ibeurt
self
IET TIEN MENSEN IN VASTE DIENST
Ghent, een Vlaams
boerendorp in Amerika
1
gelijk
s mo
ZLM-voorzitter officier
in orde Oranje Nassau
Weer 24 uur tennis
in Bergen op Zoom
Ruim 3 ton minder
voor instellingen
"Het werk gaat door
zonder vertragingen'
Cross op
camping
De Heide
AGIN A ZEELANn
VAN ZEELAND
N
'SCHORRE:
Reisjes
TWAALF FAMILIES VORMDEN VLAAMSE KOLONIE
Kolonisten
Katholieke kerk
Zeeuws-Vlamingen
Gazette
Boerderijen
GEVOLG RIJKSKORTING
RIJKSWATERSTAAT NA BRAND:
IIMSPAG 9 DECEMBER 1986
T20 PAGINA ZEELAND 4-
1 V
ud klooster in
luis wordt hotel
nctioneren van de raad'.
- FOTO WIM KOOIJMAN
Binnen de begroting van
et SKW (Sociaal Kultureel
Verk) valt, ook nadat de
ortingen (110.000 gulden)
ijn doorgevoerd, best nog
vel wat te doen volgens
'latschorre. „Ze moeten, net
oals een gemeente dat doet
ie mogelijkheden goed be-
cijken." Hij vindt dat de ge
meente de zwarte Piet word!
toegespeeld: „De korting
vordt nu in onze schoenen
geschoven, maar komt uit
lindelij k van WVC. Wi
lebben een uitvoerende
aak. Overigens hebben wij
altijd gezegd dat wij de kor
ting zullen bijstellen als
lager zou uitvallen dan die
63 procent waarvan op dit
moment sprake is." Hij ver
wacht dat het definitieve
percentage volgende week,
15 december, bekend zal zijl-
Belastingverhoging,
plaats van doorsluizen van ir Gent om een slaapplaats
de korting, is door het col- vinden", aldus mevrouw J.
ege niet overwogen. „De po- rkemeijer. Ze wijst er op
ook in de Kanaalzone
1 geen goedkopere hotels
1 Tot slot zegt haar man
er jaarlijks zo'n drie a vier
loei) dagtoeristen Sluis be
ken. „Van die groep zullen
te een paar wat langer in
Bwillen blijven".
pjn een onzer verslaggevers
giS - Het voormalige
ooster aan de St. An-
straat te Sluis wordt
middenklas-hotel.
nieuwe beheerders,
familie Reinkemeijer
Cadzand, hoopt me
imaart het te openen.
Inclusief de beheerders
len er straks tien perso-
i in vaste dienst zijn.
let is niet de eerste maal
er plannen zijn om het ge
in-te veranderen in een ho-
Enkele jaren terug lan-
rde een Duitse projectont-
ielaar een idee om het te
anderen in een hotel dat
voornamelijk zou richten
landgenoten van hem. Dat
ii strandde echter in een
eg stadium. Twee jaar ge
in kocht een Belgische be-
gingsgroep het pand. Ver
meldde een horeca-
ïoitant uit Brouwershaven
i Hij wilde het gebouw
ideren in een hotel dat
vooral zou richten op
met een krappe beurs.
tgezien hij het benodigde
d niet bij elkaar kreeg be-
lot de beleggingsgroep de
(bouw zelf ter hand te ne-
r en de exploitant te be-
ïken.
lorte tijd geleden heeft de
iep de familie Reinkemeijer
aderd met het verzoek het
>1 te runnen. De familie
ft reeds enkele horeca-ge-
inheden in de streek be
rd.
lomenteel is een aannemer
oude klooster grondig aan
verbouwen. Er komt een
misbaan bij het hotel, als
(ie een sauna en een restau-
it Het krijgt ook de be-
likking over tearoom en
schillende vergaderzalen.
24 kamers tellende hotel
i straks maximaal plaats
den aan 45 gasten die wil-
overnachten. Voor een
applaats zal een gast rond
vijftig gulden moeten neer-
en, Er is ook voldoende
mte voor partijen en con-
ssen.
fanneer het klaar is, heeft
is eindelijk een extra hotel.
vestingstadje heeft mo
tel bijna geen overnach-
Ssgelegenheden. Om die re-
juicht het gemeentebe-
tr de plannen van de be
roep dan ook van
te toe
familie heeft een groot
trouwen in het succes van
hotel. „Tijdens het zomer
en moeten toeristen soms
.itiek schreeuwt: de belas;
tingdruk is erg hoog. En
is ook zo. Gezien die drffl
hebben we dus niet over be
lastingdruk gesproken", ze?
Platschorre. En hij rekent
voor dat de korting, ver
deeld over de negenduizend
Sasse inwoners, voor een ge
zin van drie personen
gauw zo'n zesendertig
den per jaar zou betekenen
Volgens Platschorre wot
den er met betrekking tot®
korting op het SKW zake»
bijgehaald die er niet bijho
ren. „Neem nu het bejaar
den werk. Het is mijn erw
ring vanuit het gecoor®
neerd bejaarden werk da
bejaarden het liefst n™
eigen boontjes doppen. j*
zijn maar in één ding êf'
teresseerd: reisjes make»
En dat is hier ook het gev®
Bovendien is er bij de 1®
Bejaardenbond ook elkedai
wel wat te doen."
'TptOAM, 8 dec. - Con-
Pbe-aardappelen, los verla
at bedrijf, in gulden per 100
btw: Klei-aardappelen:
,e o-50mm 8,00-8,50. Bintje
mm 13,00-14,00. Bintje 50mm
®arte 24,00-23,00. Bintje
opwaarts (frites) 25,50-
M Eigenheimer 35mm op-
in zakken 23,00-26,00.
Bardappelen, bintje 35-
''00-7,50. Bintje 50mm op-
Jf 22,50-23,00. Exportaard-
L®'bintje klei 45mm op-
hs 23,00-24,00. Voeraardap-
>00-4,50. De stemming was
SlïRD,
im van
'AM, 8 dec. - In Bintje
k, Van de oogst 1986 werden
'"ten verhandeld voor leve-
X™ bij een prijs van 33,00
5~ Per 100 kg, alsmede 33
SS '™erine mei ƒ35,00
■!/u- De stemming was
^>8 dec.-
ense burgers alsnog middel'
neren over de goedkoper*
dat tevens is doorgegeven
imeente Terneuzen.
adviserende Onak worden
ueerd om ook het beperkte Pj
elmatige bijeenkomsten B*
volgens hem uitvoerig op
de gemeente Terneuzen k»
de verschillende pakketten
Andijvie kg, 70 kg:
Broccoli, 10 kg:
ff Boerenkool, 70 kg: kl. 1
«i. Spruiten ongeschoond,
LJt 1 A 0,33-0,53, D 1,22, E
H 140 kg: kl. 1 A 1,70.
■HSiT kS; kl- 1 A 0,49-0,64.
kg, 820 kg: ld. i A 0,23-
lJHl4, C 0,10-027. Witte
f kg: kl. 1 A 0,17, B 0,10.
k ,gk130 k6i kl. 1 A 0,19-
U )ai7 °'12- Winterpeen, 30
t28 «r „Uien k& 430 kg: kl. 2
kl InS 1 Peterselie kg, 70
Htl ,'T0'25 Selderij bos, 110
022-r - -
12 0,15
024. Knolselderij
220 st: kl. 1 10 0,14-
1 (jm*"; '5 0,10. Venkel, 10 kg:
ki date aardappelen, 290
hllBo
020-022, MI 0,08-0,18.
ACHTHONDERD kilometer ten noordwesten van Chicago
en tweehonderdvijftig kilometer ten zuidwesten van de
dubbelstad Minneapolis en St.-Paul ligt het dorp Ghent, te
midden van de uitgestrekte vlakten van de staat Minneso
ta. Wanneer men alleen een foto van de fraaie katholieke
kerk ziet en de namen uit het telefoonboek of het doopre
gister leest, waant men zich in IJzendijke, Eede of Aarden
burg. Namen als Buysse, Dobbelaere, Engels, Claeys, De
Cock, Steyaert, Van Hee, De Sutter, Maertens, Van Over-
beeke, De Vos, Hamerlinck, Duthoy, De Meyer, Matthijs,
Dierikx, Wijffels, Timmerman, Verstraete, Van Hecke,
Bonte, De Bruyckere, Goossens en andere zijn er heel ge
woon.
De plaats waar nu Ghent
ligt, heette oorspronkelijk
Grandview, (dat betekent
vergezicht). Een goede hon
derd jaar geleden was het
een uitgestrekte prairie
vlakte, onbewoond en een
zaam. Toen er vanaf Missi-
sippi in 1872 een spoorlijn
werd aangelegd naar het
Dakotagebied, was dit het
sein om deze maagdelijke
gronden te ontginnen. De
naam Grandview was geko
zen door de eerste kolonisten
wegens de uitgestrekte gol
vende prairies, de opgaande
zon, de zonsondergangen, de
kleur en het uitzicht van het
land tijdens de vier jaarge
tijden en het wisselende kli
maat.
Door de spoorwegmaat
schappijen werden de gron
den langs de spoorlijn aan
kolonisten verkocht. Er was
niets! Men begon met een
kuil in de grond te graven en
daarover werd een plaggen
hut gemaakt. Hout was er in
geen velden of wegen te be-
kenen. Alles moest worden
aangevoerd. Eerst moest het
land in cultuur gebracht
worden, daarna kon men
aan een behoorlijk huis en
schuren denken.
Onder de eersten die de
Grandview Township
stichtten, waren de Vlamin
gen Leo de Cock, Charles de
Vos en Camille Claeys. John
Ireland, een Ier en bisschop
van Saint-Paul, waaronder
de streek hoorde, en de
Vlaamse kanunnik Pieter
van Hee organiseerden sa
men met de spoorwegmaat
schappij een kolonisatiepro
gramma voor Vlamingen. In
maart 1818 arriveerde de
broer van de kanunnik, An
gelus van Hee, afkomstig uit
Merkem in West-Vlaande
ren, met nog 350 Vlaamse
kolonisten in Amerika op
weg naar Grandview. Het
tijdstip was echter aller
minst gunstig, want men
had er juist een van de
strengste winters meege
maakt en heel het gebied lag
nog onder een dik pak
sneeuw. Dit was de reden
dat een gedeelte van deze
kolonisten niet naar Minne
sota trok, maar in andere
Vlaamse nederzettingen, zo
als Moline en Rock Island
aan de Missisippi bleef han
gen. Daar vonden ze werk in
de fabrieken en op de boer
derijen in de omgeving.
Slechts een twaalftal fami
lies trok verder. Zij vorm
den de eerste Vlaamse kern
van de kolonie. Spoedig
werden zij gevolgd door een
veertigtal Frans-Canadese
families.
De naam Grandview
werd veranderd in Ghent
ter herinnering aan het oude
vaderland. Er werd een ka
tholieke parochie met als
patroon Sint-Eloy gesticht.
De eerste pastoor was een
Vlaming, Julius de Vos, die
op 25 juni 1883 door bisschop
Ireland werd benoemd. In
1884 werden een houten kerk
en pastorie gebouwd, maar
deze brandden reeds op
nieuwjaarsdag 1902 tot de
grond toe af. In 1904 werd
een fraaie nieuwe katho
lieke kerk gebouwd, die er
nu nog staat.
In de daaropvolgende ja
ren stroomden de Vlaamse
kolonisten toe, ook uit
Zeeuwsch-Vlaanderen en zo
kon het gebeuren dat uit een
speciaal gehouden volkstel
ling in 1899 bleek dat het
aantal inwoners zodanig
was gegroeid, dat het een af
zonderlijke gemeente kon
worden. Francis Gits, een
Vlaming uit Kortemark in
West-Vlaanderen, werd de
eerste burgemeester. Zijn
Bij het binnenkomen van Ghent
Op de begraafplaats van Ghent
zoon Joe Gits zou later, in
december 1915, met de
Nieuw-Amsterdam naar
Nederland vertrekken om
vanuit Aardenburg een po
ging te doen om tijdens de
wintermaanden landverhui
zers aan te werven voor de
aanleg van een nieuwe
spoorweg, The Great Nor
thern Railway. Daar België
toen in oorlog was, kon hij
daar niet komen, maar hij
zou toch proberen of hij met
geld en goede woorden fa
milieleden uit België kon
verlossen en mee kon nemen
naar Amerika.
Wanneer men heden ten
dage in Ghent komt en men
stapt binnen in het plaatse
lijke café The Silver Dollar
ziet men Dorothy Anne
Wijffels die daar de tap be
dient. Ze is in Amerika ge
boren, getrouwd met Joh
Tilleman en is 61 jaar oud.
In onze regio heeft ze legio
achterneven en achternich
ten. Haar grootvader was
Bernard Wijffels, die in 1880
in Schoondijke werd gebo
ren en met zijn vader, moe
der, zes broers en vier zus
ters in 1887 naar Amerika
vertrok. Eerst woonde hij in
Iowa, waar de familie van
zijn vrouw, Louis Marie
Lens afkomstig uit Aarden-
burg, was neergestreken. In
1910 vestigden zij zich op een
boerderij even buiten het
dorp Ghent. Ook de boerde
rij van Leopold Paridaen,
vader van de Aardenburgse
oud-wethouder André Pari
daen, staat er nog. De ge
bouwen dienen nu als op
slagplaats en het land is bij
andere boeren in gebruik.
Leopold Paridaen vertrok in
1904 uit Sint-Kruis naar
Ghent en keerde na overlij
den van zijn eerste vrouw in
1911 terug.
$t.-Eloikerk, gebouwd in 1904
Een bekende persoon in
Ghent was Charles Geer-
naert. Hij was geboren in
1878 in Groede en getrouwd
met de een jaar oudere Elo-
die Marie Buyck uit Retran-
chement. Een broer van hem
emigreerde eveneens naar
Amerika en een zuster bleef
in Nederland achter. Hij was
onder de naam van Nonkel
Karei correspondent van de
Gazette van Moline, een Ne
derlandstalige krant die een
groot verspreidingsgebied
had in Amerika onder de
Vlaamse en Nederlandse
emmigranten. Zo kon men
van hem op 17 april 1930 het
volgende bericht lezen:
„Charley Wijffels heeft ver
leden maand een varken
verzonden naar de markt
van St.-Paul van 1110 pond.
Het was het zwaarste zwijn
dat ooit in Ghent stockyard
uitgescheept is, zegde onze
beestekoopman en als Wil
lem wat zegt, ge moogt het
geloven."
Nonkel Karei uxis een ko
misch man die geregeld eens
een rijmpje of een gedichtje
publiceerde waarin hij het
leven en de plaatselijke toe
standen in Ghent beschreef
en soms hekelde. Op 31 mei
1930 vertrok Nonkel Karei
met de Belgenland naar
Europa voor een bezoek aan
Groede. Hij schreef aarover
in zijn gazette: „Een schoone
opkuisschinge voor eenige
maanden.
De meeste families uit
onze streek die in Ghent
neerstreken, pachtten of
kochten een boerderij of
farm, zoals het daar heet.
Verscheidene kwamen uit
Eede en Sint-Kruis. In 1892
arriveerden Louis de Baere
en Nathalie Matthijs met
hun drie kinderen, rond 1900
gevolgd door Eduard de
Baere en Albertine Schram
met hun twaalf kinderen en
in 1901 door Alphons van
den Dorpe en Louis Ver-
cruysse. Mattheus de Bruyc
kere uit Aardenburg, die tij
dens de Eerste Wereldoorlog
in het Nederlandse leger had
gediend, kwam naar Ghent
en werkte daar op een boer
derij. Toen hij wat geld ver
diend had, kwam hij terug
en trouwde in 1926 in Sint-
Kruis met Angela Pille,
waarna ze een eigen boerde
rij begonnen in Ghent.
August de Sutter, geboren in
Eede op 30 maart 1868,
kwam in 1900 naar Ghent,
bleef ongehuwd en hielp
daar op de boerderij van zijn
oom Charles de Sutter, af
komstig uit Sint-Laureins,
één van de eerste kolonisten
van Ghent, die reeds in 1882
arriveerde. Henry Cauwels,
geboren te Oostburg op 7
april 1870, was de jongste
van tien kinderen. Hij
trouwde met Amelia Oos-
terlinek, geboren 2 maart
1874 te IJzendijke, oudste
van acht kinderen. Na hard
werken konden zij in 1911 in
Ghent een boerderij kopen
van 160 gemet. Ook uit de
grensgemeenten Maldegem,
Moerkerke en Sint-Laureins
emigreerden verscheidene
gezinnen naar Ghent.
GOES - Bij zijn afscheid van de leden is ZLM-voorzitter A.
Doeleman gisteren benoemd tot officier in de orde van Oranje
Nassau. De versierselen werden hem op een toepasselijke
plaats - de Prins van Oranje in Goes - opgespeld door ir. A. de
Zeeuw, directeur-generaal voor de landbouw- en voedselvoor
ziening.
Ir. A. de Zeeuw speldt ZLM-voorzitter A. Doeleman de ver
sierselen op. - FOTO WILLEM MIERAS
De heer Doeleman (50) uit
Nieuwerkerk op Schouwen-
Duiveland is tien jaar lang
voorzitter van de ZLM ge
weest. Hij wordt op 1 januari
1987 opgevolgd door H. van der
Maas uit Kats.
De nieuwe officier is ook be
stuurslid van het Koninklijk
Nederlands Landbouw Comité
(KNLC) van het Landbouw
schap en van meerdere daar
van afgeleide organisaties. Hij
begon zijn loopbaan bij de
landbouw-j ongerengemeen-
schap op Schouwen-Duive-
land.
Ir. De Zeeuw prees de heer
Doeleman om zijn altijd posi
tieve houding. Hij memo
reerde vooral zijn 'onvermoei
baar streven naar een betere
zoetwatervoorziening van de
Zeeuwse landbouw'.
Nog nooit was de Prins van
Oranje zo afgeladen vol als
gisteren bij het afscheid van
de ZLM-voorzitter. Een
staande ovatie van achthon
derd mensen was het opval
lende afscheidscadeau van de
leden die tot slot een speciale
'vriendenkrant' van de ZLM
onder ogen kregen.
BERGEN OP ZOOM - In tennishal De Karmel te Bergen op
Zoom houdt tennisvereniging Mattemburgh uit Hoogerheide
vrijdag 9 en zaterdag 10 januari de bekende Westbrabantse ten-
nismarathon, die 24 uur duurt.
De marathon, die Mattem
burgh al jaren op het pro
gramma heeft, is uitgegroeid
tot een tennishappening met
deelnemers vanuit diverse de
len van het land en ook vanuit
België. De meeste mensen ko
men echter uit West-Brabant
en de aangrenzende Zeeuwse
gemeenten.
Aan het toernooi doen 250
mensen mee, verdeeld in di
verse klassen. Voor de twee D-
klassen is de belangstelling al
erg groot. In de C-klassen kan
nog een aantal mensen wor
den geplaatst. Belangstellen
den moeten zich voor zondag
14 december melden bij me
vrouw G. Rijk, Schapendreef
34 te Hoogerheide, tel. 01646-
4916.
Deelname is mogelijk voor
tennissers vanaf zeventien
jaar. Men kan inschrijven
voor maximaal twee onderde
len. Eerst wordt gespeeld in
poules van vier dubbels. Elke
wedstrijd duurt een half uur.
Daarna komen de poulewin
naars tegen elkaar uit in een
afvalwedstrijd op weg naar de
finale.
De wedstrijden beginnen
vrijdagavond 9 januari om
19.00 uur en duren tot zater
dagavond 10 januari 19.00 uur.
Voor de deelnemers, die tussen
de wedstrijden door willen
slapen, staan er veldbedden
klaar.
MIDDELBURG - De halvering van de rijksbijdrageregeling
voor sociaal-cultureel werk komt voor de provinciale instellin
gen in Zeeland neer op een bezuiniging van ongeveer 333.500
gulden op de jaarbudgetten. Gedeputeerde Staten hebben dit
aan de instellingen laten weten.
Zoals bekend hebben de
Zeeuwse Staten onlangs beslo
ten om de korting komend
jaar nog op te vangen uit de
provinciekas. Voor de jaren
daarna moeten de organisaties
rekening houden met inkrim
ping van deze provinciale bij
drage.
Hoe die beperkingen
eruit zullen zien, kan nog niet
worden aangegeven. Ook is
nog niet duidelijk welke orga
nisaties getroffen worden en
welke voorwaarden de pro
vincie eventueel zal stellen
aan het verder bijpassen van
financiële middelen. De be
sluiten daarover, aldus GS
vallen pas na de verkiezingen
van de Provinciale Staten op
18 maart volgend jaar. De
kwestie raakt 25 instellingen
werkzaam op de terreinen van
jeugd- en jongerenwerk, so
ciaal-cultureel werk, maat
schappelijk activeringswerk,
bibliotheekwerk, educatie,
vormings- en ontwikkelings
werk.
BERGEN OP ZOOM - Opluchting gisteren bij de mede
werkers van Rijkswaterstaat in Bergen op Zoom, omdat
tijdens de brand van het afgelopen weekeinde nauwe
lijks informatie verloren is gegaan.
,Het werk gaat dan ook ge
woon door, er zullen geen ver
tragingen plaatsvinden. Hoog
stens zal een boompje op de
Philips- of Oesterdam wat la
ter geplant worden, dan eerst
was voorzien", meldt Rijks
waterstaat-woordvoerder Jan
van Gorp.
Weliswaar zijn nogal wat
tekeningen verbrand, maar
daarvan zijn microfiches
voorhanden. „Alleen de teke
ningen, waaraan we op dat
moment bezig waren, moeten
overnieuw. Hoewel ook dat in
sommige gevallen betrekke
lijk is. Van sommige exempla
ren waren elders copieën aan
wezig. Wat dat betreft is het
een voordeel dat we gedecen
traliseerd zitten".
Van Gorp voegt daar nog
aan toe dat 'we wel geluk ge
had hebben dat het admini
stratie-archief intact is geble
ven'. „Want daar waren geen
duplicaten van aanwezig",
weet hij.
De mensen van Rijkswater
staat zijn gisteren de hele dag
bezig geweest met het oprui
men van villa Sonnevanck.
„We moesten kijken wat er
nog te redden viel. We hebben
het hele gebouw leeggehaald",
aldus Van Gorp, die nog niet
weet wat er met de restanten
gaat gebeuren. „We dragen
het gebouw, dat waarschijn
lijk voorzien wordt van een
noodkap, over aan de Rijksge
bouwendienst. Die zal dan be
kijken wat ermee moet gebeu
ren".
Zoals De Stem gisteren
reeds meldde, worden de me
dewerkers van Rijkswater
staat ondergebracht in villa
Helena en in het kantoor op de
Molenplaat.
De oorzaak van de brand,
die voor circa een miljoen gul
den schade aanrichtte, wordt
nog steeds gezocht in kortslui
ting. „Het vuur is op de licht
drukafdeling begonnen. En
daar stonden nogal wat appa
raten", aldus Van Gorp.
BERGEN OP ZOOM - De
commandant van de
Bergse Cort Heyligerska-
zerne, overste W. van
Riemsdijk, lost morgen
het startschot voor de
vierde rayoncross, die
nabij camping De Heide
in Bergen op Zoom wordt
gehouden.
Het deelnemersveld
bestaat uit atleten en
trimmers, afkomstig uit
de omgeving Gilze en
Rijen, Breda, Etten-Leur,
Roosendaal, Ossendrecht,
Bergen op Zoom en Mid
delburg.
Om kwart over twee
worden de atleten voor
de trimloop en de presta
tieloop weggeschoten. Zij
leggen 5000 meter af. Om
14.45 uur begint de wed-
strijdloop. Het parcours
hiervan is acht kilometer
lang.
