AVRO
9E ZEEUW
Tevreden
blijft de
grootste
Wim Koole (IKON): TV is religie
'Capitool'
over
huisarrest
EPOUWELS
Elton John onder het mes
ZATERDAG 3 JANUAR11987
FTEN en
:N
n eigen stijl
EXCLUSIEVE
-iEKTIE
ing was
Ie jaren
DAN
DEREN"
ituums
Zondag definitief
laatste dag
Monet-expositie
Gevoelens
Oosterhouter
Ricardo in
'Soundmix'
gin.
c;
HILVERSUM (ANP) - In het
yOS-televisieprogramma Het
Capitool wordt zondag (Ned. 2,
12.00 uur) een discussie uitge
zonden over het voor Oude
jaarsnacht aan een aantal Ha
genaars opgelegde huisarrest.
Aan de discussie onder leiding
van Maartje van Weegen ne
men deel mr. B. Vermeulen,
officier van justitie in Den
Haag, A.C. 't Hart, hoogleraar
strafrecht in Leiden, mevrouw
L Prakken, advocaat in Am
sterdam en S. Faber, burge
meester van Hoogeveen.
EN-RESTAURANT
traat Terneuzen
14829
>OR
0 m'
een gezellig diner, in een
jrote parti/en wordt de zaak
lek gesloten Vraag vnjbli]-
legenheid
ILVERSUM (ANP) - De
AVRO blijft de grootste om-
■oep, zo blijkt uit de opgaven
'an de ledenbestanden van de
iven omroeporganisaties per
december 1986. Veronica
id weer de grootste stijging
het ledenbestand en ver-
irong de TROS van de tweede
ilaats. De KRO meldde het
ïoogste aantal leden in zijn
bestaan te hebben geregi-
itreerd.
De VPRO telt het minste
lantal leden en verkeert zelfs
n de gevarenzone waar het
>aat om behoud van de B-sta-
us. De EO heeft een wat rui
mere marge, maar moet het
voornamelijk hebben van de
zogenoemde tientjesleden. De
VARA meldt dat de sterke da
ling van het ledenbestand van
vrijwel tot staan is ge-
Dracht.
Hieronder volgen de leden-
lallen van de omroeporganisa-
ies (eigen opgave) met tussen
aalqes het bestand van het
aar daarvoor.
AVRO: 795.847 leden
787.227), waarvan 459.669
abonnees van de AVRO-bode,
178,204 Televizier-abonnees en
>7.974 tientjesleden.
Druids- en
heidskleding op maat
etaalbare prijs.
en gelegenheidsstoffen
op maat worden
srzande, Groenendijk 15
148-1465
©AGMIDDAG
©TEN
ktie
61, Terneuzen
150-12551
Veronica: 726.000 leden
650.000), waarvan 675.000
abonnees Veronicablad en
51.000 tientjesleden.
TROS: 723.056 (721.314),
waarvan 696.733 abonnees
TROSkompas en 26.323
tientjesleden.
KRO: 639.156 leden (632.870),
waarvan 295.709 abonnees
ïtudio, 340.964 abonnees Mi-
tro-gids en 2483 tientjesleden.
VARA: 513.290 leden
515.145), waarvan 462.681
lbonnees VARA-gids en 50.461
ientjesleden.
EO: 328.395 leden (326.561),
vaarvan ongeveer een derde
lbonnees EO-visie en twee
lerde tientjesleden. De EO kon
leen exacte uitsplitsing geven.
VPRO: 317.689 leden
18.689), waarvan 134.543
lbonnees VPRO-gids en
■82.887 tientjesleden. Van de
HCRV kon vrijdag geen op-
lave van het ledenbestand
"orden verkregen.
AMSTERDAM (ANP) - On
danks herhaalde verzoeken
van het publiek zal de Monet-
kntoons telling in het Van
Goghmuseum in Amsterdam
"iet worden verlengd. Zondag
4 januari wordt deze zeer druk
bezochte tentoonstelling van
Werken die de Franse schilder
Monet in Nederland heeft ge
blaakt definitief afgesloten.
De woordvoerder van het mu
seum heeft dat gisteren mee-
Sedeeld.
De expositie kan volgens
bem niet worden verlengd,
omdat de schilderijen afkom
stig zijn van zoveel verschil
lende mensen en instellingen
Bat het onbegonnen werk is
iedereen te benaderen en rege
lingen te treffen om de werken
langer in het Van Goghmu-
seum te laten hangen.
De expositie heeft als het
zondag wordt afgesloten rond
Be 200.000 belangstellenden ge-
kokken, waarmee volgens de
Woordvoerder het recordaan
tal bezoekers van de Grande
avade in het Stedelijk zou
Worden geëvenaard.
'Journaal is een eredienst,
de weerkaart is Gods
Door Jan Koesen
ALLE Televisie is
religie. Het Journaal
is een eredienst. De
presentatoren vor
men de nieuwe
priesterkaste. Via
het weerbericht kij
ken we samen met
God neer op Europa.
De helden van Dallas en
Dynasty zijn de erven van
de goden op de Olympus. De
kijkkast brengt het beang
stigende heelal tot handza
mere proporties in de huis
kamer.
Wim Koole, televisie-di
recteur van de IKON heeft
een boek geschreven 'Ons
dagelijks beield -over geloof
en televisie' (Ten Have/
Baarn). De titel is ontleend
aan de wellicht geruchtma
kendste TV-uitzending die
de Lage Landen heeft ge
schokt: 'Beeldreligie' (on
derdeel van het satirische
programma, 'Zo is het toe
vallig ook nog eens 'n keer'),
nu ruim twintig jaar gele
den. Een van de deelnemers
sprak voor een TV-antenne
een gebed uit: „In den be
ginne was het Beeld en het
Beeld was goed en het Beeld
is goed. Komt allen tot het
Beeld, die belast en beladen
zijt, want het Beeld zal u
rust geven".
De sketch eindigde met:
„Geef ons heden ons dage
lijks programma, wees met
ons oh Beeld, want wij we
ten niet wat wij zonder U
moeten doen". Het Neder
landse volk was razend.
Deelneemster Mies Bouw
man (toen nog links en bij de
VARA), niet zo lang daar
voor tot nationale heilige
verklaard door haar bedel-
marathon 'Open het Dorp'
maakte een smak die slechts
door die van Lucifer over
troffen werd. En het heilige
vuur van verontwaardiging
brandde alom.
Wim Koole, van huis uit
dominee, wijst in zijn boekje
ook over de aanbidding van
het Beeld, maar veel goed
moediger en gedokumen-
teerder. Bovendien ver
klaart hij zich een TV-opti-
mist, een minnaar van het
medium. „TV is gelijkwaar
dig maar totaal anders dan
de boekdrukkunst."
De IKON, door Wim Kan
eens geen zuil, maar een
stokje genoemd, maakt inte
gere televisie, en dat zal ook
een atheïst beamen. Zonder
de dominee uit te hangen,
snijdt de IKON de zaken des
levens aan. Er mag gelachen
worden daar aan de Borneo-
laan te Hilversum; er mag
zelfs gevreeën worden en
hoe en met wie is niet ge
wichtig; ook kinderen heb
ben wel eens om niet te zeg
gen: vaak, gelijk.
Interessant
Koole heeft de omslach
tige weg van 139 pagina's
genomen om aan zijn eigen
bazen, de Kerken, uit te leg
gen dat ze niet zo neer moe
ten kijken op televisie. „Ik
had behoefte om mijn op
drachtgevers, de Kerken, te
verduidelijken hoe groot het
belang van TV is. Ik wil ze
zeggen dat TV een zeer inte
ressant medium is en dat het
veel religieuze elementen
bevat Zelfs verstandige en
door mij zeer bewonderde
mensen zeggen dat TV het
analfabetisme in de hand
werkt. Maar TV heeft juist
een heel sterk religieuze uit
werking."
En Wim Koole licht zijn
stelling toe. „Neem de pre
sentatie van het Journaal.
Dat heeft een religieuze op
bouw, de gongslag, het be
gint altijd op hetzelfde mo
ment en er is een bemidde
laar: de presentator. De pa
rallellen zijn frappant. Het
Journaal is een huiskamer
medium dat vertrou
wenwekkend overkomt. Het
Journaal brengt orde in de
Chaos. En de figuur van de
presentator is daarbij de
contactpersoon tussen de
kijker, de gelovige dus, en de
grote wereld om hem heen.
Bemiddelaar is een typisch
Wim Koole: kerken uitleggen hoe belangrijk televisie is.
De weerkaart van het Journaal: 'zo kijkt God naar Europa'.
religieus woord.
De presentator bemiddelt
tussen de kijker en het grote
Heelal, het Kosmische ge
beuren, waar raketten wor
den afgeschoten, waar na
tuurrampen plaatsvinden,
waar mensen elkaar ver
moorden, waar conflicten
bestaan, rellen en orde
handhavers. En daar zit heel
huiselijk en rustig Joop van
Zijl of ernstig en bewogen
Noortje van Oostveen die
samenhang brengen. We
eindigen dan steevast met
het Weerbericht omdat we
dan naar Europa kijken zo
als we denken dat God naar
Europa kijkt.
„Ik zie hier allerlei reli
gieuze elementen in. TV
werkt met effecten ,het be
roert onze gevoelens, ook
onderhuids, het doet niet al
leen een beroep op ons ver
stand, maar ook op onze be
levingswereld. Een aardbe
ving en overstroming in Co
lumbia worden door de TV
verkleind en heel dicht bij
ons gebracht door de dood
van een kind in de modder.
Dat beeld zit op het netvlies
van de gehele wereldbevol
king, dat ene kind dat lijdt.
Er is veel meer gebeurd,
maar dèt beeld blijft. Het
grote wereldgebeuren wordt
hierdoor tot een intiem men
selijk gebeuren gemaakt. Je
ziet ook dat gebeurtenissen
sterk op het persoonlijke en
individuele zijn geconcen
treerd; TV gaat meer over
mensen dan abstracties. En
dit proces is net als religie
uiterst ordenend. Religie is
altijd ordenend. Het pro
beert de kleine mens in ver
binding met het grote geheel
te brengen. Het kosmische
wordt voorspelbaar ge
maakt door ons het lot van
de enkeling te tonen."
Wim Koole ontkent niet
dat veel religie theater is, op
handhaving van het vage
gericht, mystificerend.
Maar: „Dat kan een neve
neffect van godsdienst zijn,
maar kennis en wetenschap
kunnen evengoed mystifice
ren. Religie is eerder erva
ren dan begrijpen. Mensen
zijn vaak tot de conclusie
gekomen: godsdienst is
theater, onzin, er is geen
God, dat is de periode van de
Verlichting. We willen de
dingen beheersen met ons
verstand, redelijkheid en in
zicht. De halve wereld is
atheïstisch, een officiële af
wijzing van God. Maar toch
blijft de mens naar religie
zoeken. Hij zoekt eeuwig
heid, hij wil de grenzen van
het eigen gezichtsveld over
schrijden. En overal zie je
trouwens weer godsdienst
opduiken. In het oosten van
Europa wordt natuurlijk de
staat de religie, men gaat
weer huwelijken inzegenen,
kinderen laat men geloften
doen om zich te wijden aan
de grote utopie."
Bonanza
De oer-western Bonanza
is Genesis, zegt Koole. „Ja
wel. Bij Bonanza hebben we
het over het menselijke
drama dat over de gehele
wereld als ontspanning in de
vorm van een TV-spel
wordt gezien. Maar zelfs bij
deze serie die in eerste in
stantie als amusement is be
doeld, zie je ook allerlei my
thische verschijnselen een
rol spelen. Het ontspan
nende van Bonanza en ver-
geijkbare series is dat we
ons amuseren met een we
reld die niet meer bestaat,
maar die toch correspon
deert met diepe verlangens
in ons. Daar is iemand in die
nog weet hoe het moet, zoals
de paus voor zoveel mensen
een heilige figuur is gewor
den, omdat hij onzekerheden
weet op te lossen. En dat
verlangen is ook een reli
gieus verlangen. Kijk, er is
natuurlijk veel pseudo-reli-
gie bij. Je moet bij het woord
religie niet van mij denken
dat ik alles daarbij mooi
vind, het begrip wordt vaak
misbruikt."
Paus Pius de Twaalfde
vond, al voor de oorlog, dat
TV een uitvinding was ge
knipt voor christenen.
Koole: „Maar nu is de stem
ming bij de Kerken over TV
mineur. Een van de weinige
dingen waar het Vatikaan
en de Wereldraad van Ker
ken het oecumenisch over
eens zijn, is hun scepsis en
teleurstelling over televisie.
Maar zo'n man als Pius
heeft de TV teveel gezien als
een expansie van macht en
invloed. En dat wordt, dat
staat voor mij vast, door de
kijker heel sterk gerelati
veerd. Onderschat de kijker
niet, maar overschat zijn
kennis nooit.
De Kerk was aanvanke
lijk zo enthousiast, omdat
men naïef dacht dat TV een
prima doorgeefluik was
voor de boodschap. Maar zo
werkt dat niet. De mensen
kijken onafhankelijk. Huis
genoten zijn het vaak niet
met elkaar eens over de
kwaliteit van een program
ma, daar kunnen slaande
ruzies van komen. Dat wil
toch zeggen dat die mensen
niet platgewalst worden
door het medium. TV werkt
goed als communicatie, het
is geen koud kastje, het kan
iets met de mensen doen.
Maar de Paus mag niet zeg
gen hoe het moet, zo werkt
het medium niet."
Drama is voor Wim Koole
van oorsprong een religieus
begrip. Het verhaal is een
typerend joodse traditie.
Door de overlevering ver
geet men niet. „TV is we
relddrama geworden. In
'Dallas' komen de Kerken er
alleen aan te pas als er
iemand trouwt of sterft. En
dan hoor je iemand in de
verte iets bij een graf mom
pelen, de tekst krijg je niet
eens meer vertaald. Dus zeg
je, de godsdienst is dan wel
uit de wereld verdwenen.
Maar van de andere kant is
'Dallas' ook een belichaming
van de eeuwige strijd tussen
goed en kwaad; er is span
ning tussen generaties, tus
sen ouders en kinderen, je
hebt het Kain en Abel-con
flict, kortom: allerlei oermy-
then."
De voorzitters van de ver
schillende omroepen heb
ben ons verteld dat het een
belangrijk jaar gaat wor
den. Ze zijn allemaal hoop
vol gestemd. Veronica
wenst de collega's sterkte,
met enig leedvermaak,
want deze omroep blijkt de
meeste omroepbladen te
verkopen. De KRO is blij
want deze omroep is nog
nooit zo groot geweest. De
VARA is uit het diepe dal
en jubelt bescheiden. De
TROS beweert heel over
moedig dit jaar te begin
nen met commerciële tv.
Het gaat buitengwoond
goed in de omroepwereld,
zou je bijna denken. Als je
naar de programma's
kijkt, weet je wel beter. De
laatste weken bereikte de
kwaliteit een dieptepunt.
Omroepen klampen zich
vast aan samenavttingen
van oude successen: Toon
Hermans (AVRO), André
van Duin (TROS), Tom
Manders (VARA), Juliana
en Bernhard (TROS). Op 31
december moesten we het
doen met een tweederangs
conferencier.
De omroepen zelf zijn dik
tevreden. Ondanks allerlei
bedreigingen hebben ze
zich gewoon kunnen hand
haven. De STER gaat meer
geld binnen brengen via de
zwevende reclame, die we
vanaf 1 januari mogen be
wonderen, zeven minuten
maar liefst, halverwege de
avond. Omroepbazen be
weren met ingevallen
wangen dat ze vreselijk
hebben moeten bezuinigen
en dat de kijker daarvoor
begrip moet hebben. On
dertussen hebben ze ande
re, slimmere manieren ge
vonden om toch de nodige
centen binnen te krijgen.
Showprogramma's worden
nu gemaakt met gelden
van sponsors, die beloond
worden met het vermelden
van de firmanaam op de
aftiteling. 'Zeg 't maar', de
VARA-quiz met Karin
Bloemen, wordt niet door
Marcel van Dam betaald,
maar een reeks bedrijven,
die aan het eind keurig be
dankt worden. Deze vorm
van reclame is in Hilver
sum binnen de wet.
De kerstshow van Marco
Bakker werd mogelijk ge
maakt door een kaarsenfa
briek, die op de aftiteling
hartelijk wordt bedankt.
De TROS maakte van 'De
eerste de beste' een mooie
stukje commerciële tv. Er
kwamen zoveel merkna
men in beeld dat de ca
mera zelfs vergat de val
lende dominostenen in
beeld te brengen.
Waarom blijven omroep
voorzitters en politici zo
waarschuwen tegen com
merciële tv in Nederland?
We hebben al jaren com
merciële televisie. Via twee
kanalen worden de omroe
pen betaald, via de om-
roepgelden en via sponso
ring. Dat is zo'n gerieflijke
formule dat de 'publike-
somroepen' TROS, AVRO
en Veronica, die straks sa
men gaan werken op Ne
derland 2, wel roepen dat
ze grote avontuur van de
commercie best aandur
ven, maar ondertussen
lekker onder de Hilver-
sumse paraplu blijven zit
ten.
We hebben 't nog nooit zo
goed gehad.
P.S. Dit zijn mijn goede tv-
voornemens voor het ko
mende jaar: proberen ten
minste één keer te kijken
naar 'Dossier Verhulst' en
'Linda
Van een onzer verslaggevers
BREDA - Aan de vierde
Soundmix Show, die van
avond om 20.28 uur op Neder
land 1 wordt uitgezonden,
wordt onder meer deelgeno
men door Ricardo Armand
Polak uit Oosterhout en Lilian
Aerssens uit Koewacht. Uit de
zes kandidaten wordt een
winnaar gekozen door een ju
ry, bestaande uit Jacques
d'Ancona, Barrie Stevens, Ti
neke de Nooy en Hans Ver
meulen.
Ricardo Armand Polak
treedt op met 'Roof Garden'
van Al Jarreau en Lilian
Aerssens met 'The power of
love' van Jennifer Rush. De fi
nale vindt plaats op 7 februari.
Daarin zijn de zeven winnaars
Henny Huisman.
- foto archief de stem
van de voorronden te zien en
de kandidaat die door de pu
blieksjury is uitverkoren. De
presentatie wordt uiteraard
verzorgd door Henny Huis
man.
SYDNEY (AP) - De Britse pop-zanger Elton John zal volgende
week in een Australisch ziekenhuis worden geopereerd aan zijn
keel. In verband daarmee heeft hij al zijn concert-afspraken
voor 1987 afgezegd.
John's agent, Patti Mostyn, verklaarde dat de 39-jarige zan
ger al geruime tijd klaagt over keelproblemen. Hij heeft vier
specialisten bezocht, maar geen van hen kon een diagnose stel
len. De operatie zou dienen om de oorzaak van de problemen te
ontdekken. Berichten dat de zanger poliepen op zijn stembanden
zou hebben, wees Mostyn als speculatief van de hand. Zij ver
klaarde dat de naam van het ziekenhuis op verzoek van de zan
ger geheim wordt gehouden.
Elton John, hier met prinses Diana: Het is helemaal niet
goed met mijn keel, majesteit. - fotoap
