FORSCH EN KLOEK, ANTWOORDDE DE PRINS; IN ZACHTE ONTROERING DE PRINSES'
Nederlandse volk liep uit
voor huwelijk van de eeuw
Juliana en Bernhard
50 jaar zij aan zij
GELEIDELIJK AAN ZUN WU HET SAMEN EENS GEWORDEN EN WEL ZÉÉR EENS'
WOENSDAG 7 JANUAR11987
EXTRA
Alcohol
Donderdag 7 januari 1937.
Het weerbericht beloofde
van alles. Behalve een oran-
jezonnetje.
^ikke benen
F ranco-uniform
Piet Hein
Twee werelden
-T4Q
de mazen van dewet geglipt,
en werden op vterlei wijze
bevoordeeld. Dennwetende,
die blindelings ht nationaal
socialisme had aanbeden
werd zwaarder gstraft dan
een ontwikkeld emand die
gezien zijn staus in de
maatschappij zijrhachje op
uitgekookte wij a wist te
redden.
Ook de kwesti van 'De
Zwarte Weduwe' oept veel
twijfels op en za als een
zwarte bladzijde ironze va
derlandse geschieónis voor
altijd geboekstaafi blijven.
Hoe is het mogelij kdat deze
vrouw, die zoals geleken is
voor de oorlog reed al con
tactpersoon optrad voor de
zogenaamde 'vijfde:olonne'
en informatie dooraf aan
de vijand, een pensien van
haar man werd toegkend
Menige Nederlander vraagt
zich af hoe het moglijk is
geweest dat de regeri.g van
destijds, gekozen dar en
voor het 'volk', een <erge-
lijke beslissing heeft kinnen
nemen zonder ooit de ktzers
te hebben ingelicht.
De persoon die op 21 no
vember 1986 voor het rge-
ringsgebouw in Den Hiag
tegenover de verslaggevers
z'n gal spuwde sloeg de sUj-
ker op de kop. Hij had in le
ven verschillende concei-
tratie-kampen de oorlg
doorgemaakt maar mot
nog steeds vechten bij e
overheid voor een pensioei
van oorlogsgetroffenen, ter
wijl 'De Zwarte Wedvwé
het in de schoot wordt ge
worpen. Die demonstrant
was maar een 'Jan me de
Pet'.
Het lijkt wel of de heren
in Den Haag bang zijn »oor
elkaar om dit pensioen on- I
gedaan te maken. Niemand
durft 'de kat de bel aai te
binden'. Het zou een opos-
sing zijn als alle bezittinjen
van 'De Zwarte Weduwe
werden verbeurd verklaird
om hiermede het onrerht-
matig verkregen pensioen
met de Staatskas te verefe-
nen. Laat haar dan maarle
ven van de Bijstand waar
mede zoveel 'goede Nedir-
landers' worden afg-
scheept. Dan zal zij, de mg
steeds sympathie toon: voir
het nationaal socialisme wel
een toontje lager gaar. zin
gen. Alle vezetsgroepen zijn
nu massaal gemobiliseerd
om hun grieven omt-ent
deze affaire aan de huiiige
regering te uiten. IViar
waar blijven de jongereniie
de laatste jaren steeds 1e-
reid zijn te demonstrerene-
gen kruisraketten en dere-
lijke? Die voor miljoenn
schade aanrichten waarwor
wij allen moeten opdraifen.
Zij demonstreren tegel de
komst van de Amerilanen
welke notabene ons d be
vrijding hebben gebacht.
Het zou meer wenseijker
zijn dat ook zij eensgzind
hun afkeer omtrent de
kwestie 'De Zwarte Wdu-
we' aan de regering bkent
maakte.
Naar verluidt heef de
huidige regering er rroeite
mee om 'De Zwarte Wedu
we' haar pensioen te oitne-
men want dan zou de reihts-
staat in het geding konen.
De regering mag de gevol
gen niet onderscheten
welke te verwachten zijl uit
de kringen die permaient
tegen het destijds genonen
besluit waren en het her.ien
hiervan op de lange ban
wordt geschoven. Wat isnu
het belangrijkste, de aak
naar tevredenheid voorde
massa te herzien en tiet
recht te dienen of het m-
recht ten gunste van lie
éénling onaangetast laten.
Als het laatste zou worèn
nagestreeft dan zal het ver
trouwen in de regering, Qi-
geacht uit welke politiée
partij deze wordt sameng-
steld, ernstig worden ge
schaad. Een foutieve besli
sing in deze kwestie zal in ie
toekomst wel verge*»»
maar nooit vergeten wil
den.
Oudenbosch,
H. Meeuwisse
LEERZAME die discussie
over alcohol. Maar ieder
burger weet: minder alee
holgebruik, gevolg: minde
inkomsten-accijns (finao I
ciën) minder handel (econo
mie) en wél minder misèri
(volksgezondheid), dus zor
gen voor 3 ministers. Elke
actie in deze heeft een reac
tie tot gevolg. De regering
bepaalt de Marschroute.
Aangezien geld hier dé rol
speelt is beperking alcohol
gebruik een heet hangijzer.
Afgelopen ptriode in de
landelijke pers ten verkoop
methode alcohd: 'De ogen
drinken het eerst' en een
voorbeeldfunctii van de
overheid in de Tweede Ka
mer waar de maatregel
werd genomen door dhr.
Dolman. Er zijn tijdens de
Capitool-discussË onjuist
heden verteld m.}.t.: accijn
zen, reclame, voorlichting/
controle, gebruik beschik
baarheid alcohö, aantal
probleemdrinkers. Jammer
in zo'n interessant urogram-
ma.
Roosendaal,
G. Steihns
Door Mick Salet
„Krachtige, tijdelijk wellicht
stormachtige wind. Betrokken,
tot zwaar bewolkt. Waarschijn
lijk regen."
Maar dat was geen reden om thuis
voor de buis te blijven. Nogal logisch.
Er was- nog geen televisie. Wie niet
wilde wachten op het Polygoon-jour-
naal in de bioscoop, moést dus de deur
wel uit om iets te zien van het huwelijk
van kroonprinses Juliana en prins
Bernhard.
Tienduizenden toeschouwers trein
den en tramden naar het centrum van
Den Haag. Met de regen viel het geluk
kig nogal mee. Het motte meer dan dat
het stortte, zodat maar weinig para
plu's het uitzicht op de gouden koets
bedierven.
De mooiste stekjes langs de route
waren al bezet. De fanatiekste fans
hadden zich daar 's nachts al in een de
kentje gerold. Wie warm loopt voor het
vorstenhuis, laat zo'n nachtvorst koud.
En koud was het. Zelfs zo, dat konin
gin Wilhelmina had gezegd dat Juliana
onder haar bruidsjapon een dubbelge-
weven jaeger onderjurk moest dragen.
De rest van het bruidstoilet had Ju
liana zelf gekozen. Voor een onge
schoold oog was het gewoon een witte
bruidsjurk met een sleep van vijf me
ter lang. Maar de kenners wisten beter.
Juliana droeg een robe van ivoire sa
tijn peplum en een tulen sluier waarop
een rand van zilveren rozen was gebor
duurd. Het moest aan een Grieks ge
waad doen denken. Zei de ontwerpster.
En prins Bernhard? Hij kon, naast
een zwart pak, kiezen uit drie unifor
men. Een maand voor het huwelijk was
hij bij koninklijk besluit benoemd tot
luitenant ter zee der eerste klasse a la
suite van de koninklijke marine, tot
kapitein a la suite van de koninklijke
landmacht en kreeg hij de titulaire
rang van kapitein bij het Koninklijk
Nederlandsch-Indische leger.
Bernhard, liefhebber van militaire
pracht en praal, koos voor het uniform
van de landmacht en verscheen als rit
meester van de blauwe huzaren. Zon
der hoge hoed. Met een zwarte bere-
muts.
Even voor elven stapte het bruids
paar in de gouden koets om van paleis
Noordeinde naar het stadhuis te rijden.
Daar werden ze door de Haagse burge
meester De Monchy in de echt verbon
den.
„Bruid en bruidegom, gij zijt voor
mij, ambtenaar van den burgerlijke
stand, verschenen, opdat uitvoering zal
worden gegeven aan uw voornemen
om in het huwelijk te treden. Nu aan de
formaliteiten, bij de wet voorgeschre
ven, is voldaan en de afkondiging van
het huwelijk zonder stuiting is verloo-
Uan Pu nnrrLm *-i O -r*r4 n HAtvnvuna Hl
De huwelijksinwijding in de Haagse St. Jacobskerk door de oud-hofprediker W. Weiter.
- FOTO ANP
pen, bestaan er geen bezwaren tegen
thans tot de voltrekking van uw huwe
lijk over te gaan, mits de moeder der
bruidegom en de moeder van de bruid
hare toestemming verleenen."
Dat deden prinses Armgard en ko
ningin Wilhelmina, zodat bruid en
bruidegom elkaar het ja-woord konden
geven. Een sprookjeshuwelijk? Nu was
het echt.
Bij het licht van twee kaarsen werd
de huwelijksakte getekend en kreeg
Bernhard het gebruikelijke trouw
boekje. Hetzelfde boekje als een mo
daal bruidspaar kreeg, al was er wel
iets aan de indeling van de bladzijden
veranderd om alle namen en titels van
bruid en bruidegom er in te kunnen
proppen.
De grootmeester van prinses Julia
na, baron Baud, kreeg het kerkboekje
en daarmee kon het jonge wettige echt
paar naar de St.Jacobskerk, enkele ste
vige stappen van het stadhuis.
De kerk was sober versierd. De
groene palmen en witte lelies rond de
kansel vielen in het niet bij de vloe
kende verzameling speldjes en linljes
op de borsten van de heren in galakos
tuum. Maar de fruitmanden en ge
plukte vogelkonijes op de hoedjes van
de dames zagen er bijna even feestelijk
vrolijk uit als de kostuum van de Indi
sche vorsten.
Maar plechtige pronk of niet, hof
prediker prof. dr. H. Obbink drukte de
aanwezigen op het hart, dat het hier
om een kerkelijk huwelijk met zuiver
godsdienstig karaker ging.
Hij hield het bruidspaar voor dat
ieder huis, of het nu koninklijke is of
niet, zijn kruis heeft.
„Of een huwelijk slaagt of mislukt,
hangt niet af van de vraag of de beide
echtgenooten het altijd en in alles eens
zijn - het aan elkander aanpassen van
twee karakters heeft zijn moeilijke zij
den - maar of zij samen kunnen knie
len voor Gods troon met gebed en
dankzegging."
Alsof hij de Greet Hofmans- en
Lockheed-affaire had voorzien.
Daarna werd het huwelijk ingewijd
door de oud-hofprediker W. Weiter.
Een hoogbejaarde dominee, die met
zijn lange witte baard en zijn krakende
en trillende stem bijna iets heiligs aan
de gebeurtenis gaf. Bij hem had prinses
Juliana in 1927 haar belijdenis gedaan
als lidmaat van de Nederlands Her
vormde kerk.
De dominee, die anderhalf jaar later
Beatrix zou dopen, vroeg de prins: „Be
kent gij hier voor God en allen die hier
aanwezig zijn, dat gij genomen hebt en
neemt tot uw wettige huisvrouw haar,
wier hand in de uwe rust, haar belo
vende, dat gij haar nimmer zult verla
ten, dat gij haar zult liefhebben en
eeren gelijk een trouw en Godvreezend
man aan zijn wettige vrouw schuldig
is; dat gij ook heiliglijk met haar leven
wil, overeenkomstig het Heilig Evan
gelie?"
En Juliana kreeg de andere vraag
van het huwelijksformulier.
„Wederom, als in het stadhuis, klonk
het bevestigend antwoord van de beide
prinselijke jonge menschen. Forsch en
kloek, antwoordde de prins; in zachte
ontroering de prinses."
Daarop zegende dominee Weiter het
huwelijk, werden de ringen gewisseld
en galmde het door de kerk: „U zegen
God, hij stelle u tot zegen". Wie goed
oplette kon zien dat sommige Duitse
gasten hun lippen bewogen zonder dat
er een klank uit hun keel kwam.
En toen? Toen was het de beurt aan
het volk om te juichen. Het bruidspaar
maakte een kilometers lange tocht door
de Haagse binnenstad.
De route was afgezet met een levend
dranghek van tienduizend agenten en
soldaten, met hun bajonetten in de
lucht. Niet alleen om het publiek in
toom te houden. Ook uit angst dat er
misschien wel een paar rooie steun
trekkers voor een relletje zouden zor
gen. Want feest of niet, het waren toch
de donkere dagen van maximale werk
loosheid en minimale sociale zekerheid.
Maar crisis of niet, er was nog nie
mand die een rookbom gooide. Integen
deel. Langs de route stond één zingen
de, zwaaiende, zwijmelende zee.
Oranje boven tot onder.
Na het volksfeestje trok de stoet
naar paleis Noordeinde, waar een
lichte lunch gebruikt werd. Na het ijs
met vruchten namen Juliana en Bern
hard afscheid van hun gasten.
Dat was een van de kleine trucs in
een grote afleidingsmanoeuvre, waar
over Wilhelmina in 'Eenzaam maar
niet alleen' schreef.
„Een waar probleem was het vertrek
voor de huwelijksreis, dit tengevolge
de nieuwsgierigheid van pers en pu
bliek. Natuurlijk wilde het jonge paar
geheel gevrijwaard worden van op
dringerige belangstelling. Vertrekken
na het huwelijksmaal, zoals gebruike
lijk is, werd hun dus praktisch onmo
gelijk gemaakt. Zij besloten toen onder
strikte geheimhouding pas de volgende
dag te gaan en op hun huwelijksdag
een schijnvertrek te ensceneren, het
geen hun goed gelukt is. Zij vertrokken
na het bruiloftsmaal per auto, reden
niet verder dan de stal en slopen na
enige tijd heimelijk weer terug.
Die avond gaf ik voor de aanwezige
jeugd een danspartijtje. Anders kan
het zo 'katterig' zijn na het vertrek van
het jonge paar. Toen het dansen aan de
gang was, verschenen omstreeks half-
tien de jonggehuwden in de balzaal!
Stomme verbazing maakte zich van
het gezelschap meester, evenwel
slechts een ogenblik. Toen barstte het
enthousiasme los. Het partijtje kreeg
door hun aanwezigheid natuurlijk een
bijzondere fleur."
Het feest duurde tot in de kleine
uurtjes. „Het was een veel te mooie fuif
om van weg te lopen. We hebben ge
danst tot vijf uur 's morgens", aldus
Bernhard.
Pas de volgende ochtend ging het
bruidspaar op huwelijksreis. Om de
pottekij kende pers zand in de ogen te
strooien, werden er allerlei grapjes en
schijnbewegingen uitgehaald. Maar
het eerste station werd Krynica in de
Poolse Karpaten. Er zouden nog heel
wat plaatsen volgen.Boedapest, Wenen,
de Rivièra, Rome, Monte Carlo en Pa
rijs.
Het werd een reis van drie maanden.
Niemand had verwacht dat de twee zo
lang op stap zouden gaan. En niemand
had gedacht dat Juliana in de witte
broodsweken zó zou veranderen. Bern
hard toonde Juliana dat er buiten het
sombere, sobere, saaie Haagse hof een
wondere wereld van glamour en glitter
was.
Een typerende herinnering uit de
mond van de prins.
Toen Juliana en Bernhard aan het
eind van hun lange reis in Parijs kwa
men, belde Bernhard zijn tante Allene,
graving Kotzebue op, en vroeg: „Wat is
op het ogenblik het beste modehuis,
Lanvin?"
„Nee,, Lanvin is passé. Nu moet je bij
Worth en Molyneux zijn."
„Prachtig, zou je daar morgen met
ons heen willen gaan? Dan zullen we
Juliana eens een paar dingen bezorgen
die er niet uitzien alsof ze door de
plaatselijke naaister zijn gemaakt,
hè?"
Zou Bernhard, de prins die van
schone schijn houdt, toen nog gedacht
hebben dat hij Juliana, prinses die van
eerlijk innerlijk houdt, zou kunnen
veranderen meteen mondain jurkje?
Vijftig jaar later weten we beter.
Door Mick Salet
Iet prikken van een mooie
voor het huwelijk was
iet zo moeilijk geweest.
Koningin Wilhelmina: „De
evende januari werd geko-
en, omdat dit de dag was
«aarop mijn ouders in het
huwelijk traden."
Dat was 7 januari 1878 ge
veest, toen Emma (zij was
i en Willem III (hij was 62)
ouwden.
De keuze van de bruide
gom was iets lastiger ge-
Veest.
Het rijtje kandidaten
[lonk met iedere verjaardag
lie Juliana vierde sinds ze
lid van de Raad van State
yas geworden. Toen ze prins
'ernahrd haar ja-woord gaf,
"as Juliana al 27 jaar.
Het hele hof en het halve
laagje hadden halsreikend
aar het huwelijk uitgeke
ken, Niet dat ze aan het hof
hu zulke feestvierders wa
tt Integendeel. Maar zon-
jjer huwelijk van Juliana zou
pe tekenaar van de konink-
jÜke stamboom zijn laatste
"»tje getekend hebben. En
at woog zwaar.
Wat dat betreft heeft prin-
Juliana heel lang in een
[kotje hangerige belangstel-
gestaan.
Het begon al met haar ge-
oorte.
Lang waren koningin Wil-
elmina en prins Hendrik
ftaderloos gebleven. Na
lore miskraam groeide de
agst dat de monarchie na
'ilhelmina alleen gered zou
ten worden met een ad-
ptentie: koninkrijk zoekt
f®t (m/v). Kinderen geen
«waar.
geboorte van Juliana
,'as dan ook een bijzonder
Pi'lde boodschap voor de Ne-
prlandse monarchisten. En
Pet prinsesje werd als een
splantje behandeld.
Juliana was zich daar van
fwiBt. Toen ze zeventien
Sar was, ging ze voor het
krst zonder haar ouders op
rkantie. Het was niet be
taald een reisje om van te
Fkebaarden, want de tocht
S niet verder dan de bos-
91 rond Het Loo. Daar werd
en kamp georganiseerd
r°r Juliana en ëen selectie
Neerlands netste meis-
lp? een gegeven moment
mu n van meisjes zich
fwallen: „Zeg Jula, wat
heb jij een dikke benen."
En wat zei Juliana? „Ja
hoor, dat weet ik, maar het
zijn dan ook de benen waar
het hele Huis van Oranje op
rust."
En zo was het. Juliana was
het enige kind van koningin
Wilhelmina en prins Hen
drik. De sterfelijke stut die
de toekomst van het Huis
van Oranje droeg. Als zij
geen moeder zou worden, zou
het erfrecht langzaam maar
zeker onderstoffen tot een
theoretische kwestie.
Toen Juliana haar eerste
kwart eeuw erop had zitten,
begon Wilhelmina haast te
krijgen. De diplomatieke
dienst werd ingeschakeld om
een passende partner te vin
den. Het liefst een protes
tantse prins.
In het Parijse circuit werd
prins Bernhard van Lippe-
Biesterfeld gevonden. Een
Duitse prins, die zijn gebrek
aan rijk en rijkdom compen
seerde met een grote dosis
ambitie en levenslust.
Er werd een afspraakje
geregeld tijdens een ski-va
kantie. En, koninklijk kop-
pelwerk of niet, het klikte.
Of, zoals Juliana bij de ver
loving zei: „Geleidelijk aan
zijn wij het samen eens ge
worden en wel zéér eens."
De prins sloeg ook aan bij
de Oranjefans, die in de cri
sistijd dolgelukkig waren
met het sprookjesnieuws.
Bernhard was een char
mante prins van 25 jaar, die
wat leven bracht aan het
Hollandse hof. Een snelle,
sportieve prins, waarvan al
snel duidelijk was dat hij
soms iets té ongeremd kon
zijn in de politieke porselein
kast.
Een week voor het huwe
lijk, op oudejaarsavond,
werd er op het paleis Noord
einde een gemaskerd bal ge
houden. Prinses Juliana, die
gek is op toneelspelen, was
gekleed in een heus harem
kostuum. Prins Bernhard
verscheen, samen met zijn
broer Aschwin, in een uni
form dat de soldaten van
Franco in de Spaanse bur
geroorlog droegen.
Dat de prins en zijn vrien
den als jonge honden dolden,
was hooguit een schrik voor
de hofdames. Maar dat uni
form? Een kind in de politiek
kon aanvoelen zoiets nogal
hachelijk was.
„Ik heb die avond telkens
Juliana en Bernhard tonen zich aan het publiek na het bekendworden van hun verloving.
even naar mijn toekomstige
schoonmoeder gekeken en ik
moet zeggen dat ze het in het
algemeen bijzonder goed op
nam, al was ze ongetwijfeld
meer dan eens geshockeerd.
Er was en is nadien ook nooit
meer iets van die aard ver
toond in het paleis Noordein
de."
Toen al was duidelijk dat
Juliana en Bernhard uit
twee verschillende nesten
kwamen. Het zou vijftig jaar
lang merkbaar blijven.
Juliana bleef Juliana. Een
prinses die was groot ge
bracht in een koninklijk
kooitje. Een bezorgde moeder
die vertrouwde op een ge
bedsgenezeres die haar
dochter Marijke van een
ooghandicap zou kunnen
verlossen. Een gelovige
vrouw die het doodvonnis
van Willy Lages niet wilde
tekenen. Een vorstin die de
monarchie nieuwe fans be
zorgde door de oprechte een
voud die ze uitstraalde.
En Bernhard bleef Bern
hard. Vlot en vrij. Een jon
gen die een prinsheerlijke
jeugd had gehad. Een ja
gende prins, die zich beter
thuis voelde tussen militai
ren en zakenlui, dan tussen
parlementariërs en pacifis
ten. Een initiatiefrijk man,
die zich niet graag liet into
men.
Vijftig jaar later is het
eenvoudig om dat voorspel
baar te noemen. In 1937 werd
dat niet voorzien. Sommige
zaken wilde Nederland trou
wens niet zien.
Aan de vooravond van het
huwelijk werk een galacon
cert gehouden voor de gasten
van het bruidspaar. Het con
cert was aangeboden door
een club met de alleszeg
gende naam: Comité tot
- FOTO ANP
Luisterrijke Viering van het
Vorstelijk Huwelijk.
Er waren tweeduizend
mensen uitgenodigd. Ze wer
den verwelkomd met het
Wilhelmus „waarbij de
Duitsche gasten hun rechter
arm ophiefen."
Er werd niet of nauwelijks
geprotesteerd. Alleen de di
rigent van het Residentieor
kest, Peter van Anrooij, gaf
blijk van zijn afkeer. Hij
weigerde het Horst Wessel-
lied te dirigeren.
Het probleem werd opge
lost door een NSB-vriend,
kapitein C. Walther-Boer
van de Koninklijke Militaire
kapel, die het stokje van Pe
ter van Anrooij overnam, zo-
"dat het Residentieorkest het
nazi-lied toch speelde.
Het publiek en de pers
maakten zich hier allemaal
niet zo druk om. Ook het feit
dat familie en vrienden van
prins Bernard het nazi-uni
form droegen, was geen on
overkomelijk bezwaar.
En dat de prins zelf lid was
geweest van de Berlijnse af
deling van de gemotori
seerde SS? Ach, hij zei dat
hij het SS-uniform alleen
had aangetrokken om zonder
problemen zijn studie snel af
te kunnen ronden. Niet dat
hij een fan van Hitler was.
Daar was toen de kous mee
af.
Vijftig jaar later is het
eenvoudig om dat met ver
ontwaardigde verbazing te
lezen, maar toen was het niet
zo vreemd.
Dit was het Nederland van
Colijn. Waar de neutraliteit
zo angstvallig bewaard werd
dat Den Haag Oost-Indisch
doof bleef voor de alarme
rende berichten uit Nazi-
Duitsland. Hitler was een
bevriend staatshoofd. Zelfs
na de Anschluss reisde de
koninklijke familie nog naar
Duitsland.
Het zou onzinnig zijn om
dat allemaal met het beladen
woord fout te bestempelen.
Naïef is misschien een beter
woord. De halve wereld was
de kluts kwijt. Werkloosheid
en inflatie. De Beurs en de
Gouden Standaard. Alles
stortte in als een kaarten
huis.
Maar crisis of niet, Neder
landse burgers en bedrijven
trokken de krappe beurs
wijd open voor een huwe
lijksgeschenk voor Juliana
en Bernhard
Het bruidpaar kreeg een
jacht, de Piet Hein, en in pa
leis Soestdijk werd een en
ander verbouwd tot een
prinselijke woning.
Het was feest. Voor ieder
een. Colijn kreeg een nieuw
lintje van de koningin. Ver
oordeelden, zelfs de zoge
naamde 'muiters' van De Ze
ven Provinciën, kregen gra
tie. En de steuntrekkers kre
gen een koninklijke knaak
bovenop hun écht echt mini
male uitkering.
De vlag mocht uit. Juliana
en Bernhard gingen trou
wen. Even brak er een Oran-
jezonnelje door de donker-
dreigende wolken.
En als ieder ander kijken
prinses Juliana en prins
Bernhard nu terug naar de
vergeelde foto's van toen.
Met een nostalgische glim
lach. Weemoedigi maar
wijzer.
Vijftig jaar. Een gouden
huwelijk. Als alle huwelij
ken vol ups en downs. Een
huwelijk tussen twee per
soonlijkheden die ieder een
eigen leven leidden. Vaak
gescheiden.
Het begon met de gedwon
gen scheiding tijdens de oor
logsjaren, die Juliana, met
Beatrix, Irene en later Mar
griet, in Canada doorbracht,
terwijl Bernhard, naast Wil
helmina, in Londen was.
Later, toen Juliana konin
gin was, stond ze vaak ge
noodzaakt alleen. Een staats
hoofd kan en mag niet over
alles met haar echtgenoot
praten.
En Bernhard was vaak op
reis. Voor het wereldnatuur-
fonds of als Nederlands
meest actieve zaken-ambas
sadeur.
Soms leken ze in twee
aparte werelden te leven.
Het duidelijkst merkbaar
was dat in de Greet Hof-
mans- en Lockheed-affaire.
Een huwelijk tussen twee
gewone mensen zou dat alle
maal misschien niet over
leefd hebben. Of wel?
Was er méér dan het besef
dat een huwelijk op Soest
dijk niet kan klappen, zonder
schokken in Den Haag?
Was er méér dan het op
treden van de sociaal-demo
cratische premiers Drees en
Den Uyl, die constitutionele
crises konden vermijden?
Er was méér. In huiselijke
kring, waar Juliana en
Bernhard gewoon man en
vrouw zijn. In het gezin,
waar ze gewoon vader en
moeder en even gewoon opa
en oma zijn.
Er was méér. Bij de inhul
diging van Juliana als ko
ningin, in 1948, had men het
plan om prins Bernhard ach
ter Juliana de Nieuwe kerk
binnen te laten komen.
Toen Juliana dat hoorde,
zei ze kortaf: „Mijne heren,
ik ben wettig getrouwd."
Bernhard hoorde en stond
naast haar.
En zij naast hem.
Vijftig jaar lang.