D10T1M
ACHTERGROND
Presidentschap van Reagan in zware crisi
Kamer waagt zich niet aan discussie over vergrijzinc
RA UDE
Strijd om de macht na Soeharto woedt al in alle hevigheid
even..L
UITBLAZEN
Lan pensio
BESTEM COM
Boetekleed
Geestelijke
blokkade
'PRESIDENT OVERTREEDT WET OP DE NATIONALE VEILIGHEID'
KABINET WORSTELT NOG MET KOSTENPROBLEEM NU EN LATER
L, HAAG (ANP) - „Het is
r j je weduwe van een hoge
fcsB'er die men wil treffen,
NIEUWE PARLEMENTSVERKIEZINGEN IN INDONESIË IN VOORJAAR '87
WIM KOCK
VRIJDAG 21 NOVEMBER 1986
LlJPAG 21 NOVEMBER
\0ODS WEEKBLAD
Labinet moet
perlies aan
toopkracht
compenseren
100 miljoen
extra voor
trendvolgers
OPENH/
LANGS het raam trekt
een regenbuitje voor
bij. Een kleine wolk
maar, waarvan ik in alle
richtingen de zwart-grijze
rand kan zien afsteken te
gen de achtergrond van
blauwe lucht en witte wol
ken. In de verte staat één
grote blinkende cumuluswolk
zijn hoog reikende kop af te
platten. Dat wordt een heel wat
zwaardere bui dan de douche
die de auto's op de onder het
raam langs lopende rondweg
krijgen.
Wolken zijn fascinerend. In
de literatuur zeilen ze vaak en
ik zou geen beter woord weten
voor de manier waarop de
kleine wolk, waar net een Fok
ker Friendship onderdoor
vliegt, zich voortbeweegt. Toen
ik aan de vorige zin begon had
hij zelfs een beetje de vorm van
een bolstaand scheepszeil maar
inmiddels heeft de wind hem
opgerekt en er kleine plukjes
afgeblazen, veel zwarter dan
het moederlichaam zelf.
Vooral van bovenaf gezien
zijn wolken mooi. Vanuit het
vliegtuig kijk je neer op fantas
tische wolkenlandschappen
waarop je je verbeelding kunt
loslaten. Waar het onweert rij
zen hele gebergten op uit de
wattige massa. Gelukkig is dat
meestal in de verte.
Laatst vloog ik met een Air
bus A310 van de KLM boven
het zuiden van Turkije. De cap
tain vroeg ons via de geluidsin
stallatie de riemen even vast te
maken omdat er wat onweers
buien in de buurt waren. Het
uitzicht was schitterend. Diep
onder ons lag de bruine Turkse
aarde te bakken in de zon. Een
steenachtig land van louter klo
ven waarover grote schaduw
vlekken voortschoven. Bezijden
ons enkele enorme, alleen
staande stapelwolken waarvan
de aambeeldvormige toppen tot
op onze vlieghoogte reikten.
Naarmate we de kust van de
Middellandse Zee naderden
stonden de stapels wolken
dichter bijeen, maar werden ze
ook kleiner en voor de kust,
nog boven zee, hingen hele
drommen kleine witte wolken
te wachten op toelating. Echt
een opstopping. Alsof de
warme kust ze slechts één voor
één wilde doorlaten om ze bo
ven land de ruimte te geven die
ze nodig hadden om zich op te
blazen en onweersbuien te wor
den.
van wat je zintuigen horen, le
zen, zien of voelen is in staat de
deksel van die pot te lichten om
er wat inspiratie uit te kunnen
halen. Het is een somber stem
mende toestand waarin je je af
en toe angstig afvraagt of je
hersens het voorgoed hebben
opgegeven en of je nog wel ooit
in staat zult zijn de vereiste
585 mm kopij voor deze co
lumn af te leveren zonder te
vervallen in zelfbeklag of geleu
ter over wolken boven Turkije.
(Mijn beeldscherm geeft aan
dat ik nu op 355 mm zit. Nog
230 mm dus).
Vanmorgen stond het
woord griep weer in de krant.
De winter komt eraan. Het car
navalsseizoen is begonnen en
het blad is van de bomen. Al
leen op beschutte plekken
vlamt nog wat herfstgeel op.
De tuin heeft zijn winterbeurt
al een maand geleden gehad,
maar de lavendel bloeit en ook
de maagdenpalm laat nog wat
blauwe bloemen zien. Eén rode
geranium heeft standgehouden.
Iedere keer als ik naar die laat
ste bloemen kijk realiseer ik me
weer hoe lang het nog duurt eer
het weer lente is.
Wij hebben thuis de ko
mende winter één zoete troost.
De meteropnemer van de gas
maatschappij is geweest, bijna
op de voet gevolgd door een
met computeruitdraaien wap
perende controleur die inder
daad even keek als de meterop
nemer in de tv-spot voor zuini
ger energieverbruik. Ons ver
bruik is spectaculair gedaald.
Dankzij de nieuwe VR-ketel
die we eind vorig jaar heten in
stalleren. Nu moet ik er wel bij
zeggen dat de installateur over
de oude ketel had gezegd: „Me
vrouw die ketel blaast de helft
van uw dure warmte rechtreeks
de buitenlucht in." Dat was
ücht overdreven, maar een ab
normaal spilzieke ketel was het
dus blijkbaar wel. Voor het
eerst in jaren wachten we met
belangstelling, verlangen zelfs,
op de eindafrekening van de
gasmaatschappij. Benieuwd
hoeveel we terugkrijgen.
Ik zou dit stukje kunnen
eindigen zoals ik het begon en
letterlijk de waarheid schrijven:
langs het raam trekt een regen
buitje voorbij. Maar vreest u
niet voor Turkse wolken want
er is in geen velden of wegen
een Friendship te bekennen.
De zeilende wolk is al lang ver
dwenen, opgegaan in de massa
die zich heeft opgestapeld ach
ter 'de rommelige industrie-
wand die door het niets verhul
lende, kale geboomte grijnst'.
Dat is een deel van mijn dage
lijks uitzicht voor de komende
maanden.
Volgens mijn beeldscherm
is het nu welletjes voor van
daag. 585 mm. Punt uit!
Hoe kom ik in 's hemels
naam op die wolken boven
Turkije? Door die Friendship
waarschijnlijk. Ik wilde over
iets heel anders beginnen toen
mijn oog, naar buiten gelokt
door het plotseling wegvallen
van het zonlicht, op het zeilvor-
mige wolkje viel waar net dat
vliegtuig onderdoor vloog. Nu
zou ik eigenlijk moeten verkla
ren waar ik dan wél over wilde
schrijven, maar het gekke is dat
ik het niet meer weet. Ik wor
stel vandaag overduidelijk met
een geesteüjke verstopping die
sommige schrijvers voor hun le
zers interessant proberen te
maken door de leegte in hun
hoofd een writer's block te noe
men.
De geest heeft zich afgeslo
ten als een ijzeren pot. Niets E
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans-hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28. 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023, 4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres- Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
24,20 per maand; J 69,75 per kwartaal of 271,00 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van j 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W,
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje® 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Don b rplofipc'
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
T5
Van onze redactie buitenland
•WASHINGTON (UPI/
RTR) - Ronald Reagan
ziet zich geconfronteerd
met een van de zwaarste
crises uit zijn president
schap. De geloofwaar
digheid van zijn rege
ring staat ter discussie
en op zijn persconferen
tie van woensdag
slaagde hij er niet in die
ter herstellen. Senatoren
maakten duidelijk dat
de president hen er niet
van overtuigd heeft dat
het Witte Huis de wet
volledig heeft gerespec
teerd bij de geheime wa
penleveranties aan Iran.
Reagan, die een vermoeide
en een terneergeslagen in
druk maakte, hield tegenover
de pers vol dat hij geen wet
geschonden heeft door wa
pens te leveren aan Iran en
door die operatie geheim te
houden voor het Congres.
„Ik vermoed dat de presi
dent geen begrip heeft van de
wet met betrekking tot het
inlichten van het Congres
over dit soort zaken", aldus
de Republikeinse senator Ri
chard Lugar, de vertrek
kende voorzitter van de se
naatscommissie van buiten
landse zaken. De Democrati
sche senator George Mitchell
verklaarde: „Het lijkt me ta
melijk duidelijk dat de inter
pretatie die de president van
de wet geeft onjuist is".
De senatoren verwijzen
naar de wet op de nationale
veiligheid die voorschrijft
dat de president het Congres
tijdig informeert over ge
heime operaties. De contac
ten met Iran werden door de
president pas 18 maanden
nadat ze begonnen bevestigd.
Een aantal senatoren con
cludeert dat Reagans hele
buitenlandse politiek een
beeld oproept van opperste
verwarring, waarbij de pre-
„Hij misleidde de minister van buitenlandse zaken, hij misleidde de minister van de
fensie, hij misleidde het Congres en hij misleidde het Amerikaanse volk", aldus luidde
het zware oordeel van senator John Glenn na Reagans persconferentie. - fotoap
sident volgens hen zelfs ge
probeerd heeft het Ameri
kaanse volk zand in de ogen
te strooien. Genoemd worden
in dit verband de tegenstrij
dige uitlatingen van de rege
ring over de top in Reykjavik
en over de vrijlating door
Moskou van de Amerikaanse
journalist Nicholas Daniloff.
„We hebben een buiten
lands beleid dat in grote ver
warring verkeert", zegt de
Democratische senator Sam
Nunn. „Ik denk dat de presi
dent er goed aan zou doen
enige wijze mannen en wijze
vrouwen te benoemen die zo
wel de inhoud als de tot
standkoming van de buiten
landse politiek van het Witte
Huis onder de loep nemen".
De Democratische senator
John Glenn zegt niet mee te
voelen met Reagan. „Hij mis
leidde de minister van bui
tenlandse zaken, hij mis
leidde de minister van defen
sie, hij misleidde het Congres
en hij misleidde het Ameri
kaanse volk. De waarheid zal
uitkomen. Hij kan niet blij
ven doorgaan met het om de
tuin leiden van het Ameri
kaanse volk en dan verwach
ten dat wij hem vertrouwen",
aldus Glenn.
De Republikeinse senator
John Chafee verklaarde dat
Reagans geloofwaardigheid
nog steeds bezoedeld is. „Ik
denk dat de president in
moeilijkheden verkeert en
dat we echt kampen met een
geloofwaardigheidspro
bleem".
Sommige commentatoren
in Washington menen dat
Reagans opstelling in de
kwestie-Iran herinneringen
oproept aan de klassieke uit
spraak van de voormalige
minister van justitie John
Mitchell ten tijde van het
Watergate-schandaal: „Let
op wat we doen, niet wat ze
zeggen". En hoewel de com
mentatoren erkennen dat
Reagans huidige problemen
bij lange na niet de omvang
van de Watergate-crisis heb
ben en waarschijnlijk weer
spoedig vergeten zullen wor
den, vragen zij zich niettemin
af hoe Reagan met name tij
dens de campagne voor de
tussentijdse Congres ver kie
zingen dag in dag uit kon
verklaren dat onderhande
lingen met terroristen taboe
zijn terwijl in de tussentijd
contacten waren gelegd met
een land dat hij ooit een van
de steunpilaren noemde van
het internationaal terroris-
De vraag is wat de affaire
gaat betekenen voor de rest
van Reagans presidentschap.
In dat presidentschap is een
duidelijk neergaande lijn te
bespeuren die begin oktober
inzette toen het Congres Rea
gans veto over de economi
sche sancties tegen Zuid-
Afrika weg stemde. Daarna
volgde de mislukking van
Reykjavik. Reagan heeft die
mislukking aanvankelijk nog
als een triomf weten te ver
kopen, maar na het gesprek
van Shultz met zijn Russi
sche ambtgenoot Sjevard-
nadze in Wenen, is het duide
lijk dat een wapenakkoord
vrijwel uit het zicht is
dwenen. Dat heeft er toe,
leid dat er in de VS
twijfel is gerezen over
wijze waarop Reagan dE
ken in Reijkjavik heeft aai
gepakt.
Na Reykjavik volgde
congresverkiezingen van
november. Ondanks allej
soonlijke inspanningen^
de president, verloren de 5!
publikeinen hun meerda
heid in de Senaat,
heeft vergeefse pogingen]
daan die nederlaag zot,
mogelijk te bagatellism
Op het moment dat het Wij
Huis nog tobde over die
derlaag, lekte de gehejj
wapenleveranties aan
uit en kwam de Ameril
ase regering - door reclij
reeks toedoen van de pn
dent zelf - in een geloofw:
digheidscrisis terecht wi
aan ze zich tot dusver
heeft kunnen ontworstelen]
Reagans wil de
twee jaar van zijn buit
lands beleid richten op
wapenakkoord met de ftj
sen en een succesvolle
tegen het terrorisme. De L
sen op succes zijn, doordej
beurtenissen van de
maanden - waaraan ook)
neerschieten van een Ameij
kaans vliegtuig met wap
voor de Nicaraguaanse
tra's mag worden toegevo
- evenwel danig geslonken]
De democraten, die nu i
niet onaanzienlijke meer)
heid in beide huizen van!
Congres hebben, zijn vastl*
sloten die situatie tot
uiterste uit te buiten. Alsi
erin slagen een gelooft
dig en samenhangend
tiek programma op tafel
leggen - wat hun tot du
overigens niet is gelukt
een bovendien een g
naar voren te schuiven
de presidentsverkieziit
van 1988, dan is de kansi
dat de twee jaar die
nog heeft te gaan op een:
politieke anti-climax uiti]
pen.
Door Pieter Eggen
DEN HAAG - De Tweede Kamer zal
volgende week niet discussiëren over
de de nota 'Zorg voor ouderen' van mi
nister Brinkman (WVC) over de 'ver
grijzing'.
Belangrijkste reden voor het uitstel is dat het
kabinet geen overeenstemming heeft weten te
bereiken over hoeveel geld er extra voor het
ouderenbeleid vrijgemaakt moet worden.
Zolang het kabinet nog geen besluiten heeft
genomen, vindt de kamer het nutteloos om over
het ouderenbeleid te praten. Men zal zich nu
beperken tot een discussie met Brinkman over
de knelpunten die zich voordoen bij de bejaar
denoorden. Dan gaat het vooral over sluiting
van oorden en de financiële problemen die zich
her en der voordoen. Probleem is onder meer
dat de inwoners van oorden minder aan eigen
bijdragen afdragen dan waarvan Brinkman
uitging. Over dat onderwerp zal de bewinds
man het nog lastig genoeg krijgen.
Brinkman zelf probeert intussen zo veel mo
gelijk geld van het kabinet te krijgen. Eerder
gaf hij zelf aan bijna een half miljard nodig te
hebben om de toenemende kosten van de ver
grijzing in de komende jaren op te vangen. Zijn
collega Ruding (Financiën) is tegen zo'n grote
bijdrage, als niet eerst bekend is waar dat geld
vandaan moet komen. Ruding wil het liefste
dat Brinkman het geld binnen de eigen begro
ting vindt. Complicerende factor is daarbij dat
Brinkman - overeenkomstig het regeerakkoord
- nog 200 miljoen aan bezuinigingen in andere
sectoren van welzijn moet invullen.
Beide bewindslieden hebben verleden week -
een gezamenlijk dineetje ten spijt - elkaar niet
kunnen vinden. Ruding heeft zijn jonge collega
herinnert aan de opdracht uit het regeerak
koord, terwijl Brinkman zich aan de andere
kant gesteund weet door Lubbers, die net als
hij er van overtuigd is dat het sociale gezicht
van het CDA gediend is met een vriendelijk be
leid voor de ouderen.
De besluitvorming in het kabinet wordt hoe
vreemd het ook klinkt mede bemoeilijkt door
dat men nog geen standpunt heeft ingenomen
over de aanbevelingen van de commissie-Oort,
die over belastingvereenvoudiging heeft gead
viseerd.
Een van de adviezen gaat over de samentel
ling van belasting en premies. De belastingbe
taler betaalt in de visie voor Oort naast zijn
loonbelasting ook alle sociale premies zelf. Niet
alleen dus de werknemersverzekeringen (zoals
WW, WAO en ziektewet), maar ook de volks
verzekeringen (b.v. AOW) en de opslagpremies
(AWBZ, AKW, AWW).
Momenteel betaalt de werkgever de helft van
de werknemersverzekeringen en alle opslag
premies. Overigens voorziet Oort in een éénma
lige verhoging van het brutoloon, zodat de
overheveling van premies in werkelijkheid
geen koopkracht kost.
Voor de meeste mensen wordt belasting be
talen daardoor een eenvoudige - en soms goed
kopere - zaak. 85 Procent van de belastingbeta
lers zal als het systeem-Oort van kracht wordt
40% van het loon kwijtraken aan belasting én
premies. Dat is de groep mensen die een bruto
loon heeft van niet meer dan ongeveer 45.000
per jaar.
Dat percentage wordt dan normaal - zoals nu
de loonbelasting - ingehouden op het loon; fis
cus en belastingplichtige hebben verder niets
meer met elkaar te maken.
De politiek is het in principe wel eens met
Oort, maar in het kabinet wil men over de veel
heid van voorstellen nog eerst zeer goed naden
ken.
Eén van de problemen waarop men is gestuit
heeft te maken met de opslagpremies en dan
met name de AWBZ (bijzondere ziektekosten).
Op dit moment worden uit de AWBZ nogal wat
ouderenvoorzieningen betaalt, zoals bijvoor
beeld de verpleeghuizen. Die AWBZ is in de
loop van de jaren evenwel een soort lappende
ken geworden. Alles wat min of meer nieuw
was aan voorzieningen (abortus is daar een ty
pisch voorbeeld van) werd in het verleden in de
AWBZ gestopt.
Deze ontwikkeling wordt onwenselijk gevon
den in de politiek. Zo zeer zelfs dat de commis
sie-Dekker (die binnen enkele maanden zal ad
viseren over de financiering van de gezond
heidszorg) speciaal aandacht zal geven aan het
aanpassen van de AWBZ. Een van de ideeën is
om deze wet om te vormen tot een echte volks
verzekering. Als daarvoor zou worden geta
ligt het voor de hand daarin ook ouderend
zieningen onder te brengen. Hoe duur
AWBZ wordt, hangt natuurlijk af vani
voor het aantal voorzieningen dat erin v
ondergebracht.
En dan komt de relatie met Oort weert:|
hoek kijken. Immers, als gekozen wordli
een dure en uitgebreide AWBZ dan
de premie flink opstuwen. Die premie zais
al de sterke neiging hebben op te lopen,
tussen nu en 2000 het aantal 65+ers en v«
het aantal 80+ers snel toenemen. De
de samenleving in totaal voor de terechte/I
naar zorg van deze mensen zal moeten opto
gen zijn aanzienlijk.
Dat vooruitzicht maakt dat de AWBZ]
zeer snelle groeier zal worden. Die wet®
levert de belastingvereenvoudigers weer
aardig probleem op. Immers als - l
gens Oort - voor de meeste mensen belastirjl
premie straks niet meer mag bedragen te]
van het loon, dan is tamelijk eenvoudig te]
zien dat het schip ergens strandt.
Bij een snel stijgende premielast zal deto]
tingdruk zeer snel moeten teruglopen.
tekent weer een forse aderlating voordes]
kist. Het alternatief is dat de politiek tel
dat een groot aantal voorzieningen onto]
baar is en dat de last daarvan door de gw
ker zelf moet worden opgebracht. Dal'
evenwel kunnen leiden tot verpaupering1
grote groepen ouderen en dat wil niemand
Laar Fleurie Rost van Ton-
u„een-Heubel in persoon.
fascistische en anti-se
ptisch6 daden roepen weer-
r 0„ Met het intrekken van
pensioen zijn de verzets-
|jen en vervolgingsslachtof-
Lj echter niet gebaat."
f«et Nieuw Israelietisch
Lekblad meent dat geen
Lord zou zijn gevallen als
F1
H
ha
pe
Pl
V<
be
voj
W(
zij
re
ke
ral
I Van onze Haagse redactie
PE\ HAAG - Het kabinet
aoet 100 tot 150 miljoen op
ifel leggen, om het verlies
m koopkracht van ongeveer
jO.000 gedeeltelijk arbeidson
geschikten te compenseren. De
•weede Kamer heeft het kabi-
ct daartoe unaniem aangezet
Aanvankelijk voelde staats
ecretaris De Graaf (Sociale
„aken en Werkgelegenheid)
Eets voor het voorstel, afkom-
itig van de PvdA. Het zou vol
lens hem om een betrekkelijk
kleine groep mensen gaan.
Maar het voorstel van de
todA werd gisteren tijdens
.iet debat in de Tweede Kamer
Boor alle fracties gesteund. De
Graaf liet toen weten zich niet
Enger te verzetten.
Het gaat om mensen die
laast hun WAO-uitkering een
aan hebben of een WSW-uit-
iering. Zij krijgen twee inko-
liens, doorgaans op het niveau
gan het minimumloon of
laaronder.
HEN HAAG (ANP) - Minister
De Koning van Sociale Zaken
jen Werkgelegenheid heeft 100
ljoen gulden extra beschik
bar gesteld voor de arbeids
voorwaarden van de trendvol
gers in 1987.
Dit bedrag komt overeen
het de ruimte die minister
|fan Dijk van Binnenlandse
faken de ambtenarencentra-
aanbood. De ambtenaren
peigerden dat aanbod overi-
[ens.
Tl
B:
v«
di
ee
di
bi
k<
w
m
te
fa
vt
(ADVERTEN
Showrooms: Nach
Vaalserber
(Ind. te
Tel.: 040
Door Mathieu Kothuis
VOLGEND VOOR
JAAR vinden in Indone
sië nieuwe parlements
verkiezingen plaats,
maar veel belangrijker
dan die verkiezingen is
de benoeming van een
nieuwe vice-president,
een jaar later. President
Soeharto die de afgelo
pen twintig jaar het ge
zicht van Indonesië be
paalde, stelde zich vo
rige maand wel opnieuw
kandidaat maar heeft
niet het eeuwige leven.
Soeharto is nu 65 en in
Jakarta wordt al druk
gespeculeerd over zijn
opvolger, de nieuwe
vice-president. Dié
strijd om de macht in
het eilandenrijk wordt
de laatste maanden
steeds openlijker ge
voerd.
In het kader van een reeks
lezingen van het Komitee In
donesië gaf de in Nederland
wonende Indonesiër Liem
Soei Liong, publicist en ver
bonden aan het comité, on
langs een uiteenzetting over
die machtsstrijd. De ko
mende maanden, de aanloop
tot de verkiezingen in het
voorjaar van '87, zijn volgens
Liong van groot belang voor
de toekomst van Indonesië.
In april '87 mogen de Indo
nesische kiezers 400 leden
van het 500 zetels tellende
parlement kiezen. De overige
honderd zetels zijn toegewe
zen aan de militairen waarop
het Soeharto-regime steunt.
Het Indonesische parlement
wordt nu nog vooral beheerst
door de partij Golkar die alle
moeite zal doen om de 87 mil
joen kiezers ervan te overtui
gen dat het alleen met Gol
kar en Soeharto economisch
beter zal gaan.
Generaal Benny Murdani,
chef van de strijdkrachten,
drong er bij het laatste par
tijcongres van Golkar op aan
de twee legale oppositiepar
tijen in het land een kans te
geven bij de komende verkie
zingen. Dat is volgens hem
nodig om het aanzien van In
donesië als 'democratisch
land' in de wereld veilig te
stellen. Maar de twee opposi
tiegroeperingen zijn ernstig
verzwakt door interne tegen
stellingen en de manipulaties
van de overheid. De door de
moslims gesteunde Ver
enigde Ontwikkelingspartij
(PPP) en de Indonesische De
mocratische Partij (PDI), een
alliantie van christelijke en
nationalistische groepen,
wonnen respectievelijk 27,8
en 7,9 procent van de stem
men in de vorige verkiezin
gen van 1982. Een groep voor-
Soeharto en het leger vormen de macht in Indonesië.
- FOTOAP
aanstaande dissidenten
drong onlangs aan op her
vorming van de kieswet, die
volgens hen oneerlijk is en
opnieuw een zekere overwin
ning waarborgt voor de Gol-
kar-partij en president Soe
harto.
Volgens Liem Soei Liong
moet de oproep van Benny
Murdani vooral worden ge
zien tegen het licht van zijn
eigen aspiraties. Murdani
geldt in de machtsstrijd in
Indonesië als een van de kan
didaten voor het presidents
schap na Soeharto. „Mudani
zal met steun van de strijd
krachten alles proberen om
Golkar bij die komende ver
kiezingen onder de 70 procent
te houden om zich daarna
zelf als opvolger van Soe
harto te kunnen opwerpen",
aldus Liong.
Die, zo op het oog, tegen
strijdige oproep van Mudani
moet ook worden gezien te
gen de achtergrond van de
wijziging in de politieke
structuur die na '83 in Indo
nesië is doorgevoerd. Het le
ger dat vóór die tijd in Gol
kar de toon zette, heeft zich
nu formeel van die partij los
gemaakt. Golkar gaat een
eigen zelfstandige weg, wel
iswaar met een kader dat
trouw is gebleven aan de
echte machthebbers in het
land, het leger en de presi
dent. Murdani gebruikt nu
volgens Liong de PDI als po
litiek instrument om de be
langen van het leger en zijn
eigen kandidatuur voor het
presidentsschap op langere
termijn veilig te stellen.
Dat de verkiezingen in het
voorjaar '87 heel anders zul
len uitpakken dan in het ver
leden heeft volgens Liong al
les te maken met die nieuwe
partijstructuur en een zekere
mate van onafhankelijkheid
voor de politieke partijen.
Overigens is van een echte
vrijheid voor de politieke
partijen nog geen sprake.
Een communististisch partij
blijft verboden en de PPP, de
parapluie voor moslimgroe
peringen, dreigt aan onder
linge strijd ten onder te gaan.
Een andere kandidaat voor
de opvolging van Soeharto is
de huidige voorzitter van
Golkar en invloedrijk staats
secretaris, generaal Sudhar-
mono. Sudharmono die Gol-
kor aan een overgrote ver-
kiezingswinsthoopt te hel
pen, werpt zich ook op tot
toekomstig vice-president bij
de verkiezingen in '88.
Murdani en Sudharmono
zijn weliswaar belangrijke
maar zeker niet de enige ka-
nidaten die zich verdringen
om Soeharto op termijn op te
volgen. President Soeharto
lijkt inmiddels een voorkeur
te hebben voor een veel jon
gere vice-president, afkom
stig uit het leger, die de in
vloed van het leger en
machtsverdeling in het I
op langere termijn veilig
stellen. Tegen de tijd dat®
harto zijn volgende tetft
beëindigd, in 1993 (ofz®'
eerder), zijn zowel Mui®
als Sudharmono immers®
al ruim in de zestig. Een
die jongere kanshebbers F
der vele andere) is
beeld Try Sutrisno,
vervangend chefstaf van-'
leger.
Los van die
voorkeuren blijven de1
mende verkiezingen,
vooral ook de econoi
ontwikkeling van het
van groot belang voor
de»
'loete1
komstige machtsverte]
Buiten Soeharto'sinvlo®
er zo langzamerhand
wat factoren die ven»1'
tend kunnen zijn v0°r'.
beleid. De daling van
prijzen heeft de Indonesj
economie, die van olie at
kelijk is, een gevoelig6
toegebracht. De verg]
van zijn regering heef
gevolg dat de jongere
ratie, die andere 11
heeft, steeds meer o]
En bovendien, en mis'
wel het meest zorgw'
lijkt het Islamitisch
mentalisme in In'
steeds meer voet
grond te krijgen.
(Dit is het eerste artikel
reeks over lid0"'
MINISTER Braks heeft gisteren het
trouwvolle bewindsman heeft tege
ageven dat zijn ministerie wist van
=9HiLs circuit °P de visafslagen. Ee
dbouw en Visserij er niet van o
"arkten een dubbele boekhouding v
Het is een pijnlijke zaak voor de
®r caPabele Gerrit Braks dat hij pi
ioiL. 9en voor wat hii noemt ee
i? ke wellicht voor verwarring heef
cent Lubbers moet de bekentenis
aren. Vorige week -tijdens de wt
ministerraad- nam hij Braks no
lorTlf TZe'toen 'onthutst' te zijn ovi
riid Tazelaar dat minister Braks i
i rJferstrekt- Vraa9 is of de blijkba
omgekeerde zin onthutst is.
an
^0m (je geloofwaardigheid van
o nuaiuiyi iciu van vc
le tiTi en het ons verstandic
oekomst de Kamer haar eigen'
iisfr= Lvoorbaat stelling neemt in zi
auda- Nu heeft het er alle schijr
ng de zoveelste blunder van zijn
en ais geen schim van Lubbers-I),
^5 fuiterlijke erkenning van
is m is de zaak van de 'grijzf
oekof 9?r vaarwater terecht geko
iet m°eten blijken of het mii
Wefri^esternm'n9 heeft gegeven
aot ntClrcuit °P de vismarkten. De
i»«?t!r!druk te hebben dat het
;SCÜ
idoi»
iatQt„ 10 neDDen aat net r
6r> niet'^t' H bben echter geleerd d
et alti|d even veel waard zijn.
