Heelal in blik in NoordwijL Britten houdei niet van zoene 'VOOR SMIT-KROES ZELF ZAL HET LATER GEEN PROBLEEM ZUN Beurs ve MINISTER DE KORTE OPENT RUIMTESIMULATOR Zeevisserij matig ONDANKS MISTER DA WOENSDAG 7 JANUAR11987 EXTRA OP WOENSDAG5 HENGEL- RUBRIEK WOENSrAG 7 JANUA T11 PAGINA 4 Duur bellen: nog meer eenzaamheid Door Jan Hanff UTRECHT HOOGVLIET - „Voor de ministers Smit- Kroes en Brinkman zal het, als ze straks zélf oud zijn, geen probleem zijn. Maar onder de gewone mensen ligt het wel anders. Stel je voor dat je als alleenstaande van zeventig jaar je telefoon niet meer kunt betalen. Dan ben je nog méér van de buitenwereld afgeslo ten. Stel je voor dat je dan ook nog wat slecht ter been bent. Daar houden de beleidsma kers geen rekening mee." Wim Scheuren van de Alge mene Nederlandse Bond voor Ouderen zegt het eerlijk: van een protest tegen het feit dat lokaal telefoneren dit jaar 15 cent per 5 minuten kost (vorig jaar kon je voor hetzelfde be drag nog zo lang bellen als je wilde) is het nog niet gekomen. „Er is zo veel aan de hand als het om ouderen gaat. Links en rechts wordt gesneden. We zien door de bomen het bos niet meer." Maar dat er nog fel gepro testeerd zal worden staat als een paal boven water. Scheu ren: „De verhoging van dat ta rief is, voor ouderen zéker, uit den boze. Het ligt toch voor de hand dat juist die groep veel meer dan de gemiddelde Ne derlander voor de contacten met andere mensen afhanke lijk is van de telefoon, en daarnaast ook nog eens min der te verteren heeft." Ook het openbaar vervoer wordt door dezelfde minister Smit-Kroes ook steeds duur der gemaakt. „Ook een in breuk op de mogelijkheden vooor communicatie", zegt Scheuren. „Er zijn zo véél oudere alleenstaanden. Die willen graag contact, maar dat wordt steeds moeilijker. Velen vereenzamen. En vereenza ming heeft gevolgen voor de vraag naar allerlei voorzie ningen, bijvoorbeeld in de ge zondheidszorg." Wrang Scheuren: „Er wordt ge woon niet naar de ouderen ge luisterd. Ouderenbonden roe pen al jaren dat de overheid de effecten van allerlei bezuini gingsmaatregelen voor die groep eens moet optellen. Maar dat gebeurt niet. Het ene departement doet dit, het an- Lokaal bellen kost over dag voortaan 15 cent per 5 minuten en 's avonds en in de weekends 15 cent per 10 minuten. De PTT vond dat nodig 'omdat het niet eerlijk was' dat inter lokaal bellen duurder was dan telefoneren binnen de eigen plaats en de omge ving daarvan. Voorts wor den er 'enorme investerin gen' gedaan en iemand die een kwartier lokaal belt, legt een groter be slag daarop dan iemand die maar vijf minuten praat. Dus moest de eer ste meer gaan betalen dan de tweede. En dan was er nog een reden voor het besluit: firma's met veel computerverkeer die de hele dag tegen lokaal ta rief lijnen kunnen gebrui ken 'vreten veel te veel ca paciteit'. Terwijl de PTT maandag bekend maakte dat de af deling telecommunicatie over 1996 een winst had gemaakt van 1,119 miljard gulden klaagden bejaar denbonden en telefoni sche hulpdiensten hun nood over de maatregel. dere dat. Bejaardenhuizen worden gesloten. Er ligt een voorstel voor eigen bijdragen in de gezondheidszorg. Dat loopt in de papieren. Goed, daar kun je je dan voor verze keren, maar dat kost je dan toch ook weer tien tot twaalf gulden extra in de maand." „Al jarenlang worden we overstroomd met allerlei be zuinigingen, maar er is nog nooit onderzoek gedaan naar wat die maatregelen samen voor effect hebben. Dat ben je als overheid toch verplicht? De ministeries werken langs elkaar heen. Een wrang voor beeld daarvan lag nog on langs, in november, voor het oprapen. Toen Smit-Kroes van Verkeer en Waterstaat de postagentschappen in kleine kernen en in bejaardenhuizen wilde opheffen kwam Brink man van Welzijn, Volksge zondheid en Cultuur met 100 miljoen gulden aanzetten om de leefbaarheid in kleine ker nen op peil te houden. Wat de een wil bevorderen, wordt door de ander afgebroken." Vrijwilligers De SOS/Telefonische Hulp diensten hebben vergeefs ge tracht om de overheid af te brengen van haar plannen het lokaal telefoneren zo veel duurder te maken. „Het is ons niet gelukt," zegt voorzitter J.Sniedt van de federatie van deze diensten. „In het ont werpplan van de welzijnswet, die nog door de Eerste Kamer moet, wordt nota bene gespro ken over 'de steeds belangrij ker plaats die de telefonische hulpdiensten gaan innemen'." Cijfers illustreren dat. Sniedt: „Onze federatie heeft er 27, verspreid over het hele land. Samen hebben ze vorig jaar in 175.000 gevallen hulp verleend aan mensen die in psycho-so- ciale nood verkeerden. Psy chologen en psychiaters vin den dat wij een belangrijke plaats in de hulpverlening in nemen. We werken met 1500 vrijwilligers en 60 professio nele krachten. Die hulpverle- „Stel je voor dat je als alleenstaande van zeventig jaar je telefoon niet meer kunt betalen. Dan ben je nog méér van de buitenwereld afgesloten." ning is bovendien zeer voorde lig. Juist in dat kader is het uiterst jammer dat de PTT tot dit besluit is gekomen. We staan op de achterkant van de telefoongidsen van de distric ten vermeld, bij de nummers van de brandweer, politie en ambulance. 'Een gesprek van mens tot mens', staat er ge drukt. We zijn er erkentlijk voor dat dit kan. Maar nu voe len we ons toch wel ernstig ge dwarsboomd." Sniedt legt uit dat de kosten voor veel hulpzoekenden te hoog kunnen worden. Veel van de mensen die bellen zijn niet zo draagkrachtig. Vijf mi nuten telefoneren kost vijftien cent. 's Avonds kun je voor die vijftien cent tien minuten pra ten. De gemiddelde duur van de gesprekken met de hulp diensten is echter 30 tot 45 mi nuten. „Er zijn er van tien mi- „Er zijn zo véél oudere alleenstaanden. Die willen graag contact, maar dat wordt steeds moeilijker. Velen vereenzamen. En vereenzaming heeft gevolgen voor de-waag naar allerlei voorzieningen, bijvoorbeeld in de gezondheidszorg.- foto de stem/johan van gurp - FOTODESTEM/DICKDEBOER nuten, maar ook van ander half tot twee uur." Eén urn- praten kost -overdag- dan één gulden tachtig. De federatie ziet overigens nog wel een uitweg. Sniedt: „Een gratis 06-nummer zou een geweldige oplossing zijn. Dan kunnen de mensen vrijuit praten zonder zich te hoeven bekommeren om de kosten. Zo'n nummer kunnen we krij gen, maar de kosten zijn twee miljoen gulden. Die zouden moeten worden opgebracht door de overheid. En dat zou toch moeten kunnen voor een zo goedkope manier van hulp verlening, die, zoals de over heid zelf zegt, een steeds be langrijker plaats gaat inne men in onze maatschappij. In Zwitserland wordt die service vrijwel kosteloos verleend en België en Duitsland gaan dat ook doen." „De overheid in ons land er kent dat er sprake is van een steeds toenemende vereenza ming," zegt Sniedt. „Door dat hogere telefoontarief zal er al leen nog maar méér eenzaam heid ontstaan. De overheid on derstreept zelf het belang van onze hulpverlening. En de te lefonische hulpdiensten pas sen, met hun 1500 goed opge leide en zeer grondig geselec teerde vrijwilligers, precies in de 'zorgzame samenleving', zoals die wordt bepleit door minister Brinkman." Drie argumenten, die de fe deratie in Den Haag op tafel gaat leggen om de twee mil joen gulden te verkrijgen die nodig zijn om hulpzoekenden een gratis 06-nummer te kun nen aanbieden. Door Piet Smolders Op 14 januari zal vice-premier en minister van Economische Zaken De Korte bij ESTEC in Noordwijk een 'heelal in blik' in bedrijf stellen: de zoge naamde Large Space Simula tor. ESTEC is de technologi sche afdeling van ESA, de Europese ruimtevaartorgani satie. De nieuwe installatie, in veel opzichten uniek in de we- reld, wordt gebruikt om de omstandigheden in het heelal voor wat betreft vacuüm, tem- Een kijkje in de Large Space Simulator via de geopende toegangsdeur. peraturen en stralingen zo nauwkeurig mogelijk na te bootsen. In de LSS worden satellie ten, delen van satellieten, en delen van draagraketten on derworpen aan de omstandig heden die ze tijdens hun vlucht zullen ondervinden. Pas als ze het 'heelal in blik' met succes hebben doorstaan, worden ze naar de lanceerba sis (gewoonlijk in Kourou, Frans Guyana) gebracht om werkelijk de ruimte in te gaan. De Large Space Simulator bestaat allereerst uit een cy- lindervormige kamer van 10 meter doorsnee en 14 meter hoogte. Het bruikbare volume is 2.100 kubieke meter. Daar aan gekoppeld is een reusach tig zonnekanon, waarmee het zonlicht heel precies kan wor den nagebootst. Het zonneka non bevat 19 xenon lampen van elk twintigduizend watt. Het licht van die lampen valt op een spiegel die een zes me ter brede vrijwel parallelle lichtbundel op de (draaibaar opgestelde) satelliet in de test kamer werpt. Op 14 januari zal minister De Korte het zon nekanon voor het eerst in schakelen. Voor de LSS is een speciale electrische centrale gebouwd met eep vermogen van ruim 1 miljoen watt. Dankzij een reusachtige koel installatie, waar superkoude vloeibare stikstof doorheen stroomt, daalt de temperatuur in de simulator ook nog tot 180 graden onder nul. Tijdens de test heerst in de kamer een va cuüm dat vrijwel gelijk is aan dat in de ruimte. Dat er in de ruimte buiten de aarde vrijwel geen lucht druk is, is duidelijk. Maar het is niet juist te beweren dat het in de ruimte ijskoud (of kou der) is. In feite kan er nauwe lijks van de temperatuur van de ruimte worden gesproken. Wat wij onder temperatuur verstaan is de gemiddelde be wegingsenergie van deelljes, bijvoorbeeld van voorwerpen of van de lucht om ons heen. Omdat er in de ruimte prak tisch gesproken geen deeltjes aanwezig zijn, heeft het ook geen zin te praten over de temperatuur in de ruimte. Toch hebben satellieten en ruimtewandelaars wel dege lijk met temperaturen te ma ken in een baan om de aarde. Maar de temperatuur van een voorwerp of astronaut in de vrije ruimte wordt bepaald door de verhouding tussen de hoeveelheid straling die geïn casseerd wordt en de weer uit gestraalde warmte. Een satel liet die in dezelfde stand blijft zal aan de kant waar het zon licht vandaan komt een paar honderd graden boven nul kunnen worden (afhankelijk van structuur en kleur van zijn oppervlak) en aan de an dere kant wel tweehonderd graden onder nul. Gewoonlijk worden kunstmanen met iso latiemateriaal bekleed om ex treme temperatuurverschillen te voorkomen. Soms wordt een systeem van pompen en radiatoren ge bruikt die het teveel aan hitte 'aan de koude kant van de sa telliet weer uitstralen. Als het met de doelstelling van de kunstmaan te rijmen is kan hij ook om een as draaien, waardoor de temperatuur ge lijkmatig wordt. Dit heet de barbecue-methode. Op deze manier vlogen de astronauten vroeger in hun Apollo's naar de maan. Tijdens de tocht heen en terug scheen de zon ten slotte steeds van dezelfde kant. Voorheen bestond de simu lator in Noordwijk al, maar dan zonder het grote zonneka non. De kosten van de uitbrei ding, inclusief die van de noodzakelijke vergroting van de gebouwen, bedragen 63 miljoen gulden. Een Europese kunstmaan, goudfolie, draaibaar opgesteld bekleed met hitte-isolerend in de testkamer. - foto s estec Door Rien van Nunen DE zeevisserij heeft sport vissers een erg slecht einde 1986 en een matig begin van 1987 opgeleverd. Het niet af latende slechte weer van de laatste weken, vooral de wind, was daar debet aan. Toch hebben nog heel tvat zeehengelaars van hun vrije dagen rond de kerst gebruik gemaakt. De sportvisserij- bedrijuen mochten over be langstelling niet klagen, behalve aan de kust waar het zeevissen vanaf de boot volledig op z'n gat lag we gens de wind. Welbeschouwd hadden we het ook kunnen weten die dinsdag voor oudjaar. Het regende met bakken en dat zou zo de hele dag blij ven, met om een uur of drie in de middag een uurtje respijt. Windkracht 7-8 deed er ook geen goed aan en het was dus erg verwon derlijk om 6 uur in de och tend al enkele personenau to's met wachtende sport vissers aan te treffen. Nog wonderlijker was wel dat gedurende de dag geen en kele van al die sportvissers benedendeks toefde hoe slecht het weer ook was. Fa natiek vissen, helaas zonder resultaat. Ze (de vis) deden het niet in het Schelde- Rijnkanaal, wijting en schar gaven niet thuis. Het Thoolse Gat bood ook al geen soelaas. Jammer, want de sportvissers aan boord verdienden veel beter. Veel zeevissers weten uit ervaring dat wind de vang sten nadelig beïnvloed. Vooral vissoorten als wij ting en schar, ook schol, die 'op zicht' jagen hebben last van dik water. In combina tie met het veranderen van luchtdruk, vooral heftige weersveranderingen, lijkt veel vis de bijtlust totaal te verliezen. Toch zijn er heel wat vissoorten die juist in de periode na een flinke storm goed vangbaar zijn, mits het water maar helder is. Kabeljauw, zeebaars en wijting zijn daar goede voorbeelden van. Bij noor denwind, evenals de bij vis sers beruchte oostenwind, kan men uitstekend vis vangen. Maar dan moet de wind wel enige dagen uit dezelfde hoek hebben ge waaid. Wat dat betreft zit er nauwelijks verschil tussen zeevisserij en het hengelen op zoet water. Zo heet aflandige wit nadelig voor het zeevissen zijn, toch is dat niet altij waar. Tong bijvoor beei trekt met de onderstrooi mee dichter naar het strati en weet dan in de modi, rige gedeeltes rondom paal hoofden wel voedsel op scharrelen. Niet voor nii kan men op sommige mernachten bij oostenwir weieens leuk in de prijn vallen war het om ton gaat. Meestal gaat een riode met oostenwind g, paard met een vrij ruitj weertype, hetgeen in geval van vissen op scht geep en makreel, de strand visser soms leuk verrat wordt met een plotselinj opleving in de vangst. komt het regelmatig vco dat het warme water vaw het strand komt makrekt ,tot op tientallen meters va de eblijn aantrekt. Tot slot een gunstig richt voor zeehengelaars het Zeeuwse. Volgens pro fessionele zagersteke, schijnt de zagerstand zicht heel aardig aan de verat dere Oosterschelde te heb ben aangepast. Omdat eblijn op het ogenblik iei hoger is komen te ligge dan voorheen (de laag wa terstand is gemiddeld iel hoger) trekken de zagerp pulaties met deze nieuw eblijn mee. Zagers vind men per definitie altijd i de rand van de laag-laaj waterlijn op mosselperct ten, slikbanken en banto met oud schelpmaterwl Nu al komen er zagers vtx op plaatsen waar deze moe ger niet waren, de nata doet zijn werk dus erg De verwachting is dat mei waarschijnlijk zelfs wat be ter bij de zagers zal kunnei zodat de eerstkomende ren geen gebrek zal om staan. De prijzen, en dat wel belangrijk, blijve daardoor stabiel. Door Nicky Maitlis LONDEN - Er is de afgelopen week weer heel wat afge zoend; de kerstdagen en het nieuwe jaar waren weer prachtige aanleidingen om iedereen eens ferm bij de schouder te vatten en er lustig op los te smakken. Het ver schijnsel „sociaal zoenen" waaide uit de meer gepassio neerde zuidelijke landen over naar het westen en wordt hier in Nederland ook reeds op grote schaal beoefend. De En gelsen doen nog niet zo mee met dit nieuw-modische ver schijnsel, ais men de Fransen mag geloven. „Weet je hoe een Engelsman aan zijn stijve bo venlip komt"? zei een Franse student: „Hij zoent niet ge noeg." Tot voor kort beschouwden de meeste culturen alle andere vormen van zoenen in het openbaar als een schaamteloze bezigheid, als een ondermij ning van de samenleving. Zoenen was uitsluitend een privé-aangelegenheid. En daar praatte men eigenlijk ook niet over. Vandaar dat er niet direct een 'algemeen ge accepteerde strategie' bestond wat betreft het intieme zoe nen. Hugh Morris schreef in 1936 dat er over de meest uit eenlopende onderwerpen al geschreven was, zoals: 'Hoe leer ik schrijven', 'Hoe kom ik aan een baan' en zelfs 'Hoe val ik af'. Morris vulde daarom een gat in de markt met zijn boek 'De kunst van het kus sen'. Hierin geeft hij bruik bare adviezen omtrent de 'va- cuum-kus' en in één hoofdstuk geeft hij een technische uitleg over het zoenen van verschil lende formaten van meisjes monden. Twee keer De Fransen, de Italianen, de Spanjaarden, de Portugezen, en tegenwoordig ook de mo derne Nederlanders staan erom bekend dat ze elke so ciale gelegenheid aangrijpen om elkaar uitbundig op de wangen te zoenen Als twee mensen aan elkaar worden voorgesteld, wordt er gewoon lijk twee keer gezoend. Als de personen elkaar al wat beter kennen én ze mogen elkaar, zoenen ze toch al gauw drie keer. Dit wil nog wel een de situatie leiden waarbij van de twee met getuite lil in de lucht blijft hangen spraken van tevoren ovei hoeveelheid zoenen die to diend gaat worden, koml spontaniteit van het schijnsel niet ten goede. Het 'sociale zoenen' ki fungeren als een aspect va lichaamstaal. Iemand slechts een lichte veegbf ging uitoefent met de wa» die zijn of haar zoen lucht achterlaat, zijn, zo men, oppervlakkige koele sonen, die op minimale voldoen aan hun sociale plichting. De anderen tegen, die een eerlijke, smak vierkant op je planten, zijn beduidend pathieker. Geen tijd Zoals gezegd doen de ten niet mee aan dit ffl verschijnsel. Een Britse loog verklaart dit als VI „Wij zijn er te praktisch We hebben er gewoon tijd voor. Denk je eens in veel tijd iemand bespaarti niet te zoenen. Je moet eerder weg van feestjes vergaderingen om iede' behoorlijk te kunnen zoe Een handdruk kan net ze warmte en gevoel overt gen. En dan heb ik het noj eens over besmettelijke tes die via het zoenen ove' bracht kunnen worden." Koel en gereserveerd den ze genoemd, die Br maar wat dat zoenen 1* hebben ze gelijk. Epide» gen bevestigen dat ie® door een onschuldige zot de wang allerlei ziektes oplopen. Om er een p® noemen: griep, verkout mazelen, waterpokken, zelfs hersenvliesontstekfc geelzucht, maar geen aids Toch zou dit wel eens overweging kunnen zij» het handenschudden 11 weer eens in te voeren,; niet zo modern en spontaan, maar wel vei» Bovendien, hoef je je dat weer te verontschuldig# je weer eens in de lucht hangen. „Hier doen «il drie keer, hoor"! „Oh, sorb Copyright The Gus' Pre hou PARITS (RTR/UPI) dank; de uitbreiding Frame stakingsaktie gas- en elektriciteil ven, de PTT, de me paris en de haven prenier Jacques Chii dag geweigerd af te va» zijn economisch en zijn streven naar trole en inflatiebestrij Problemen moet je zie nister van Buitenlandse lijk dat de begroting v~ hcop uit dat in 1988 de be WASHINGTON (RTR) - ontwerpbegroting van Vbrenigde Staten voor h o) 1 oktober beginnende gotingsjaar 1988, die pres ént Reagan maandag a~ let Amerikaanse Congr leeft gestuurd, is op fo tjedenkingen gestoten, zow Sj Reagans eigen Repub" hinen ais bij de Demokr to, die nu de meerderhe iriiet Congres hebben. Zonder belastingverh gkg moet het tekort op bgroting, die recorduitg vo laat zien van 1.024 jad dollar, worden vermi drd tot 107,8 miljard dolla Ir het lopende begroting' jar zal het tekort uitkom" o] naar schatting 173,2 mi jed dollar, aanzienlijk m~ dn de in de Gramm-Ru mn-wet verplicht gestel 14 miljard dollar. Al voordat het Congres bschikking over de o verpbegroting had ve VW-MWIMimtii AISTERDAM (ANP) - Op de Ams dmse effectenbeurs was ook winig te merken van de vaste s* •mg op Wall Street in de voorga ngen. De aandelen sloten aund verdeeld: 100 sloten er hoger klager. Bij de hoofdfondsen leed d<r meer Ahold, dinsdag het m verhandelde aandeel, een gevoelig v lus. De koers daalde ƒ4 naar 108, datdit aandeel ook in de voorgaa da$n al had prijsgegeven. )e beurs opende weliswaar ho hicör rond het middaguur begonnen kocsen reeds af te brokkelen. Van internationale aandelen bleven daa Ateo en Philips goed overeind en Tel Koninklijke Olie en Unilever bij PDjshoudend. KLM zag een koe wrist in de ochtend omslaan in vfrlies van ƒ0,40 op ƒ38,90 en bij zfler licht dalende dollar moest Hoo Vtns zelfs ƒ2,50 verder terug n ƒ39,20. Wall Street opende aan het ei v*n de handel in Amsterdam wel waar hoger, maar de stijging was m spectaculair dan maandag en 1 de koersen in Amsterdam niet m ^rk opkrikken. De omzet op de beurs was met ™ijard veel hoger dan in voorgaan togen. Meer dande helft daarvan nüljoen) werd bereikt bij de obliga daarvan ƒ548 miljoen in staa hingen. De obligatie-index steeg ev als maandag meteen halve punt en gemiddelde rendtment op de staa mngen, dat in de vroege middag wo r®kend, daaldedoor tot 6,28 proce Bij de hoofifondsen sprong nesch Groninjsche Hypotheek 7Vt untonius tt. antonius 5V« congr.o.l.v. daniel l* gasthuis 8V< gasthuis gasthuis 2* gasthuis hooghuys n Prot.z.hs ?Prot.j.hs Prot.z.hs aeneas (oostb.) (oostb.) lourdes de brouwer (tilburg) (tilburg) (tilburg) (tilburg) (het) klokkenberg liduina ('s-h'bosch) ('s-h'bosch) ('s-h'bosch)

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1987 | | pagina 4