Politieke rel
na verkeerde
rede van Kohl
Eenvoudiger wetten net zo hard
nodig als strenger controleren
Suriname: Libiërs, indianen, Amerikanen, Brazilianen
Belgen betichten Van Gils en ABN van textielfraude
destemco:
CDU en CSU eisen koppen
BESLUIT KABINET: MEER SOCIALE RECHERCHEURS
Directie van
Dyosinth
geeft
uitstoot
gevaarlijke
stoffen toe
MONSTERPROCES VOOR LEUVENSE RECHTBANK BEGINT MAANDAG
Het goede vo<
Hypocriet
ZATERDAG 3 JANUAR11987
ACHTERGROND
Door Rink Drost
POLITIEK Duitsland is
in grote opwinding ge
raakt na het uitzenden
van de overjarige
nieuwj aarsboodschap
van bondskanselier
Kohl op het eerste
Duitse televisienet.
Kohls CDU-partijsecreta-
ris dr. Heiner Geissler is van
mening dat het gebeurde
geen toeval of een vergissing
kan zijn. Secretaris Georg
Tandler van de Beierse zus
terpartij CSU beweerde kei
hard: „Hier is sprake van be
wuste sabotage, die heel sys
tematisch werd voorbereid.
De dader dient te worden op
gespoord en ontslagen."
In het andere kamp, de
SPD, heerst puur leedver
maak. Perswoordvoerder
Günther Verheugen sprak
van 'kunstmatige opwinding'
bij de Unionspartijen en re
geringswoordvoerder dr.
Friedhelm Ost. „De hele gang
van zaken kan met één zin
worden afgedaan: veel la
waai om niets", zei Verheu
gen. Toelichtend liet hij
daarop volgen: „De bood
schap van de bondskanselier
draait namelijk net zo om de
problemen heen als in 1986."
De kijkcijfers hebben uit
gewezen dat de 'oude' nieuw
jaarsboodschap van Kohl op
oudejaarsavond aanmerke
lijk meer kijkers heeft ge
trokken dan de goede versie,
die een uur eerder op het
tweede net werd uitgezon
den: 6,68 miljoen tegen 5,64
miljoen.
Gezien het grote aantal
kijkers valt het aantal tele
foontjes dat de Norddeutsche
Rundfunk (die voor de gang
van zaken op het eerste net
verantwoordelijk was) en de
ARD (de overkoepelende or
ganisatie van het eerste net)
tijdens en direct na de uit
zending van Kohls belegen
toespraak ontvingen enorm
mee. Kennelijk hebben maar
weinig mensen doorgehad
dat Kohl het had over de
hoopvolle afloop van de top
conferentie in Genève in
plaats van Reykjavik en over
een voorspoedig 1986.
Veruit de meeste tele
foontjes tijdens de uitzending
kwamen van mensen die de
toespraak ook op het ZDF
hadden gezien en die wilden
weten waarom de kanselier
een ander pak aan had. Over
inhoudelijke verschillen had
bijna niemand het. Pas toen
tijdens volgende program
ma's een mededeling over de
vergissing op het scherm
kwam raakten de telefoon
centrales van alle bij de ARD
aangesloten omroepen over
belast.
De WDR in Keulen vond
op nieuwjaarsdag een oplos
sing om de bemanning van
de telefooncentrale te ontlas
ten. Wie opbelde kreeg een
bandje te horen met: „Het
programma heeft tot zo veel
telefoontjes geleid, dat onze
telefooncentrale overbelast
HelmuthKohl
- FOTO ARCHIEF de STEM
is. Schrijft u alstublieft aan
de WDR. Wij verheugen ons
op uw reactie."
Hoe het bij de NDR in
Hannover op de laatste
avond van het oude jaar tot
de eerste rel in het nieuwe
jaar kwam, is nog niet hele
maal duidelijk. Maar volgens
de NDR-programmaleiding
wijst tot nu toe niets op sabo
tage. Programmadirecteur
Rolf Seelmann-Eggebert
sprak van 'een nachtmerrie',
die hem de nachtrust plus de
vreugde bij de jaarwisseling
grondig had bedorven.
Vooralsnog lijkt een reeks
van toevalligheden tot de fa
tale zendfout te hebben ge
leid. Die heeft volgens rege
ringskringen bondskanselier
Kohl, die zelf zijn rede op de
tv wilde volgen, tot opperste
staat van verontwaardiging
gebracht. De 'verkeerde' vi
deoband had, in tegenstelling
tot de goede, in de uitzend-
centrale voor het grijpen ge
legen. In grote letters stond
er op: 'Neujahrsansprache
Bundeskanzler'. Het oude
jaar van het datumstempel
was niet opgevallen.
De verkeerde band was uit
het archief gehaald omdat er
op 23 december een kopie van
was gezonden naar de WDR
in Keulen, die er voor een be
paald programma fragmen
ten uit nodig had. Daarna
was de band niet meer opge
borgen, maar in de uitzend-
centrale terechtgekomen. De
goede toespraak van Kohl
maakte deel uit van een ver
zamelband en was derhalve
als zodanig niet direct te her
kennen toen - tijdens de uit
zending - de vergissing werd
bemerkt.
In krantencommentaren
wordt de aanvankelijke
woede van regeringswoord
voerder Ost sterk gerelati
veerd. De Süddeutsche Zei-
tung bijvoorbeeld merkt op,
dat Ost vroeger redactioneel
medewerker was van het
ZDF. De rivaliteit tussen
ZDF en ARD is bijzonder
groot. De krant vraagt zich
af op welke grond de televi
siekijkers zich, zoals Ost had
geroepen, beledigd moeten
voelen door de oude toe
spraak van Kohl.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans- hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
24,20 per maand; 69,75 per kwartaal of 271,00 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje® 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Rankrplatipc:-
Postgiro 1114111- ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Pie ter Eggen
DEN HAAG - Zo'n tien
jaar geleden deed een
nieuw soort ambtenaar
zijn intrede. Een aantal
gemeenten stelde een so
ciale rechercheur aan.
De nieuwe functionaris
werd speciaal belast met
het opsporen van frau
des met uitkeringen en
sociale premies.
De sociale rechercheur was
bedoeld als aanvulling op de
normale bijstandscontrole
van de sociale dienst. De re
chercheur richtte zich vooral
op zwartwerkers en koppel
bazen. Het beeld ontstond
van de man die wekenlang zo
onopgemerkt mogelijk werk
lozen volgde als ze 's och
tends hun huis verlieten en
stiekum in de bouw een zak
cent bijklusten.
De gerichte fraudebestrij
ding - ingezet door de sociale
rechercheur - kon zeker in de
begindagen rekenen op
scherpe kritiek. Vakbonden,
politiek partijen, maar ook
gemeenten en sociale dien
sten zagen in de intrede van
de nieuwe speurneuzen een
aantasting van de rechts
staat. Iedere uitkeringsge
rechtigde zou meteen ver
dacht zijn en fraude was niet
meer dan een randverschijn
sel, zo luidde de kritiek.
Dat frauderen niet het ex
clusieve domein van halve en
hele criminelen is, bleek toen
in de late jaren zeventig de
sociale rechercheurs hun
handen meer dan vol hadden
aan de zwartwerkers en hun
opdrachtgevers.
Het aantal rechercheurs is
de laatste jaren onder druk
van het werk gestaag ge
groeid. Op dit moment zijn er
175 actief. En er is duidelijk
plaats voor heel wat meer
speurders naar fraude.
Het kabinet heeft kort voor
Kerstmis besloten om de
strijd tegen de fraude groot
scheeps te gaan aanpakken.
Dat bleek verleden week uit
de Nieuwjaarsbrief van mi
nister Ruding (Financiën). Zo
zal de belastingdienst wor
den uitgebreid met 860 men
sen om de belastingaangiften
beter door te vlooien op ont
duiking. En de gemeenten
mogen ruim 500 extra sociale
rechercheurs aantrekken. In
totaal zullen in 1990 zo'n 700
van die rechercheurs wer
ken. Op duizend uitkerings
gerechtigden is er dan ge
middeld één rechercheur, zo
schreef Ruding verleden
week met een grimmig on
dertoontje.
De forse uitbreiding van
het aantal controleurs (zowel
voor de belastingen als de so
ciale wetten) is nodig omdat
het kabinet zichzelf de taak
heeft gesteld tot 1960 2 mil
jard terug te halen van de
fraudeurs. De helft komt van
Ruding
- F0T0DESTEM/J0HANVANQURP
de belastingen, de andere
helft uit de sfeer van de so
ciale zekerheid.
De verhoogde waakzaam
heid bij de sociale wetgeving
moet de schatkist zo'n slor
dige 600 miljoen opleveren.
Dat is een niet geringe taak
stelling, hoewel het niet ge
zegd is dat de opbrengst te
hoog is geraamd. Per slot
hebben eerdere maatregelen
ook telkens het beoogde be
drag opgeleverd.
De aanstelling van een
groot aantal sociale recher-
De Graaf
- FOTO DE STEM/JOHAN VAN GURP
cheurs nu zal - dat lijkt een
conclusie te kunnen zijn - op
aanmerkelijk minder verzet
stuiten dan tien jaar geleden.
Dat neemt niet weg dat voor
zichtigheid geboden blijft.
Opsporingsarbeid moet blij
ven passen in een rechtvaar
dig en sociaal systeem.
Op dit moment schort het
daar nogal eens aan. En dan
niet omdat sociale diensten
graag willekeurig hun klan
ten tegemoet treden, maar
meer omdat de wetten der
mate ingewikkeld zijn ge
worden en zo vaak worden
gewijzigd, dat een stipte uit
voering in de praktijk on
haalbaar is geworden.
Sociale diensten die zich
zelf meer als hulpverleners
zien, gaan heel anders om
met hun klanten dan strenge
diensten, die zichzelf vooral
als uitvoerder van wetgeving
zien. De sociale rechercheurs
doen hun werk ook in dat
spanningsveld.
De onzekerheid voor de
uitvoerders van de wetten
wordt vergroot doordat er
veel onduidelijkheid bestaat
over de reikwijdte van de
wetten. Dat ligt enerzijds aan
de gigantische bureaucratie
en regelgeving, maar aan de
andere kant omdat de uit
voering te maken heeft met
niet-objectieve normen. Een
fenomeen waar sociale dien
sten al jaren tegen kapot lo
pen is bijvoorbeeld de 'econo
mische eenheid'. Dat begrip
wordt op zeer veel verschil
lende manieren uitgelegd.
Voor de een zijn twee tan
denborstels in één glas het
sluitende bewijs voor het be
staan van een 'economische
eenheid'; een ander kijkt wat
minder scherp. En passant
wordt met de privacy van in
dividuele mensen heel ver
schillend omgescprongen.
In de politiek wordt ook al
jaren vruchteloos gepoogd
dit soort problemen op te los-
sen. De roep om een eenvou
dig systeem van sociale wet
ten wordt veelvuldig gehoord
en sommigen, zoals de Eman-
cipatieraad, willen dat ieder
een recht krijgt op een uitke
ring, los van de leefomstan
digheden. Maar de wetgeving
marcheert de andere kant
uit
Onder dwang van finan
ciële beperkingen heeft
staatssecretaris De Graaf
(Sociale Zaken) de laatste ja
ren een wijziging van het so
ciale zekerheidssysteem uit
gedacht, waarin het recht op
een uitkering veel meer af
hankelijk wordt gesteld van
het inkomen van de partner.
Uitvoering van die wetten
kan alleen rechtvaardig ge
beuren als er een serieus te
nemen controle op plaats
heeft. Die is tot nu toe kenne
lijk onvoldoende geweest.
Uitbreiding van het controle
apparaat is onvermijdelijk.
De kans is dan groot dat de
spiraal van meer bureaucra
tie, meer fraude, meer kosten
en meer controle wordt ver
sterkt.
Voor controle lijkt alle re
den, maar het kabinet zou er
nog beter aan doen te probe
ren de wetgeving te versim
pelen. Met de belastingwet
geving zal de komende jaren
een begin worden gemaakt,
als de plannen van de com-
missie-Oort tot wetgeving
worden verheven. De sociale
wetten zullen zeker nog heel
lang veel te ingewikkeld blij
Door Rob Ruggenberg
SCENE 1 speelt zich af
in St. Laurent du Maro-
ni. Drie jungle-com
mando's van Ronnie
Brunswijks opstande
lingenlegertje stormen
het hotel binnen waar
twee Nederlandse jour
nalisten verblijven. „We
hebben er een te pak
ken", roepen ze. „We
hebben een Libiër!"
Even later staan de jour
nalisten, samen met de
jungle-commando's, in een
ziekenhuis aan het bed van
een naakte man, die hen met
wijd opengesperde ogen en
zonder een woord te zeggen
aanstaart Is dat nou een Li
biër?
De man, een soldaat van
het Surinaams leger, is
krijgsgevangen gemaakt er
gens in Oost-Suriname. Het
feit dat hij geen woord sprak,
wekte de meeste argwaan.
De jungle-commando's na
men hem mee de rivier over,
naar Frans Guyana. Om de
wereld te tonen dat er echt
Libiers aan de kant van Bou-
terse meevechten.
Maar de ziekenhuisdokter,
een Franse arts die hier al
vele jaren werkt, gelooft niet
in het verhaal. „Niks geen
Libier", zegt hij. „Gewoon
een indiaan. Een soldaat met
een shock. Daarom zegt hij
niets."
Scene 2 speelt veertien da
gen later, ergens ten zuiden
van Paramaribo. 'Meneer
Bob' is een hindostaan en
commandant van het jungle
commando voor het gebied
van de Suriname-rivier. Een
gevaarlijk man, want hij
loopt de hele dag met een
buitgemaakt politiepistool te
zwaaien. 'Meneer Bob' is boos
op de Nederlandse pers.
Hij zegt dat zijn mannen
twee weken geleden aan Ne
derlandse journalisten een
Libier op een presenteer-
Een lid van het Jungle Commando zoekt verpozing in de Marowijne.
blaadje hebben aangeboden.
„En nog geloofden ze ons
niet." Hij is er niet zelf bijge-
weest, erkent hij en kijkt
verbaasd als hij hoort hoe die
'Libier' er in werkelijkheid
uitzag. „Maar het moet er een
geweest zijn."
Voor Brunswijk en de zij
nen is het aantonen van Libi
sche betrokkenheid bij het
conflict bijna een halszaak
aan het worden. „Als er Li
biers zijn wordt Amerika
boos op Bouterse en krijgen
wij eindelijk wapens", zo on
geveer luidt hun, nogal sim
pele, redenering.
Dat er Libiërs in Suriname
zijn is bekend. Over het aan
tal verschillen de meningen.
Het verzet schat dat het er
minstens honderd zijn, onder
wie militaire experts. Bou
terse zegt dat alleen veertien
man ambassadepersoneel
aanwezig is.
Wie in Paramaribo door de
Dario Saveedralaan wandelt,
ziet daar een grote villa met
een verdieping, waarin het
Libisch Volksbureau is ge
vestigd. De hele villa is en
wordt nog verder voorzien
van tralies. Op het terrein
staan minstens tien auto's.
Wie aan- of opbelt, krijgt
geen gehoor. Het hoofd van
het Volksbureau, Essedig El-
lagili, hult zich in stilzwijgen.
Buitenlandse diplomaten
in Paramaribo geloven niet
erg in een grote Libische be
trokkenheid. En dat Libiers
actief mee zouden vechten,
achten zij al helemaal on
waarschijnlijk. Gadaffi heeft
hier niets te winnen, zeggen
zii.
Maar als het geen Libiers
geweést zijn, die in Oost-Su
riname burgers neerknalden,
wie dan wel? Steeds vaker
worden nu in dit verband de
indianen genoemd. Een pater
die in dit gebied werkzaam
is, meldt dat hij onder de sol
daten van Bouterse de laatste
tijd indianen heeft gezien
- FOTO ROB RUGGENBERG
„met een vreemd starende
blik" in de ogen. Onder in
vloed van een of ander mid
del? Iets met een uitwerking
die op een shock lijkt, wel
licht?
Het heeft nooit echt gebo
terd tussen de indianen van
Suriname en de bosnegers.
Er bestaat enige twijfel aan
de verzekering van de india
nen dat zij in het huidige
conflict neutraal willen blij
ven. En zelfs die vermeende
neutraliteit wordt hen door
de bosnegers kwalijk geno
men: wie niet voor ons is, is
tegen ons. Het jungle com
mando spreekt met veront
waardiging over het feit dat
het leger bij zijn acties bos
negerdorpen platbrandt en
naastliggende indianenne-
derzettingen ontziet.
De berichten dat groepen
van Brunswijks jungle com
mando nu af en toe indianen
dorpen terroriseren, moeten
dan ook serieus worden ge-
nomen.De haat die de bosne
gers Bouterse toedragen,
straalt immers ook uit naar
de indianen. Bouterse is voor
de helft van indiaanse af
komst.
Dat het huidige conflict
eigenlijk maar pas begonnen
is en nog vele jaren kan
voortduren, begint langzaam
door te dringen. Een uitzicht
loze oorlog tussen aan de ene
kant bosnegers die tachtig
procent van het land in han
den hebben (overigens uit
sluitend jungle en rivieren)
en aan de andere kant de mi
litairen die de kuststrook met
daarin de steden, de industrie
en de landbouw controleren.
Daartussenin bekneld zitten
de indianen. Als geen derde
partij opstaat, die hier een
eind aan maakt, zou deze
patstelling weieens eeuwig
kunnen voortduren.
Opmerkelijk is dat in dit
verband nu steeds vaker de
naam van Brazilië valt. Dit
grote buurland heeft al eer
der in Suriname ingegrepen.
Dat was in 1983, toen de Bra
zilianen Suriname een uitge
breid hulpprogramma boden.
In ruil daarvoor moesten de
Surinaamse machthebbers
toen beloven, dat ze van hun
land geen tweede Cuba zou
den maken. Vrijwel onmid
dellij k zette Bouterse alle
Cubanen zijn land uit.
Ook nu lijkt het er op dat
de Braziliaanse druk op Su
riname toeneemt. Enkele we
ken geleden al voorspelde
een buitenlandse ambassa
deur in deze krant dat Brazi
lië een oogje toe zou knijpen
bij een op handen staande il
legale wapenzending voor
Brunswijk. Volgens de Suri
naamse autoriteiten is die
wapenzending inmiddels een
feit en zal Paramaribo in
Brazilië opheldering vragen.
Die ambassadeur zei toen
ook dat Brazilië het regime-
Bouterse niet langer wil
steunen en in feite aanstuurt
op een vredige omwenteling,
Een week later was de Su
rinaamse reizende ambassa
deur Heidweiller op bezoek
in Brasilia. „Om hulp te vra
gen voor ons democratise
ringsproces", zegt hij. Het re
sultaat van de reis: „De Bra
zilianen hebben die hulp ook
toegezegd".
OSS (ANP) - De stoffen die
Dyosinth bv in Oss uitstoot
zijn niet gevaarlijk voor het
personeel en de omwonenden.
Dat schrijft directeur ir. F. Vis
in een extra uitgave van het
personeelsblad Pharmakopij.
Het blad is ook in de omgeving
van het bedrijf verspreid.
In het blad erkent directeur
Vis dat Dyosinth stoffen als
tolueen, dichloormethaan en
dichloorethaan loost. „Die
stoffen zijn in de concentraties
waarin ze in de lucht voorko
men niet giftig en niet kanker
verwekkend", aldus Vis. Dyo
sinth bv is onderdeel van het
concern Akzo-Pharma. Het
bedrijf maakt pharmaceuti-
sche grondstoffen.
Onlangs zegden de provin
cie Noord-Brabant, de ge
meente Oss, de Arbeidsinspec
tie, waterschap de Maaskant
en de inspecteur voor de
volksgezondheid Dyosinth bv
de wacht aan. Een zegsman
van de provincie noemde het
bedrijf een van de grootste
vervuilers van Noord-Bra
bant.
Onder druk van de betref
fende overheden beloofde
Dyosinth een aantal maatre
gelen te zullen nemen om de
milieubelasting drastisch te
rug te brengen. Het bedrijf er
kende dat een inhaalpro
gramma nodig is voor wat be
treft de milieuvergunningen.
Directeur Vis zegt in de pu-
blikatie ook dat de bodem on
der het terrein is vervuild. Hij
wijst er op dat dit overal ge
beurt waar lange tijd chemi
sche processen plaatsvinden.
Bovendien heeft Dyosinth
door het oppompen van
grondwater ook vervuilingen
uit de wijde omgeving naar
zich toe getrokken, aldus de
directeur. Die vervuiling kan
echter door een aantal maat
regelen blijvend worden be
heerst. Een volledige sanering
is een illusie, aldus Vis.
Het merendeel van de stof
fen die door Dyosinth bv
wordt geloosd is eenvoudig af
breekbaar, aldus de publika-
tie. Dat geldt alleen niet voor
de gechloreerde koolwater
stoffen. Directeur Vis is het
niet eens met een proces- ver
baal dat is opgemaakt door het
waterschap nadat een zuive
ringsinstallatie in het onge
rede was geraakt. Volgens het
schap gebeurde dat als gevolg
van een lozing van Dyosinth.
Directeur Vis zegt dat het
schap daar geen bewijs voor
heeft. Hij ontkent ook dat zijn
bedrijf in het verleden af
wachtend is geweest met het
nemen van milieubescher-
mende maatregelen.
Van een onzer verslaggevers
LEUVEN ESSEN - De
correctionele rechtbank
in het Belgische Leuven
begint maandag 5 ja
nuari aan, wat gerust
een monsterproces mag
worden genoemd, tegen
de ABN en het Neder
landse, maar in Belgisch
Essen gevestigde confec-
tie-atelier Van Gils (ex
clusieve herenmode).
De ABN en Van Gils wor
den er in dit proces van be
schuldigd ruim negen mil
joen gulden overheidssubsi
die te hebben verduisterd.
Zowat de gehele directie en
staf van Van Gils en de bijna
voltallige Raad van Bestuur
van de ABN onder wie oud
minister H. Langman (minis
ter van Economische Zaken
in het kabinet Biesheuvel)
zijn gedagvaard. In totaal
moeten twintig personen
voor de rechter verschijnen,
onder wie verscheidene
Westbrabanders uit de be-
drijfstop van Van Gils.
De verwachting is dat het
proces in Leuven geruime
tijd zal duren. De Leuvense
rechtbank heeft er voorlopig-
twee dagen per week voor uit
getrokken. Hoeveel weken
het proces zal duren is nu nog
niet te voorzien.
Uit het feit dat het proces
zich afspeelt voor de correc
tionele rechtbank blijkt dat
het om een strafrechterlijke
zaak, dus dat de gedagvaarde
personen gestraft zullen
kunnen worden in het geval
de rechtbank hen schuldig
acht. In België is het tegelij
kertijd zo geregeld dat de
strafrechter ook beslist over
de hoogte van een eventuele
civiele schadevergoeding. In
het onderhavige geval zal de
rechter dus bepalen of en
hoeveel Van Gils en de ABN
terug moeten betalen aan de
Belgische staatskas, uiter
aard alleen in het geval ze
schuldig worden bevonden.
In feite is het proces dat
maandag aanvangt een ver
volg van een rechtzitting die
al op 17 oktober j.l. is begon
nen. Alleen werd het proces
toen op verzoek van de ver
dedigers onmiddellijk uitge
steld.
Het gaat bij dit alles om
een strafklacht die is inge
diend naar aanleiding van
het faillissement van de Bel
gische textielfabriek De De-
mer in Aarschot.
Langman .gedagvaard.
FOTOARCHIEF DE STEM
Volgens de aanklacht heb
ben Van Gils en de ABN deze
dochteronderneming van
Van Gils leeggezogen. Daar
bij zou ook overheidsgeld,
verstrekt door de Belgische
Staat, zijn verdwenen. Het
gaat om subsidie die via de
Nationale Maatschappij voor
de Herstructurering van de
Nationale Sectoren (NMNS,
vergelijkbaar met de Neder
landse Nehem) in De Demer
is gepompt ten einde deze
textielfabriek van een faillis
sement te behoeden.
Deze NMHNS treedt in het
proces op als civiele partij.
Dat wil zeggen dat zij geld
kan eisen als er een veroor
deling mocht volgen. Andere
civiele partijen zijn de cura
tor van De Demer, en twee
vakbonden, het ACV en het
ABW. Zij treden op namens
de 290 werknemers die door
het faillissement hun baan
kwijtraakten.
Het bedrijf De Demer
werd op 2 april 1984 failliet
verklaard; 290 mensen verlo
ren daarbij hun baan. In het
kader van reddingsacties zou
in de jaren 1982 en 1983 via de
NMNS en een nota van de
toenmalige minister van
Economische Zaken Eyskens,
inclusief de interesten, onge
veer 9,2 miljoen gulden in het
bedrijf gepompt zijn. Volgens
het gerechtelijk dossier stond
de Van Gils-dochter toen
voor ongeveer 41 miljoen gul
den in het krijt bij de ABN.
De Demer zou de steunbe
dragen toen niet aangewend
hebben voor het eigen be
drijf, maar de sommen over
gemaakt hebben naar Neder
land.
Volgens deskundigen
moet, zodra er grensover
schrijdend geldverkeer
plaatsvindt, een bank inge
schakeld worden, in dit geval
de ABN. Onbekend is of de
overgemaakte bedragen te
rechtgekomen zijn op de re
kening van Van Gils, die
grote vorderingen op de
dochter had, of aangewend
zijn ter sanering van de
schuld van De Demer bij de
ABN.
De hele zaak kwam aan
het rollen, nadat in het begin
van 1983 de juridische advi
seur van De Demer, Zeeger
van Hee uit Roosendaal, met
ruim 500.000 gulden ver
dween. Van Hee werd op 3
mei 1983 gearresteerd en ver
klaarde toen dat zich bij De
Demer onregelmatigheden
voordeden. Desondanks werd
daarna nog steun aan het be
drijf verleend. Van Hee werd
kort na zijn arrestatie vrijge
laten; hij overleed afgelopen
zomer op 61-jarige leeftijd
aan een hartstilstand.
Zowel de ABN als Van Gils
zeggen het proces met ver
trouwen tegemoet te zien.
Woordvoerder Benedictus
van Gils van Van Gils heeft
van meet af aan volgehouden
dat er sprake is van 'grote
misverstanden. „Dat zal ook
wel blijken aan de hand van
de getuigenissen van onaf
hankelijke deskundigen. Er
is geen denken aan dat wij de
overheid zouden hebben be
nadeeld", zei Van Gils op 11
oktober bij gelegenheid van
de eerste procesdag.
De ABN is uiterst terug
houdend in haar reacties.
„Geen commentaar zolang de
zaak onder de rechter is'
wordt gezegd. De ABN heeft
in Belgie enkele honderden
mensen in dienst. Er zijn
kantoren in Antwerpen,
Luik, Brussel en Kortrijk. Ir
Antwerpen is de bank vooral
actief in de diamantsector.
De huidige Belgische mi
nister van Economische Za
ken, Philippe Maystadt, ga
afgelopen zomer in het parle
ment echter toe dat er in de
zaak-De Demer is geknoeid
met overheidsgeld.
Behalve de verwachting
dat het lang zal duren mag
op voorhand ook al wel wor
den aangenomen dat het een
zeer technisch proces zal
worden. Het zal voor de
eisende partijen namelijk erg
ingewikkeld zijn om te be
wijzen dat de verstrekte sub
sidie op oneigenlijke wijze is
gebruikt. Het aantal finan
cieel experts dat als getuige
zal worden gehoord, is dan
ook erg groot.
VOOR DE tweede keer in korte
Ruud Lubbers zich ontpopt al
Beide keren slaagde Lubbers, ge
erin een autokraker uit te leverer
De voortvarendheid van de nr
het beleid waarvoor criminaliteit-
pleiten. Die stellen immers dat de
strijdlust aan de dag mogen lege
thing van hun eigen have, zonde
gaan spelen.
Wat dat betreft doet Lubbers
fhag worden verwacht: het goede
IN DE Afghaanse kwestie wordt
verd. Terwijl in het woeste hor
Sovjet-troepen en het Afghaan;
heidsstrijders, wordt gelijktijdig f
het andere gelanceerd.
Vooral Sovjet-leider Gorbatsjo'
de wereld te doen geloven dat
bloedvergieten in het 'broederlai
dere politieke leiders heeft hij re
de Sovjet-Unie binnen afzienbari
terugtrekken. Als bewijs van go
dels zes Russische regimenten n
Afgezet tegen de ruim honderc
zich nog steeds in Afghanistan
niet veel. Dat heeft Gorbatsjov ot
dat hij nu bezig is om het Afghaa
le pakken. Zijn eerste daad wa
een twijfelaar, te vervangen doo
De voornaamste opdracht van dt
!eggen met de moslim-strijders.
Een aanbod van Najibullah onr
tafel te gaan zitten had geen effe
ning te komen heeft de nieuwe t
nuari een staakt-het-vuren afge
want de alliamtie van de zeven
voorstel meteen van de hand gev\
Het is begrijpelijk dat de verz<
°P het voorstel van Najibullah h<
van het bestand zou betekenen
steund door de Russische troep
dat is het allerlaatste wat de moet
Toch valt niet te ontkennen d£
3ing is. De strijd in Afghanistan
Deld dat Gorbatsjov beter kan
hervorming in eigen land. Boven
behalen van een militaire totaalz
hoort. Het is echter hypocriet v£
vrede te prediken, terwijl intusser
Afghaanse platteland. Zo lang de
oe macht van het geweer de poli
te houden, is de oplossing van h
bieem nog heel ver weg.