\n lelijk chien tsbe- ipde )orto, MARY DRESSELHUYS VANDAAG TACHTIG JAAR GEWORDEN __n r* 7 cLSVcLb [Veelbewogen In beweging Dood Leven na de dood Salon Bergenaren Hommage Beuys Kleur Geel Vader-dochter Exposities Groot verdriet Familiehuis Komedie Relativeren Mysterie Bang „Lezen vind ik prima. Alleen jammer dat het vaak ten koste gaat van het video-kijken" Drs. F. de Wijs, media-specialist P1M DERDAG 22 JANUAR11987 Door Heieen Crul Ije weigerde haar vijf- ligste verjaardag in het Lpenbaar te vieren en «maakte de wereld pas leelgenoot van haar leeftijd toen ze zeventig Ijaar werd. Vandaag Iv/ordt Mary Dressel- |uys tachtig jaar. Ze Itaat samen met haar ISochter Petra Laseur het speciaal voor Baar geschreven to neelstuk 'Een bijzonder (prettig vergezicht' op |je planken. Ze is het levende voorbeeld J-.ne je tot op hoge leeftijd ■creatief en bezig kunt blijven ltn op een soepele, elegante Banier oud kunt worden. Je lgeeft haar haar tachtig jaar Isbsoluut niet. Ze speelde dan |ook moeiteloos en overtui- de 65-jarige vrouw die ■fn 'De Sprong' aan een nieuw |even begon. Mary Dresselhuys kijkt te ling op een veelbewogen le ien, drie keer getrouwd, drie |.teer verhuisd, meer dan 55 Bar zo'n 20 a 25 keer per maand gedurende het seizoen |op het toneel. De laatste ja- Bn speelt ze mooie 'oude' Bouwenrollen in stukken als Berst in Riga','Gouden vij- |er', de rol van Maude en de |hertogin in 'Leocadia'. Iedere keer denkt ze dat het wel haar laatste rol zal fcjn. „Ik blijf dit vak doen, Blang ik een goede rol kan |vinden", zegt ze. Ze heeft i speciaal recept voor Kaar succesvolle ouder wor- |ien. Of misschien toch wel, Bant: „Het heerlijke van dit Bak is dat je met iedere rol |aan een nieuw leven be- IConditie „Zolang mijn lichamelijke Jconditie het toelaat en ik een ■goed stuk kan vinden blijf ik Bp de planken staan", zegt ze B haar met zacht blauwe Itinten ingerichte Amster- |damse woning. „Ik merk trouwens wel dat Bk ouder word. Wat ik tegen woordig allemaal vergeet, Berschrikkelijk!" roept ze uit, |met die overbekende stem n haar. „Maar het gekke is t ik mijn teksten niet ver- et, daar heb ik geen moeite |mee." Eigen taal Ze heeft weifelende, sier lijke handen die een heel ■eigen taal spreken, beweeg- niet dood. Ik houd ontzettend veel van vroeger. Het valt mij moeilijk iets los te laten. Ik ben heel erg gebonden aan mijn kinderen en kleinkinde ren." Mary Dresselhuys kijkt vanuit haar blauwe stoel naar een muurtje met foto's van allerlei gelukkige mo menten uit haar leven. „Ge beurtenissen waarvan ik denk, nou, nou, dat heb ik al lemaal toch maar meege maakt. Vroeger leerde ik dat het Griekse 'panta rhei' - ik kan het, denk ik, nog wel in het Grieks schrijven- 'alles stroomt' betekent. Ik dacht toen nog dat dat op de Waal sloeg. Nu weet ik dat dingen verschuiven, iedere situatie, ieder gevoel verandert, niets blijft hetzelfde, alles is in be weging. Soms is zo'n ver schuiving ten goede, maar het is ook in de verslechte ring te zien" Over de onsterfelijkheid van een actrice zegt ze met stemverheffing: „Een acteur verdwijnt gehéél. Daar blijft niets van hangen. Goed, ze praten misschien nog even over je, maar wat je gedaan hebt is niet bestand tegen de tijd. Als je oude films van heel vroeger ziet, of bijvoorbeeld oude grammofoonplaten hoort, dan is dat afschuwe lijk, zelfs ridicuul. Van mij hoeft niets over te blijven. Ik heb ook geen boeken met knipsels. Alleen een paar mooie jurken, waarin ik be paalde hoofdrollen heb ge speeld. Die moeten na mijn dood naar het costuummu- seum. Het zou zonde zijn als die het niet zouden overle ven, als voorbeeld van een periode van stijl en ambach telijkheid en het geduld en de liefde waarmee ze zijn ge maakt. Ze kunnen aan de smaakontwikkeling bijdra gen. Nee, ik geloof niet in een leven na de dood of iets van dien aard. Ik benijd mensen mensen die dat wel geloven. Houdt dat maar vast zou ik zeggen, maar zelf? Nee. Als je doodgaat is het boek uit. Ik zou wel willen dat ik op de een of andere manier zou kunnen weten hoe het verder gaat met mijn kinde ren en kleinkinderen." I'Salon Bergse kunstenaars. I Markiezenhof, Steenbergse- I straat 8, Bergen op Zoom. I Open dagelijks 14-17 uur beh. »a.t/m8-3. Wat voor artistiek vlees er [in de kuip van Bergen op I Zoom zit toont deze 'Salon I van Bergse kunstenaars'. Een I overzichtstentoonstelling, die |®n continuering is van de I vroegere 'Kunstwerk van de I maand' serie en opvolgingen I daarvan waarbij steeds de I aandacht gericht was op I Plaatselijke beeldende kunst I van professionele én amateu- I nstische kunstbeoefenaars. I 'n de huidige vorm is het de I Woeling biënnales te hou- 14® voor profs in het ene jaar Itnu 87) en voor amateurs in I «et andere jaar te beginnen met 88. Het heeft altijd zin extra I aandacht te schenken aan een I bedreigde sociale groep en I daar vallen een groot aantal I Eksterlaars onder nu de [BKR verdwijnt. Ook is het [nuttig te inventariseren. °or dat in het openbaar met |«n tentoonstelling te doen «omen er gemakkelijker wat Iin discussiepunten op ta- j' dan via mappen met dia's aar telden iemand naar -omt kijken. Een nieuwe dis- [Wssie over wat nu beroeps- IrjrrsteHaars zijn is niet over- [zdrs gezien in het licht van I salon- Hier is de formule gehanteerd van de 'gestu- eerde' kunstenaar. Maar dat lhil\.0plerding geen garantie L vo°r het produceren I \J uUnst weten we allang en llin met deze tentoonstel- IdJ+- Waarvarr alle acht en I folia8 exP°santen hetzij lang K,,„ ®n hetzij zeer recent hs tonderwijs volgden, 'r eens aangetoond. Want hetgeen er aan ■in Kê!e„ ^unst staat en hangt Li! Markiezenhof is op en- ldri„A0nc*erin2en na mid- «matig of erger. Het zou be- vanrf geweest als de c.v.'s brein exP°santen wat uitge- dUi2r-,yaren geweest, om L„ ''Ikheid te verschaffen i f huidige bezigheden de kunstenaars; bekende Duitse artist Joseph Beuys (1921-1986) wordt rond zijn eerste sterfdag in dit mu seum herdacht. Kern daarbij is een expositie van de in 1981 aangekochte installatie 'Grond': Het bestaat uit vier 'beeldhouwwerken'; houten staketsels rond koperen pla ten, geschaard rond een oud bureau. Beuys heeft het sa mengesteld uit de restanten van het kantoor, waarin ga leriehouder René Block in Berlijn en New York jaren op zijn manier een bemiddelend rol gespeeld heeft tussen kunstenaars en publiek. Hij zat met Beuys op één lijn. In de traditie van de zesti ger en zeventiger jaren was Beuys vooral een plastische activist, die kunst en maat schappij haaks op elkaar zet te. Zelf denk ik er met heim wee aan terug bij het zien van de thans ook geëxpo seerde aankopen in het afge lopen jaar door Boymans: fi guratief en decoratief werk, met een anecdotisch inslag. Verf kunst in de stijl van de voormalige bioscooptableaux boven de entree; zoetsappige 'grapjes' over Joseph en het kindeke Jezus door een Tsjech of decoratieve cir keltjes van Johan van Oord. Beuys ging uit van de crea tiviteit van ieder individueel mens. Zijn kunst had een sterk sociaal aspect; bestond niet uit geïsoleerd esthetica. Tijdens de afgelopen zater dag georganiseerde 'Winter avond' - een feestelijk gesty- leerde samenkomst met mu ziek, dans en artistieke infor matie - in dit museum kon je ervaren hoe kunst, ontstaan in doorgaans barre omstan digheden, door een decadente bourgeoisie ingerekend (let terlijk en figuurlijk) wordt. Een museum heeft veel ge zichtenBeuys droomde van een andere maatschappij in een andere sociale context. De expositie laat ook nog zien schoolborden, die Beuys ooit in Rotterdam volschreef tijdens een discussie en die door kapitaalgevoelige volge lingen als reliquien zijn be waard; alsmede foto-instal- 'Ik ben al jarenlang overal de oudste' bepaalden. Lia Roose Hommage aan Joseph Beuys; expositie en sympo sium. Museum Boymans, Rotterdam. Tot 25 januari. De vorige jaar overleden sitie, ontsproten aan een frisi artistiek talent. HE Expositie Geel. Kultureel Centrum Scharpoord, Knok- ke-Heist. Open: alle dagen van 10-20.30 uur. Tot 15 fe bruari. In de zomer van 1984 reisden Jaroslav Poncar en Jörg Schmeisser, begeleid door een boeddhistische priester, Konchok Panday, door de Westerlijke Himalaya in Ladakh en Zandkar. Poncar met zijn fototoestel en Schmeisser met zijn graveernaald (zie foto) hebben indrukken vastgelegd. Beide globetrotters, bekend door hun werk in relatie met hun reiser varingen, hebben de resultaten van deze tocht geëxposeerd in het museum Jan Heestershuis, Pompstraat 17 te Schijndel. Die zijn te bezichtigen op 24 en 31 januari, alsmede op 1, 8,14,15 en 22 februari of na telefonische afspraak (041404 - 92276). laties over hem door Hilde- gard Weber. Wie de achtergronden van het verschijnsel Beuys gron diger in zich wil opnemen, kan morgen, vrijdag 23 ja nuari, van 10 tot 22 uur in dit museum terecht. In de aula wordt dan Beuys uitgelicht herdacht met enkele films, lezingen door Rhea Thönges- Stringaris, Frits Bless, Franz-Joachum Verspohl en Johannes Stüttgen. Verder zijn er registraties van acties door Beuys te zien en wordt o.l.v. Wim Crouwel, de direc teur, de dag afgesloten (20 uur) met een forumdiscussie. HE Charlotte Molenkamp, olie verf. Galerie Jean Rodney: Nieuwe Ginnekenstraat 20a, Breda. Open: di.-za. 10-17 en zo. 14-17 uur. Tot en met 20 februari. De naam Molenkamp is in Brabant, en ver daarbuiten, bekend door schilderijen, die allure hebben. Vader Nico was een van invloedrijkste leermeesters van Charlotte. Zij gaat er niet onder gebukt (want waarom zou je de goede dingen binnen een fa milie niet doorgeven) maar is er terecht op gebrand haar eigen persoonlijkheid te pro fileren. Van dat gevecht, uit gedrukt in een Molenkamps' gevoel voor kleur en monu mentale compositie, is deze expositie een treffende illu stratie. Er is voor een kunstenaar nauwelijks iets vervelenders dan telkens vergeleken te worden. Dat je er niet aan ontkomt in dit geval is geen negatieve vaststelling. Het bijna feilloze gevoel voor de werking van contrasterende kleuren en monumentale op bouw van de vlakken bij Charlotte verwijzen enerzijds naar de Molenkamp-allure, maar zijn tevens bezig zich te ontdoen van het hoekig- plechtstatige naar een relati verende lossere pols. In schil derijen met de fiets, landsch- appelijkheden en ook in de portretachtigen is dat duide lijk te ervaren. Charlotte Mo lenkamp zit in de traditie van een rasschilder, maar is an derzijds behept met een jeug dige onbevangenheid die het geijkte met een zorgvuldige onbezonnenheid durft te doorbreken. Een blijde expo- De stralende kleur geel is de kleur van enthousiasme, hartstochtelijke inzet en heeft een grote ex-centrische werking. Het is de kleur van het naar buiten willen treden en mededelen. Het is de kleur van de sublimering van het licht en als zodanig vindt men geel toegepast in schil derijen van El Greco, Rem brandt, Turner en niet te ver geten Van Gogh. Anderzijds is het ook de meest gespleten kleur van het spektrum, want geel is ook een beetje syno niem met verwarring, waan zin, vuur en vernieling en het stralende open geel wordt bij de minste toevoeging van zwart tot een giftig vals groen...In elk geval is geel een kleur met een uitgesproken sterke persoonlijkheid. De Kunst-In-Huis-Uitleen van Vlaanderen nam onlangs het initiatief een aantal kun stenaars uit te nodigen zich met speciaal te maken wer ken te bezinnen op de kleur geel. Deze uitnodiging sloeg dermate aan dat tenslotte niet minder dan zestien Vlaamse kunstenaars voor het projekt gewonnen konden worden. Het zijn Jean Bil- quin, Jan Burssens, Beniti Cornelis, Dirk Feys, Louis Ghysebrechts, Marcase, Luc Peire, Patric Pruvoost, Re- naat Ramon, Rita Reychler, Christine Steel, Piet Stock mans, Rita Vandekerckhove, Bob Vanderbempt, Werner Watty en André Willox. Zo kwam de verwezenlijking van een projekt tot stand, dat door niet minder dan 33 grote en kleine bedrijven en in stanties werd gesponsord. Het begint al aan de bui tenkant met het projekt Sig naal voor Geel van de archi tect Ghysebrechts dat tot titel heeft: Steunberen voor een gele hemel en dat de gevel met een hoge machtige ijzer constructie verhoogt en uit bouwt. In de binnenruimte ontwierpen de kunstenaars machtige monumentale schilderijen of ensembles van schilderijen, environments, in de ruimte hangende fanta sieën of op de grond gereali seerde projekten, waaronder vooral dat van Piet Stock mans, die een groot bodemop pervlak met honderden kleine met zand gevulde plastic bakjes bedekte, op valt. Onder de in de ruimte verwezenlijkte projekten treffen die van Christine Steel en André Willockx. Maar namen noemen is hier eigenlijk onrechtvaardig om dat alle kunstenaars (over wegend abstract) werk ver vaardigden van hoog niveau dat in tientallen variaties het gebruik van de kleur geel ge meen heeft. Een naar idee en realisatie belangwekkende en interessante expositie, die door zijn onopvallend eduka- tieve karakter ook sterk de aandacht van scholen trekt waarvoor rondleidingen wor den georganiseerd die ook de individueel geïnteresseerde niet mag overslaan. Willem Enzinck AMSTERDAM: Tot en met 15 februari is elke dag van 13- 17 uur in het pakhuis Emma, Van Diemenstraat 4-6, Am sterdam (achter Zoutkeets gracht, aan het IJ) hoe WVC in het seizoen '85-'86 zijn sti pendia verleend heeft aan beeldende kunstenaars, ar chitecten en andere vormge vers. Onder de gelukkigen die nu exposeren namen als Ulay Martina, Jan van den Dob belsteen, Otto Egberts, Han nes van Es, Hetty Huisman, Ron Peperkamp, Roos Wisse, Jeroen Bosch, Maarten Min, Nora Baetens, Tessa van der Waaks etc. GILZE: in galerie De Rin geloor, Nieuwstraat 27a, tot 29 februari Jos Boekhout, fo tografie: Ellen Brouwers, ke ramiek; Ina van der Sluis, porselein en Mieke Moster- mans, sieraden. Open woe.- za. 13-17 uur. lijke voeten en ogen die als grijsblauwe eilanden in haar gezicht liggen. Mary Dresselhuys groeide op in Tiel. „Ik had van dat blonde peenhaar, blauwe ogen, was een beetje dikkig. Ik was een eenvoudig Hol lands kind. Het leek me toen fantastisch als de mensen je interessant vonden". Zegt een tikje spijtig: „O nee, ik vind mij zelf helemaal niet interessant qua uiterlijk. Als ik in zo'n zuidelijk land loop en ik zie van die zwart fluwelen ogen, dan denk ik: het is niet mis om die te heb ben." Ze onderging een heupope ratie en een staaroperatie. Afgelopen zomer overleed haar man, de vlieger-schrij ver Adriaan ('Jons') Viruly. Een groot verdriet, waarover ze niet graag praat. „Ik heb nu gelukkig de afleiding van dit vak waarvan ik houd." Over ouder worden zegt ze: „Wandeltochten en berg beklimmen dat moet je op mijn leeftijd opgeven. Ook aan grote reizen heb je niet meer zo'n behoefte. Tien jaar geleden dacht ik nog: ik wil absoluut naar Mexico. Nu hoeft dat niet meer. Ik heb zoveel gereisd, ik heb het al lemaal in mijn pupillen zit ten. Ik heb een woonboot aan de Vecht met een grote, rom melige tuin waarin ik graag werk en we bezitten met z'n allen een familiehuis in Frankrijk Ik vind het zalig om daar naar toe te gaan." Haar dochters, Merel en Petra, wonen gelukkig bij haar in de buurt. „Ze hebben allebei twee zonen en zij krij gen dus nooit die vrouwenge zelligheid, die ik met ze heb. We telefoneren iedere mor gen even en als de een dan lang in gesprek is, weet ik dat ze met de ander belt." Mary Dresselhuys heeft een heel intensief leven ach ter de rug. „Jongeren zouden Dresselhuys in 'Wel Thuis' in 1961. - fotoanp 38ste, tot aan de bevrijding, geen druppel alcohol gedron ken, ik vond alle drank vies", bekent ze. „In 1950, toen Jons bij mij kwam wonen, zijn we samen aan de wijn begon nen." Mary Dresselhuys heeft haar privéleven altijd be langrijker gevonden dan haar toneelleven. „Vroeger toen ik iedere avond op de planken stond, op zondag zelfs twee keer, had ik wei eens het gevoel dat ik over mijn toeren raakte, dat ik niet genoeg thuis was voor mijn kinderen." Ze neemt haar gevoelens serieus: „Ik houd niet zo van afstandelijkheid. Ik heb ge leerd op mijn instinct te spe len. Ik wil oerkomedie spelen en vind het de laatste jaren een taak de mensen vreugde en warmte te te geven in het theater, zodat ze er misschien wat verlicht uitkomen. Ik ben geïnteresseerd in karakters, niet in situaties. Toneel is een onderzoekend vak, een soort menskunde, je moet voortdurend peuteren aan het karakter dat je uit beeldt. Komedie is een onder schat genre in Nederland, het moet hier altijd serieus en zwaar zijn. Daarom is de tra gedie hier waardevoller dan de komedie." Nog afgezien van het feit dat het spelen van een kome die beslist niet makkelijker is dan een rol in een tragedie, zegt ze: „Ik heb niet die dra matische expansie die nodig is voor de Griekse tragedie. Daar heb ik de borstwijdte niet voor, niet van binnen en niet van buiten." Maar tragedie of komedie: „Aan het toneel wordt ver schrikkelijk veel gelachen. Je kan geen acteur worden als je geen gevoel voor humor hebt. Je moet kunnen relati veren, de belachelijke ach terkant van iedere rol kun nen zien, zelfs die van de Shakespeare-koningen." „Het is heel moeilijk om een rol te vinden die bij mijn leeftijd past, als je tenminste niet als breiende grootmoe der in een rolstoel wil optre den. Daarom heb ik contact met buitenlandse actrices van mijn leeftijd en houden we elkaar op de hoogte." Over haar leeftijd zegt ze: „Het is lang een teer punt ge weest. Ik kreeg altijd veel te jonge rollen. 'Dat is echt een rol voor jou', riepen ze dan. Niemand zei: daar is ze toch veel te oud voor, dus speelde ik ze maar. Mijn dochters za ten weieens in de zaal en hoorden de mensen naar mijn leeftijd raden. 'Ze moet toch al 45 zijn', zeiden de vrouwen. 'Welnee, ze is hoog uit 33', zeiden die mannen dan goeiig. Je leeftijd moest daarom vroeger een mysterie blijven. Het was ook een soort hoffe lijk om de leeftijd van een vrouw te verzwijgen. Nu kan het mij allemaal niets meer schelen. In „De Sprong" was ik 65. Maar in de rol van Maud was ik 80. Nee, ik lijk zelf niet op Maud. Die leefde volkomen in het nu. Het ver leden was dood voor haar. Ze was al veel wijzer dan ik nu. Voor mij is het verleden T2 PAGINA GIDS 1 Het ruimtelijke werk neemt een bescheiden plaats in. Het op vorm gerichte vlechtwerk van Joop Snoep is klaar en duidelijk, evenals de koppen in brons, waarbij Louis Matthijs zijn kundig heid toont, nodig voor het modelleren van portretten. Weinig kunst die overtuigt, een redelijk aantal kundige ambachtslieden en een aantal mensen die met hun oplei ding niets hebben onderno men. Ten overvloede zij nog vermeld dat de kunstenaars zelf de keuze van hun werk - fotoanp door de motregen naar de trein en moest je nog de laat ste tram van kwart voor een pakken om thuis te komen." Ze heeft geen idee wat mo gelijk het geheim is van haar huidige vitaliteit. Kijkt pein zend en laat weten: „Als ik mezelf geannonceerd zie als succesvol en het geheim van iets word ik wat bang. Wat dat succesvolle ouder worden van mij kan morgen opge houden, door wat dan ook." Geen speciale leefwijze dus, hoewel: „Ik heb tot mijn Er zijn te aanschouwen: grafische werken waarbij het technisch knappe werk van Joop van Rijsbergen eruit- springt vanwege de illustra tieve kwaliteiten en dat van Albert Moelker door artis tieke soberheid en spanning. Aquarellen, waarbij de bloemstillevens van Frans van Broekhoven met hun transparantie en eenvóudige schoonheid boven het snel vergeten saaie andere werk uitkomen en de abstracte summiere vormen op de bla den van Joop Mijsbergen een ware verademing zijn. Schil derijen in olie, acryl en ge mengde technieken waarbij van alles te beleven valt, braaf, expansief, folkloris tisch, abstract en figuratief, knullig en vakkundig. o Met Ko van Dijk in 1974. Mary Dressel huys (80): „Ik hou ontzettend veel van vroeger". - fotoanp het misschien niet meer kun nen en in ieder geval niet willen" zegt ze, terugkijkend op haar toneelcarrière. Voor de oorlog stond ze dertig keer per maand van september tot mei op de planken, overal in Nederland. „Dan gingen mijn toenma lige man Cees Laseur en ik vanuit hier met lijn 4 naar de trein. Als je bijvoorbeeld in Zutphen speelde moest je de laatste trein terug halen. Dan speelde je de laatste acte maar wat sneller. Een beetje opschieten jongens, riep Cees dan. Vervolgens spoedde je je

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1987 | | pagina 21