arzel
and
tg te
tebr
Maré-
an 5
9 jan.
ig
aikant.
za. 24 jan. aanv. l*-""
café de Kroon,
St. Jansteen.
Een KLEINTJE
TREFZEKERDER dan
heen
Noordkaap
bil heldere
itae/.
Door Jan van Zuilen
D
e Noordkaap, gelegen
op de 71ste
breedtegraad, is het
meest noordelijke puntje van
Europa. Een dergelijk gegeven moet
een uitdaging zijn voor mensen die
van de verte houden. Voorbij de
Noordkaap houdt de wereld op.
Verder noordelijk gaan kan niet.
Weliswaar ligt Spitsbergen er nog
ergens tussen in, maar toch, achter
de horizon van de Noordkaap begint
het poolijs van de Noordpool.
De Noordkaap is voorts een plaats
waar het in de zomer nooit donker
wordt, zoals trouwens in heel Noord-
Skandinavië de middernachtzon
heerst. Een derde factor die van de
reis naar de Noordkaap een
aantrekkelijke vakantie maakt, is
Noorwegen zelf. Noorwegen is een
land van ongelooflijk veel
schitterend landschapsschoon, rust
en ruimte.
De weg naar de Noordkaap is lang.
Vanaf Oslo is het nog 2600
kilometer. Maar onderweg worden
het er gemakkelijk meer, want er zijn
met name in het fjordengebied in
Zuid- en Midden-Noorwegen zoveel
mooie omweggetjes te maken, dat
het zonde zou zijn om die links te
laten liggen.
Naar de Noordkaap is, om meteen af
te rekenen met een misverstand,
geen moeilijke en avontuurlijke reis,
wel een verre en een mooie. De weg
naar de Noordkaap - via Noorwegen
is er maar één weg, de E6 - is van
begin tot eind geplaveid. Hooguit is
het wegdek hier en daar slecht, maar
dat komt dan doordat de
vorstschade van de voorbije winter
nog niet is hersteld.
Het gros van de vakantiegangers dat
de tocht naar de Noordkaap maakt,
reist op eigen houtje. De toeristische
voorzieningen in Skandinavië zijn
daar ook op afgestemd. Overal zijn
campings, voorzien van alle
denkbare comfort. Warm water is op
campings in Skandinavië een
vanzelfsprekendheid. In het sanitair
kan men van de vloer eten, zo
schoon zijn de campings. Wie met
de tent kampeert kan in
noodgevallen, bij voorbeeld bij
slecht weer, op vrijwel elke camping
een hutje huren.
FJORDEN
Noorwegen is het land van de
fjorden, die in het zuiden en midden
van het land op hun mooist zijn.
Factoren die het trekken door
Noorwegen een extra dimensie
geven zijn de ruime aanwezigheid
van eeuwige sneeuw en de
middernachtzon. Dat er in het relatief
niet hoge gebergte zoveel sneeuw
ligt, heeft alles te maken met de
noordelijke ligging van Noorwegen.
De sneeuwgrens ligt er veel lager
dan in de Alpen.
De reis naar de Noordkaap begint
pas echt voorbij de stad Trondheim.
Even buiten Trondheim wordt de
Kaapreiziger nog even met de neus
op de feiten gedrukt. Narvik, nog
bijna duizend kilometer, kondigt een
bord langs de E6, die hier maar een
tweebaansweg is, aan. Bij
bestudering van de wegenkaart blijkt
dat Narvik nog maar goed half weg
de Noordkaap is.
Narvik ligt al ver boven de poolcirkel.
De poolcirkel is overigens voor een
deel van de vakantiereizigers het
keerpunt. De poolcirkel doorsnijdt
Noorwegen in een passende
omgeving, op een 650 meter hoge
bergpas. Ogenschijnlijk een hoogte
van niets, maar op deze
noorderbreedte ligt er wel sneeuw,
groeit er geen boom meer en is het
behoorlijk fris. Een paar kilometer
verderop, als de E6 weer het dal in is
gedaald en bovendien wat dichterbij
langs de kust loopt, staat het koren
goudgeel op het land, fleuren de
appels aan de boom en ligt een
vrouw topless te zonnen. Een man
schildert zijn houten huis. Vrijwel alle
huizen in Noorwegen, zeker in het
noorden, zijn van hout. Hoe
noordelijker, hoe kleurrijker
beschilderd: hagelwit, grasgroen,
hemelsblauw, vuurrood, kanariegeel.
Het kleurt het landschap.
Bepaald niet de omgeving die je
boven de poolcirkel verwacht. Dat is
ook nog niet het geval in het oude,
maar hypermoderne havenstadje
Troms0 op de 69ste breedtegraad.
De zon schittert op de besneeuwde
bergtoppen, maar het is inmiddels
wel zo fris dat je zonder jas of vest
niet meer over straat kunt.
Vakantiegangers, maar ook de
Noren zelf, passen hun dagritme aan
aan de afwezigheid van de nacht.
Tot ver na middernacht bruist het op
de camping van leven. De Noren zelf
klussen wat aan huis, hun kinderen
Benidorm.
Vertr. 27/2 ƒ330,-
Lloret 27/2 275,-
260,-, ook volp-.
zondag 8/3. Solmar io»
040-551166.
HEER zoekt dame,
jr. Brieven naar ra
18,4542ZG, HoekZ-jL-
WIJ verzoeken
der», die adverteren
brieven onder num^l
toezeggen: ••'0;0jf''
retourneren en/of J
zullen antwoorden
toezeggingen
werkelllk na te t
za. 24 jan. aanv. 1?-
Café d'Ouwe
Zandstr. 77.0115£.
Door Jack Arentsen
n de nieuwe reisvoorwaarden
van de ANVR (de
overkoepelende organisatie in
de reiswereld) zijn met ingang van
het zomerseizoen een aantal
artikelen te vinden die de
vakantieganger een betere
bescherming biedt tegen de
gedragingen van buitenlandse
accommodatieverschaffers.
„Ondanks het feit dat de nieuwe
reisvoorwaarden de reiswereld de
komende zomer veel geld gaat
kosten, zijn we", zegt algemeen
directeur Frans van Steenis van
Hotelplan, „toch wel gelukkig met
deze regeling. Misschien kunnen de
nieuwe reisvoorwaarden de basis
vormen voor de imageverbetering
die de reisbranche zo hard nodig
heeft".
Voorzitter A. H. Blok van de ANVR
begrijpt niet goed waarom de
Consumentenbond zich nog altijd
blijft afzetten tegen de nieuwe
reisvoorwaarden. „Het totale artikel
dat de rechten en plichten van de
toerist regelt in gevallen van
overboekingen is niet alleen in de
geest van de
consumentenorganisatie, maar tot
het moment dat de definitieve breuk
tussen ANVR en Consumentenbond
ontstond (de ramp met de
kerncentrale in Rusland en het
daarna gevoerde beleid van de
ANVR) was de Consumentenbond
het al eens met ons over de te
nemen stappen die nu zwart op wit
in de nieuwe reisvoorwaarden
staan".
In de reiswereld, met Arke-directeur
Fransen en Hotelplan-directeur van
spelen op straat. „Wat we nu aan
slaap tekort komen halen we 's
winters dik in. Dan is het hier 24 uur
per dag donker", zeggen de Noren.
Pas boven de zeventigste
breedtegraad begint de echte
toendra. Een kaal landschap zonder
bomen. Op de rotsgrond groeit
alleen laag struikgewas en mos. Het
weinige verkeer op de lange, rechte
weg komt wel allemaal op dezelfde
plaats samen: op de veerdam voor
de pont naar de Noordkaap.
Wachttijden van vijf tot zes uur zijn
heel gewoon.
FIETS
Het is een bont gezelschap van
nationaliteiten dat de overtocht naar
de Noordkaap maakt. Duitsers
overheersen natuurlijk, herkenbaar
aan de luxe campers waarin ze
reizen. Nederlanders grossieren in
auto's met caravan. Maar heel
Europa is er. leren, Britten, die toch
hun eigen, mooiere Highlands
hebben in Noord-Schotland,
Fransen, Belgen, Spanjaarden,
Zwitsers, Italianen, zelfs Polen en
Hongaren schuiven hun Trabantjes
aan in de lange rij wachtenden. Een
enkeling die de reis liftend of per
fiets heeft ondernomen, mag direct
de pont op.
Na de pont is het nog dertig
kilometer naar de Noordkaap. De
Noord kaap zelf is een 300 meter
hoge klip in de Noordelijke IJszee.
Vanaf de Noordkaap moet prachtig
te zien zijn hoe in de zomermaanden
de zon een boog langs de horizon
maakt. Alleen moet het dan wel
helder weer zijn en dat is het bij de
Noordkaap vaker niet dan wel, zeker
niet als het overdag mooi weer is
geweest.
Al de tijd dat wij in Noorwegen
geweest zijn, hebben we om die
reden de zon 's nachts zien smoren
in de wolken. Dat komt omdat de
overdag door de zon verwarmde
lucht zich mengt met het koude
water van de Noordelijke IJszee. Ook
nu is het mis.
Als wij om even over twaalf uur 's
nachts het begeerde doel bereiken,
is de Noordkaap gehuld in een
dichte regenwolk. Het zicht bedraagt
nog geen vijftig meter. Het is
steenkoud, vier graden boven nul.
Toch is het op dat moment erg druk
op de Kaap. Mensen staan, warm
aangekleed, in de rij om zichzelf en
hun familieleden op de foto te zetten
bij het monument dat de Kaap
markeert. De Noordkaap is een
toeristische attractie met alle (dure)
voorzieningen die zoiets met zich
meebrengt: een restaurant, een
souvenirwinkel, een eigen
postkantoor van waaruit jaarlijks
zo'n twee miljoen ansichten worden
verstuurd, een museum en voor de
snobs een champagneclub. Ook wij
kopen ansichten om het thuisfront te
tonen wat we hadden willen zien. Het
meisje van de souveniershop troost
ons: de middernachtzon heeft zich
dit seizoen nog niet laten zien.
Een teleurstelling? Niet echt. We
waren er op voorbereid dat dit ons
stond te wachten. Bovendien, als we
de volgende morgen na een koude
nacht in de dubbelgevoerde
slaapzak weer naar de Noordkaap
gaan, js het helder. De zon kleurt het
water van de Noordelijke IJszee
diepblauw. Een witte boot passeert,
door de verrekijker is een Russiche
vlag zichtbaar. Waarschijnlijk
onderweg naar Moermansk, de
noordelijkste Russische haven die
zelfs in de winter ijsvrij blijft en
daarom voor de Sovjet-Unie van
ongelooflijk strategisch belang is.
RENDIEREN
De grootste groep kaapreizigers
neemt dezelfde weg terug, de E6
door Noorwegen dus. Nog wel zo
aardig echter is om terug te gaan via
Zweeds of Fins Lapland. Zweeds
Lapland is zoals wij ons de toendra's
voorstellen: ruig, onherbergzaam,
nauwelijks begroeid. Er is volop
eeuwige sneeuw. De meeste wegen
zijn niet verhard, maar wel redelijk
begaanbaar. Wie echt binnendoor-
weggetjes wil nemen, doet er
Steenis in de voorste linies, maakt
men zich echter nog altijd boos over
het feit dat de ANVR niet meer tam
tam heeft gemaakt rond de
opvallende verbeteringen voor de
consument. „Triest is het om te
moeten constateren hoe weinig
professioneel de branchevereniging
ANVR communiceert met
consumentenvertegenwoordigers
als de Consumentenman,
Consumentenbond en andere
organisaties over deze voor de
reiziger en reiswereld zo belangrijke
zaak", vindt Frans van Steenis. De
meningsverschillen over deze zaak
hebben er al toe geleid dat Ferry
Fransen en Simon Mossel (ex-
voorzitter ANVR) hun functies
binnen de reisbranchevereniging
hebben neergelegd.
Niet alleen de nieuwe
reisvoorwaarden voor de toerist
houden de reiswereld op dit moment
intensief bezig. Ook de stichting
Garantiefonds reisgelden (SGR)
baart zorgen. Ondanks dat eind dit
jaar zo'n tien miljoen gulden in de
'pot' zit, is men niet optimistisch over
de toekomst. „We gaan het nieuwe
jaar niet zonder zorg in. Er wordt
onderzocht", zegt R. Hoegen als
voorzitter van de raad van toezicht
verstandig aan een gedetailleerde
wegenkaart te kopen. Fins Lapland
is veel lieflijker. Dat komt omdat het
lager is dan Zweeds Lapland. Bos en
ontelbare, ondiepe meren bepalen
het landschap, dat al gauw saai en
eentonig wordt. Fins Lapland is bij
uitstek het domein van de rendieren,
die hier in grote kuddes hun kostje
opscharrelen.
Er is echter na de Noor^kaap nog
een andere mogelijkh Dat is
verder trekken naar het uiterste
noordoosten, naar het vissersstadje
Vardö, het meest oostelijke puntje
van Noorwegen of naar de
Russische grens. Dit deel van
Noorwegen is minder toeristisch en
minder toegankelijk. De infra
structurele voorzieningen, waarmee
de Noren trouwens niet zuinig zijn,
zijn afgestemd op het strategisch
belang van deze verre uithoek. Het is
immers de enige directe grens
tussen een NAVO-land en de Sovjet-
Unie. Dat is te merken. Het stikt er
van de militaire bases. Naar de
Russiche grens mag je alleen maar
kijken. Vanuit Oost-Noorwegen ligt
het al helemaal voor de hand om via
Finland terug te reizen.
DORSTIG
Nog een paar algemeenheden over
een vakantie in Skandinavië. Laten
we voorop stellen dat Noorwegen,
Zweden en Finland geen landen zijn
voor mensen voor wie een
geslaagde vakantie synoniem is met
volle stranden, gezellige terrasjes en
een uitbundig nachtleven met lekker
eten en veel drank. Wie dorstig is
aangelegd moet sowieso niet in
Skandinavië wezen. Drank is er duur,
om niet te zeggen onbetaalbaar en
bovendien maar beperkt
verkrijgbaar. Maar duur is
Skandinavië niet. Brandstof, toch
belangrijk voor de vakantieganger, is
er zelfs goedkoop.
Voor de gezelligheid moet men zeker
ook niet naar Skandinavië gaan.
Vikingen zijn wat dat betreft nog
grotere eigenheimers dan
Nederlanders. Hun stugheid heeft
van het Garantiefonds, „of de
periodieke financiële controles in de
reisbranche opgevoerd kunnen
worden, waardoor een eerdere
signalering van bedrijven die in de
gevarenzone verkeren, kan gaan
plaatsvinden".
Het Garantiefonds heeft afgelopen
jaar al door faillissementen van Riant
Reizen, Stella Express, Boot en Co
en o.a. Tourplan een schade
geleden die begroot wordt op drie
tot 3,5 miljoen gulden, waarvan twee
miljoen ten laste komt van het
Garantiefonds; het overige deel
wordt gedekt door
verzekeringsmaatschappijen.
AVONTUUR
De stichting Garantiefonds heeft de
afgelopen maanden grote
moeilijkheden ondervonden bij het
vinden van assuradeuren die
opnieuw een avontuur aangingen
met het fonds. Uiteindelijk is
opnieuw een verzekeraar gevonden,
maar het eigen risico van stichting
Garantiefonds is veel groter
geworden.
Een aantal grote touroperators
plaatst vraagtekens bij de huidige
constructie van het Garantiefonds.
De reizigers houden door de tien
gulden die zij bij iedere boeking
evenwel niets te maken met aversie
tegen buitenlanders. Ook onder
elkaar wisselen ze geen woord teveel
uit.
Ook mensen die van hun vakantie
een aaneenschakeling maken van
bezoeken aan cultuur-historische
bezienswaardigheden kunnen
Skandinavië maar beter mijden. In
een doorsnee Frans of Duits
provinciestadje is op dat gebied
meer te zien dan in heel
Skandinavië. Daar staat tegenover
dat Noorwegen, Zweden en Finland
een schat aan moderne kunst in huis
hebben, met name op het gebied van
architectuur.
Eten en drinken doe je in
Skandinavië in cafetaria's, die vrijwel
allemaal op het principe van
zelfbediening berusten.
VERADEMING
Het verkeer is er een verademing.
Dat begint al in Denemarken. De
Skandinavische automobilist rijdt
zeer gedisciplineerd. Een
snelheidslimiet is in de
Skandinavische landen nog echt een
limiet.
Over het weer in Skandinavië doen
ook nogal wat misverstanden de
ronde. Wat Noorwegen betreft is dat
terecht. Het weer daar is nog
wisselvalliger dan in ons land. In
Zweden en Finland daarentegen is
het weer, zeker in juni en juli, beter
dan in Nederland. Het aantal zonne-
uren is er gemiddeld hoger dan in
Nederland en ook de temperaturen
kunnen behoorlijk oplopen, ook in
het noorden. Afgelopen zomer
hebben wij in Rovaniemi, de
hoofdstad van Fins Lapland, dagen
achtereen middagtemperaturen van
rond de 25° gehad.
Tenslotte nog dit: wie naar Lapland
gaat wordt van alle kanten
gewaarschuwd voor de muggen. Wij
zijn er nu tweemaal geweest.
Muggen zijn er inderdaad, maar we
zijn er niet door opgevreten. Anders
gezegd: de muggenplaag is ons
reuze meegevallen.
ÉSiw
betalen dit fonds voorlopig nog wel
overeind, terwijl de touroperators
voor een flinke bankgarantie zorgen.
De financieel minder sterke
reisorganisaties kunnen daardoor tot
hun faillissement overeind blijven.
ONRUST
ANVR-voorzitter Blok is weinig
gelukkig met de onrust die de grote
touroperators veroorzaken. „Er mag
worden aangenomen dat de
stichting Garantiefonds Reisgelden
een belangrijke functie blijft
vervullen ter bescherming van het
publieksbelang. Het Nederlandse
publiek kan al vanaf 1971 op een
garantiefonds rekenen; een
verworvenheid die door de branche
in stand moet worden gehouden. Dat
betekent voor de ANVR dat alle op
de reismarkt werkzaam zijnde
partijen zich solidair jegens het
Garantiefonds moeten blijven
opstellen. Daarbij mag worden
verlangd dat het fonds niet als een
bodemloze put functioneert ten
behoeve van bedrijven die met
onverantwoord lage reissommen
tijdelijk een stuk van de markt
pakken en vervolgens onderuit
gaan", meent ANVR-voorzitter Blok.
