UITBLAZEN
Kerncentrale Dodewaard heeft 'examenvrees'
Jaruzelski blijkt in Rome een tevreden man
Vrees voor een nieuwe schoolstrijd neemt toe
A
o
Mogelijk kor
tegen werkgi
tukgoedbedi
Engelse
winter
GOEDE VERHOUDING MET WESTEN NODIG VOOR POOLSE ECONOMIE
Jongen door
tante op het
ijs vermoord
VERVANGERSREGELING ZORGT VOOR CHAOS IN HET BASISONDERWIJS
ACHTERGROND
SNELLE VOORBEREIDINGEN GETROFFEN VOOR INSPECTIE DOOR ATOOMAGENTSCHAP!
Èfiü
vermogensrecht
Brai
bek
Zilv
WIM KOCK
el'.
DE man bij wie ik
iedere donderdag
morgen de opinie
bladen ophaal, had zelf
duidelijk zin in bezighe
den buiten. Terwijl ik ach
ter de winkel genoot van
dampende, vers gezette
koffie had ik hem al min
stens drie keer tegen klanten
horen zeggen dat het gezond
weer was. Die lucht doodt alle
bacteriën. „Als ik jou was", zei
hij toen hij me de plastic tas
met bladen overhandigde,
„ging ik vandaag een reportage
maken over hoe het de vogels
vergaat of hoe de herten het
stellen in de kou."
De kou is het gesprek van
de dag. Woensdagavond zei
mijn vrouw: „Als ik al dat ge
doe over de winter zie, op de te
levisie en in de krant, dan moet
ik denken aan een Engelse hit
tegolf." Toen ze merkte dat ik
het verband niet onmiddellijk
zag lichtte ze toe: „Als het daar
tegen de 30 graden loopt, weten
ze van opwinding niet meer wat
ze moeten schrijven en filmen.
Dus pakken ze alles." Ik be
greep wat ze bedoelde. Ze komt
's winters niet in Engeland en
heeft dus niet het juiste verge
lijkingsmateriaal. „Geloof
maar", zei ik, „dat de Engele
kranten nu ook kolommen te
kort komen om de zoveelste
Winter der Winters te beschrij
ven."
Even later toonde Haye
Thomas in het NOS-journaal al
de ijzige beelden die de BBC
eerder op de dag geschoten
had. Beelden ook van zielige
Engelse bejaarden bij veel te
kleine kacheltjes. Er was er één
bij, een vrouw in een leunstoel
met de benen gestrekt steunend
op een poef of voetenbankje,
van wie ik me echt even afvroeg
wie haar rok tot boven de
knieën had opgeplooid: zij zelf
of de cameraman?
De opmerking van mijn
vrouw over de overdreven aan
dacht voor het weer, had me
wel even gestoken. Ik dacht aan
mijn stukje van dinsdag waarin
ik zelf een beetje de draak stak
met de winterse superlatieven
uit de maandagkranten, maar
ook aan het stukje dat mijn
vrouw nog niet had gezien, om
dat het nog op de pers lag te
wachten en dat over mijn be
vroren autoruiten ging. Het
huidige winterweer, zo moet ik
nu zelf ook merken, is nu een
maal een voor de hand liggende
inspiratiebron. Als je iedere
dag een onderwerp voor een
column zoekt, ben je soms net
een vogel in de sneeuw. Je pikt
op wat er mee te pikken valt en
de winteronderwerpen liggen
nu dik gezaaid.
Tja, Engeland. Ik zou er nu
best willen zijn want het is al
tijd een vermakelijk en ook een
ontroerend gezicht de Engelsen
te zien lijden. De kunst is er te
komen. De havens van Dover,
Sheerness en Felixtowe zijn ge
sloten. Stelt u zich dat voor!
Poolhavens als Hammerfest,
Moermansk en Archangel zijn
gewoon open, maar Dover,
dichtbij de 'Engelse Rivièra', is
dichtgesneeuwd. Treinen rijden
er bijna niet. Zelfs de autosnel
wegen zijn niet gepekeld. De
schoolkinderen zijn thuis, de
bejaarden blijven in bed. Het
imiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimmiiiiiiM
land is verlamd, maar dat bete
kent niet dat de doorsnee-Brit
bij de pakken neerzit. Hij vecht
en klaagt niet. 'I'm coping!'
zegt hij trots en met een onder-
toon van voldoening. 'Coping E
with' kan van alles betekenen E
tussen 'de strijd aanbinden E
met' en 'zich aanpassen aan'. e
Ik heb ze al onder allerlei E
omstandigheden zien 'copen'.
Tijdens hittegolven en de Grote e
Droogte van 1976; in de jaren E
van superinflatie; tijdens een E
broodschaarste; in de beruchte
'Winter of Discontent' in 1979,
toen niet de sneeuw, maar de
vakbonden - van huisvuilopha- E
Iers tot lijkbezorgers - het land E
verlamden. De drukte die de
media telkens maken over het
grote onheil dat over het land is E
neergedaald fungeert als het
aanmoedigend juichen van een
supporterslegioen.
De Brit pakt zelden de oor-
zaken aan want dan zou er mis- E
schien nooit meer iets zijn om E
'mee te copen'. In elke droge s
zomer vallen de drinkwaterre-
servoirs droog en bij elke hitte-
golf komen de pubs zonder bier
te zitten. Elke koudegolf of
sneeuwstorm overvalt de Brit-
ten alsof het de eerste keer is. E
Er zijn natuurlijk uitzonderin-
gen om de regel te bevestigen:
Maggie Thatcher die de vak- s
bonden op de knieën kreeg en
de grote waterkering in de
Theems, waardoor niet langer E
half Londen elk voor- en najaar 1
onderloopt. Ook in *39-'45 - na
Duinkerken en de maanden
daarop, toen ze het we're co- E
ping' opvoerden tot een histo-
risch en moedgevend schouw- s
spel - vergaten ze gelukkig niet E
de Duitsers zelf aan te pakken.
Denk niet dat de Engelsman
de koudegolf te lijf gaat in ski-
jack en moonboots. Als hij zijn
tuinpad sneeuwvrij gaat maken E
trekt hij zijn wollen jassen over
elkaar aan, drukt een oud S
tweed hoedje tot over zijn oren E
en steekt de voeten in zijn rub- s
beren welly's. Daar worden ze E
steenkoud in, maar dat is dan E
weer een reden om bij het open
bruinkoolvuur in de lounge een E
hot toddy te nuttigen.
Behalve de Britten die echt
gebrek lijden (en dat zijn er E
voor een modem, westers land E
schandelijk veel) genieten ze
daar aan de overkant weer met
volle teugen van hun kleine
strijd tegen de elementen, geïn- E
spireerd door de 'Geest van
Duinkerken'. Ze zouden niets
bever zien dan dat er ook het S
een en ander op de bon ging
zodat er voor in de rij moest E
worden gestaan. Ze hebben elk- S
aar weer wat te vertellen, tot
diep in het voorjaar.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt28,®01608-21550.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62,4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal. Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
24,20 per maand; 69,75 per kwartaal of 271,00 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje®076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
VRIJDAG 16 JANUAR11987
T5 PAGlUi
[VRIJDAG 16 JANUAR1198
Door William ten Brink
HET INTERNATIO
NAAL Atoom Energie
Agentschap (IAEA) in
Wenen heeft deze week
moeiteloos voor elkaar
gekregen waar tal van
actiegroepen tegen
kernenergie zich al ja
ren vergeefs voor beij
veren. Vanaf woensdag
komt er in ons land geen
'atoomstroom' meer uit
de stopcontacten.
De kerncentrales in Bors-
sele en Dodewaard gaan,
voor het eerst in de geschie
denis van de Nederlandse
kernenergie, vrijwel gelijk
tijdig uit bedrijf.
Tegenstanders van kern
energie hoeven zich overi
gens geen illusies te maken:
het gaat voor beide centrales
slechts om maximaal enkele
weken. De 'stops' houden
verband met de jaarlijks te
rugkerende splijtstof wisse
ling. Maar in dit geval zeker
ook met de gevolgen van een
in oktober gehouden inten
sieve inspectie van Borssele
door een team van het IAEA
die, zo bleek vorige week,
leidde tot aanzienlijke kri
tiek. Borssele zal de komende
'atoomloze periode' daarom
niet alleen gebruiken om
haar wonden te likken, maar
vooral om met spoed een
aantal door het IAEA gecon
stateerde ernstige tekortko
mingen in veiligheids- en
controlesystemen te herstel
len.
In Dodewaard is het nog
niet zover: deze centrale
maakt zich 'onder hoogspan
ning' juist op voor een in-
I I I I
M JL
JK k
LSfggjwr
jgff" --
De kerncentrale in Dodewaard.
FOTO ANP
spectie door het IAEA, eind
april. „Met de zenuwen van
een scholier vlak voor zijn
eindexamen", aldus directeur
ir. R. van Erpers Royaards
van de Gemeenschappelijke
Kernenergie Centrale Neder
land (GKN), exploitante van
Dodewaard, in een gesprek
met het ANP.
De GKN-directeur, die Do
dewaard 'zijn levenswerk'
noemt, geeft onomwonden
toe dat hij de komende
IAEA-inspectie 'met een ze
kere nerveuze spanning' te
gemoet ziet. Naar aanleiding
van het onderzoek in Bors
sele zegt hij: „Ongetwijfeld
zullen ze ook bij ons wel wat
vinden". Maar Van Erpers
Royaards maakt er ook geen
geheim van dat de GKN erop
gebrand is het komende
'IAEA-examen' met een
dikke voldoende te laten be
kronen. Mede daarom is hij
blij dat niet de Betuwse
kerncentrale, maar die in
Borssele bovenaan het in
spectie-lijstje van het atoom
agentschap stond.
Het rapport vol gedetail
leerde kritiek van het IAEA
op Borssele komt voor Dode
waard bij wijze van spreken
dan ook als een geschenk uit
de hemel. „Van fouten kun je
leren", zegt Van Erpers
Royaards, „en het IAEA zal
er zonder meer vanuit gaan
dat we dat in Dodewaard ook
doen. Met de kritiek op Bors
sele werken we daar dus nu
met man en macht om waar
mogelijk nog verbeteringen
aan te brengen".
Voordat de experts van het
IAEA eind april bij Neder
lands oudste kerncentrale op
de stoep staan, wil de GKN-
directeur „zo goed en volledig
als maar enigszins kan" vol
doen aan alle wensen en
eisen die de interationale
atoomdeskundigen naar vo
ren kunnen of zouden kun
nen brengen. „Maar hoe vei
lig wij Dodewaard ook vin
den, ik verwacht niet dat het
IAEA zal zeggen: mijne he
ren, volkomen in orde. Ze
vinden altijd wel iets".
De nauwkeurige inspectie
van kerncentrales door het
IAEA vindt plaats naar aan
leiding van het ongeluk met
de kerncentrale in het Russi
sche Tsjernobyl. In oktober
vorig jaar waren de leden
van het 'operational safety
review team' van het IAEA
twee weken te gast in Bors
sele. Het rapport dat naar
aanleiding van die inspectie
werd opgesteld, is eerder
door minister Nijpels (Mi
lieu) en staatssecretaris De
Graaf (Sociale Zaken - kern
fysische dienst-) naar de Ka
mer gestuurd.
Belangrijkste conclusies
daaruit: technisch is Borssele
in orde, maar in de sfeer van
organisatie en procedures is
er sprake van min of meer
ernstige tekortkomingen die
het predicaat 'optimaal vei
lig' danig in de weg staan. De
Zeeuwse milieu-organisaties
zagen in het rapport een be
vestiging van hun bange ver
moedens over tekortschie
tende veiligheidsvoorzienin
gen bij het optreden van ca
lamiteiten.
Volgens de Provinciale
Zeeuwse Energie Maat
schappij (PZEM) is daarvan
overigens absoluut geen
sprake. De directie besloot
vorige week echter wel de
kerncentrale in Borssele
twee weken eerder stil te leg
gen dan was gepland in ver
band met de jaarlijkse splijt
stof wisseling om de door het
IAEA meest urgent geachte
maatregelen snel te kunnen
uitvoeren.
Het gaat daarbij onder
meer om uitbreiding van het
personeel (nu 250 man) met
ongeveer 30 werknemers, het
op poten zetten van een aan
vullend trainingsprogramma
voor de werknemers en het
verbeteren van verscheidene
controle-procedures.
Zo wil de PZEM dat tech
nici niet alleen hun eigen,
maar ook eikaars werk gaan
controleren om fouten uit te
sluiten. Het wegwerken van
door het IAEA geconsta
teerde tekortkomingen gaat
in Borssele volgens de PZEM
vele miljoenen guldens kos
ten.
Als een dergelijk prijs
kaartje straks ook komt te
hangen aan de maatregelen
die het IAEA voor Dode
waard noodzakelijk acht,
dan is er volgens Van Erpers
Royaards nog geen man
overboord. Hoewel die kern
centrale met 17 jaar onge
twijfeld behoort tot de oudste
centrales die ooit door IAEA-
deskundigen zijn bezocht en
hoewel Dodewaard inmid
dels volledig is afgeschreven,
is een eventueel noodzakelijk
geachte extra investering
van ettelijke miljoenen gul
dens voor Dodewaard finan
cieel geenszins bedreigend.
De kerncentrale verkeert
ondanks haar respectabele
leeftijd volgens de GKN-di
recteur nog niet in het sta
dium dat met een simpel 'laat
dan maar' hoeft te worden
afgezien van wat kostbaar
der maatregelen. Volgens
planning wordt Dodewaard
in 1995 definitief gesloten,
maar vol eens Van Erpers
Royaards kan dat net zo g<
1998 worden. „En al die t
levert de centrale schone
goedkope energie".
Van Erpers Royaards
kent dat de kerncentrale]
Dodewaard er door
leeftijd technisch welli
niet helemaal zo uitziet
veel nieuwere centrales.
IAEA zal hier mogelijk
gen aantreffen die bij nieuj
bouw niet meer worden t|
accepteerd", aldus de Gffl
directeur.
Desondanks is er op Di
waard volgens hem ook
nisch niets aan te merkel
„Temeer omdat deze centre
uitdrukkelijk is bedoeld
onderzoekscentrale, dus vu
het beproeven van alle moge
lijke technieken. Dat is t(
aparte van Dodewaard. Ee
commerciële kerncentrji
dient een heel ander doel"
Van Erpers meent dat Dj
dewaard ook vóór het bezoei
van het IAEA al 100 proces
betrouwbaar is. „Dat
voor de installaties en v«
de mensen", aldus de GKü
1 pTRECHT (ANP) - Het moe-
|jerbedrijf van de zelfbedie-
•jjgsgroothandel Makro,
cRV, houdt goede hoop op een
instructieve oplossing voor
je verzekeringsproblemen die
rijn ontstaan na de branden in
diverse vestigingen. Deze
branden zijn gesticht om Ma-
Ljo te dwingen zich terug te
trekken uit Zuid-Afrika.
gen woordvoerder van SHV
[verklaarde donderdagochtend,
dat SHV 'met de rug tegen de
muur staat', nadat de Engelse
verzekeraar zich heeft terug-
J getrokken. Aan zowel de Ne
derlandse overheid als de ver-
enig
ren
SH1
nog
woo
lane
stig
oplo
AMERFOORT (ANP)- Een 7-
jarig jongetje is woensdag
middag in Amersfoort tijdens
bet schaatsen door zijn tante
vermoord. Het slachtoffer
werd met zes messteken om
het leven gebracht. Volgens
directeur. Van het ontbrêké een politiewoordvoerder ver-
heerde de vrouw in een
zeer labiele toe
van draaiboeken, documei
tatie en andere papieren p»
cedures, zoals door het IAEi «tand.
in Borssele geconstateerd,
in Dodewaard geen sprak zijn 5-jarig broertje, een hulp
zijn. „Daar zorgen we nu in de huishouding en zijn 31-
voor", aldus Van Erpers.
Werknemers in een kern
centrale moeten volgens Va iet schaatsen viel de tante
Erpers Royaards eigen vei
antwoordelijkheid voelen»
En zo werkt het niet". (ANPi
Door Gerard Kessels
DE EEUWIGE donkere bril, het han
delsmerk van de generaal, verdwijnt
zodra de persconferentie begint. Met
een gewone bril op lijkt de heerser van
Polen minder streng en wat vriende
lijker. De schijn bedriegt echter. „Uw
vraag", zegt hij ijzig tegen een journa
list, „heeft meer met folklore van doen
dan met politiek. Wat U zegt is gro
tesk."
De inderdaad nogal provocerend gestelde
vraag was, wanneer in Polen de laatste poli
tieke gevangenen worden vrij gelaten en de
dictatuur verdwijnt. Bij dat soort vragen de
monstreert Jaruzelski, half mompelend ant
woordend, de hardheid die hem in Polen in
het eerste gelid heeft gebracht.
Een Amerikaanse journalist die voorzichtig
informeert, of er in de toekomst in Polen wel
licht ruimte is voor een onafhankelijke vak
bond a la Solidariteit, wordt ook onverbiddel-
lijk afgepoeierd. „De Poolse vakbonden zou
den beledigd zijn door uw woorden", zegt de
generaal zonder stemverheffing. „Wij hebben
onafhankelijke en autonome vakbonden."
Ongevraagd krijgt de vragensteller nog te
horen dat hij eigenlijk nauwelijks recht van
spreken heeft, omdat 'in Amerika de organi
satiegraad zeer laag is."
Ondanks de onvriendelijkheden is Jaru
zelski een tevreden man. Zijn bezoek is een
succes geworden. „De verhouding tussen Po
len en Italië kan een voordeel zijn voor an
dere westerse landen", zo zegt hij. De amnes
tie voor het grootste deel van de politieke ge
vangenen in september vorig jaar heeft voor
Jaruzelski de deur naar het westen weer op
een kier gezet. Dat is nodig ook. Voor zijn be
labberd draaiende economie heeft de gene
raal dringend steun van het westen nodig. In
de persconferentie geeft hij dat echter niet
toe. Hij is 'geen hulp komen vragen, maar sa
menwerking'. De situatie van de Poolse eco
nomie is 'ingewikkeld, maar niet wanhopig'.
Bovendien kan Polen altijd terugvallen op
het oostblok en 'de dynamiek' van de Russi
sche economie."
Op het economische front lijkt Jaruzelski
inderdaad iets bereikt te hebben. Het Fiat-
meester in Polen en in tegenstelling tot vil
jaar geleden hoeft hij niet meer te vrezend;
het pausbezoek het revolutionaire vuur
Danzig weer op zal doen laaien.
Mag het bezoek geen problemen opleverei
heel moeilijk ligt het met de verhouding ta
sen de Poolse staat en de Heilige Stoel. Jars
zeiski zou graag officiële betrekkingen hek
ben. Een pauselijke nuntiatuur dus in Wa:
schau. Daarmee zou zijn regime in feite ge'.t
gitimeerd zijn door de Kerk. De katholië [OTTERDAM (ANP)
kerk vormt in Polen immers het enige werk;
lijke machtscentrum naast de communist
sche partij. Een pauselijk stempel van
geestelijk
Het slachtoffertje ging met
jarige tante schaatsen op een
jeek in Amersfoort. Tijdens
ïaar neefje aan en sloeg hem
egen het ijs. De hulp in de
hun werk naar behoren huishouding die aan de kant
doen. „Een veilig gevoel out stond te kijken, ging daarop
lenen aan het feit dat je t hulp halen. In haar afwezig
papieren goed hebt ingevul jeid loste de tante met een
en aan het feit dat collegi alarmpistool eerst zes schoten
daar ook nog eens naar kij op haar neefje alvorens hem
ken, is verkeerd, gevaarlij met een mes neer te steken. Er
waren op dat moment geen
andere schaatsers op het ijs.
De vrouw meldde zich di
rect na de moord op het poli-
iebureau van Amersfoort en
egde daar een bekentenis af.
Zij is eerder onder psychiatri
sche behandeling geweest
maar nooit met justitie in aan-
aking gekomen.
DE
of
pra
mot
een
zak
heb
list.
D<
Nati
disci
Rijb
slacl
tebr
He
wijs
prak
moet
een
en ve
Als
men
defini
De
De Ondernemi
amse stukgoed bedrijven waarvan
rillen ontslaan, overwegen een kort gi
en de bedrijven. Dat bevestigde doi
keuring zou Jaruzelski een sterke troef: roorzitter van de OR van de haven-arba
handen geven in zijn moeilijke discussie irs
de plaatselijke kerk. Maar dat is precies oo Volgens Minnaar hebben de
de reden voor de huiver van de Heilige Sts «drijven, waaronder de SHB,
om officiële betrekkingen aan te gaan. D nogelijk al uitvoering gege-
huiver beperkt zich overigens niet tot Polei 'en aan bun ontslagplan door-
De Heilige Stoel heeft slechts in twee commi z9 bij het Gewestelijk Ar-
nistische landen een nuntiatuur: in Cuba J«idsbureau een 'voormelding'
Zuid-Slavië.
Ongetwijfeld heeft de paus zich in hetge Dl J ïmni»
sprek met Jaruzelski tot tolk gemaakt van» 1 IcIUUUl VUUI
Poolse kerk die graag een officiële status»
hebben. De Poolse clerus streeft naar «■regeling van
soort 'concordaat' met de staat, waarin de p.
sitie van de kerk in de Poolse maatschappij
vastgelegd. Nu heeft Jaruzelski weliswa:
toegegeven dat de katholieke kerk in Poli yan een verslaggevers
'een realiteit is en dat ook zal blijven', ma;
dat is natuurlijk nog heel wat anders dansjDEN HAAG - De regering
projekt voor de modernisering van de Poolse
auto-industrie heeft een nieuwe impuls ge
kregen. Maar niet alleen met Fiat-baas Ag
nelli en andere industriëlen heeft de generaal
over de economie gepraat. Ongetwijfeld is het
onderwerp ook ter sprake geweest in het on
derhoud met de paus.
Jaruzelski hoopt dat Johannes Paulus II
heel zijn niet geringe gezag in de strijd werpt
om de Amerikanen te bewegen hun economi
sche boycot op te geven en Polen opnieuw te
helpen. Een verzoek dat bij de Poolse paus
ongetwijfeld een willig gehoor heeft gevon
den. Johannes Paulus heeft al vaker te ken
nen gegeven dat van economische sancties
niet zozeer het regiem alswel het Poolse volk
de dupe is.
De paus en Jaruzelski: nog steeds eikaars
tegenpolen. -fotoap
Voor weinig problemen zorgt ook het derde
bezoek dat paus Johannes Paulus II in juni
aan Polen zal brengen. In het Vaticaan heeft
Jaruzelski de paus zelfs nog eens uitdrukke
lijk officieel uitgenodigd. Dit keer gaat de
paus ook naar de Noord-Poolse havenstad
Danzig, waar indertijd de onafhankelijke
vakbond Solidariteit van Lech Walenza gebo
ren werd. Bij zijn vorige bezoek, in 1983, was
de stad nog taboe voor de paus. Dat Johannes
Paulus deze keer Danzig wel aan doet, is niet
zozeer een tegemoetkoming van Jaruzelski
als van een demonstratie van de macht van
de generaal. Jaruzelski is anno 1987 heer en
officiële erkenning. Voor een communistisd leeft het advies gekregen
machthebber is het niet zo eenvoudig nieuwe wettenboeken burger-
godsdienstige groepering een officiële stad lijk rec|,t voeren. Het ad_
te geven. Niet alleen omdat Marx godsdi® vies komt van een commissie
bestempelde als opium voor het volk, ma: van wijzen, die van de rege-
ook omdat een communistische partij per 4 ring opdracht kreeg een on-
finitie geen andere autoriteit kan erkennen. Merzoek te doen naar de moge-
De impasse is dus compleet. Wil Jaruzels! jjkheid van invoering,
in het Vaticaan iets gedaan krijgen, dans in betreffende 'boeken
hij eerst de positie van de kerk in eigen la» wordt het vermogensrecht ge
moeten regelen. Maar die hoge prijs wi!j regeId Kort H alle regels
kan de generaal kennelijk niet betalen iie het onderlinge verkeer van
dens zijn persconferentie in Rome sprak, hdividuen betreffende be
over een'correcte ontwikkeling'in de bete» 1Cer, gebruik en overdracht
kingen tussen kerk en staat. De proble# van vermogen: geld, roerend
die er zijn, moeten worden opgelost in» en onroerend goed
licht van het 'nationaal belang'. Die De in te vo|ren u
ken lijken er met op te duiden dat er snel» ,en al
damentele veranderingen plaats zullen v» wetgever hoeft slechts de
den' üeuwe wetgeving aan te ne
tten om invoering mogelijk te
ttaken. Het kwam er tot nu
te niet van, omdat juristen
bch in kampen verdeelden.
Door Ad Burger
NAUWELIJKS twee
weken nadat ze officieel
van kracht is geworden,
blijkt welk een chaos de
invoering van de nieuwe
vervangersregeling in
het basisonderwijs tot
gevolg heeft.
Scholen proberen op aller
lei manieren onder de conse
quenties van die nieuwe re
geling uit te komen. Volgens
die nieuwe regeling betaalt
het Rijk gedurende de eerste
of eerste twee dagen niet lan
ger de kosten van vervan
ging van een zieke leraar.
Het gevolg: scholen moeten
zelf maar zien hoe ze hun
leerlingen gedurende die da
gen onderwijs geven.
Er zijn scholen, vooral als
ze werken met vakleerkrach
ten, die dat probleem tame
lijk eenvoudig het hoofd
kunnen bieden. Als een vak
leerkracht (bijvoorbeeld een
gymnastiekleraar) aan een
bepaalde klas onderwijs
geeft, heeft de 'vaste' leraar
van die klas 'vrij'. Zo'n leraar
kan dan de klas van een
zieke collega 'overnemen'.
Een andere, maar soortge
lijke oplossing is het voor het
klassewerk inzetten van de
directeur, die, zeker op scho
len van enige omvang,
meestal is vrijgesteld van
lesgevende taken. Hoewel ze
er op papier vrij aardig uit
ziet, zijn leerkrachten niet
altijd even enthousiast te
krijgen voor deze oplossing.
Bij velen van hen zit de
weerzin om mee te werken
aan de bezuinigingsplannen
van de minister ingebakken,
terwijl ook uit pedagogisch
oogpunt bedenkingen aange
voerd kunnen worden. De
voornaamste is wel dat het
zeker voor jonge kinderen
niet erg bevorderlijk is als ze
steeds met een ander gezicht
voor de klas te maken krij
gen.
Een tweede mogelijkheid,
al heel wat minder ideaal
dan de eerste, is het combine
ren van klassen. Tegen die
oplossing bestaat één groot
bezwaar: de praktijk leert
dat grote klassen en goed on
derwijs elkaar niet verdra
gen. Naarmate de klassen
kleiner worden, kan een le
raar meer aandacht besteden
aan de individuele leerlingen
en wordt het onderwijs (dus)
beter van kwaliteit.
Het behouden van die
kwaliteit van het onderwijs
is voor sommige scholen,
waar het 'schuiven' met leer
krachten niet tot de moge
lijkheden behoort, aanleiding
om naar hele andere, on-al-
ledaagse oplossingen te zoe
ken. Men gaat uit eigen geld
de vervanging betalen of
men neemt alleen vervangers
aan die tijdens de eerste
ziektedagen als vrijwilliger
voor de klas willen gaan
staan. Zo hoeft men niet over
te gaan tot het combineren
van klassen of - ook een 'op
lossing' die door sommige
scholen ernstig overwogen
wordt - het klassikaal naar
huis sturen van leerlingen.
Volgens de onderwijsorga
nisaties pogen vooral scholen
in grote steden op die manier
de gevolgen van de vervan
gersregeling te omzeilen. Im
mers, in die grote steden
kunnen ouders kiezen uit een
veelheid van scholen. Het ge
vaar bestaat dan dat scholen
die de vervangersregeling
niet goed hebben kunnen op
vangen en bijvoorbeeld klas
sen moeten combineren of
leerlingen naar huis moeten
sturen, leerlingen kwijt ra
ken aan beter 'georganiseer
de' scholen. „Op zo'n manier
krijg je een soort van nieuwe
schoolstrijd", aldus een
woordvoerder van de Alge
mene Bond van Onderwij
zend Personeel (ABOP).
Binnen de onderwijsorga
nisaties ziet men die ontwik
keling met lede ogen aan;
scholen worden nu gedwon
gen tot oneigenlijke oplossin
gen waaraan zeer veel haken
en ogen zitten. „De scholen
begeven zich op een hellend
vlak. Ze gaan kunstgrepen
uithalen, waarvan de conse
quenties niet te overzien
zijn", heet het in onderwijs
kringen.
Het ministerie van Onder
wijs houdt zich tamelijk af
zijdig van de discussies. Mi
nister Deetman heeft welis
waar laten weten het inzet
ten van vrijwilligers ter ver
vanging van zieke leerkrach
ten niet goed te vinden en het
klassikaal naar huis sturen
van leerlingen zal waar
schijnlijk in veel gevallen
geen genade vinden in de
ogen van de schoolinspectie,
maar verder stelt men zich in
Zoetermeer op het standpunt
dat de scholen zelf moeten
weten hoe ze met het pro
bleem van de vervangersre
geling omspringen.
Over de vrees dat de in
voering van de vervangers
regeling zal leiden tot een
'uitstoot' van leerlingen bij
bepaalde scholen, haalt men
op het ministerie de schou
ders op: „Ouders zuilent
kinderen heus niet van
de vervangersregeling in»?
king
management daarmee e'É»
lijk geen problemen zo"<
mogen hebben, zal de
krachten daarbij wrang"1
oren klinken.
Sen
groep is voor, een ander
en een derde zou graag
Wijzigingen opgenomen zien.
De wetgever schrok van
eze Babylonische spraakver-
arring. Verzet van het nota-
aat veroorzaakte intrekking
_an het erfrecht, in feite ook
bepaalde school halen, offi» en regeling van vermogen,
die school noodgedwow "ver de andere onderwerpen
klassen moet gaan combi» ou overeenstemming zijn te
ren. Dat zal nooit de enig" «reiken. En toch bleef wetge-
den zijn. Wel is het naW- eng mt Zelfs nadat enkele
lijk zo dat scholen die goe"1 "alen het advies werd gege-
«"entot;-
invoering over te gaan.
len, eenvoudigweg eeng "P een punt zijn allen het
management hebben.«ns. De huidige regeling van
maakt dat ouders toch s* et burgerlijke recht voldoet
Ier voor zo'n school z"» hang „iet meer aan de eisen
kiezen". iw liid- zti stamt uit de
In de houding van het® ïanse overheersing (rond
mstene zullen critici «00) Er zijn zelfs regels, die
een argument vinden ^tetreeks terugvoeren op
hun stelling dat het rrmj «Romeinse recht van 2000
Deetman en de zijnen at» aar geleden
maar om de centen te doe»1 De aanvulling tot iq-nu
De minister voert een V* hvam uU de re^tsoraate
mgingsmaatregel door e» techters hebben een berg
scholen moeten vervole enkwerk verzet om het gel
maar zien hoe ze die lende recht
hoofd bieden. En de op" »erkbaa^L h™.Hon 7if w,
king dat scholen met f leerden
reVerenT>nvin of meer als wet-
[jj, Rechters zouden met
letjoiL Wetboeken overigens
i»etw b'ijven doen> want
„om"** verouderd op het
'echt van invoering. Het
"ótótetenk6n Wyft ™Ch °nt~
van h
ben g
zoeke
inderc
het
opgev
dat h<
op de
geneg
OR'en
plani
„AU
Ik ga
SHB
ding
wacht
dere
doen",
Min
de hex
OR'en
dere g
gen me
De s
die in
sen w
naast d
Seapor
Klapwi
Alleen
drijf h
gedaan
zeggen
350 mei
te will
nen vex
den mo
UTRE(
ren Ca
aan fit
Williai)
Gelden
zijn be
jaar bi
chem t
van d<
heeft i
van Vo
R. Bos
confere
kendge:
Een
dersche
journal
naar
Daniël
Koning
hele wei
De uii
en het v
rapport
tijden t
Bonenbi
Utrecht
overige
bekendf
