1987: jaar van de waarheid voor Lubbers-ll
Werkwijze van ombudsman Rang was omstredenl
Schaarste nijpend in Moskoi
Echtpaar
Sacharov
levert
16 jaar
strijd met
het gezag
Stadspost:
nauwelijks
hinder van
PTT-actie
BESTEM COM
Veilig
vuurwerk
bestaat
niet
KABINET HEEFT TE KAMPEN MET ZAND IN DE MACHINE
MEDE GEFRUSTREERD DOOR BEPERKTE FINANCIËLE ARMSLAG
Verdeeld
SER-advies
over het
minimumloon
Niet méér marU
ZATERDAG 20 DECEMBER 1986
ACHTERGROND
pagina
"...En dankzij dat
veel te korte lontje,
heb ik nu
eindelijk
een
hondje!'
ZATERDAG 20 DECEMB
T5
DE handel in illegaal
vuurwerk stijgt naar
een ongekend hoogte
punt. Met het in beslag
nemen van zevendui
zend kilo vuurwerk deze
week zegt het Korps
Controleurs Gevaarlijke
Stoffen dit jaar al 13.000
kilo illegaal vuurwerk te
hebben onderschept. Dat
is vele malen meer dan
in voorgaande j aren.
„Wij houden er rekening
mee dat desondanks nog niet
eens de helft van het illegale
vuurwerk in beslag kan wor
den genomen", zegt comman
dant W. A. Modderkolk van
het Korps. Omdat het om on
gekeurd vuurwerk gaat, dik
wijls zonder een duidelijke
gebruiksaanwijzing, is het
afsteken hiervan extra ge
vaarlijk. De grote partij van
zevenduizend kilo die deze
week in beslag werd geno
men, bestond bijvoorbeeld
geheel uit vuurpijlen met een
veel te krachtige kruitlading.
Het korps heeft bij de in
beslag genomen partijen ook
grote hoeveelheden vuur
werk aangetroffen dat met
ingang van dit jaar is verbo
den. Het gaat dan om vuur
werk dat een onvoorspelbare
weg aflegt, zoals voetzoekers,
gillende keukenmeiden en
luchthuiiers.
Ondanks de vele waar
schuwingen zijn de eerste
ernstige vuurwerk-ongeluk
ken dit jaar al gebeurd. Vol
gens Modderkolk zijn het
vaak jongens die gaan rom
melen met vuurwerk. Door
kruit uit een groot aantal
roijes te verzamelen in een
pijp kan een levensgevaar
lijk explosief ontstaan.
De gevolgen van een onge
luk met vuurwerk sleept een
slachtoffer dikwijls levens
lang met zich mee. „Zelfs een
betrekkelijk eenvoudig onge
luk, bijvoorbeeld een rotje
dat in je hand ontploft, kan al
verstrekkende gevolgen heb
ben", zegt F. F. van der Put
ten, directeur van de Neder
landse Brandwonden Stich
ting.
„Veilig vuurwerk bestaat
niet" is de titel van een nieuw
liedje dat Frizzle Sizzle en
Georgie Davis zingen voor de
Nederlandse Brandwonden
Stichting. Met de artiesten is
een videoclip gemaakt die re
gelmatig op de tv te zien is.
In twee jaar tijd is het
aantal letsels door vuurwerk
gedaald van ruim 1.600 tot
540, zo meldt de Stichting
Consument en Veiligheid, die
daarvan statistieken bij
houdt De stichting denkt dat
dit succes in belangrijke
mate te danken is aan de ad
vertentiecampagne die werd
(en nog wordt) gevoerd, met
slogans als 'En dankzij dat
veel te korte lontje heb ik nu
eindelijk een hondje' en
'Toen Joop me dat bosje
rotjes gaf, was ik in één klap
van m'n puistjes af'.
Voor kinderen zijn de ge
volgen van ernstige brand
wonden doorgaans erger dan
voor volwassenen. De huid
die zich vormt na genezing
van de brandwond, rekt niet
mee als het kind groter
wordt. Een meisje van vier
jaar liep ernstige brandwon
den op toen het sterretje (in
de volksmond ten onrechte
'koud vuur' genoemd) in haar
hand het nylon pyjamaatje
dat ze droeg in vlammen zet
te. Totdat ze volgroeid is, zal
het meisje twintig tot dertig
operaties moeten ondergaan.
De Nederlandse Brand
wonden Stichting moet het
zonder steun van de overheid
stellen. Van der Putten vindt
dat een onbegrijpelijke zaak.
„Preventie betekent een
enorme kostenbesparing in
de gezondheidszorg. Iemand
met een ernstige brandwond
kost de overheid 350.000 tot
een half miljoen gulden.
Drs. P. H. van der Veen,
audioloog en directeur van de
Koninklijke Ammanstich-
ting, wordt dagelijks gecon
fronteerd met mensen die de
meest uiteenlopende storin
gen aan hun gehoor hebben.
Het is volgens hem heel
moeilijk vast te stellen hoe
veel mensen een blijvende
beschadiging aan een oor op
lopen door knallend vuur
werk. Een exploderend rotje
dichtbij een oor is volgens
hem in ieder geval zeer ge
vaarlijk. De knal kan het ge
hoor blijvend beschadigen.
Scheuring van het trom
melvlies door een rotje of
donderbus komt volgens Van
der Veen hoogst zelden voor.
Het rotje moet dan met een
enorme klap dicht voor de
gehooringang ontploffen.
Blijvende doofheid aan het
getroffen oor is in ieder het
gevolg.
Het aantal oogletsels door
vuurwerk is de laatste jaren
sterk afgenomen, stelt dr. P.
P. H. Alkemade, secretaris
van het Oogheelkundig Ge
zelschap. „Bij de meeste on
gevallen gaat het om opper
vlakkig letsel doordat kruit-
deeltjes op het hoornvlies te
recht zijn gekomen. Medisch
is dat betrekkelijk eenvoudig
op te lossen". Slechts enkele
ongevallen met vuurwerk
zijn zo ernstig dat het ge
zichtsvermogen er blijvend
door wordt aangetast.
Ook R. van Zomeren,
woordvoerder van de Ver
eniging het Nederlandse
Blinden- en Slechtzienden
wezen, onderschrijft deze
conclusie. „Dikwijls wordt
door mensen die vuurwerk
afsteken vergeten dat blin
den en slechtzienden om zich
te verplaatsen sterk op hun
gehoor zijn aangewezen. In
november is het geknal van
rotjes al begonnen en de circa
honderdduizend visueel ge
handicapten ondervinden
daar met name in de grote
steden sterke hinder van".
Volgens Van Zomeren is het
tevens herhaalde malen
voorgekomen dat een blin-
dengeleidenhond zo van een
knal schrok dat het dier blij
vend ongeschikt werd voor
de geleidetaak.
(ANP)
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen-adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
«076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 1«01100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, «01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9,01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
24,20 per maand; 69,75 per kwartaal of 271,00 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje® 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Max de Bok
LUBBERS-II is amech
tig aan de Kerst-en
Nieuwjaarsvakantie be
gonnen. Afslanking,
herziening van het be
lastingstelsel, fraudebe
strijding en invulling
van de bezuinigingen tot
1990 stonden de laatste
week op het dagelijkse
menu, waarvan de mi
nisters met lange tanden
aten. Het etentje werd
bovendien verstoord
door ketelmuziek uit een
belendend perceel,
waarin de oppositie
woont en vergald door
burengerucht uit het
naastgelegen CDA-
pand.
Of het nu een toevallige
samenloop van omstandighe
den was of niet, opmerkelijk
was het wel dat oppositielei
der Wim Kok en CDA'er
Wim Mateman elkaar von
den in kritiek op het kabinet.
Kok stelde vast dat de poli
tieke agenda van het kabinet
zo wordt beheerst door ge
kibbel, dat het hoofddoel van
het beleid, terugdringing van
de werkloosheid, onvol
doende aandacht krijgt. „Wie
had kunnen vermoeden dat
Nijpels er zo ongeveer als
enige minister in geslaagd is
geen groot publiek rumoer te
veroorzaken", vroeg Kok zich
niet zonder enige overdrij
ving af.
Goed, dat is de oppositio
nele ketelmuziek. Al eerder
verwoord door Van Mierlo op
het congres van D66 op 1 no
vember. Die wees er toen op,
dat hoewel samenstelling,
beleidsinstelling en minister
president dezelfden zijn, het
kabinet Lubbers II in zijn
presentatie naar buiten nog
geen schaduw is van Lubbers
I. „Het lijkt of het kabinet
niet van zichzelf houdt, de le
den ervan geen zin in elkaar
hebben. Aan eenheid van be
leid, consistentie van beleid,
overtuigingskracht en poli
tiek gezag ontbreekt het", al
dus Van Mierlo.
Dergelijke kritiek krijgt
meer gewicht als ze komt uit
de mond van een lid van de
grootste regeringsfractie.
Ook Mateman stelde vast dat
het kabinet Lubbers II „dui
delijk minder functioneert"
dan het eerste en „nog steeds
niet goed op gang is geko
men". En ook dat „iets van de
inspiratie dje het eerste kabi
net had, op dit ogenblik ont
breekt. Het lijkt er wel op dat
we van het ene incident als
het ware voortwandelen
naar het volgende. En dat
wijst dan toch op een gebrek
kige samenhang, denk ik".
Twee dagen later viel frac
tieleider De Vries Mateman
zachtkens bij. Maar volgens
hem zeggen de incidenten
niets over gebrek aan samen
hang in het beleid. „Niets aan
de hand als het gaat om de
hoofdlijnen van het beleid.
Wel wat aan de hand als het
gaat om incidenten, want die
zijn niet goed voor het beeld
dat een kabinet in het land
heeft. En dat leidt er dan toe,
dat ten onrechte de indruk
onstaat bij heel veel mensen
dat het tweede kabinet Lub
bers niet is wat wij ervan
verwacht hadden. Dat vind
ik natuurlijk erg jammer."
De Vries heeft wel een
beetje gelijk. Het kabinet ligt
vast op koers als we kijken
naar het beleid, zoals dat in
regeerakkoord en Miljoenen
nota is neergelegd. De bezui
nigingen die in de visie van
het kabinet noodzakelijk
zijn, hebben de goedkeuring
van de Kamer gekregen.
Weliswaar werd er ditmaal,
ook door de regeringsfrac
ties, meer stampij gemaakt
rond diverse bezuinigingen
(onderwijs, sociaal-cultureel
werk), maar aan het eindre
sultaat in guldens veran
derde niets.
Toch hebben diegenen die
zeggen dat het kabinet een
minder zekere indruk maakt
dan Lubbers I ook gelijk. Ze
ker, ook het vorige kabinet
kende incidenten, maar min
der talrijk en spectaculair en
bovendien meer in de tijd ge
spreid.
Uit de eerste vijf maanden
van dit kabinet herinneren
we ons incidenten als de bot
sing Ruding-De Vries over
werkloosheidsbestrijding of
financieringstekort, de sug
gesties van Van Dijk over
'luie' ambtenaren, de botsing
van Van Dijk met de ambte
narenbonden over de ar
beidsvoorwaarden (en de
vernietigende uitspraak over
het beleid van de minister
door de commissie-Albeda),
Van den Broek en de Eras
musprijs, De Korte en het
mogelijke bezoek van de ko
ningin aan Japan (en de on
gekende wijze waarop Lub
bers zijn vice-premier liet
vallen), het door De Vries via
een conflict met Lubbers af
gedwongen aftreden van
staatssecretaris Brokx.
Premier Lubbers zelf tilt
overigens niet zwaar aan
deze beeldvorming van zijn
kabinet. In de CDA-krant
van deze week zegt hij: „Ik
denk dat de oorzaak voor een
deel ligt in het stralenkrans-
je, dat door de verkiezings
uitslag van het CDA in mei
het kabinet werd opgezet. In
derdaad, het kabinet werd
bij wijze van spreken een
Mateman (CDA): kabinet
heeft gebrekkige samen
hang.
- foto de stem/johan van gurp
beetje heilig verklaard. Het
verwachtigspatroon werd:
het is een geoliede machine,
daar kan niets mee fout
gaan".
Zoekend naar een verkla
ring voor het feit, dat er nu
en dan toch wat zand in de
machine komt, duidt Lub
bers op de „meer zelfstandige
positie" van de CDA-fractie
tegenover het kabinet („be
grijpelijk en voorspelbaar"
en „Ik heb liever wat bewe
ging dan doodse stilte"). Ook
noemt hij „het probleem dat
de WD soms heeft met het
uitdragen van wat heet het
politiek profiel". Daarnaast
heeft Lubbers een interes
sante kijk op de rol van de
grootste oppositiepartij en
haar leider Wim Kok.
Terugkijkend op de positie
van het kabinet-Van Agt I
komt Lubbers tot deze con
clusie: was er een veel
fellere oppositie toen van
Den Uyl, waardoor de een
heid binnen het kabinet ex
tra werd versterkt, dan van
Kok nu. Als Kok zich zo zou
opstellen als Den Uyl toen
zou het kabinet daardoor
waarschijnlijk nog aan ho
mogeniteit winnen".
Een politiek zeer handige
omschrijving van het di
lemma waar Kok en de zij
nen voor staan!
Maar laten we, aan de
vooravond van wat door ka
binet en regeringsfracties
consequent „het uiterst moei
lijke jaar 1987" wordt ge
noemd, de blik blijven rich
ten op het kabinet zelf. Wel
iswaar heeft het kabinet in
zijn laatste vergadering een
aantal, voor de voortgang
van het beleid vérgaande, be
sluiten genomen, maar dat
garandeert nog geen walk
over.
Bezuinigen wordt steeds
moeilijker nu de grenzen van
wat maatschappelijk nog
aanvaardbaar is in zicht ko
men, zo niet reeds overschre
den zijn. Inkomensmatiging
is weinig populair nu het idee
van arbeidstijdverkorting
steeds minder aanslaat en
korter werken niet langer
betaald kan worden uit prijs
compensatie omdat de prij
zen niet of nauwelijks stij
gen. Het is nu al te merken,
dat de coalitie van CDA en
WD haarscheuren vertoont
als het gaat over de vraag:
werk of inkomen.
Dan is er de kwestie van de
door de WD aan de kiezers
beloofde belastingverlaging,
waarover het regeerakkoord
slechts in dubbelzinnige be
woordingen spreekt. Ruding
heeft al laten weten dat er tot
1990 geen ruimte is om die
WD-belofte in te lossen. Het
„onverminderd enthousias
me" waarmee Ruding minis.)
ter van financiën blijft nul
het IMF hem geen geen e
kele reis Washington he<
gegund, kan op dit punt l,
spanningen in de coalitie lei.'j
den.
De reeks moeilijke punte,
die stuk voor stuk struife'1
blokken kunnen worden, óf
daarmee nog niet uitgeput
Euthanasie-wetgeving,
afslanking van het oveJ
heidsapparaat in combitiat;(
met de arbeidsvoorwaa
van ambtenaren in 1978,
wet gelijke behandeling, jj
positie van de minima en nietl
te vergeten het terugdringtj
van de werkloosheid, ze ho-1
ren in de reeks thuis.
En bij dat alles komt r
dat de spanningen in de eer-'|
ste maanden van het nieuwi
jaar behoorlijk kunnen t
pen, omdat ook de regeringd
partijen behoefte zullen heb.|
ben aan scherpere profit.:
ring met het oog op de
tenverkiezingen van ij|
maart. Statenverkiezing,
die ditmaal sterker dan voorj
heen betekenis hebben voo
de landelijke politiek, om
ze direct van invloed zijn op
de nieuwe samenstelling vaj
de Eerste Kamer. Zelfs t||
zullen ze waarschijnlijk niet|
leiden tot een linkse
derheid in de Senaat - daar-|
voor zou een politieke aar
verschuiving nodig zijn-d;
nog zijn ze interessant voo:
de afbakening tussen
tijen in het politieke krach
tenveld. Met name voor i
verhouding CDA-WD, om-I
dat de kans niet gering lijst
dat de WD nog verder weg
zakt.
Het uiterst moeilijke ja;
1987 wordt voor Lubbers i
de zijnen het jaar van
waarheid. Daar kan iedere
een kerstborrel en een e
j aars-oliebol op innemen.
Door Pieter Eggen
DEN HAAG - Lang niet ieder
een in ambtelijk en politiek
Den Haag zal het een groot
verlies vinden dat prof. dr. Ja
cob Rang vanaf 1 april van het
komende jaar niet langer meer
de Nationale Ombudsman is.
Rang heeft kamervoorzitter
Dolman deze week schriftelijk
op de hoogte gebracht van zijn
vast voornemen op 1 april met
werken op te houden.
Rang mag niet langer van zijn
doktoren dit stellig zenuwen- en
energieverslindende werk doen.
Rang zelf had er - blijkens zijn brief
aan Dolman - trouwens niet al te
veel lol meer in. Een nieuwe ambts
termijn van zes jaar - ingaande per
1988 - zag de ombudsman niet zitten.
Rang had nog vrij onlangs een
fikse ruzie met zijn ambtelijke baas,
minister Van Dijk (Binnenlandse
Zaken). Rang had in zijn jaarverslag
om een fikse uitbreiding van zijn
staf gevraagd. De 50 mensen die mo
menteel klachten verzamelen, uit
zoeken en afwerken komen letterlijk
handen te kort. Van Dijk, die bijna
nergens geld voor heeft, wilde ook de
ombudsman niet te veel tegemoet
komen. Van de gevraagde uitbrei
ding van de financiële middelen van
7 miljoen werd 5 miljoen toege
wezen. Maar een uitbreiding van het
personeel ging niet door. Eerst moet
een onderzoek zijn afgerond naar de
manier waarop de ombudsman
werkt.
Rang, die grote woorden nooit
schuwt als zijn bureau in het geding
was, reageerde furieus, zoals hij bij
de presentatie van het laatste jaar
verslag nogal verbitterd was over de
rijksoverheid die hem - de contro
leur van overheidsambtenaren - fi
nancieel kort hield.
De frustratie van beperkte arm
slag en een sterke groei van het aan
tal klachten is er al sinds 1982, het
jaar dat de ombudsman begon.
Rang voerde de wassende stroom
klachten aan als beste argument
voor uitbreiding. Die kreeg hij aan
vankelijk. De omslag kwam evenwel
in 1985, toen de kritiek op de werk
wijze van het bureau van de om
budsman de klaagzang van Rang
begon te overstemmen.
Er werden veel te weinig klachten
afgewerkt. Van de vele duizenden
klachten per jaar werden slechts en
kele honderden afgewerkt. Rang
Verdedigde zich door te stellen dat de
ambtelijke diensten te traag waren
met hun medewerking aan onder
zoek naar de juistheid van een
klacht.
Maar zowel medewerkers van
Rang als ambtenaren van de depar
tementen spuiden regelmatig het
verwijt dat Rang zich werkelijk met
alle dossiers persoonlijk bemoeide.
Geen zaak werd afgewerkt zonder
Rang
.furieus.
- foto archief de stem
dat Rang er een hand in had - en dat
vaak tot ergernis van zijn eigen per
soneel.
Die als bemoeizucht omschreven
interesse voor de klachten, heeft vol
gens ingewijden twee achtergron
den. De ene is dat Rang er voor wilde
zorgen dat gelijke klachten eenj
lijke behandeling kregen. Hij lef
een welhaast wetenschappelijk
nauwkeurigheid aan de dag omd
te bereiken. De tweede achterg
is dat Rang het vermogen niet t
te delegeren, zaken dus aan ander
over te laten. Mensen die met hemïl
maken hebben gehad beschrijref
hem als zeer ij del en lastig. Eeneifj
cient werker zou hij niet gewee
zijn.
Juist naar de efficiëncy van 1
bureau van de Nationale Ombui-I
man loopt momenteel een onder;
Doel daarvan is om te bereiken d
er meer klachten worden afged
zonder dat het bureau telkens i
uitbreiden.
Het is niet verwonderlijk datti
de brief van Rang woensdag naj
buiten kwam, waarin hij zijn on:J
slag vraagt, een van de eerste i
ties was, dat er wel méér achter»
ziekte van Rang zou zitten. Datlaitj
ste werd gisteren stellig ontkent
NOBELPRIJSWIN
NAAR Andrei D. Sacha
rov en zijn echtgenote
Jelena Bonner, die giste
ren toestemming kregen
zich weer in Moskou te
vestigen, staan al ruim
zestien jaar in het we
reldnieuws. In 1970 na
men zij deel aan de op
richting van een niet-of-
ficiële commissie voor
de rechten van de mens
in de Sovjet-Unie.
In 1973 wordt Sacharov
voor het eerst officieel ge
waarschuwd dat zijn activi
teiten, in het bijzonder de
talloze verklaringen aan
westerse journalisten, door
het westen worden gebruikt
voor een lastercampagne te
gen de Sovjet-Unie.
In 1975 wordt Sacharov de
Nobelprijs voor de Vrede toe
gekend. Na jaren van moei
lijkheden met de Sovjet
autoriteiten wordt de na
tuurkundige in januari 1980
verbannen naar Gorki, waar
hij onder permanente bewa
king van de KGB staat. Di
recte aanleiding voor de ver
banning waren zijn kritische
uitlatingen over de Russische
inmenging in Afghanistan.
In de jaren 1980-1984 pen
delt Jelena Bonner tussen
Gorki en Moskou (een af
stand van 800 kilometer) voor
boodschappen. Ook ontmoet
ze westerse diplomaten en
journalisten, die ze o.a. van
Sacharovs en haar eigen
Het echtpaar Sacharov in november 1985, na Sacharovs
laatste hongerstaking. - foto archief de stem
slechte gezondheidstoestand
op de hoogte houdt
In november 1981 beginnen
Sacharov en Bonner een hon
gerstaking voor een uitreis
visum voor Liza Alexejeva,
de echtgenote van Bonners
zoon Semjonov. Het visum
wordt toegekend nadat de
Sacharovs in het ziekenhuis
zijn opgenomen voor kunst
matige voeding.
1983: Tass meldt dat Sa
charov nooit toestemming zal
krijgen om te emigreren, om
dat hij staatsgeheimen kent.
Sacharov wordt wel de "va
der van de Russische kern
bom' genoemd.
Mei 1984: Sacharov kondigt
een hongerstaking aan om
een uitreisvisum voor zijn
vrouw te krijgen. Jelena
Bonner moet, evenals in 1975,
1977 en 1979, in het westen
een medische behandeling
ondergaan. Hij wordt opge
nomen en kunstmatig ge
voed.
Mevrouw Bonner mag
Gorki niet uit en ze wordt be
schuldigd van anti-Sovjet
laster, nadat de officiële pers
heeft gemeld dat zij samen
zweert met de Amerikaanse
ambassade om daar, gedu
rende Sacharovs hongersta
king, te verblijven. Ook zou
zij eerdere reizen hebben
aangewend om anti-reclame
voor de Sovjet-Unie te ma
ken.
Augustus 1984: Mevrouw
Bonner wordt veroordeeld
tot vijf jaar ballingschap in
Gorki.
April 1985: Sacharov gaat
opnieuw in hongerstaking en
wordt kunstmatig gevoed.
Mevrouw Bonner vraagt om
herziening van haar veroor
deling, omdat zij een oud
strijdster uit de Tweede We
reldoorlog is en gratie zou
kunnen krijgen in verband
met de viering van het feit
dat de oorlog veertig geleden
werd beëindigd.
December 1985: Mevrouw
Bonner krijgt een visum en
vertrekt naar de Verenigde
Staten voor medische behan
deling en familiebezoek. Zij
schrijft daar in korte tijd
haar boek 'Samen alleen',
over haar leven met Sacha
rov in Gorki. In juni 1986
keert zij terug naar Gorki.
In oktober 1986 verschijnt
Bonners boek in de westerse
wereld. Ook de memoires
van Sacharov zelf worden
gereed gemaakt voor publi
catie. (AP)
Door Martin Walker
MOSKOU Er is een
klein cafeetje aan de Su-
vorov Boulevard, waar
ze de lekkerste bitter
koekjes hebben. Giste
ren liep ik daar binnen
om een kopje koffie te
drinken met een paar
van die overheerlijke
koekjes erbij.
„Geen koffie, kameraad.
Het is defitzitny". Dit is het
algemene Russische woord
voor schaarste of tekort van
het een of ander. Het ser-
veerstertje zei toen „we heb
ben wel warme chocolade
melk". Ik was hoogst ver
baasd, want warme chocola
is normaal zó defitzitny dat
ik het hier zelfs nog nooit had
gezien. Dus nam ik maar
chocolademelk bij mijn bit
terkoekjes en betaalde hier
voor 1,50. Ik liep daarna
naar één van de hoge leun-
tafels om van mijn versnape
ring te genieten. Ik knikte
eens vriendelijk naar de
droefgeestige Rus met astra
kan muts, die somber in z'n
chocola zat te roeren.
„Het is de schuld van de
economie", zei hij. „Ze heb
ben de koffie-orders voor
Brazilië ingetrokken, omdat
ze dachten dat ze genoeg kof
fie uit Nicaragua zouden
krijgen. Dan zouden ze niet
met harde valuta hoeven te
betalen".
Ik knikte nog maar eens.
Vandaag de dag hebben de
Russen het over Nasha als ze
Nicaragua bedoelen of over
„ons en wij", net als bij Cuba,
Ethiopië en Vietnam en de
rest van de verafgelegen ge
bieden die tot het Sovjet-im
perium behoren.
„Maar Nicaragua zit zelf
ook in de problemen", ver
volgde de Rus, „zij verkopen
hun koffie liever tegen bui
tenlandse valuta. En van
daag de dag wordt er natuur
lij k ook heel weinig koffie
geproduceerd".
„Hoezo dat"? informeerde
ik.
„Tja, dat komt door het so
cialisme", antwoordde hij,
„Nicaragua is nu een socia
listisch land en dus is er min
der koffie. Daarom zeg ik:
het is de schuld van de econo
mie".
De voortdurende voedsel
tekorten en de daaruit voort
vloeiende lange rijen wach
tenden in de winkels, vormen
het hoofdbestanddeel van de
meeste conversaties. Deze
maand wordt er voorname
lijk gemopperd over thee. De
Indiase thee, waar de Russen
zo dol op zijn, is op. De Sov
jet-thee uit Georgië is volop
te verkrijgen, maar deze is
niet te drinken.
„Wij hebben hen Gorbats-
jov gestuurd - dan kunnen ze
ons toch ten minste wat thee
geven" luidde het commen
taar van een oud vrouwtje,
dat in de rij stond om een
winkel binnen te komen. „Hij
ging alleen maar naar Delhi
om daar zelf een behoorlijke
kop thee te drinken - hij
drinkt immers geen vodka",
schimpte een ander.
Afgelopen week begon
mijn vrouw Julia met de
kerstvoorbereidingen, zoals
het bakken van de traditio
nele Christmaspudding. Ze
had boter nodig, dus richtte
ze haar schreden naar de
winkel. Ze baande zich een
weg door de drukte en ging
in de rij voor de kassa staan
om te betalen voor twee kilo
boter. Vervolgens liep ze met
het kassabonnetje naar de rij
voor de zuivelafdeling om
haar portie boter in ont
vangst te nemen. „Niet meer
dan een halve kilo per klant",
snauwde het winkelmeisje
met de beleefdheid, die zo ka
rakteristiek is voor het be
dienend personeel in staats
winkels.
„Maak je maar geen zor
gen, hoor" werd ze
fluisterd door de i
vrouwen in de rij,
eventjes wacht.Drieyïj
hen vroegen bij hun
ling van kaas en margar
ook een pondje boter enil
ven dat direct door aanJs-l
Degenen die in de rij
vodka staan zijn echter n
zo vriendelijk en
zelfs ronduit aggressief®!
den. Het kwam geregeld ï-J
dat woedende klanten r
keiruiten insloegen en
ren forceerden, omdat t
winkelpersoneel bews
dat ze door de voorn
vodka heen waren. Er s
om die reden nu po®!
agenten voor de drantoj
kels. Dat betekent nogr_
het einde van de grappe'-J
dens het wachten.
„Wat is ook al weer
verschil tussen een ato
bom en een neutronenW|
vraagt Igor.
„Nou, als er hier
atoombom valt, zijn
niet meer en de vodka tof
winkel ook niet", antwoo
Oleg, „En als ze nu een»
tronenbom laten vallen,
wij er niet meer, maar
vodka wèl".
„Precies", zegt Igor,
wat voor bom heeft Gonfj
jov dan gebruikt, waai
wij er nog wel zijn,
vodka niet meer"?
Dan heb je nog die
over Igor die na drie j
wachten in de rij voor
drankwinkel uitbarst:
ben ik het zat! Ik ga die j j
batsjov voor z'n hoofd s"
ten". Zwaaiend met een"
legerpistool rent hij
Drie uur later is hij ween
rug en kijkt ietwat befflfL
meld. „Is het niet gelukt
formeert Oleg. Igor s®T
zijn hoofd: „Nee, de rij jl
het Kremlin om Gorba»'|
overhoop te schieten was
langer dan de rij hier".
COPYRIGHT THE GW
DIAN/DE:
jjAAKLEM (ANP) - De stads
postdiensten ondervinden
geen hinder van de kortings-
jCtie van de PTT waarbij
kerst- en nieuwjaarskaarten
binnen het streekpostgebied
van de afzender tegen korting
verzonden kunnen worden.
Dit zegt voorzitter K. Blok
ker van Netpost, het samen
werkingsverband van stads-
postdiensten in Nederland.
Om voor het speciale PTT-
tarief van 33 cent in aanmer
king te komen moeten mini
maal 25 kaarten tegelijk wor
den gestuurd. De kaarten -
met of zonder open envelop -
moet eerst normaal worden
gefrankeerd, waarna de af
zender met een ingevuld for
mulier het tariefsverschil bij
het loket moet incasseren.
Volgens Blokker is het sys
teem te ingewikkeld en leidt
het bij veel mensen tot mis
verstanden, met name bij de
vraag wat nu precies het eigen
streekpostgebied is. „Veel
mensen in mijn eigen stads-
postgebied denken bij voor
beeld dat Heemstede onder
Haarlem valt. Als ze dan met
hun 25 kaarten voor Heem
stede en Haarlem bij het PTT-
loket verschijnen, krijgen ze
nul op het rekest".
Blokker zegt dat de stads
postdiensten een aanmerkelijk
hogere omzet hebben dan vo
rig jaar.
DEN HAAG (ANP) - De verte
genwoordigers van werkge
vers en werknemers in de So
ciaal Economische Raad (SER)
hebben vrijdag geen duim
breed toegegeven waar het
gaat om een eventuele verho
ging van het minimumloon.
De SER zal daarom een sterk
verdeeld advies aan het kabi
net sturen.
De werkgevers, gesteund
door bijna alle Kroonleden,
willen niet van een verhoging
van het minimumloon weten.
Zij vinden dat al te hoog en
herhalen hun pleidooi voor
een verlaging ervan met 15 tot
20 procent.
De werknemersvertegen
woordigers daarentegen wil
len, gesteund door twee
Kroonleden, een bijzondere
verhoging van het minimum
loon door verhoging van de
vakantietoeslag met een half
procent tot de in de cao's ge
bruikelijke 8 procent. Zij wij
zen er op dat het minimum
loon de afgelopen jaren al met
ruim 13 procent is achterge
bleven op de gebruikelijke lo
nen. Een deel van de werkne
mers, CNV en FNV, stellen bo
vendien dat de komende jaren
de inkomenspositie van de
laagst betaalden extra aan
dacht moet krijgen, bij voor
beeld in de sfeer van belastin
gen of de kinderbijslag.
Triton van de baan
DE VORMING van het
nieuwe overslagbedrijf Triton
m de stukgoedsector van de
Rotterdamse haven door de
fusie per 1 januari van de stu
wadoors Seaport, Multi-Ter
minals en Müller-Thomsen, is
goed als zeker van de baan.
Dat hebben de eigenaren van
deze bedrijven gisteren beves-
ugd bij monde van E. Bron-
gersma, lid van de raad van
bestuur van Furness.
h? socia|isme naar Russische snit
eden Het kent alleen de gesociali
l f1p®'er gezegd: als iedereen binne
oterham heeft en gelijke kansen m
e'praten over individuele vrijheid ei
_jJr® drang naar individuele vrijheid,
sche optiek een klinkend bewijs vc
Wee," Deze °Pvatling heeft een op
v over mensenrechten bijna onn
fa-verantwoordelijk dat overleg c
amde Helsinki-akkoorden telkens
ar waar de ideologie onverzoenlij
ang ook - soms sterker dan de lee
oPneLCynisme waarnr|ee Moskou nu
Ruei de Nobelprijswinnaar voor
GnrD* meest bekende politieke dt
Ki verlaten en met zijn vrouw t«
aaarvan een treffende uiting.
Iinna? aiPvs vijlating, op zichzelf
vor=r!l waarschijnlijk niets te ma
ScZ??,rin0' die onder Michaïl Gorbi
éerQt waaien en kan zeker nie
soriar symPtoom van een menselijk
S'aj'sme. Het besluit om aan het e
dui ir dissident een einde te makei
Wp*to !iek opportunisme. Het ge
to**) kritiek pareren na de dood
vanrJ 0 Hi' overleed een paar vi
Wil dniHSi^an Tsiis,opol. Eén Martsj
duidelijk niet méér martelaren.